Wprowadzenie

2 Kor. 1:24 Nie dlatego, że panujemy nad waszą wiarą, ale jesteśmy pomocnikami waszej radości; wiarą bowiem stoicie.

Z ogromną radością oddajemy do rąk czytelnika polskie tłumaczenie Deklaracji Kongregacjonalno-Sabaudzkiej (wraz z biblijnymi referencjami), znanej także jako Deklaracja Sabaudzka czy też Deklaracja Wiary z Savoy, pragnąc jednocześnie przybliżyć nieco historii tego dokumentu, będącego teologicznym klejnotem Reformowanej teologii systematycznej.

Za Olivera Cromwella kongregacjonaliści (tj. członkowie autonomicznych i niezależnych kościołów Reformowanych) stali się uznaniw Anglii. W latach czterdziestych XVII wieku kilku z nich zasiadało w Zgromadzeniu Westminsterskim. Chociaż generalnie akceptowali Westminsterskie Wyznanie Wiary (1646), wielu kongregacjonalistów martwiło się prezbiteriańską formą zarządzania kościołem i uznali, że potrzebują wyznania wiary, które odzwierciedlałoby ich ustrój.

We wrześniu 1658 roku około 200 przedstawicieli 100 wolnych kościołów (czyli tych, które były niezależne od kościoła ustanowionego) zebrało się w Pałacu Sabaudii (ang. Savoy) w Londynie, aby ułożyć i przyjąć własne wyznanie wiary. Jako kongregacjonaliści, wielu świeckich kościołów uczestniczyło w tym spotkaniu. Uczestniczyło w nim również kilku znanych teologów, w tym Thomas Goodwin i John Owen.

12 października 1658 r. wyznanie zostało ukończone, a Deklaracja Sabaudzka, inaczej zatytułowana „Deklaracja wiary i porządku posiadanego i praktykowanego w kościołach kongregacjonalnych w Anglii”, stała się pierwszym angielskim oświadczeniem doktryny i polityki kościoła wolnego i kongregacjonalistycznego. Deklaracja potwierdziła jedność kongregacjonalistów z szerszą wiarą chrześcijańską i Reformowaną, zajęła się błędnymi wyobrażeniami na temat kościołów wolnych i zarysowała ich różnice z kościołem ustanowionym w kwestiach zarządzania kościołem.

Do dziś Deklaracja Sabaudzka stanowi piękny standard dla kościołów kongregacjonalistycznych i może nawet służyć jako zdrowy model wyznaniowy dla bezwyznaniowych ewangelików Reformowanych.


O Pismach Świętych

Artykuł 1

Chociaż światło natury oraz dzieła stworzenia i opatrzności w tak wielkim stopniu ukazują dobroć, mądrość i moc Bożą, że człowiek nie ma wymówki [a], jednak nie są one wystarczające, by dać tę wiedzę o Bogu i Jego woli, która jest konieczna do zbawienia [b]. Dlatego podobało się Panu, w różnych czasach i na różne sposoby, objawić siebie i ogłosić swoją wolę Kościołowi [c]. Potem, dla lepszego zachowania i rozprzestrzeniania prawdy oraz dla pewniejszego umocnienia i pociechy Kościoła wobec zepsucia ciała, złośliwości Szatana i świata, spisał to wszystko [d]. Sprawia to, że Pismo Święte jest najbardziej konieczne [e]; wcześniejsze sposoby objawienia woli Bożej ludowi Bożemu obecnie ustały [f].

Biblijna podstawa

[a]

Psalm 19:1-3 1. Niebiosa głoszą chwałę Boga, a firmament obwieszcza dzieło Jego rąk. 2. Dzień dniowi opowiada słowo, a noc nocy oznajmia wiedzę. 3. Nie ma języka ani mowy, w których nie słychać ich głosu.

Rzym. 1:19-20 19. To bowiem, co można wiedzieć o Bogu, jest dla nich jawne, gdyż Bóg im to objawił. 20. To bowiem, co niewidzialne u niego, jego wieczna moc i bóstwo, mogą być od stworzenia świata poznane w dziełach i widziane, tak że nie mogą się wymówić.

[b]

1 Kor. 1:21 Bo skoro w mądrości Bożej świat przez swoją mądrość nie poznał Boga, spodobało się Bogu przez głupstwo głoszenia zbawić wierzących.

1 Kor. 2:13-14 13. O czym też mówimy, nie w słowach, których naucza ludzka mądrość, lecz których naucza Duch Święty, porównując to, co duchowe, z tym, co duchowe. 14. Lecz człowiek cielesny nie przyjmuje tego, co jest z Ducha Bożego, bo jest to dla niego głupstwem i nie może tego poznać, gdyż to trzeba duchowo rozważać.

[c]

Hebr. 1:1 Bóg, który wielokrotnie i na wiele sposobów przemawiał dawnymi czasy do ojców przez proroków.

[d]

Prz. 22:19-21 19. Żebyś miał ufność w Panu, pouczyłem cię dziś, właśnie ciebie. 20. Czyż nie napisałem ci wspaniałych rzeczy, dotyczących rad i wiedzy, 21. Abyś dał poznać pewność słów prawdy tym, którzy cię posyłają?

Izaj. 8:19-20 19. A gdy wam będą mówić: Radźcie się wywoływaczy duchów i wróżbitów, którzy szepcą i mruczą, odpowiedzcie: Czyż lud nie powinien radzić się swojego Boga? Czyż można radzić się umarłych w sprawie żywych? 20. Do zakonu i do świadectwa! Jeśli nie będą mówić zgodnie z tym słowem, to dlatego, że nie ma w nich światłości.

[e]

2 Tym. 3:15 I ponieważ od dziecka znasz Pisma Święte, które mogą cię uczynić mądrym ku zbawieniu przez wiarę, która jest w Chrystusie Jezusie.

2 Piotra 1:19 I mamy jeszcze mocniejsze słowo prorockie, a wy dobrze czynicie, trzymając się go jak pochodni świecącej w ciemnym miejscu, aż dzień zaświta i gwiazda poranna wzejdzie w waszych sercach.

[f]

Hebr. 1:1-2 1. Bóg, który wielokrotnie i na wiele sposobów przemawiał dawnymi czasy do ojców przez proroków, 2. w tych ostatecznych dniach przemówił do nas przez swojego Syna, którego ustanowił dziedzicem wszystkiego i przez którego stworzył wszechświat.


Artykuł 2

Pod nazwą Pisma Świętego, albo Słowa Bożego spisanego, zawarte są teraz wszystkie księgi Starego i Nowego Testamentu, które są następujące:

Księgi Starego Testamentu: Księga Rodzaju, Księga Wyjścia, Księga Kapłańska, Księga Liczb, Księga Powtórzonego Prawa, Księga Jozuego, Księga Sędziów, Księga Rut, 1 Księga Samuela, 2 Księga Samuela, 1 Księga Królewska, 2 Księga Królewska, 1 Księga Kronik, 2 Księga Kronik, Księga Ezdrasza, Księga Nehemiasza, Księga Estery, Księga Hioba, Księga Psalmów, Księga Przysłów, Księga Kaznodziei Salomona, Pieśń nad Pieśniami, Księga Izajasza, Księga Jeremiasza, Lamentacje Jeremiasza, Księga Ezechiela, Księga Daniela, Księga Ozeasza, Księga Joela, Księga Amosa, Księga Abdiasza, Księga Jonasza, Księga Micheasza, Księga Nahuma, Księga Habakuka, Księga Sofoniasza, Księga Aggeusza, Księga Zachariasza, Księga Malachiasza;

Księgi Nowego Testamentu: Ewangelia według Mateusza, Ewangelia według Marka, Ewangelia według Łukasza, Ewangelia według Jana. Dzieje Apostolskie, Listy Pawła do Rzymian, 1 List do Koryntian, 2 List do Koryntian, List do Galacjan, List do Efezjan, List do Filipian, List do Kolosan, 1 List do Tesaloniczan, 2 List do Tesaloniczan, 1 List do Tymoteusza, 2 List do Tymoteusza, List do Tytusa, List do Filemona, List do Hebrajczyków, List Jakuba, 1 i 2 List Piotra, 1, 2 i 3 List Jana, List Judy, Apokalipsa Jana. Wszystkie te księgi są natchnione przez Boga, aby były regułą wiary i życia[a].

Biblijna podstawa

[a]

Łuk. 16:29 Abraham mu odpowiedział: Mają Mojżesza i proroków, niechże ich słuchają.

Łuk. 16:31 Odrzekł mu: Jeżeli Mojżesza i proroków nie słuchają, choćby też ktoś z martwych powstał, nie uwierzą.

Efez. 2:20 Zbudowani na fundamencie apostołów i proroków, którego kamieniem węgielnym jest sam Jezus Chrystus.

2 Tym. 3:16 Całe Pismo przez Boga natchnione jest i pożyteczne do nauki, do przekonywania, do poprawiania, do wychowywania w sprawiedliwości.

Obj. 22:18-19 18. Oświadczam zaś każdemu, kto słucha słów proroctwa tej księgi: Jeżeli ktoś do nich coś doda, to Bóg dołoży na niego plag opisanych w tej księdze. 19. A jeżeli ktoś ujmie coś ze słów księgi tego proroctwa, to Bóg ujmie jego udział w drzewie życia i w mieście świętym, które są opisane w tej księdze.


Artykuł 3

Księgi powszechnie zwane apokryfami, nie będąc natchnione przez Boga, nie są częścią Kanonu Pisma Świętego; dlatego też nie mają żadnego autorytetu w Kościele Bożym i nie należy ich ani aprobować, ani używać w inny sposób niż innych ludzkich pism [a].

Biblijna podstawa

[a]

Łuk. 24:27 I począwszy od Mojżesza, przez wszystkich proroków, wykładał im, co o nim było napisane we wszystkich Pismach.

Łuk. 24:44 I rzekł im: To są słowa, które mówiłem do was, będąc jeszcze z wami, że musi się wypełnić wszystko, co o mnie napisane w Prawie Mojżesza, u proroków i w Psalmach.

