Upamiętanie a wiara, uczucia i uczynki, część 1

Wprowadzenie

Kiedy 29 maja 1453 roku Konstantynopol został zdobyty przez wojska Mehmeda II, chrześcijaństwo wschodnie znalazło się w śmiertelnym niebezpieczeństwie. Uczeni w Piśmie i teologowie często salwowali się ucieczką na Zachód, zabierając ze sobą swój dorobek, w tym greckie manuskrypty Biblii. Ponieważ kościół na zachodzie opierał się głównie na Wulgacie, łacińskim tłumaczeniu Hieronima z przełomu IV i V wieku, manuskrypty sprowadzone przez uciekinierów dały podstawę do krytycznego spojrzenia na ówczesną edycję tekstu. Korzystajć z tych nowych źródeł, Erazm z Roterdamu stworzył dwujęzyczną wersję Nowego Testamnentu, Novum Instrumentum omne, łacińską i grecką, podstawę do tłumaczenia Biblii przez Lutra na język niemiecki.

Łacina Erazma zawierała kilka kontrowersyjnych tłumaczeń słów – odmiennych lub uzupełniających Wulgatę – (z filologicznymi lub historycznymi uzasadnieniami w adnotacjach), które stały się znaczące w okresie Reformacji. Grecka metanoia był znaczącym problemem: każde wydanie Nowego Testamentu przez Erazma przyjmowało inne tłumaczenie z łaciny Wulgaty: poenitentiam agite (czyńcie pokutę), poeniteat vos (obyś pokutował), poenitemini (żal za grzechy) i poenitentiam agite vitae prioris (pokuta za dawne życie). Jednak wydanie z 1519 r. – używane przez niemieckie tłumaczenie Marcina Lutra, w szczególności przyjęło sugestię sekretarza papieskiego Lorenza Valli: resipiscere (upamiętać się, ponownie stać się mądrym, wyzdrowieć z szaleństwa lub starości lub odzyskać przytomność) z historycznym uzasadnieniem od Laktancjusza i o konotacji intelektualnej, a nie afektywnej.

Prawidłowe tłumaczenie słowa metanoia przez papistów dało solidne podwaliny pod Reformowaną doktrynę sola fide (tylko wiara). Współcześnie możemy obserwować zjawisko odwrotne. Nawet wśród, zdawałoby się, wyznawców doktryn łaski, Prezbiterian, Reformowanych a także środowisk związanych z Johnem MacArthurem, metanoii nadaje się rzymskokatolickie, afektywne znaczenie: czynić pokutę. To prowadzi do zamieszania a w ostateczności niebezpiecznie zbliża Protestantyzm do doktryny rzymskiej – zbawienia z wiary oraz z uczynków.

Co składa się na upamiętanie? Jak zdefiniować upamiętanie? W Drugim Liście do Tymoteusza, a precyzując dokładniej w greckim tekście, z łatwością zaobserwujemy nauczanie upamiętaniu – niezależnym od człowieka darze Bożej, suwerennej łaski.

Czytamy iż w najbliższym otoczeniu wypowiedzi o upamiętaniu znajdują się trzy konsekwencje: 1) uznanie prawdy, 2) oprzytomnienie z pijackiego znieczulenia (ἀνανήψωσιν ananepsasin) oraz 3) wyrwanie się z sideł diabła czyli z grzechu, gdzie dwa ostatnie elementy towarzyszą poznaniu prawdy, które jest bezpośrednim skutkiem upamiętania.

Niektórzy jednak twierdzą stanowczo, że μετάνοια metanoia, czyli upamiętanie, odnosi się do trójczłonowego procesu przemiany człowieka jako jednej całości. Upamiętanie definiują jako

1. zmianę myślenia
2. skruchę (żal za grzechy)
3. zmianę postępowania

Czy mają rację? Czy rzeczywiście upamiętanie to zmiana myślenia, skrucha oraz zmiana postępowania? Czy też prawdziwym jest raczej inny model, gdzie zmianie myślenia (upamiętaniu) towarzyszą żal za grzechy (skrucha) i zmiana postępowania (nawrócenie)? Sprawa jest niebagatelna, ponieważ konsekwencją błędnego paradygmatu może być legalizm, czyli doktryna zbawienia z uczynków.

