Bóg kontra sceptycy

Słowo Boże nigdy się nie myli (Psalm 12:6; 18:30; 19:8; 111:7-8; 119:72; Hebr. 6:18) zawiera jedynie prawdę (Psalm 93:5; 119:138, 140, 160, Przysłów 30:5; 2 Tym. 3:16; Jakuba 1:17; 3:17) oraz jest kompletne (2 Sam. 22:31; Psalm 18:30; 19:7) a przez to niezmienne (Psalm 119:89, 152; Koh. 3:14; Mat. 5:18). Dlaczego zatem w Księdze Amosa według oryginalnego zapisu Izraelici obnosili przybytek dwóch obcych bożków o imieniach Sikkuth i Kijun podczas gdy tak Septuaginta jak i Nowy Testament mówią o Molochu i Remfanie?

Czy Pismo pomimo Bożych zapewnień się myli? Czyżby niewierzący sceptycy, adepci wyższego krytycyzmu mieli rację? Czy nauka doktorów i profesorów teologii rzeczywiście obala Słowo Boże?


Trzy warianty tekstu

Wyższy krytycyzm, a konkretnie jego gałąź zwana krytycyzmem redakcyjnym, atak na Słowo Boże skoncentrował w obszarze integralności Starego i Nowego Testamentu. Nurt liberalny zaatakował nieomylność i prawdomówność spisanego Słowa, jednocześnie wyprowadzając szturm z flanki, na jego kompletność i (jako logiczna konsekwencja) niezmienność (więcej tutaj). Od XIX wieku w ewangelicznym światku pokutuje przekonanie, że Pismo Święte w swoim ogólnym przekazie jest być może i dobre oraz zawiera interesujące wskazówki życiowe, jednakże zawiera ono w sobie błędy i przeoczenia, jest historycznie nieadekwatne i z całą pewnością w ogólnym rozrachunku logicznie niespójne.

Na poparcie tej tezy podawany jest przykład cytowany przez Łukasza Ewangelistę tekstu Amosa.

Stary Testament tekst masorecki
LXX Septuaginta, greckie tłumaczenie ST Nowy Testament
Amos 5:25-27 

25. Czy składaliście mi ofiary (הַזְּבָחִ֨ים hazebahim – tu: zabite zwierzęta) i dary (וּמִנְחָ֜ה uminhah – tu: inne ofiary) na pustyni przez czterdzieści lat, domu Izraela?

26. Przecież nosiliście przybytek (słowo wtrącone, które nie występuje w oryginale) waszego Molocha (סִכּ֣וּת sikkuth מַלְכְּכֶ֔ם malkekem czyli Sikkutha króla dosł. molocha) i Kijuna (כִּיּ֣וּן Chiun), wasze bożki, gwiazdę waszych bogów, których sobie uczyniliście.

27. Dlatego uprowadzę was do niewoli poza Damaszek, mówi PAN, Bóg zastępów, to jego imię.

Amos 5:25-27

25. Czy ofiarowaliście mi zabite zwierzęta (σφάγια sfagia – tusze zwierzęce) i ofiary (θυσίας thysias), domu Izraela, czterdzieści lat na pustyni?

26. Tak, obnosiliście przybytek Molocha (Μολὸχ Moloch) i gwiazdę waszego boga, Raefana (Ῥαιφάν Raifan) ich wizerunki, które sami dla siebie stworzyliście.

27. I wywiodę was za Damaszek, mówi Pan, Bóg Wszechmogący (παντοκράτωρ patrokreator) jest jego imieniem.

Dzieje 7:42-43

42. Czy mi składaliście zabite zwierzęta (σφάγια sfagia) i inne ofiary (θυσίας thysias) na pustyni przez czterdzieści lat, domu Izraela?

43. Raczej obnosiliście namiot Molocha (Μολὸχ  Moloch) i gwiazdę waszego boga Remfana (Ῥαιφάν  Raifan), wizerunki, które sobie zrobiliście, żeby oddawać im cześć.

Dlatego zaprowadzę was poza Babilon.

Uwagi:

– ofiary i dary to dwie różne kategorie, pierwsza odnosi się do ofiar ze zwierząt, druga do darów (ofiar) pozostałych co zostało wytłumaczone w LXX i NT.