Rzym. 3:2 Wielka pod każdym względem. Przede wszystkim to, że im zostały powierzone słowa Boże.

2 Piotra 1:21 Albowiem proroctwo nie przyszło nigdy z woli człowieka, ale mówili święci ludzie Boży, natchnieni przez Ducha Świętego.


Artykuł 4

Autorytet Pisma Świętego, który sprawia, że należy w nie wierzyć i być mu posłusznym, nie zależy od świadectwa żadnego człowieka ani kościoła, lecz całkowicie od Boga (który jest samą prawdą), jego Autora; dlatego też należy je przyjąć, ponieważ jest to Słowo Boże [a].

Biblijna podstawa

[a]

1 Tes. 2:13 Dlatego też nieustannie dziękujemy Bogu, że gdy przyjęliście Słowo Boże, które od nas usłyszeliście, przyjęliście je nie jako słowo ludzkie, ale jak jest naprawdę – jako Słowo Boże, które też w was, wierzących, skutecznie działa.

2 Tym. 3:16 Całe Pismo przez Boga natchnione jest i pożyteczne do nauki, do przekonywania, do poprawiania, do wychowywania w sprawiedliwości.

2 Piotra 1:19 I mamy jeszcze mocniejsze słowo prorockie, a wy dobrze czynicie, trzymając się go jak pochodni świecącej w ciemnym miejscu, aż dzień zaświta i gwiazda poranna wzejdzie w waszych sercach.

2 Piotra 1:21 Albowiem proroctwo nie przyszło nigdy z woli człowieka, ale mówili święci ludzie Boży, natchnieni przez Ducha Świętego.

1 Jan 5:9 Jeśli przyjmujemy świadectwo ludzi, to świadectwo Boga jest większe. A to jest świadectwo Boga, które złożył o swoim Synu.


Artykuł 5

Możemy być poruszeni i nakłonieni przez świadectwo Kościoła do wielkiego i pełnego szacunku uznania Pisma Świętego [a], a niebiańskość treści, skuteczność doktryny, majestat stylu, zgodność wszystkich części, cel całości (którym jest oddanie wszelkiej chwały Bogu), pełne odkrycie jedynej drogi zbawienia człowieka, wiele innych niezrównanych doskonałości oraz całkowita doskonałość Pisma są argumentami, które obficie dowodzą, że jest ono Słowem Bożym. Niemniej jednak, nasza pełna perswazja i pewność nieomylnej prawdy oraz boskiego autorytetu Pisma wynika z wewnętrznego działania Ducha Świętego, który świadczy poprzez i z Pismem w naszych sercach [b].

Biblijna podstawa

[a]

1 Tym. 3:15 A jeśli będę się spóźniał, będziesz wiedział, jak należy postępować w domu Bożym, którym jest Kościół Boga żywego, filar i podstawa prawdy.

[b]

Izaj. 59:21 A to moje przymierze z nimi, mówi Pan: Duch mój, który jest na tobie, i moje słowa, które włożyłem w twoje usta, nie oddalą się z twoich ust, ani z ust twojego potomstwa, ani z ust potomstwa twego potomstwa – mówi Pan – od teraz aż na wieki.

Jan 16:13-14 13. Lecz gdy przyjdzie On, Duch prawdy, wprowadzi was we wszelką prawdę, bo nie będzie mówił sam od siebie, ale powie wszystko, co usłyszy, i oznajmi wam, co ma nadejść. 14. On mnie uwielbi, bo z mojego weźmie i wam oznajmi.

1 Kor. 2:10-12 10. A nam Bóg objawił to przez Ducha, bo Duch bada wszystko, nawet głębokości Boga. 11. Bo któż z ludzi wie, kim jest człowiek, jak nie duch człowieka, który jest w nim? Tak i rzeczy Bożych nie zna nikt, tylko Duch Boży. 12. A my nie otrzymaliśmy ducha świata, lecz Ducha, który jest z Boga, abyśmy wiedzieli, co nam zostało darowane od Boga.

1 Jan 2:20 Ale wy macie namaszczenie od Świętego i wiecie wszystko.

1 Jan 2:27 A namaszczenie, które otrzymaliście od Niego, pozostaje w was i nie potrzebujecie, aby was ktoś uczył. Lecz jak to namaszczenie uczy was o wszystkim i jest prawdziwe, a nie kłamstwo, tak jak was nauczyło, tak w Nim trwajcie.


Artykuł 6

Cała rada Boża, dotycząca wszystkiego, co jest konieczne dla Jego własnej chwały, zbawienia człowieka, wiary i życia, jest albo wyraźnie przedstawiona w Piśmie Świętym, albo z niego wywiedziona przez dobre i konieczne wnioski. Do tego nic nigdy nie ma być dodane, ani przez nowe objawienia Ducha, ani przez tradycje ludzkie [a]. Niemniej jednak, uznajemy, że wewnętrzne oświecenie Ducha Bożego jest konieczne dla zbawczego zrozumienia tych rzeczy, które są objawione w Słowie [b]; a że istnieją pewne okoliczności dotyczące kultu Boga i rządu Kościoła, wspólne dla ludzkich działań i społeczeństw, które mają być uporządkowane według światła natury i chrześcijańskiej roztropności, zgodnie z ogólnymi zasadami Słowa, które zawsze mają być przestrzegane [c].

Biblijna podstawa

[a]

Gal. 1:8-9 8. Ale choćbyśmy nawet my albo anioł z nieba głosił wam inną ewangelię niż tę, którą wam głosiliśmy, niech będzie przeklęty! 9. Jak powiedzieliśmy przedtem, tak teraz znowu mówię: Jeśli wam ktoś głosi inną ewangelię niż tę, którą przyjęliście, niech będzie przeklęty!

2 Tes. 2:2 Abyście nie dali się prędko zbałamucić w swym umyśle ani nie dali się zastraszyć, czy to przez ducha, czy przez słowo, czy przez list jakoby przez nas pisany, jakoby już nastał dzień Chrystusa.

2 Tym. 3:15-17 15. I ponieważ od dziecka znasz Pisma Święte, które mogą cię uczynić mądrym ku zbawieniu przez wiarę, która jest w Chrystusie Jezusie. 16. Całe Pismo przez Boga natchnione jest i pożyteczne do nauki, do przekonywania, do poprawiania, do wychowywania w sprawiedliwości, 17. Aby człowiek Boży był doskonały, do wszelkiego dobrego dzieła przygotowany.

[b]

Jan 6:45 Napisano bowiem u proroków: I będą wszyscy pouczeni przez Boga. Każdy, kto usłyszał od Ojca i nauczył się, przyjdzie do Mnie.

1 Kor. 2:9-12 9. Ale jak napisano: Czego oko nie widziało, i ucho nie słyszało, i co nie wstąpiło do serca człowieka, to przygotował Bóg dla tych, którzy Go miłują. 10. A nam Bóg objawił to przez Ducha, bo Duch bada wszystko, nawet głębokości Boga. 11. Bo któż z ludzi wie, kim jest człowiek, jak nie duch człowieka, który jest w nim? Tak i rzeczy Bożych nie zna nikt, tylko Duch Boży. 12. A my nie otrzymaliśmy ducha świata, lecz Ducha, który jest z Boga, abyśmy wiedzieli, co nam zostało darowane od Boga.

[c]

1 Kor. 11:13-14 13. Rozsądźcie sami: Czy przystoi kobiecie modlić się do Boga z odkrytą głową? 14. Czyż sama natura was nie uczy, że hańbą jest dla mężczyzny nosić długie włosy?

1 Kor. 14:26 Cóż więc, bracia? Kiedy się zbieracie, każdy z was ma psalm, ma naukę, ma język, ma objawienie, ma tłumaczenie – niech się to wszystko dzieje ku zbudowaniu.

1 Kor. 14:40 Niech wszystko odbywa się godnie i w porządku.


Artykuł 7

Nie wszystkie rzeczy w Piśmie Świętym są same w sobie równie jasne, ani nie są równie zrozumiałe dla wszystkich [a], jednak te rzeczy, które są konieczne do poznania, wierzenia i przestrzegania dla zbawienia, są tak wyraźnie przedstawione i otwarte w niektórych miejscach Pisma, że nie tylko uczeni, ale i nieuczeni, przy właściwym użyciu zwyczajnych środków, mogą dojść do dostatecznego ich zrozumienia [b].

Biblijna podstawa

[a]

2 Piotra 3:16 Mówi o tym we wszystkich listach, w których są pewne rzeczy trudne do zrozumienia, które ludzie niedouczeni i niestateczni przekręcają, jak i inne Pisma, na własną zgubę.

[b]

Psalm 119:105 Twoje słowo jest pochodnią dla moich nóg i światłem na mojej ścieżce.

Psalm 119:130 Odsłonięcie Twoich słów oświeca, daje rozum prostaczkom.


Artykuł 8

Stary Testament po hebrajsku (który był językiem ojczystym ludu Bożego w dawnych czasach) oraz Nowy Testament po grecku (który w czasie jego pisania był najbardziej znany narodowościom), będąc bezpośrednio natchnione przez Boga, i przez Jego wyjątkową troskę oraz opatrzność zachowane w czystości przez wszystkie wieki, są dlatego autentyczne [a], tak że we wszystkich sporach dotyczących religii Kościół ma ostatecznie odwoływać się do nich [b]. Jednakże, ponieważ te pierwotne języki nie są znane wszystkim ludziom Bożym, którzy mają prawo do Pisma Świętego i mają w nim udział, a także są zobowiązani, w bojaźni Bożej, czytać i badać je [c], dlatego powinny one być przetłumaczone na język powszechny każdego narodu, do którego trafiają [d], aby Słowo Boże, obficie przebywające we wszystkich, umożliwiało im oddawanie Mu czci w sposób godny [e], a także, przez cierpliwość i pociechę z Pism, mieli nadzieję [f].