Rozważmy to zagadnienie

---

Historyczne zniekształcenie

Współcześni Kalwinowi scholastycy i sofiści (mowa o XVI wieku czyli początek Reformacji) nauczali szeregu herezji o upamiętaniu. W trzecim tomie Instytutów Religii Chrześcijańskiej Kalwin zebrał, usystematyzował i omówił najbardziej szkodliwe i zarazem najbardziej rozpowszechnione z nich.

Lista jest dość obszerna i, jak się okazuje, wiele współczesnych aberacji od prawdy jest ich echem. Kalwin na wstępie ostrzega, że przyjęcie tych doktryn prowadzi w bagno ignorancji:

“Udało im się otoczyć sprawę, skądinąd niezbyt trudną, w tak wiele zawiłości, że trudno będzie znaleźć wyjście, jeśli raz pogrążysz się choćby trochę w ich bagnie. Po pierwsze, podając definicję, wyraźnie pokazują, że nigdy nie rozumieli, co oznacza upamiętanie.“ [1]

Powołując się na rzekome wypowiedzi Ojców Kościoła, sofiści i scholastycy definiują upamiętanie następująco:

a) upamiętać się to opłakiwać przeszłe grzechy i nie popełniać tego, co należy opłakiwać [2]

b) upamiętać się to opłakiwać przeszłość zła i nie grzeszyć, aby czynić to, co jest godne opłakiwania [3]

c) upamiętanie jest rodzajem bolesnej zemsty, karanie w sobie tego, czego się żałuje, że popełniło [4]

d) upamiętanie jest smutkiem w sercu i goryczą w duszy z powodu zła, które osoba popełniła lub na które się zgodziła [5]

e) upamiętanie jest lekarstwem na wyleczenie z grzechu, darem z góry, cnotą godną podziwu, łaską przewyższającą moc praw [6]

Wyróżnić zatem należy następujące elementy upamiętania: żal za grzechy, nałożenie na siebie emocjonalnej kary za grzechy, odwrócenie się od grzechu, zaprzestanie grzeszenia. Z definicji płynie wniosek iż proces upamiętania ma charakter zewnętrzny. Kalwin bardzo krytycznie podsumowuje wypowiedzi scholastyków i sofistów:

“Są tak gorliwie nastawieni do ćwiczeń zewnętrznych, że wszystko, co można wywnioskować z ogromnych tomów, to że upamiętanie jest dyscypliną i wyrzeczeniem, które służy częściowo do ujarzmienia ciała, częściowo do karcenia i karania grzechów.” [7]

Następnie Kalwin podaje prawidłową definicję upamiętania. Jest to zmiana umysłu z której dopiero wynika kolejny element, czyli zmiana życia. Zmiana życia nie jest częścią upamiętania lecz elementem immanentnie towarzyszącym:

“O wewnętrznej odnowie umysłu, przynoszącej wraz z nią prawdziwą zmianę życia, zapada dziwna cisza” [8]

Odstępcy od prawdy zredefiniowali metanoię, tj. upamiętanie, czyli wewnętrzną przemianę umysłu. Według nowej definicji jest to teraz spowodowany czynnikiem zewnętrznym żal za grzechy, wyznanie grzechów i zadośćuczynienie za grzechy:

“Tak sprytnie zdefiniowane upamiętanie dzieli się na skruchę serca, wyznanie ust i zadośćuczynienie za [złe] uczynki” [9]

Wnioski Kalwina są prawidłowe. Powyższe definicje odnoszą się do tego, co dziś można określi jako pokuta, a co w łacinie opisywano słowem “paenitentia”, od którego pochodzą polskie słowa

• penitetnt – osoba przystępująca do sakramentu pokuty czyli spowiedzi, której skuteczność jest zależna od przypomnienia sobie grzechów, szczerego ich wyznania, żalu i pragnienia poprawy [10]
  .
  
• penitencjarny – o zakładzie więźniów, którzy mają ponieść karę za winy oraz zmienić się w lepszego człowieka [11]

Rzeczywistym źródłem błędu jest nie kto inny jak sam Hieronim ze Strydonu (331 – † 420 A.D.), którego największym dziełem było tłumaczenie Pisma Świętego z hebrajskiego i greki na łacinę. Przekład ten zwany jest Wulgatą (versio vulgata, przekład rozpowszechniony, popularny).