Org: I nosiliście (co?) sikkuth waszego króla i Chiuna wasze bałwany, gwiazdę waszych bogów, które zrobiliście sobie

– słowo סִכּוּת sikkuth ma dwa znaczenia:

a) to imię pogańskiego bóstwa
b) przybytek, budka o charakterze religijnym

– słowo Moloch to transliteracja  hebrajskiego wyrazu מֹלֶךְ oznaczającego boski król

– słowo Remfan nie występuje w tekście, jest za to Chiun

– gwiazda odnosi się do wielu bożków

Uwagi:

– brak imienia Sikkut, jednak użyty został tu synonim Moloch, ewidentnym zatem jest użycie drugiego znaczenia słowa סִכּוּת sikkuth  rozumianego jako σκηνή skene czyli przybytek

– imię  Chiun zostało zastąpione słowem Remfan

καὶ ἀνελάβετε τὴν σκηνὴν τοῦ Μολὸχ καὶ τὸ ἄστρον τοῦ θεοῦ ὑμῶν Ῥαιφάν, τοὺς τύπους αὐτῶν, οὓς ἐποιήσατε ἑαυτοῖς.

– gwiazda odnosi się do jednego bożka

– Bóg Wszechmogący to synonim Boga zastępów

 

Uwagi:

Tekst grecki różni się od ujednoliconej wersji masoreckiej

przybytek został zamieniony na namiot jednak u podstaw tekstu greckiego w NT leży to samo słowo co w LXX, chodzi o przybytek, który ma formę namiotu

– Duch Święty potwierdza drugi wariant znaczeniowy סִכּוּת sikkuth tj. Żydzi obnosili przybytek Molocha

καὶ ἀνελάβετε τὴν σκηνὴν τοῦ Μολὸχ  καὶ
τὸ ἄστρον τοῦ θεοῦ ὑμῶν Ῥαιφάν τοὺς τύπους οὓς ἐποιήσατε προσκυνεῖν αὐτοῖς  

– dodany został wtręt żeby oddawać im cześć

.


Analiza różnic

Mniej istotne różnice zostały w zasadzie wyjaśnione w poprzednim akapicie. Pismo wzbogaca chwałę Boga raz nazywa Go przecież Bogiem zastępów raz Wszechmogącym. Oba imiona odnoszą się do tej samej Istoty nie ma przecież dwóch różnych Bogów sprawujących swoje królestwo nad dwiema różnymi domenami (tym bardziej że wszechmoc przejawia się panowaniem nad zastępami). Fraza  λεγει κυριος παντοκρατωρ legei kurios pantokrator czyli tak mówi Bóg Wszechmocny spodobała się jednemu ze skrybów i została dodana do Nowego Testamentu w minoskule 614 pochodzącym z XIII wieku 🙂

Moloch to adaptacja słowa מֹלֶך molek, zaś סִכּוּת sikkuth oznacza przybytek i jest to to synonim słowa namiot, znowu ofiary oznaczają zabite zwierzęta, dary odnoszą się do pozostałych ofiar, nie ma tu zatem miejsca żadna dewiacja od prawdy.

Wilhelm Gesenius badacz języka hebrajskiego (Thesaur. S.v. סַכּוּת) wskazuje, że namiot lub tabernakulum Molocha był prawdziwym namiotem i porównuje σκηνὴ ἱερά skene hiera do kartagińskiego obiektu kultu (Diod. Sic. 20:65). Jest wielce prawdopodobnym, iż namiot ten posiadał mniejsze niż zazwyczaj rozmiary, a to ze względu na ukrytą formę kultu (Mojżesz nie dopuściłby przecież do otwartego bałwochwalstwa).

Słowo Boże po prostu zostało wyjaśnione przez tłumaczy, którzy oddali właściwe znaczenie pierwotnego przekazu tak, aby czytelnik z łatwością mógł przyswoić informacje, uwypuklona została również głębia warstwy znaczeniowej.

Rozważmy teraz istotne różnice:
,


Babilon a Damaszek

Ewidentnie widoczną tutaj jest zasada progresywnego objawienia. Na bazie pierwotnego proroctwa Szczepan poinformował kamienujących go Żydów o szerszej konsekwencji odwrócenia się od Boga.

  • Cytując Amosa zwrócił uwagę na pierwsze uprowadzenie do Asyrii północnego królestwa.
  • Następnie wskazał na kolejne uprowadzenie, będące kontynuacją Bożego sądu nad Judą.
  • proroctwo to zostało po prostu wyjaśnione.