Biblijna podstawa

[a]

Mat. 5:18 Zaprawdę, powiadam wam: Dopóki nie przeminie niebo i ziemia, ani jedna jota, ani jedna kreska nie przeminie z prawa, aż wszystko się spełni.

[b]

Izaj. 8:20 Do zakonu i do świadectwa! Jeśli nie będą mówić zgodnie z tym słowem, to dlatego, że nie ma w nich światłości.

Jan 5:39 Badajcie Pisma, bo wydaje wam się, że w nich macie życie wieczne; a one składają świadectwo o Mnie.

Jan 5:46 Bo gdybyście wierzyli Mojżeszowi, wierzylibyście i mnie, ponieważ on pisał o mnie.

Dz.Ap. 15:15 A z tym zgadzają się słowa proroków, jak napisano.

[c]

Jan 5:39 Badajcie Pisma, bo wydaje wam się, że w nich macie życie wieczne; a one składają świadectwo o Mnie.

[d]

1 Kor. 14:6 Teraz więc, bracia, gdybym przyszedł do was, mówiąc językami, cóż wam pomogę, jeśli nie przyniosę wam objawienia, poznania, proroctwa albo nauki?

1 Kor. 14:9 Tak i wy, jeśli nie wypowiecie językiem zrozumiałych słów, jak będzie można rozpoznać, co się mówi? Będziecie mówić na wiatr.

1 Kor. 14:11-12 11. Skoro więc nie rozumiem znaczenia słów, będę dla mówiącego cudzoziemcem, a mówiący cudzoziemcem dla mnie. 12. Tak i wy, ponieważ jesteście gorliwi o dary duchowe, starajcie się o to, byście obfitowali w nie dla zbudowania Kościoła.

1 Kor. 14:24 Lecz jeśli wszyscy prorokują, a wejdzie ktoś niewierzący lub ktoś nieobeznany, zostaje przekonany przez wszystkich i sądzony przez wszystkich.

1 Kor. 14:27-28 27. Jeśli ktoś mówi językami, niech to robi dwóch albo najwyżej trzech i po kolei, a jeden niech tłumaczy. 28. A jeśli nie ma tłumacza, niech milczy w Kościele, a niech mówi sobie i Bogu.

[e]

Kol. 3:16 Niech Słowo Chrystusa mieszka w was obficie, we wszelkiej mądrości, nauczając i napominając jedni drugich, z psalmami, hymnami i pieśniami duchowymi, wdzięcznie śpiewając w waszych sercach dla Pana.

[f]

Rzym. 15:4 To bowiem, co niegdyś napisano, napisano dla naszego pouczenia, abyśmy przez cierpliwość i przez pociechę z Pism mieli nadzieję.


Artykuł 9

Niezawodną zasadą interpretacji Pisma Świętego jest samo Pismo; dlatego, kiedy pojawia się pytanie o prawdziwe i pełne znaczenie jakiegokolwiek fragmentu Pisma (które nie jest wielorakie, ale jedno), należy je badać i poznawać przez inne miejsca, które mówią jaśniej [a].

Biblijna podstawa

[a]

Dz.Ap. 15:15 A z tym zgadzają się słowa proroków, jak napisano.

2 Piotra 1:20-21 20. To przede wszystkim wiedząc, że żadne proroctwo Pisma nie jest do prywatnego wyjaśnienia. 21. Albowiem proroctwo nie przyszło nigdy z woli człowieka, ale mówili święci ludzie Boży, natchnieni przez Ducha Świętego.


Artykuł 10

Naczelny Sędzia, według którego wszystkie kontrowersje dotyczące religii mają być rozstrzygane, wszystkie dekrety soborów, opinie starożytnych pisarzy, doktryny ludzi i prywatne duchy mają być badane, a którego wyrokowi mamy ufać, nie może być nikt inny, jak tylko Pismo Święte dostarczone przez Ducha; do którego Pismo tak dostarczone, nasza wiara jest ostatecznie sprowadzona [a].

Biblijna podstawa

[a]

Mat. 22:29 A Jezus im odpowiedział: Błądzicie, nie znając Pisma ani mocy Boga.

Mat. 22:31 A co do zmartwychwstania umarłych, czy nie czytaliście, co wam Bóg powiedział?

Efez. 2:20 Zbudowani na fundamencie apostołów i proroków, gdzie kamieniem węgielnym jest sam Jezus Chrystus.

Dz.Ap. 28:25 Rozeszli się, nie zgadzając się ze sobą, gdy Paweł wypowiedział jedno słowo: „Dobrze Duch Święty powiedział do ojców waszych przez proroka Izajasza.”


O Bogu i o Trójcy Świętej

Artykuł 1

Jest tylko jeden, jedyny żywy i prawdziwy Bóg [a], który jest nieskończony w swojej istocie i doskonałości [b], najczystszy duch [c], niewidzialny [d], bez ciała, części [e] ani namiętności [f], niezmienny [g], ogromny [h], wieczny [i], niepojęty [k], wszechmogący [l], najmądrzejszy [m], najświętszy [n], najwolniejszy [o], absolutny [p], działający we wszystkim zgodnie z radą swojej własnej, niezmiennej i najsprawiedliwszej woli [q], dla swojej chwały [r]; najmiłościwszy [s], łaskawy, miłosierny, cierpliwy, obfity w dobroć i prawdę, przebaczający nieprawość, występek i grzech [t]; wynagradzający tym, którzy pilnie Go szukają [u], a zarazem najbardziej sprawiedliwy i straszny w swoich sądach [w]; nienawidzący wszelkiego grzechu [x], i który w żadnym wypadku nie uzna winnego za niewinnego [y].

Biblijna podstawa

[a]

Pwt. 6:4 Słuchaj, Izraelu! Pan, nasz Bóg, Pan jest jeden.

1 Kor. 8:4 Wiemy, że nie ma na świecie innego boga, jak tylko jeden.

1 Kor. 8:6 Ale dla nas istnieje tylko jeden Bóg, Ojciec, od którego wszystko pochodzi i dla którego istniejemy, oraz jeden Pan, Jezus Chrystus, przez którego wszystko się stało i dzięki któremu żyjemy.

[b]

Jer. 10:10 Ale Pan jest prawdziwym Bogiem, On jest Bogiem żywym i Królem wiecznym.

1 Tes. 1:9 Oni sami opowiadają o tym, jak przyjęliście nas i jak nawróciliście się do Boga, odwracając się od bożków, aby służyć Bogu żywemu i prawdziwemu.

[c]

Hiob 11:7-9 7. Czy możesz zgłębić głębię Boga? Czy możesz odkryć doskonałość Wszechmogącego? 8. Jest wyższa niż niebo – co zrobisz? Głębsza niż Szeol – co wiesz? 9. Jej miara jest dłuższa niż ziemia i szersza niż morze.

[d]

Jan 4:24 Bóg jest duchem, a ci, którzy mu oddają cześć, winni oddawać ją w duchu i w prawdzie.

[e]

1 Tym. 1:17 A Królowi wieków, nieśmiertelnemu, niewidzialnemu, jedynemu Bogu, niech będzie cześć i chwała na wieki wieków. Amen.

[f]

Pwt. 4:15-16 15. Baczcie pilnie na siebie, ponieważ nie widzieliście żadnej postaci w dniu, kiedy Pan mówił do was na Horebie spośród ognia, 16. abyście się nie zepsuli i nie uczynili sobie rzeźbionego wizerunku w formie jakiegokolwiek posągu.

[g]

Dz.Ap. 14:11 A gdy tłumy zobaczyły, co Paweł uczynił, podniosły głos, mówiąc po licaońsku: Bogowie w ludzkiej postaci zstąpili do nas!

[h]

Mal. 3:6 Ja bowiem, Pan, nie zmieniam się, dlatego wy, synowie Jakuba, nie jesteście zgładzeni.

[i]

1 Król. 8:27 Lecz czy naprawdę Bóg zamieszka na ziemi? Oto niebiosa i niebiosa niebios nie mogą cię objąć, tym mniej ten dom, który zbudowałem.

[k]

Psalm 90:2 Zanim góry zostały stworzone i zanim ukształtowałeś ziemię i świat, od wieczności do wieczności Ty jesteś Bogiem.

[l]

Psalm 145:3 Wielki jest Pan i godzien wielkiej chwały, a wielkość jego niezgłębiona.

[m]

Rodz. 17:1 Kiedy Abram miał dziewięćdziesiąt dziewięć lat, Pan ukazał mu się i powiedział: Ja jestem Bogiem Wszechmogącym, chodź przede mną i bądź doskonały.

[n]

Rzym. 16:27 Jemu, jedynemu mądremu Bogu, przez Jezusa Chrystusa, niech będzie chwała na wieki wieków. Amen.

[o]

Izaj. 6:3 I jeden drugiemu wołał: Święty, święty, święty jest Pan Zastępów; cała ziemia jest pełna jego chwały!

[p]

Psalm 115:3 Nasz Bóg jest w niebie, czyni wszystko, co zechce.

[q]

Wyj. 3:14 Wtedy Bóg powiedział do Mojżesza: JESTEM, KTÓRY JESTEM. I dodał: Tak powiesz synom Izraela: JESTEM posłał mnie do was.

[r]

Efez. 1:11 W nim, w którym również przypadło nam w udziale stać się jego dziedzicami, przeznaczonymi według postanowienia Tego, który dokonuje wszystkiego według rady swojej woli.

[s]

Prz. 16:4 Pan uczynił wszystko dla samego siebie, także bezbożnego na dzień nieszczęścia.

[t]

1 Jan 4:8 Kto nie miłuje, nie zna Boga, gdyż Bóg jest miłością.

[u]

Wyj. 34:6-7 6. Wtedy Pan przeszedł przed jego obliczem i zawołał: Pan, Pan, Bóg miłosierny i łaskawy, nieskory do gniewu, pełen miłości i wierności, 7. który dochowuje miłości przez tysiąc pokoleń, przebaczający nieprawość, występek i grzech, ale nie zostawiający bez kary winnego.