Tam, tłumacząc słowo metanoia, Hieronim użył koszmarnego sformułowania “poenitentiam agite” czyli czyńcie pokutę [12] zaszczepiając w umysłach czytelników konieczność uczynków niezbędnych do zbawienia.

Jednakże biblijnie rzecz ujmując pokuta nie ma nic wspólnego z upamiętaniem. Upamiętanie bowiem to zmiana myślenia o sobie i o osobistej relacji do grzechu. To porzucenie własnych pomysłów na sprawiedliwość i zbawienie (fałszywe religie) oraz akceptacja obiektywnej propozycji Pisma Świętego: wiary w dzieło krzyża Jezusa Chrystusa zadośćczyniącej za wszystkie grzechy wszystkich wybranych, jedynej wiary, która zbawia.

“Metanoia oznacza przemianę umysłu […] Wierzyć Ewangelii, to wierzyć, że „Chrystus umarł za nasze grzechy”. Wiąże się to ze zmianą myślenia zarówno o Chrystusie, jak i o nas samych. Tych dwóch rzeczy nie da się rozdzielić, ponieważ są one częścią jednego sądu logicznego. Nie jesteśmy zbawieni przez wiarę w argument, że „Chrystus umarł”. Jesteśmy zbawieni przez Ewangelię, która zawiera stwierdzenie: „Chrystus umarł za nasze grzechy”. Akt wiary jest aktem upamiętania. Fakt, że Ewangelia Jana nie używa słowa „upamiętać się”, ale używa słowa „wierzyć” – fakt, który Zane Hodges bardzo podkreślał – nie oznacza, że upamiętanie nie jest konieczne; oznacza to po prostu, że upamiętanie i wiara to ta sama rzecz.” [13]

---

Biblijna analiza znaczenia

Powracając do pierwotnej tezy czytelnik powinien zostać uświadomiony, że błędna definicja upamiętania stanowi śmiertelne zagrożenie dla chrześcijańskiej doktryny Sola Fide, czyli zbawienia jedynie przez wiarę, bez uczynków. Tzn. że podstawą ludzkiego usprawiedliwienia jest jedynie wiara w skończone dzieło Chrystusa (Jan 19:30; Rzym. 3:25; Hebr. 10:14, 18), który jako jedyny zasłużył na zbawienie (Jan 17:10; Dzieje 20:28; Rzym. 3:24-25; 5:19; 2 Kor. 5:21) wszystkich tych, za których oddał swoje życie, czyli za wybranych (Jan 10:11; 15:13; Mat. 1:21; Efez. 1:4-7; Obj. 5:9). Że zagrożenie jest nie tylko realne ale i śmiertelne w skutkach wiedział Jan Kalwin. Nadając rozważanej kwestii najwyższy priorytet ostrzega:

„Chciałbym, aby moi czytelnicy zauważyli, że spór tutaj nie dotyczy sprawy bez konsekwencji, ale jednej z najważniejszych ze wszystkich, a mianowicie przebaczenia grzechów. Ponieważ podczas pokuty [scholastycy i sofiści] wymagają trzech rzeczy, a mianowicie. skruchy serca, ustnej spowiedzi i zadośćuczynienia — jednocześnie nauczają, że są te rzeczy konieczne do uzyskania przebaczenia grzechów”. [14]

Podczas analizy znaczenia słowa μετάνοια metanoia zastosowane zostaną podstawowe zasady interpretacji semantycznej, zgodne z logiką oraz ograniczone przez wynikającą z Pisma zasadę formalnej wystarczalności Pisma wyrażoną jako Scriptura Scripturam interpretarum (Pismo interpretuje Pismo). W praktyce oznaczać to będzie, że zakres poszukiwań zawężony zostanie wyłącznie do tekstu zawartego w 27 Księgach Nowego Testamentu.

Na podstawie wszystkich wystąpień wyrazu w tekście:

1) Utworzony zostanie tzw. leksem, czyli abstrakcyjna jednostka znaczeniowa wyrazu μετάνοια metanoia – nienaruszalne znaczenie słowa, najbardziej ogólna definicja (tzw. znaczenie w próżni) pasująca do każdej sytuacji semantycznej wyrazu czyli wszystkich użyć tego słowa w kontekście.