„W Księdze Amosa czytamy o Damaszku zaś Szczepan mówił o Babilonie. Amos przepowiadał niewolę w północnej Asyrii i deportację z Damaszku. Później południowe królestwo popadło w niewolę babilońską. Szczepan, natchniony Duchem Świętym, rozbudował to proroctwo i przepowiedział sąd całemu narodowi z powodu jego bałwochwalczej historii i konsekwencji, jakie ona przyniosła.”źródło


Wtręt o bałwochwalstwie

Nowy Testament opiera się na cytacie wyciągniętym z Septuaginty stąd fraza προσκυνεῖν αὐτοῖς żeby oddawać im cześć jest wtrętem ekspozycyjnym. Zgodnie z zasadą progresywnego objawienia (Nowy Testament stanowi interpretację Starego) oraz rozumiejąc, iż pierwotnym odbiorcą tekstu Dziejów Apostolskich byli ludzie pochodzenia nieżydowskiego istotnym było dodanie wyjaśnienia przeznaczenia przybytku oraz gwiazdy, jako symboli fałszywych kultów religijnych. Stąd prosta informacja, a w zasadzie krótki komentarz o funkcji obydwu przedmiotów – były to obiekty kultu fałszywych bogów, przy pomocy których oddawano im cześć.


Remfan czy Kijun?

Wiele dyskusji podjęto w tej kwestii, która nie jest bagatelna. Bowiem Remfan, czy też Raifan jest całkowicie odmiennym i niezwiązanym językowo słowem z wyrazem Chiun (czy też Kijun). Zastąpienia Remfana przez Chiuna nie można tłumaczyć werbalną krytyką. Skąd zatem zmiana?

Wśród bóstw czczonych w Egipcie, dwa z nich występują razem: bóg Renpu, prawdopodobnie wymawiany jako Rempu i bogini Ken.

1. Renpu, wymawiane Rempu, jest reprezentowany jako mieszkaniec Azji mniejszej, z pełną brodą i najwyraźniej ogólnym typem twarzy nadanym na pomnikach większości narodów na wschód od Egiptu oraz Rebu lub Libijczyków. Ten typ jest oczywiście typem semickim. Jego włosy są związane filetem, który zdobi głowa antylopy.

2. Ken jest reprezentowana jako zupełnie naga, trzyma w obu rękach kukurydzę i stoi na lwie. Można ją porównać z postacią bogini w Maltheiyyeh w Asyrii (Layard, Niniwy, II, 212). Na podstawie tego podobnego przedstawienia, z tego, że jest naga i nosi kukurydzę, i że jest czczona z Khemem, możemy przypuszczać, że Ken odpowiada syryjskiej bogini, przynajmniej wtedy, gdy ta ostatnia miała charakter Wenus. Nazywa się ją także Ketesh, co jest imieniem z hieroglifów wielkiego miasta hetyckiego na Orontes. 

Izraelici w Egipcie po panowaniu Józefa popadli w ogólną, ale niewątpliwie nie uniwersalną praktykę bałwochwalstwa. Jest wyraźnie stwierdzone w następujących fragmentach

Joz. 24:14 Teraz więc bójcie się PANA i służcie mu w szczerości i prawdzie. Usuńcie bogów, którym służyli wasi ojcowie za rzeką i w Egipcie, a służcie PANU
.
Ezech. 20: 7-8 7. I powiedziałem im: Niech każdy z was porzuci obrzydliwości sprzed swych oczu, a nie kalajcie się bożkami Egiptu. Ja jestem PANEM, waszym Bogiem. 8. Ale buntowali się i nie chcieli mnie słuchać: żaden z nich nie odrzucił obrzydliwości sprzed swych oczu ani nie opuścił bożków Egiptu. Wtedy powiedziałem: Wyleję na nich swój gniew, aby dopełnić na nich mojej zapalczywości w środku ziemi Egiptu.
.
Ezech. 23:3 One uprawiały nierząd w Egipcie, w swojej młodości uprawiały nierząd; tam ściskano ich piersi i tam przygniatano piersi ich dziewictwa

Wskazania są całkowicie jasne. Wzmianka o Kjun lub Remfanie jako czczonych na pustyni pokazuje, że to bałwochwalstwo było przynajmniej częściowo praktykowane przez obcokrajowców, którzy bez wątpienia osiedlili się w Dolnym Egipcie.