[w]

Hebr. 11:6 Bez wiary zaś nie można podobać się Bogu, bo ten, kto przystępuje do Boga, musi uwierzyć, że On jest i że nagradza tych, którzy go szukają.

[x]

Nehem. 9:32-33 32. Teraz więc, Boże nasz, wielki, potężny i straszliwy Boże, który dochowujesz przymierza i miłosierdzia, niech nie wydaje się małe przed twoim obliczem całe to utrapienie, które spotkało nas, naszych królów, naszych książąt, naszych kapłanów, naszych proroków, naszych ojców i cały twój lud od czasów królów Asyrii aż do dziś. 33. Ty bowiem jesteś sprawiedliwy we wszystkim, co przyszło na nas, bo Ty postępowałeś wiernie, a my bezbożnie.

[y]

Psalm 5:5-6 5. Nie ostoją się przed tobą pyszni; nienawidzisz wszystkich, którzy czynią nieprawość. 6. Zgubisz tych, którzy mówią kłamstwa; Pan brzydzi się człowiekiem krwawym i podstępnym.

[z]

Wyj. 34:7 Dochowujący miłości przez tysiąc pokoleń, przebaczający nieprawość, występek i grzech, ale nie zostawiający bez kary winnego, lecz nawiedzający nieprawość ojców na synach i na synach ich synów, do trzeciego i czwartego pokolenia.

Nah. 1:2-3 2. Pan jest Bogiem zazdrosnym i mściwym; Pan mści się i pełen jest gniewu; Pan mści się nad swoimi wrogami i chowa gniew dla swoich nieprzyjaciół. 3. Pan jest nieskory do gniewu i wielki w mocy, ale winnego nie zostawi bez kary; Pan ma swoją drogę w wichrze i w burzy, a obłoki są prochem pod jego stopami.


Artykuł 2

Bóg posiada wszelkie życie, [a] chwałę, [b] dobroć, [c] błogosławieństwo, [d] sam w sobie i z siebie; oraz jest jedynym samowystarczalnym, nie potrzebującym żadnych stworzeń, które uczynił, [e] ani nie czerpie od nich żadnej chwały, [f] ale jedynie manifestuje swoją własną chwałę w nich, przez nich, na nich i wokół nich: On jest jedynym źródłem wszelkiego bytu, od którego, przez którego i dla którego są wszystkie rzeczy; [g] i ma najwyższe panowanie nad nimi, aby działać przez nie, dla nich lub na nich, co mu się podoba. [h] W jego oczach wszystkie rzeczy są otwarte i widoczne; [i] jego wiedza jest nieskończona, nieomylna i niezależna od stworzenia; [k] dlatego nic dla niego nie jest przypadkowe ani niepewne. [l] On jest najświętszy we wszystkich swoich radach, we wszystkich swoich dziełach i we wszystkich swoich przykazaniach. [m] Jemu należy się od aniołów i ludzi, i każdego innego stworzenia, cześć, służba i posłuszeństwo, które jako stworzenia są winne Stwórcy, oraz cokolwiek jeszcze On zechce od nich wymagać. [n]

Biblijna podstawa

[a]

Jan 5:26 Jak bowiem Ojciec ma życie w sobie, tak dał i Synowi, aby miał życie w sobie.

[b]

Dz.Ap. 7:2 A on powiedział: Mężowie, bracia i ojcowie, słuchajcie: Bóg chwały ukazał się naszemu ojcu Abrahamowi, gdy był w Mezopotamii, zanim zamieszkał w Charanie.

[c]

Psalm 119:68 Ty jesteś dobry i czynisz dobro, naucz mnie swoich ustaw.

[d]

Rzym. 9:5 Do których należą ojcowie, i z których pochodzi Chrystus według ciała, który jest ponad wszystkim, Bóg błogosławiony na wieki. Amen.

1 Tym. 6:15 Który w swoim czasie ukaże błogosławiony i jedyny Władca, Król królów i Pan panów.

[e]

Dz.Ap. 17:24-25 24. Bóg, który stworzył świat i wszystko, co na nim, będąc Panem nieba i ziemi, nie mieszka w świątyniach ręką zbudowanych; 25. ani nie służy się rękami ludzkimi, jakby czegoś potrzebował, sam bowiem daje wszystkim życie i tchnienie, i wszystko.

[f]

Hiob 22:2-3 2. Czy człowiek może być pożyteczny Bogu? Raczej pożyteczny sobie samemu jest rozumny człowiek. 3. Czy Wszechmocny ma upodobanie w twojej prawości? Albo czy ma zysk, że postępujesz bez zarzutu?

[g]

Rzym. 11:36 Albowiem z niego i przez niego, i dla niego jest wszystko. Jemu chwała na wieki. Amen.

[h]

Dan. 4:25 Wygnają cię spośród ludzi i zamieszkasz ze zwierzętami polnymi; będą cię karmić trawą jak woły i będziesz moknął od rosy niebieskiej. I minie siedem czasów, zanim poznasz, że Najwyższy ma władzę nad królestwem ludzi i daje je, komu chce.

Dan. 4:35 Wszyscy mieszkańcy ziemi są uważani za nic; według swojej woli postępuje z wojskiem niebieskim i z mieszkańcami ziemi. Nikt nie może powstrzymać jego ręki ani powiedzieć mu: Co czynisz?

[i]

Hebr. 4:13 Nie ma stworzenia, które by się mogło ukryć przed Nim, ale wszystko jest obnażone i odsłonięte przed oczami tego, przed którym musimy zdać sprawę.

[k]

Psalm 147:5 Wielki jest nasz Pan i potężny w mocy, a jego rozum nie ma miary.

Rzym. 11:33-34 33. O głębokości bogactwa, mądrości i wiedzy Boga! Jak niezgłębione są jego sądy i nie do wyśledzenia jego drogi! 34. Kto bowiem poznał myśl Pana? Albo kto był jego doradcą?

[l]

Ezech. 11:5 Wtedy wstąpił na mnie Duch Pana i powiedział mi: Mów: Tak mówi Pan: Tak mówiliście, domu Izraela, i Ja znam myśli waszego ducha.

[m]

Psalm 145:17 Pan jest sprawiedliwy we wszystkich swoich drogach i święty we wszystkich swoich dziełach.

Rzym. 7:12 Tak więc prawo jest święte i przykazanie jest święte, sprawiedliwe i dobre.

[n]

Obj. 5:12-14 12. Wołając wielkim głosem: Godzien jest Baranek, który został zabity, aby wziąć moc, bogactwo, mądrość, siłę, cześć, chwałę i błogosławieństwo. 13. I usłyszałem, jak każde stworzenie, które jest w niebie i na ziemi, i pod ziemią, i w morzu, i wszystko, co w nich jest, mówiło: Temu, który siedzi na tronie, i Barankowi błogosławieństwo, cześć, chwała i moc na wieki wieków. 14. A cztery żywe istoty mówiły: Amen. A dwudziestu czterech starców upadło i oddało pokłon Temu, który żyje na wieki wieków.


Artykuł 3

W jedności Bóstwa są trzy osoby, tej samej istoty, mocy i wieczności: Bóg Ojciec, Bóg Syn i Bóg Duch Święty.[a] Ojciec nie jest z nikogo, ani zrodzony, ani pochodzący; Syn jest wiecznie zrodzony z Ojca;[b] Duch Święty wiecznie pochodzi od Ojca i Syna.[c] Nauka o Trójcy Świętej jest fundamentem całej naszej społeczności z Bogiem oraz źródłem pełnego poczucia bezpieczeństwa w Nim.

Biblijna podstawa

[a]

Mat. 3:16-17 16. A gdy Jezus został ochrzczony, natychmiast wyszedł z wody. I oto otworzyły się niebiosa, i ujrzał Ducha Bożego, zstępującego jak gołębica i przychodzącego na Niego. 17. I oto rozległ się głos z nieba, mówiący: Ten jest mój Syn umiłowany, w którym mam upodobanie.

Mat. 28:19 Idźcie więc i czyńcie uczniami wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego.

2 Kor. 13:14 Łaska Pana Jezusa Chrystusa, miłość Boga i społeczność Ducha Świętego niech będzie z wami wszystkimi. Amen.

1 Jan 5:7 Trzej bowiem świadczą na niebie: Ojciec, Słowo i Duch Święty, a ci trzej są jednym.

[b]

Jan 1:14 A Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas. I widzieliśmy Jego chwałę, chwałę, jaką ma jedyny Syn od Ojca, pełen łaski i prawdy.

Jan 1:18 Boga nikt nigdy nie widział. Jednorodzony Syn, który jest na łonie Ojca, On nam Go objawił.

[c]

Jan 15:26 Gdy przyjdzie Pocieszyciel, którego ja wam poślę od Ojca, Duch prawdy, który od Ojca wychodzi, On będzie świadczył o Mnie.

Gal. 4:6 A ponieważ jesteście synami, Bóg posłał do waszych serc Ducha swego Syna, wołającego: Abba, Ojcze!


O Wiecznym Dekrecie Bożym

Artykuł 1

Bóg od wieczności, według swojej najmądrzejszej i najświętszej rady swojej własnej woli, swobodnie i niezmiennie postanowił wszystko, co się wydarzy; [a] jednak w taki sposób, że ani Bóg nie jest autorem grzechu, [b] ani wolność woli stworzeń nie jest naruszona, ani też swoboda czy przypadkowość drugorzędnych przyczyn nie jest zniesiona, lecz raczej ustanowiona. [c]

Biblijna podstawa

[a]

Rzym. 9:15 Mówi bowiem do Mojżesza: Zmiłuję się, nad kim się zmiłuję, i zlituję się, nad kim się zlituję.

Rzym. 9:18 A zatem nad kim chce, okazuje zmiłowanie, a kogo chce, czyni zatwardziałym.