2) Wskazany zostanie każdy możliwy kontekst wyrazu μετάνοια metanoia czyli każda tzw. sytuacja semantyczna tego wyrazu w celu doprecyzowania zakresu znaczeniowego (użycie kontekstowe)

W Nowym Testamencie słowo μετάνοια metanoia użyte zostało 22 razy. Rozważmy wszystkie przypadki kategoryzując je według chronologii od czasu tranzytu między Starą a Nową dyspensacją (tzw. użycia Janowe), przez Ewangelie (użycia Jezusowe), Dzieje (użycia Łukasza), Listy Pawła oraz pozostałe Listy.
.

---

Użycie Janowe, czas tranzytu między dyspensacjami

Zakres i cel posługi Jana był dwutorowy. Jego praca polegała na odwróceniu ludzi od ich grzechów i przyprowadzeniu ich do Zbawiciela. Jan głosił konieczność upamiętania w celu odpuszczenia grzechów. Głosił również, że chrzest wodny był zewnętrznym znakiem wewnętrznego oczyszczenia i odnowienia serca. Odnowienie to posiadało swoją namacalną manifestację: wyznanie grzechów, które towarzyszą prawdziwemu upamiętaniu.

Pierwsze świadectwo

Mat. 3:7-12 7. A gdy zobaczył wielu spośród faryzeuszy i saduceuszy przychodzących do chrztu, powiedział im: Plemię żmijowe, któż was ostrzegł, żebyście uciekali przed nadchodzącym gniewem? 8. Wydajcie więc owoc godny (καρπὸν ἄξιον karpon aksion – liczba pojedyncza) upamiętania 9. A nie myślcie, że możecie sobie mówić: Naszym ojcem jest Abraham. Mówię wam bowiem, że Bóg może i z tych kamieni wzbudzić dzieci Abrahamowi. 10. Już i siekiera do korzenia drzew jest przyłożona. Każde więc drzewo, które nie wydaje dobrego owocu, zostaje wycięte i wrzucone w ogień. 11. Ja was chrzczę wodą ku upamiętaniu; ten zaś, który idzie za mną, jest mocniejszy ode mnie; nie jestem godny nosić mu obuwia. On będzie was chrzcił Duchem Świętym i ogniem. 12. Ma swoje wiejadło w ręku i wyczyści swoje klepisko, i zgromadzi swoją pszenicę do spichlerza, a plewy spali w ogniu nieugaszonym.

Analiza logiczna

• Pierwotnym odbiorcą przekazu są legalistyczni faryzeusze. Ci wierzyli w zbawienie na podstawie przynależności genetycznej (Jan 8:31-39) poparte dobrymi uczynkami zakonu, stąd byli nienaganni względem sprawiedliwości wynikającej z prawa (Łuk.  18:11-12; 26:5; Filip. 3:5-6).
  .
  Obok nich stoją ateistyczni saduceusze; odrzucali oni życie pośmiertne oraz duchowy aspekt człowieka, byli to ludzie niewiary (Mat. 22:23; Dzieje 23:8). Ludzie ci nazwani są plemienem żmijowym czyli potomstwem diabła, werset 7
  .
• Tekst ukazuje czytelnikowi, że Jan wzywał do wydawania owocu który jest godny upamiętania. Chodzi o jeden owoc, werset 8
  .
• Antytezą dla upamiętania jest błędne myślenie naszym ojcem jest Abraham – wiara iż zbawienie osiągalne jest dzięki przynależności do narodu żydowskiego i przez zachowywanie przykazań zakonu jest tym z czego należy się upamiętać
  .
• Ta wiara nie zbawia, potrzebna jest zmiana myślenia. Należy po pierwsze uznać poprzednie myślenie za grzech legalizmu, następnie uwierzyć w Mesjasza, który jako jedyny ma moc oczyścić od grzechu i zbawić lub zatracić na wieki, wersety 11-12

Znaczenie w kontekście: Upamiętać się to zmienić myślenie, a konkretnie odrzucić przynależność narodową i uczynki prawa jako podstawę zbawienia, zamiast tego uznać, że jedyną podstawą zbawienia jest Chrystus.
.