Zamiana Remfana lub Raifana z Kijunem jest niezwykła lecz istnieją dwa możliwe wyjaśnienia tego zjawiska:

Pierwsza możliwa przyczyna: tłumacze Septuaginty (według źródeł Żydowskich były to 72 osoby po 6 z każdego plemienia Izraela) posiadali historyczną wiedzę o Egipcie posiadali też znajomości starożytnego wspólnego kultu Ken i Renpu. Zamiana miała miejsce ponieważ Ken była skojarzona z kultem Wenus czyli boginią Asztarte czym Żydzi się brzydzili. Wybrano mniejsze zło, tym bardziej, że w świadomości Żydów oba kulty przenikały się nawzajem zaś imiona Remfan i Kjun odnosiły się do tego samego. Wariacja liczby mnogiej i pojedynczej gwiazdy podkreśla fakt iż jedna forma kultu odnosiła się do więcej niż jednego bóstwa (tak samo czczono Kjun i Remfana)

Druga możliwa przyczyna: starożytni Arabowie, Fenicjanie i Egipcjanie oddawali boską cześć planecie Saturn; a w szczególności arabska nazwa tej gwiazdy, كيوان, odpowiada całkowicie hebrajskiej formie Kjun (patrz Winer, Realw. II. s. 387, i Müller w Encyklice Herzoga. xii. s. 738), którą tłumacze Septuaginty wyrazili przez Raifan – znane im koptyjskie imię Saturna. To wytłumaczenie wkomponowuje się doskonale w formę pogańskiej adoracji wyrażonej przez gwiazdę.

Gwiazda Remfana – w hieroglifach znak gwiazdy jest jednym z dwóch, które składają się na słowo Seb, „adorować” i jest niewątpliwie używane w sensie symbolicznym jak i fonetycznym. To wskazuje na fakt, że starożytna egipska religia częściowo pochodzi z systemu kultu gwiazd; i rzeczywiście na pomnikach mitycznych stworzeń lub ludzi istnieją rysunki ukazujące ich jako  adorujących gwiazdy (Ancient Egyptians, pl. 30 a). Gwiazda ta mogła zatem oznaczać tak rzeczywisty i materialny obiekt  będący idolem, jak również odnosić się do formy bałwochwalstwa zawartego w systemie rytów obcej religii, praktykowanej w tajemnicy bo przecież pod presją wyroku śmierci.
.


Wnioski

Pogańskie religie posiadają szereg wariacji jeśli chodzi o istotę czczonych przez nie bogów. Przykładowo księgi wedyjskie wskazują na Divó nápātā (Aśvins), „synów Dyaúsa”, boga nieba, którzy zawsze określani byli podwójnie w Rigvedzie (hinduski psaułterz), nie posiadali oni indywidualnych imion.

Z drugiej strony w religii Rzymsko-katolickiej występuje zjawisko przeciwne, gdzie boska cześć oddawana jednemu demonowi przybiera różne formy, raz zwany jest on Matką Boską Ostrobramską, raz Częstochowską, raz Zielną, czasem też Królową niebios, itd. Nie powinno zatem dziwić istnienie jednego kultu dwóch bożków, Kijun i Remfana, traktowanych jako jedność i adorowanych w ten sam sposób. Użycie dowolnego imienia odnosi ciągle do jednej i tej samej religii, tych samych rytów.

Zarzuty pogan są całkowicie pozbawione podstaw i wyrażają raczej całkowitą deprawację nieodrodzonego przez Ducha Świętego umysłu. Przekaz Pisma Świętego nie został nigdy zanieczyszczony (jak to twierdzą sceptycy, muzułmanie i wielcy teologowie z doktoratami). Dzieje Apostolskie nauczają tej samej lekcji co księga Amosa, mianowicie że Bóg ukarał Izrael za potajemne oddawanie czci fałszywym bogom i odrzucenie Boga Jahwe. Z całą pewnością mamy przed oczami wiarygodne Słowo Boże, które jest niezmienne, doskonałe, kompletne i prawdziwe.

2  Piotra 1:19 Mamy też mocniejsze słowo prorockie, a wy dobrze czynicie, trzymając się go jak lampy, która świeci w ciemnym miejscu, dopóki dzień nie zaświta i jutrzenka nie wzejdzie w waszych sercach;

Poganie nie powinni brać się za interpretację Słowa, broń Boże za jego krytykę.

Na podstawie biblicalcyclopedia


Zobacz w temacie