Rzym. 11:33 O głębokości bogactwa, mądrości i wiedzy Boga! Jakże niezbadane są Jego wyroki i niewyśledzone Jego drogi!

Efez. 1:11 W nim, w którym również przypadło nam w udziale stać się jego dziedzicami, przeznaczonymi według postanowienia Tego, który dokonuje wszystkiego według rady swojej woli.

Hebr. 6:17 Dlatego też Bóg, chcąc szczególniej okazać dziedzicom obietnicy niewzruszoność swojego postanowienia, wzmocnił je przysięgą.

[b]

Jak. 1:13 Niech nikt, gdy jest kuszony, nie mówi: Bóg mnie kusi, gdyż Bóg nie może być kuszony do złego, ani sam nikogo nie kusi.

Jak. 1:17 Wszelki dar dobry i doskonały pochodzi z góry, od Ojca światłości, u którego nie ma przemiany ani cienia zmienności.

1 Jan 1:5 A to jest przesłanie, które usłyszeliśmy od niego i które wam ogłaszamy: Bóg jest światłością i nie ma w nim żadnej ciemności.

[c]

Prz. 16:33 Losy wrzuca się w zanadrze, ale cały ich rozstrzygnięcie zależy od Pana.

Mat. 17:12 Lecz mówię wam, że Eliasz już przyszedł, i nie poznali go, ale zrobili z nim, co chcieli. Tak i Syn Człowieczy ucierpi z ich ręki.

Jan 19:11 Jezus odpowiedział: Nie miałbyś żadnej władzy nade mną, gdyby ci nie była dana z góry. Dlatego większy grzech ma ten, który mnie tobie wydał.

Dz.Ap. 2:23 Jego, wydanego z postanowienia i przewidzenia Bożego, wzięliście i przybiliście rękami bezbożnych do krzyża, i zabiliście.

Dz.Ap. 4:27-28 27. Rzeczywiście bowiem w tym mieście zebrali się przeciwko Twojemu świętemu Słudze Jezusowi, którego namaściłeś, zarówno Herod, jak i Poncjusz Piłat, z poganami i ludami Izraela, 28. aby uczynić wszystko, co Twoja ręka i Twój plan zdecydowały, że się stanie.


Artykuł 2

Chociaż Bóg zna wszystko, co może się wydarzyć lub co może się stać pod dowolnymi warunkami [a], to jednak nie postanowił niczego dlatego, że przewidział to jako przyszłe, albo dlatego, że miało się to wydarzyć pod takimi warunkami [b].

Biblijna podstawa

[a]

1 Sam. 23:11-12 11. Czy mieszkańcy Keili wydadzą mnie w jego ręce? Czy Saul przyjdzie, jak słyszał twój sługa? Panie, Boże Izraela, powiedz to swojemu słudze. A Pan odpowiedział: Przyjdzie. 12. Potem Dawid zapytał: Czy mieszkańcy Keili wydadzą mnie i moich ludzi w ręce Saula? Pan odpowiedział: Wydadzą.

Mat. 11:21 Biada tobie, Chorazynie! Biada tobie, Betsaido! Gdyby bowiem w Tyrze i Sydonie działy się te cuda, które się stały u was, już dawno by się nawrócili w worze i popiele.

Mat. 11:23 A ty, Kafarnaum, które zostałeś wywyższony aż do nieba, aż do piekła będziesz strącony; bo gdyby w Sodomie działy się te cuda, które się stały u ciebie, zostałaby ona aż do dziś.

Dz.Ap. 15:18 Zna je Pan od wieków.

[b]

Rzym. 9:11 (Gdyż zanim dzieci się urodziły i nie uczyniły nic dobrego ani złego, aby pozostał zamiar Bożego wybrania, oparty nie na uczynkach, ale na woli Tego, który powołuje).

Rzym. 9:13 Jak jest napisane: Jakuba umiłowałem, a Ezawa znienawidziłem.

Rzym. 9:16 A zatem to nie zależy od tego, kto chce, ani od tego, kto się stara, ale od Boga, który okazuje miłosierdzie.

Rzym. 9:18 Tak więc komu chce, okazuje miłosierdzie, a kogo chce, czyni zatwardziałym.


Artykuł 3

Z postanowienia Bożego, dla objawienia Jego chwały, niektórzy ludzie i aniołowie [a] są przeznaczeni do życia wiecznego, a inni są przeznaczeni do wiecznej śmierci [b].

Biblijna podstawa

[a]

Mat. 25:41 Wtedy powie i tym po lewicy: Idźcie precz ode mnie, przeklęci, w ogień wieczny, przygotowany diabłu i jego aniołom.

1 Tym. 5:21 Zaklinam cię przed Bogiem, Panem Jezusem Chrystusem i wybranymi aniołami, abyś tego przestrzegał bez uprzedzenia i nie czynił niczego stronniczo.

[b]

Prz. 16:4 Pan uczynił wszystko dla samego siebie, także bezbożnego na dzień nieszczęścia.

Rzym. 9:22-23 22. A cóż, jeśli Bóg, chcąc okazać swoje zagniewanie i objawić swoją potęgę, znosił z wielką cierpliwością naczynia gniewu przeznaczone na zagładę, 23. aby też objawić bogactwo swojej chwały nad naczyniami miłosierdzia, które z góry przygotował do chwały?

Efez. 1:5-6 5. Przeznaczył nas dla siebie do synostwa przez Jezusa Chrystusa według upodobania swojej woli, 6. ku uwielbieniu chwały swojej łaski, którą obdarzył nas w Umiłowanym.


Artykuł 4

Ci aniołowie i ludzie, którzy zostali przeznaczeni i ustanowieni, są szczególnie i niezmiennie wyznaczeni; a ich liczba jest tak pewna i ostateczna, że nie może być ani zwiększona, ani zmniejszona [a].

Biblijna podstawa

[a]

Jan 13:18 Nie mówię o was wszystkich; ja wiem, których wybrałem, ale niech się wypełni Pismo: Ten, który je mój chleb, podniósł na mnie swoją piętę.

2 Tym. 2:19 Jednak mocny fundament Boży stoi, mając tę pieczęć: Zna Pan tych, którzy są jego, oraz: Niech odstąpi od nieprawości każdy, kto wzywa imienia Chrystusa.


Artykuł 5

Ci z rodzaju ludzkiego, którzy są przeznaczeni do życia, Bóg, przed założeniem świata, zgodnie ze swoją wieczną i niezmienną wolą oraz sekretnym zamysłem i przyjemnością swojej woli, wybrał w Chrystusie do wiecznej chwały [a], z czystej łaski i miłości, bez jakiegokolwiek przewidywania wiary czy dobrych uczynków, ani wytrwania w jednym z nich, ani jakiejkolwiek innej rzeczy w stworzeniu, jako warunków lub powodów, które mogłyby Go do tego skłonić [b]; a wszystko to ku chwale Jego chwalebnej łaski [c].

Biblijna podstawa

[a]

Rzym. 8:30 A których przeznaczył, tych też powołał; a których powołał, tych też usprawiedliwił; a których usprawiedliwił, tych też uwielbił.

Efez. 1:4 Wybrał nas w nim przed założeniem świata, abyśmy byli święci i nienaganni przed nim w miłości.

Efez. 1:9 Oznajmił nam bowiem tajemnicę swojej woli według swego upodobania, które wcześniej w nim postanowił.

Efez. 1:11 W nim, w którym również przypadło nam w udziale stać się jego dziedzicami, przeznaczonymi według postanowienia Tego, który dokonuje wszystkiego według rady swojej woli.

1 Tes. 5:9 Gdyż Bóg nie przeznaczył nas na gniew, lecz na osiągnięcie zbawienia przez naszego Pana Jezusa Chrystusa.

2 Tym. 1:9 Który nas zbawił i powołał świętym powołaniem nie ze względu na nasze uczynki, lecz według swojego postanowienia i łaski, która została nam dana w Chrystusie Jezusie przed wiecznymi czasy.

[b]

Rzym. 9:11 Bo zanim dzieci się urodziły i zanim uczyniły coś dobrego lub złego, aby postanowienie Boże, według wybrania, mogło trwać.

Rzym. 9:13 Jak jest napisane: Jakuba umiłowałem, ale Ezawa znienawidziłem.

Rzym. 9:16 A zatem to nie zależy ani od tego, kto chce, ani od tego, kto zabiega, ale od Boga, który okazuje miłosierdzie.

Efez. 1:4 Wybrał nas w nim przed założeniem świata, abyśmy byli święci i nienaganni przed nim w miłości.

Efez. 1:9 Oznajmił nam bowiem tajemnicę swojej woli według swego upodobania, które wcześniej w nim postanowił.

[c]

Efez. 1:6 Ku uwielbieniu chwały swojej łaski, którą obdarzył nas w Umiłowanym.

Efez. 1:12 Abyśmy istnieli ku uwielbieniu jego chwały, my, którzy wcześniej złożyliśmy nadzieję w Chrystusie.


Artykuł 6

Tak jak Bóg przeznaczył wybranych do chwały, tak też, przez wieczny i najbardziej wolny zamysł swojej woli, z góry postanowił wszystkie środki do tego celu [a]. Dlatego ci, którzy są wybrani, upadając w Adamie, są odkupieni przez Chrystusa [b], są skutecznie powołani do wiary w Chrystusa przez Jego Ducha działającego w odpowiednim czasie; są usprawiedliwieni, adoptowani, uświęceni [c], i zachowani przez Jego moc przez wiarę ku zbawieniu [d]. Żaden inny nie jest odkupiony przez Chrystusa, skutecznie powołany, usprawiedliwiony, adoptowany, uświęcony i zbawiony, tylko wybrani [e].

Biblijna podstawa

[a]

Efez. 1:4-5 Wybrał nas w nim przed założeniem świata, abyśmy byli święci i nienaganni przed nim w miłości. Przeznaczył nas dla siebie do synostwa przez Jezusa Chrystusa według upodobania swojej woli.