---

Drugie świadectwo

Łuk. 3:3, 6 ,8-11 3. I obchodził całą okolicę nad Jordanem, głosząc chrzest upamiętania na przebaczenie grzechów. 6. I ujrzy wszelkie ciało zbawienie Boże. 8. Wydajcie więc owoce godne upamiętania i nie zaczynajcie sobie wmawiać: Naszym ojcem jest Abraham. Mówię wam bowiem, że Bóg i z tych kamieni może wzbudzić dzieci Abrahamowi. 9. A już siekiera do korzenia drzew jest przyłożona. Każde drzewo, które nie wydaje dobrego owocu, zostaje wycięte i wrzucone w ogień. 10. I pytali go ludzie: Cóż więc mamy czynić? 11. A on im odpowiedział: Kto ma dwie szaty, niech da temu, który nie ma, a kto ma pożywienie, niech uczyni tak samo.

Analiza logiczna

• Ewangelista Łukasz w zasadzie powtarza argumenty zawarte u Mateusza, z tą jednak różnicą iż definiuje tym razem konkretnie, że rezultatem upamiętania jest właśniwa perspektywa monergistycznego dzieła zbawienia – zbawienie dzięki suwerenności Boga, gdzie nikt nie może do niego nic dodać.
  .
• Zwrot upamiętanie na przebaczenie grzechów w grece oznacza upamiętanie prowadzące do odpuszczenia grzechów (μετανοίας εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν  metanoias eis afesin hamarion, gdzie εἰς eis tworzy frazę z wyrazem będącym w celowniku, dlatego ma siłę kierunkową).
  .
• Jest to logiczna konsekwencją rozważania: przebaczenie grzechów jest możliwe wyłącznie przez wiarę w dzieło Mesjasza.
  .
• Już sam ten fakt wyklucza jakiekolwiek inne znaczenie słowa upamiętanie, ponieważ wprowadzałoby to doktrynę zbawienia z uczynków.
  .
• Konsekwencją upamiętania jest towarzysząca mu zmiana postępowania, czyli ortopraksja. O ile faryzeusze posiadali już dobre uczynki wynikające z zakonu (choć nie z wiary), o tyle lud (werset 10) musiał zostać poinstruwany o konsekwencji przemiany serca, czyli o tym co się Bogu podoba jako forma Jego uwielbienia, konkretnie tutaj mowa o miłości do bliźniego przejawionej w dobrych uczynkach werset 11

Znaczenie w kontekście: Upamiętać się to zmienić myślenie w kwestii przebaczenia grzechów, które gwarantuje jedynie wiara w dzieło Boże wykonane przez Mesjasza.
.

---

Trzecie świadectwo

Marek 1:4-5, 7-8 4. Jan chrzcił na pustyni i głosił chrzest upamiętania na przebaczenie grzechów. 5. I przychodziła do niego cała kraina judzka i mieszkańcy Jerozolimy, i wszyscy byli chrzczeni przez niego w rzece Jordan, wyznając swoje grzechy. 7. I głosił: Idzie za mną mocniejszy ode mnie, któremu nie jestem godny, schyliwszy się, rozwiązać rzemyka u jego obuwia. 8. Ja chrzciłem was wodą, ale on będzie was chrzcił Duchem Świętym.

Analiza logiczna

• Ponownie upamiętaniu ma prowadzić do wyznania grzechów, werset 4
  .
  
• Interesującym jest użycie imiesłowu ἐξομολογούμενοι exomologoumenoi odnoszącego się do wyznawania grzechów. Zgodnie z użyciem imiesłowu wyznawanie grzechów odbywało sie podczas chrztu wodnego, zatem po procesie upamiętania, co wskazuje na ten proces jako na konsekwencję a nie część składową upamiętania werset 5
  .
• Ponownie obiektem wiary jest Mesjasz, wersety 7-8

Znaczenie w kontekście: Upamiętanie oznacza tu zmianę myślenia. W negatywnym sensie uznanie własnej grzeszności, w pozytywnym uznanie nadchodzącego Mesjasza i Jego dzieło jako jedyną solucję.
.

---

Czwarte świadectwo

Dzieje 13:23-26, 32-33 23. Z jego potomstwa, zgodnie z obietnicą, Bóg wzbudził Izraelowi Zbawiciela, Jezusa. 24. Przed jego przyjściem Jan głosił chrzest upamiętania całemu ludowi Izraela. 25. A gdy Jan dopełniał swego biegu, powiedział: Za kogo mnie uważacie? Nie jestem nim. Ale idzie za mną ten, któremu nie jestem godny rozwiązać obuwia na nogach. 26. Mężowie bracia, synowie rodu Abrahama i ci z was, którzy boją się Boga, do was zostało posłane słowo o tym zbawieniu. 32. I my głosimy wam dobrą nowinę o obietnicy złożonej ojcom; 33. Że Bóg wypełnił ją wobec nas, ich dzieci, wskrzeszając Jezusa, jak też jest napisane w psalmie drugim: Ty jesteś moim Synem, ja ciebie dziś zrodziłem.