Efez. 2:10 Jesteśmy bowiem jego dziełem, stworzeni w Chrystusie Jezusie do dobrych uczynków, które Bóg wcześniej przygotował, abyśmy w nich chodzili.

2 Tes. 2:13 Lecz my powinniśmy dziękować Bogu zawsze za was, bracia umiłowani przez Pana, że Bóg od początku wybrał was ku zbawieniu, przez uświęcenie Ducha i wiarę w prawdę.

1 Piotra 1:2 Wybrani według uprzedniej wiedzy Boga Ojca, przez uświęcenie Ducha, ku posłuszeństwu i pokropieniu krwią Jezusa Chrystusa. Łaska i pokój niech się wam pomnożą.

[b]

1 Tes. 5:9-10 Bóg bowiem nie przeznaczył nas na gniew, lecz na osiągnięcie zbawienia przez naszego Pana Jezusa Chrystusa, który umarł za nas, abyśmy, czy czuwamy, czy śpimy, żyli razem z nim.

Tyt. 2:14 Który wydał samego siebie za nas, aby nas wykupić od wszelkiej nieprawości i oczyścić dla siebie lud szczególny, gorliwy w dobrych uczynkach.

[c]

Rzym. 8:30 A których przeznaczył, tych też powołał; a których powołał, tych też usprawiedliwił; a których usprawiedliwił, tych też uwielbił.

Efez. 1:5 Przeznaczył nas dla siebie do synostwa przez Jezusa Chrystusa według upodobania swojej woli.

2 Tes. 2:13 Lecz my powinniśmy dziękować Bogu zawsze za was, bracia umiłowani przez Pana, że Bóg od początku wybrał was ku zbawieniu, przez uświęcenie Ducha i wiarę w prawdę.

[d]

1 Piotra 1:5 Którzy jesteście strzeżeni mocą Bożą przez wiarę ku zbawieniu, gotowemu do objawienia się w czasie ostatecznym.

[e]

Jan 6:64-65 64. Lecz są wśród was tacy, którzy nie wierzą. Jezus bowiem od początku wiedział, którzy nie wierzą, i kto go wyda. 65. I mówił: Dlatego powiedziałem wam, że nikt nie może przyjść do mnie, jeśli nie jest mu to dane przez mojego Ojca.

Jan 8:47 Kto jest z Boga, słucha słów Bożych. Wy dlatego nie słuchacie, bo nie jesteście z Boga.

Jan 10:26 Ale wy nie wierzycie, bo nie jesteście z moich owiec, jak wam powiedziałem.

Jan 17:9 Ja za nimi proszę. Nie proszę za światem, ale za tymi, których mi dałeś, bo są twoi.

Rzym. 8:28-39 28. A wiemy, że wszystko współdziała ku dobremu z tymi, którzy miłują Boga, to jest z tymi, którzy są powołani według jego postanowienia. 29. Bo tych, których przedtem znał, tych też przeznaczył, aby byli podobni do obrazu jego Syna, żeby on był pierworodnym pośród wielu braci. 30. A których przeznaczył, tych też powołał; a których powołał, tych też usprawiedliwił; a których usprawiedliwił, tych też uwielbił. 31. Cóż więc na to powiemy? Jeśli Bóg z nami, któż przeciwko nam? 32. On, który nawet własnego Syna nie oszczędził, ale go za nas wszystkich wydał, jakżeby nie miał z nim darować nam wszystkiego? 33. Kto będzie oskarżał wybranych Bożych? Bóg jest tym, który usprawiedliwia. 34. Kto będzie potępiał? Chrystus Jezus, który umarł, co więcej, który zmartwychwstał, który jest po prawicy Boga, on też wstawia się za nami. 35. Kto nas odłączy od miłości Chrystusa? Czy utrapienie, czy ucisk, czy prześladowanie, czy głód, czy nagość, czy niebezpieczeństwo, czy miecz? 36. Jak jest napisane: Z powodu ciebie każdego dnia nas zabijają; uważają nas za owce przeznaczone na rzeź. 37. Ale w tym wszystkim całkowicie zwyciężamy przez tego, który nas umiłował. 38. Jestem bowiem pewien, że ani śmierć, ani życie, ani aniołowie, ani zwierzchności, ani moce, ani teraźniejsze, ani przyszłe rzeczy, 39. ani wysokość, ani głębokość, ani żadne inne stworzenie nie zdoła nas odłączyć od miłości Bożej, która jest w Chrystusie Jezusie, naszym Panu.

1 Jan 2:19 Wyszli spośród nas, ale nie byli z nas. Gdyby byli z nas, pozostaliby z nami. Lecz wyszli, aby się okazało, że nie wszyscy są z nas.


Artykuł 7

Resztę ludzkości Bóg, zgodnie z niezgłębioną radą swojej własnej woli, w której okazuje lub wstrzymuje miłosierdzie, jak Mu się podoba, dla chwały swojej suwerennej władzy nad swoimi stworzeniami, postanowił ominąć i przeznaczyć ich na hańbę i gniew za ich grzech, ku chwale swojej chwalebnej sprawiedliwości.[a]

Biblijna podstawa

[a]

Mat. 11:25-26 25. W tym czasie Jezus powiedział: Wysławiam cię, Ojcze, Panie nieba i ziemi, że zakryłeś te rzeczy przed mądrymi i roztropnymi, a objawiłeś je prostaczkom. 26. Tak, Ojcze, gdyż takie było twoje upodobanie.

Rzym. 9:17-18 17. Pismo bowiem mówi faraonowi: Po to cię wzbudziłem, aby ukazać na tobie swoją moc i aby moje imię było rozgłaszane po całej ziemi. 18. Zatem komu chce, okazuje miłosierdzie, a kogo chce, czyni zatwardziałym.

Rzym. 9:21-22 21. Czy garncarz nie ma mocy nad gliną, aby z tej samej bryły uczynić jedno naczynie ku czci, a drugie ku nieczci? 22. A cóż, jeśli Bóg, chcąc okazać swoje gniew i obwieścić swoją moc, znosił z wielką cierpliwością naczynia gniewu przygotowane na zniszczenie?

2 Tym. 2:19-20 19. Jednak fundament Boży stoi niewzruszony, a ma tę pieczęć: Zna Pan tych, którzy są jego, oraz: Niech odstąpi od nieprawości każdy, kto wzywa imienia Chrystusa. 20. A w wielkim domu nie tylko są naczynia złote i srebrne, ale także drewniane i gliniane; jedne ku czci, a drugie ku nieczci.

1 Piotra 2:8 Kamień potknięcia i skała zgorszenia, którzy potykają się, nie będąc posłusznymi słowu, do czego też są przeznaczeni.

Judy 4 Wkradli się bowiem pewni ludzie, dawno przeznaczeni na to potępienie, bezbożni, którzy łaskę naszego Boga obracają w rozwiązłość i zapierają się naszego jedynego Władcy Boga i Pana naszego Jezusa Chrystusa.


Artykuł 8

Nauka o tej wielkiej tajemnicy predestynacji musi być traktowana ze szczególną roztropnością i ostrożnością, [a] aby ludzie, przestrzegając woli Boga objawionej w Jego Słowie i będąc jej posłusznymi, mogli z pewnością swojego skutecznego powołania mieć pewność o swoim wiecznym wybraniu. [b] Dzięki tej nauce ludzie będą mieli powód do chwały, czci i podziwu Boga, [c] a także do pokory, gorliwości i obfitej pociechy dla wszystkich, którzy szczerze przestrzegają Ewangelii. [d]

Biblijna podstawa

[a]

Pwt. 29:29 Rzeczy tajemne należą do Pana, naszego Boga, a rzeczy jawne do nas i do naszych dzieci na wieki, abyśmy wypełniali wszystkie słowa tego prawa.

Rzym. 9:20 Kimże jesteś ty, człowieku, że sprzeczasz się z Bogiem? Czy rzecz ulepiona może powiedzieć temu, który ją ulepił: Czemu mnie tak uczyniłeś?

[b]

2 Piotra 1:10 Dlatego, bracia, tym bardziej starajcie się umocnić wasze powołanie i wybranie; bo jeśli to uczynicie, nigdy się nie potkniecie.

[c]

Rzym. 11:33 O głębokości bogactwa, mądrości i wiedzy Boga! Jakże niezbadane są jego wyroki i nie do wyśledzenia jego drogi!

Efez. 1:6 Ku uwielbieniu chwały swojej łaski, którą obdarzył nas w Umiłowanym.

[d]

Łuk. 10:20 Jednak z tego się nie cieszcie, że duchy są wam poddane, ale cieszcie się raczej, że wasze imiona są zapisane w niebie.

Rzym. 8:33 Któż będzie oskarżał wybranych Bożych? Bóg jest tym, który usprawiedliwia.

Rzym. 11:5-6 5. Tak i w obecnym czasie pozostała resztka według wybrania z łaski. 6. A jeśli z łaski, to już nie z uczynków; inaczej łaska nie byłaby już łaską.

Rzym. 11:20 Otóż przez niewiarę zostali odłamani, a ty stoisz przez wiarę. Nie wynoś się, ale się bój.

2 Piotra 1:10 Dlatego, bracia, tym bardziej starajcie się umocnić wasze powołanie i wybranie; bo jeśli to uczynicie, nigdy się nie potkniecie.


O stworzeniu

Artykuł 1

Spodobało się Bogu Ojcu, Synowi i Duchowi Świętemu [a] dla objawienia chwały Jego wiecznej mocy, mądrości i dobroci, [b] na początku stworzyć lub uczynić z niczego świat i wszystko, co w nim jest, widzialne czy niewidzialne, w ciągu sześciu dni, i wszystko było bardzo dobre. [c]

Biblijna podstawa

[a]

Rodz. 1:2 A ziemia była pustkowiem i chaosem, ciemność była nad głębiną, a Duch Boży unosił się nad wodami.

Hiob 26:13 Jego duchem niebiosa zostały przyozdobione, Jego ręka przebiła prędkiego węża.

Hiob 33:4 Duch Boży mnie uczynił, a tchnienie Wszechmogącego dało mi życie.

Jan 1:2-3 On był na początku u Boga. Wszystko przez niego się stało, a bez niego nic się nie stało, co się stało.

Hebr. 1:2 Ostatnio, w tych dniach, przemówił do nas przez Syna, którego ustanowił dziedzicem wszystkiego i przez którego stworzył wszechświat.

[b]

Psalm 33:5-6 5. Pan miłuje sprawiedliwość i prawo; ziemia jest pełna Jego łaski. 6. Słowem Pana zostały uczynione niebiosa, a tchnieniem Jego ust wszystkie ich zastępy.

Psalm 104:24 Jak liczne są dzieła Twoje, Panie! Wszystko uczyniłeś mądrze; ziemia jest pełna Twojego bogactwa.

Jer. 10:12 On uczynił ziemię swoją mocą, utwierdził świat swoją mądrością i niebiosa rozpostarł swoim rozumem.

Rzym. 1:20 To bowiem, co niewidzialne u Niego, Jego wieczna moc i bóstwo, mogą być od stworzenia świata poznane w dziełach i widziane, tak że nie mogą się wymówić.

[c]

Rodz. 1 Opis stworzenia świata w sześciu dniach, a wszystko, co Bóg uczynił, było bardzo dobre.

Dz.Ap. 17:24 Bóg, który stworzył świat i wszystko, co na nim, będąc Panem nieba i ziemi, nie mieszka w świątyniach ręką zbudowanych.

Kol. 1:16 Przez Niego zostało stworzone wszystko, co jest na niebie i na ziemi, rzeczy widzialne i niewidzialne, czy to trony, czy panowania, czy władze, czy zwierzchności; wszystko przez Niego i dla Niego zostało stworzone.

Hebr. 11:3 Przez wiarę rozumiemy, że światy zostały stworzone przez słowo Boże, tak że to, co widzialne, powstało z niewidzialnego.


Artykuł 2

Po stworzeniu wszystkich innych stworzeń Bóg stworzył człowieka, mężczyznę i kobietę [a] z rozumnymi i nieśmiertelnymi duszami, [b] obdarzonych wiedzą, sprawiedliwością i prawdziwą świętością na swoje podobieństwo, [c] mających prawo Boże zapisane w ich sercach [d] oraz moc, by je wypełniać; [e] jednak podlegających możliwości przestąpienia, gdyż zostali pozostawieni wolności swojej woli, która mogła ulec zmianie. [f] Oprócz tego prawa zapisanego w ich sercach, otrzymali przykazanie, aby nie jeść z drzewa poznania dobra i zła; [g] kiedy jednak tego przestrzegali, cieszyli się wspólnotą z Bogiem i mieli panowanie nad stworzeniami. [h]

Biblijna podstawa

[a]

Rodz. 1:27 I stworzył Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boga stworzył go; stworzył mężczyznę i niewiastę.

[b]

Rodz. 2:7 Wtedy Pan Bóg ukształtował człowieka z prochu ziemi i tchnął w jego nozdrza tchnienie życia; i stał się człowiek istotą żyjącą.

Koh. 12:7 I wróci się proch do ziemi, tak jak nim był, a duch wróci do Boga, który go dał.

Mat. 10:28 I nie bójcie się tych, którzy zabijają ciało, ale duszy zabić nie mogą; bójcie się raczej Tego, który może i duszę, i ciało zniszczyć w Gehennie.

Łuk. 23:43 A Jezus mu odpowiedział: Zaprawdę powiadam ci, dziś będziesz ze mną w raju.

[c]

Rodz. 1:26 I powiedział Bóg: Uczyńmy człowieka na nasz obraz, podobnego do nas; i niech panuje nad rybami morskimi, nad ptactwem niebieskim, nad bydłem, nad całą ziemią i nad wszelkim płazem pełzającym po ziemi.

Efez. 4:24 I obleczcie się w nowego człowieka, stworzonego według Boga, w sprawiedliwości i prawdziwej świętości.

Kol. 3:10 A oblekli nowego, który odnawia się w poznaniu na obraz tego, który go stworzył.

[d]

Rzym. 2:14-15 14. Skoro bowiem poganie, którzy nie mają prawa, z natury czynią to, co jest w prawie, oni, choć prawa nie mają, sami dla siebie są prawem. 15. Dowodzą tego, że treść prawa jest zapisana w ich sercach, gdyż ich sumienie świadczy razem z nimi, a ich myśli wzajemnie się oskarżają lub też uniewinniają.

[e]

Koh. 7:29 Oto znalazłem tylko to, że Bóg uczynił człowieka prawym, ale ludzie wymyślili wiele podstępów.

[f]

Rodz. 3:6 I zobaczyła kobieta, że drzewo to ma owoce dobre do jedzenia i że było przyjemne dla oczu oraz pożądane, by posiąść mądrość; zerwała więc z niego owoc i jadła, dała też swojemu mężowi, który był z nią, i on też jadł.

Koh. 7:29 Oto znalazłem tylko to, że Bóg uczynił człowieka prawym, ale ludzie wymyślili wiele podstępów.

[g]

Rodz. 2:17 Lecz z drzewa poznania dobra i zła nie wolno ci jeść, bo gdy tylko z niego zjesz, na pewno umrzesz.

Rodz. 3:8-11 8. I usłyszeli głos Pana Boga, przechadzającego się po ogrodzie w powiewie wiatru, i skryli się człowiek i jego żona przed Panem Bogiem wśród drzew ogrodu. 9. I zawołał Pan Bóg człowieka, i zapytał go: Gdzie jesteś? 10. A on odpowiedział: Usłyszałem twój głos w ogrodzie i bałem się, bo jestem nagi, więc się ukryłem. 11. Wtedy powiedział: Kto ci powiedział, że jesteś nagi? Czy jadłeś z drzewa, z którego ci zakazałem jeść?

Rodz. 3:23 Dlatego Pan Bóg wypędził go z ogrodu Eden, aby uprawiał ziemię, z której został wzięty.

[h]

Rodz. 1:26 I powiedział Bóg: Uczyńmy człowieka na nasz obraz, podobnego do nas; i niech panuje nad rybami morskimi, nad ptactwem niebieskim, nad bydłem, nad całą ziemią i nad wszelkim płazem pełzającym po ziemi.

Rodz. 1:28 I błogosławił im Bóg i powiedział do nich: Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, napełniajcie ziemię i czyńcie ją sobie poddaną, panujcie nad rybami morskimi, nad ptactwem niebieskim i nad wszelkim zwierzęciem, które się porusza po ziemi.


O Opatrzności

Artykuł 1

Bóg, wielki Stwórca wszystkich rzeczy, podtrzymuje, [a] kieruje, rozporządza i rządzi wszystkimi stworzeniami, działaniami i rzeczami, [b] od największych po najmniejsze, [c] przez swoją najświętszą i najmądrzejszą opatrzność, [d] zgodnie ze swoją nieomylną przedwiedzą [e] i wolnym oraz niezmiennym postanowieniem swojej własnej woli, [f] ku chwale swojej mądrości, mocy, sprawiedliwości, dobroci i miłosierdzia. [g]

Biblijna podstawa

[a]

Hebr. 1:3 On, będąc odblaskiem Jego chwały i wyrazem Jego istoty, podtrzymuje wszystko słowem swojej mocy, a dokonawszy oczyszczenia z grzechów, zasiadł po prawicy Majestatu na wysokościach.

[b]

Psalm 135:6 Cokolwiek Pan zechce, to uczyni na niebie i na ziemi, w morzu i we wszystkich głębinach.

Dan. 4:34-35 34. A na końcu tych dni podniosłem moje oczy ku niebu, a mój rozum powrócił do mnie i błogosławiłem Najwyższego, i chwaliłem oraz wysławiałem Tego, który żyje na wieki. Jego władza jest władzą wieczną, a Jego królestwo trwa przez wszystkie pokolenia. 35. Wszyscy mieszkańcy ziemi są uważani za nic, On czyni, co chce, w zastępach nieba i między mieszkańcami ziemi. I nie ma nikogo, kto mógłby powstrzymać Jego rękę albo powiedzieć do Niego: Co czynisz?

Dz.Ap. 17:25-26 25. I nie służy się rękami ludzkimi, jakby czegoś potrzebował, sam bowiem daje wszystkim życie i tchnienie, i wszystko. 26. On z jednego człowieka wywiódł cały rodzaj ludzki, aby zamieszkiwał całą powierzchnię ziemi, wyznaczył odwieczne okresy i granice ich zamieszkania.

Dz.Ap. 17:28 W Nim bowiem żyjemy, poruszamy się i jesteśmy, jak powiedzieli niektórzy z waszych poetów: Jesteśmy też Jego potomstwem.

[c]

Mat. 10:29-31 29. Czyż nie sprzedają dwóch wróbli za grosz? A jednak żaden z nich nie spadnie na ziemię bez woli waszego Ojca. 30. Nawet wszystkie włosy na waszej głowie są policzone. 31. Nie bójcie się więc, jesteście więcej warci niż wiele wróbli.

[d]

Psalm 104:24 Jak liczne są Twoje dzieła, Panie! Tyś wszystko uczynił mądrze, ziemia jest pełna Twoich bogactw.

Psalm 145:17 Pan jest sprawiedliwy we wszystkich swoich drogach i święty we wszystkich swoich dziełach.

[e]

Psalm 94:8-11 8. Pomnijcie na to, wy, nierozumni wśród ludu! Wy, głupcy, kiedy zmądrzejecie? 9. Czyż ten, który zasadził ucho, nie słyszy? Albo ten, który stworzył oko, nie widzi? 10. Czyż ten, który napomina narody, nie skarci? On, który uczy człowieka poznania? 11. Pan zna myśli ludzi, że są marnością.

[f]

Psalm 33:10-11 10. Pan niweczy zamysły narodów, udaremnia zamysły ludów. 11. Zamiary Pana trwają na wieki, zamysły Jego serca z pokolenia na pokolenie.