Analiza logiczna

• Chrzest wodny następuje po upamiętaniu, werset 24
  .
  
• Chrztu dostąpili ci, którzy zaakceptowali prawdę o zbawieniu, mowa wyraźnie o zmianie myślenia, werset 26
  .
  
• Treścią przekazu skutkującego upamiętaniem jest dobra nowina, obietnica, Ewangelia, ta sama, jaką głosili Apostołowie, werset 32
  .
• Obiektem wiary jest Chrystus w obu przypadkach, werset 33

Znaczenie w kontekście: Upamiętanie odnosi się do zmiany myślenia czyli akceptacji Ewangelii dotyczącej śmierci krzyżowej Chrystusa i Jego zmartwychwstania jako jedynego sposobu na zbawienie.
.

---

Wnioski wstępne

Żaden z tekstów nie definiuje upamiętania jako dobrych uczynków ani też żalu za grzechy. Upamiętanie w konteście działalności Jana Chrzciciela oznacza wiarę w Mesjasza, w jego śmierć krzyżową oraz zmartwychwstanie, co doskonale i wyraźnie zarazem podsumowuje kolejny tekst:

Dzieje19:4 Paweł zaś powiedział: Jan chrzcił chrztem upamiętania, mówiąc ludziom, aby uwierzyli w tego, który przyjdzie po nim, to znaczy w Jezusa Chrystusa.

Chrztu Janowego dostąpić mogli ci, którzy się upamiętali czyli uwierzyli w Jezusa Chrystusa, namaszczonego Boga, który zbawia od grzechów. Zmiana myślenia dotyczyła porzucenia presupozycji zbawienia z dobrych uczynków, uznanie grzechu jako rezydującego w człowieku z mocą, której nie mogły zniszczyć ofiary rytualne z owiec, baranów, wołów itp. Stąd według Jana, oraz relacji Łukasza, związek upamiętania i wiary to stosunek zamienności: obie nazwy pokrywają się nawzajem, to synonimy.

Upamiętanie w ustach Jana Chrzciciela oznacza zmianę myślenia odnośnie Chrystusa, czyli wiarę w Mesjasza. Ponieważ zadaniem Mesjasza jest zbawienie ludu od grzechu, upamiętanie zawiera w sobie zmianę myślenia o osobistej sprawiedliwości z pozytywnej w negatywną (co powoduje rzeczywistą udrękę świadomości poprzez zagrożenie wiecznym zatraceniem), wymuszającą konieczność zadośćuczynienia za grzechy przez Mesjasza (to usuwa udrękę). Jest to zatem wezwanie do wiary w najczystszej chrześcijańskiej postaci.

Owoce towarzyszące upamiętaniu  to:

• Żal za grzechy, który nie jest elementem upamięania lecz jego konsekwencją
  .
• Zmiana postępowania, która nie jest elementem upamiętania lecz jego konsekwencją

Każda dotychczas rozważona sytuacja semantyczna wskazuje na następujący leksem słowa metanoia:

---

Historyczna ciągłość doktryny

Potwierdzeniem historyczności uzyskanej (choć cząstkowej) definicji upamiętania będą słowa pierwszego i najważniejszego Reformatora, czyli Marcina Lutra. Upamietanie Luter wyjasnia jako składające się z dwóch elementów : uznanie własnej winy i wiara w Chrystusa.

“Upamiętanie zaś składa się właściwie z dwóch części: jedną jest poczucie winy, czyli bojaźń dręcząca sumienie świadomością grzechu, drugą – wiara, która rodzi się z Ewangelii lub rozgrzeszenia i ufa, że grzechy są odpuszczone dla Chrystusa, która sumienie pociesza i uwalnia od bojaźni.” [15]

Podobnie Konfesja Westminsterska z 1646 roku naucza, że upamiętanie to terror wynikający ze zrouzmienia osobistej grzeszności prowadzący do łaski jaka dostępna jest tylko w Chrystusie. Upamiętaniu towarzyszy skrucha i zmiana postępowania.

“Upamiętanie, które prowadzi do życia, jest łaską Ewangelii, która upowszechniana być winna jako doktryna przez pastorów, tak samo jak wiara w Chrystusa. Dzięki niej człowiek, widząc niebezpieczeństwo i czując niechęć oraz wstręt do swych grzechów sprzecznych z naturą sprawiedliwego Prawa Bożego, pojmuje łaskę Chrystusa i [w konsekwencjci] skruszony żałuje ich zwracając się do Boga i stara się postępować [nawrócenie] w życiu według Jego przykazań. [16]

---

Ostrzeżenie

Włączenie do upamiętania konieczności żalu, skruchy i zmiany postępowania w rzeczywistości zamienia metanoię w “poenitentiam agite” czyli w czyńcie pokutę – herezję zatracenia. Na przykład, umiłowany przez setki tysięcy nieświadomych głupców John MacArthur stwierdza wprawdzie, że słowo „metanoia” dosłownie oznacza „zmianę myślenia”, ale zaraz “ulepsza” tę definicję swoimi własnymi teologicznymi tradycjami. W przeciwieństwie do historycznej wiary Reformowanej definicja MacArthura. obok zmiany myślenia proponuje zaprzestanie grzechu i całowite posłuszeństwo Bogu.

“[upamiętanie to] radykalne nawrócenie, przemiana natury, definitywne odwrócenie się od zła, zdecydowane zwrócenie się do Boga w całkowitym posłuszeństwie” [17]

Heretyk najwyraźniej nie odróżnia sfery uświęcenia od usprawiedliwienia. Usprawiedliwienie jest z wiary w zasługi Chrystusa (metanoia). Uświęcenie [zmiana postępowania wynikająca ze zmiany myślenia] to proces towarzyszący usprawiedliwieniu.

Umiłowani: Pójdźmy śladami Lutra, Kalwina i Reformatorów, wracając do Biblii w językach oryginalnych (zamiast polegać na naszych własnych tradycjach teologicznych stworzonych przez człowieka), aby zrozumieć znaczenie upamiętania!

Kazanie wygłoszone dnia 20.08.2023

Wersja audio

Przypisy

[1] Jan Kalwin, Instytuty 3.4.1
[2] Grzegorz z Nazjanzu, Sentent. Lib. 4 Dyst. 14, c. 1
[3] Ambroży z Milanu, Sentent. Lib. 4 Dyst. 14, c. 1  a także Decret. Dyst. 3, de Poenitentia C. Poenit. Prior
[4] Augustyn z Hippony, jak podano w tym samym miejscu, oraz C. Poenit Poster.
[5] Amboży z Milanu, Dyst. 1, de Poenit C. Vera Poeitentia. 501
[6] Słowa te przypisuje się Chryzostomowi
[7] Jan Kalwin, Instytuty 3.4.1
[8] Tamże
[9] Tamże
[10] Źródło
[11] Źródło
[12] Źródło: Jerome’s Latin translation of “repent” as “do penance”, leading to unBiblical practices for centuries
[13] Źródło: John Robbins, Uczynki wiary Johna MacArthura
[14] Jan Kalwin, Instytuty 3.4.2
[15] Marcin Luter, źródło
[16] Konfesja Westminsterska 15.1-2
[17] Źródło: John MacArthur, What Is Biblical Repentacne?

---

Zobacz w temacie

• Upamiętanie a wiara, uczucia i uczynki, część 1
• Upamiętanie a wiara, uczucia i uczynki, część 2.
• Upamiętanie a wiara, uczucia i uczynki, część 3
• Upamiętanie a wiara, uczucia i uczynki, część 4
• Upamiętanie a wiara, uczucia i uczynki, część 5
  .
• Pokuta, upamiętanie, skrucha i nawrócenie
• Czym jest skrucha?
• Czym jest Boży smutek?
  .
• Aby wszyscy doszli do pokuty
• Fałszywa ewangelia “zbawienia panującego Pana”
• Uczynki wiary według Johna MacArthura
  .
• Wiara w wiarę
• Doktryna podwójnego posłuszeństwa Chrystusa
• Doktryna podwójnego przypisania
• Doktryna przebłagania
• Dzieło Ewangelii
• Dzisiejsza pseudo ewangelia