[g]

Rodz. 45:7 Bóg posłał mnie przed wami, aby was zachować na ziemi i ocalić wam życie przez wielkie wybawienie.

Psalm 145:7 Będą głosić pamięć o wielkiej Twojej dobroci i radośnie śpiewać o Twojej sprawiedliwości.

Izaj. 63:14 Jak bydło, które schodzi w dolinę, Duch Pana sprawił, że odpoczęli. Tak prowadziłeś swój lud, aby zyskać sobie chwałę.


 

Artykuł 2

Chociaż w odniesieniu do przedwiedzy i dekretu Boga, jako pierwszej przyczyny, wszystkie rzeczy dzieją się niezmiennie i nieomylnie, [a] jednak przez tę samą opatrzność Bóg porządkuje je tak, aby wypadały zgodnie z naturą drugorzędnych przyczyn, albo koniecznie, albo dobrowolnie, albo przypadkowo. [b]

Biblijna podstawa

[a]

Dz.Ap. 2:23 On, wydany według postanowionego zamiaru i przedwiedzy Boga, rękami bezbożnych ukrzyżowaliście i zabiliście.

[b]

Rodz. 8:22 Dopóki będzie istniała ziemia, nie ustaną siew i żniwo, zimno i gorąco, lato i zima, dzień i noc.

Wyj. 21:13 Jeśli jednak nie uczynił tego z premedytacją, ale Bóg sprawił, że wpadł na jego rękę, to wyznaczę ci miejsce, do którego może uciec.

Pwt. 19:5 Na przykład, jeśli ktoś pójdzie z bliźnim do lasu narąbać drwa, a jego ręka zamachnie się siekierą, by ściąć drzewo, ale żelazo spadnie z trzonka i ugodzi jego bliźniego, tak że ten umrze, wtedy ten człowiek ucieknie do jednego z tych miast i zostanie przy życiu.

1 Król. 22:28 Wtedy Micheasz powiedział: Jeśli rzeczywiście wrócisz w pokoju, to Pan nie mówił przeze mnie. I dodał: Słuchajcie tego, wszyscy ludzie!

1 Król. 22:34 Wtedy pewien człowiek, naciągnąwszy łuk na chybił trafił, ugodził króla Izraela między spojeniem zbroi, a napierśnikiem. Król rozkazał swemu woźnicy: Zawróć i wywieź mnie z pola bitwy, bo zostałem ranny.

Izaj. 10:6-7 6. Poślę go przeciwko bezbożnemu narodowi i przeciwko ludowi mojego gniewu wydam mu rozkaz, aby zabrał łup i zabrał zdobycz, i podeptał go jak błoto na ulicach. 7. Lecz on nie tak to pojmuje i jego serce nie tak sądzi, bo w jego sercu jest zgładzenie i wytępienie wielu narodów.

Jer. 31:35 Tak mówi Pan, który daje słońce, aby świeciło za dnia, i ustanawia prawa księżyca i gwiazd, aby świeciły nocą; który rozdziera morze, tak że szumią jego fale; Pan Zastępów to imię jego.


Artykuł 3

Bóg, w swojej zwyczajnej opatrzności, korzysta ze środków, [a] lecz jest wolny, aby działać bez nich, [b] ponad nimi [c] i wbrew nim, [d] według swojego upodobania.

Biblijna podstawa

[a]

Izaj. 55:10-11 10. Bo jak deszcz i śnieg padają z nieba i tam nie wracają, ale nawadniają ziemię i sprawiają, że wydaje plon i kiełkuje, aby dawała nasienie siewcy i chleb jedzącemu, 11. tak będzie z moim słowem, które wychodzi z moich ust: nie wróci do mnie puste, lecz wykona to, co chciałem, i spełni pomyślnie to, z czym je posłałem.

Ozeasz 2:21-22 21. I stanie się w owym dniu, mówi Pan, że wysłucham niebios, a one wysłuchają ziemi; 22. A ziemia wysłucha zboża, wina i oliwy, a te wysłuchają Jezreel.

Dz.Ap. 27:31 Paweł powiedział setnikowi i żołnierzom: Jeśli ci ludzie nie zostaną na statku, wy nie możecie być ocaleni.

Dz.Ap. 27:44 A pozostali ocaleli na deskach i na częściach statku. I w ten sposób wszyscy bezpiecznie wyszli na ląd.

[b]

Hiob 34:10 Dlatego wy, rozumni, słuchajcie mnie: dalekie jest to od Boga, aby czynił nieprawość, a od Wszechmogącego, aby czynił zło.

Ozeasz 1:7 Lecz nad domem Judy zmiłuję się i wybawię ich przez Pana, ich Boga, ale nie wybawię ich przez łuk, miecz, wojnę, konie ani jeźdźców.

Mat. 4:4 A on odpowiedział: Napisano: Nie samym chlebem żyje człowiek, ale każdym słowem, które pochodzi z ust Boga.

[c]

Rzym. 4:19-21 19. I nie zachwiał się w wierze, choć już blisko stuletni, patrząc na obumarłe swoje ciało oraz obumarłe łono Sary; 20. Ale nie zwątpił z niedowiarstwa w obietnicę Bożą, lecz umocnił się w wierze, oddając chwałę Bogu, 21. pewien, że co obiecał, ma moc także uczynić.

[d]

2 Król. 6:6 Wtedy mąż Boży zapytał: Gdzie upadło? A gdy mu pokazał miejsce, odciął kawałek drewna i wrzucił tam, i siekiera wypłynęła.

Dan. 3:27 A książęta, namiestnicy, urzędnicy i doradcy królewscy zgromadzili się i zobaczyli tych ludzi, że ogień nie miał mocy nad ich ciałami, a włos na ich głowach nie został spalony, ich płaszcze nie były zniszczone i nie było czuć na nich ognia.


Artykuł 4

Wszechmocna moc, niezgłębiona mądrość i nieskończona dobroć Boga objawiają się w Jego opatrzności, w tym, że Jego postanowienie obejmuje nawet pierwszy upadek oraz wszystkie inne grzechy aniołów i ludzi [a], i to nie tylko przez zwykłe pozwolenie [b], które także najmądrzej i najpotężniej ogranicza, a także porządkuje i zarządza różnorodnymi dyspensacjami, do swoich świętych celów [c]; jednak tak, że grzeszność tych rzeczy pochodzi jedynie od stworzenia, a nie od Boga, który będąc najświętszy i najsprawiedliwszy, ani nie jest, ani nie może być autorem ani aprobantem grzechu [d].

Biblijna podstawa

[a]

2 Sam. 16:10 Król odpowiedział: Co ja mam z wami wspólnego, synowie Seruii? Niech złorzeczy, bo jeśli Pan powiedział mu: Złorzecz Dawidowi, któż powie: Dlaczego to uczyniłeś?

2 Sam. 24:1 Gniew Pana znowu zapłonął przeciwko Izraelowi i pobudził Dawida przeciwko nim, mówiąc: Idź, policz Izraela i Judę.

1 Kron. 21:1 Wtedy szatan powstał przeciwko Izraelowi i pobudził Dawida, aby policzył Izraela.

1 Król. 22:22-23 22. A on powiedział: Wyjdę i będę duchem kłamstwa w ustach wszystkich jego proroków. Pan odpowiedział: Zwiedziesz i zdołasz; idź więc i uczyń to. 23. Teraz więc, oto Pan włożył ducha kłamstwa w usta wszystkich tych twoich proroków, a Pan postanowił na ciebie nieszczęście.

[b]

Dz.Ap. 14:16 Który w minionych pokoleniach pozwolił wszystkim poganom chodzić własnymi drogami.

[c]

2 Król. 19:28 Ponieważ twoje wściekłość i twoja zuchwałość dotarły do moich uszu, więc włożę mój pierścień w twoje nozdrza i moje wędzidło w twoje usta i odprowadzę cię tą drogą, którą przyszedłeś.

Psalm 76:10 Nawet gniew człowieka wychwala Cię; Ty tłumisz resztki gniewu.

[d]

Psalm 50:21 To uczyniłeś, a Ja milczałem, myślałeś, że jestem do ciebie podobny. Zganię cię i postawię ci to przed oczy.

Jakub 1:13-14 13. Niech nikt, gdy jest kuszony, nie mówi: Jestem kuszony przez Boga; Bóg bowiem nie jest podatny na pokusy zła, ani sam nikogo nie kusi. 14. Lecz każdy jest kuszony, gdy go pociąga i nęci własna pożądliwość.

1 Jan 2:16 Bo wszystko, co jest na świecie, pożądliwość ciała, pożądliwość oczu i pycha życia, nie pochodzi od Ojca, ale od świata.


Artykuł 5

Najmądrzejszy, najsprawiedliwszy i najłaskawszy Bóg często pozostawia na pewien czas swoje dzieci w wielorakich pokusach i zepsuciu ich własnych serc, aby karać ich za ich wcześniejsze grzechy lub by odkryć przed nimi ukrytą siłę zepsucia i zwodniczość ich serc, aby zostali uniżeni [a]; oraz aby podnieść ich do bliższej i bardziej stałej zależności od Niego dla ich wsparcia i uczynić ich bardziej czujnymi wobec przyszłych okazji do grzechu, oraz dla wielu innych sprawiedliwych i świętych celów [b].

Biblijna podstawa

[a]

2 Sam. 24:1 Gniew Pana znowu zapłonął przeciwko Izraelowi i pobudził Dawida przeciwko nim, mówiąc: Idź, policz Izraela i Judę.

2 Kron. 32:25-26 25. Lecz Ezechiasz nie odwdzięczył się za to dobrodziejstwo, bo uniosło się jego serce, i przyszedł na niego, na Judę i na Jeruzalem gniew. 26. Wtedy jednak Ezechiasz ukorzył się z powodu wyniosłości swego serca, on i mieszkańcy Jeruzalem, więc gniew Pana nie spadł na nich za dni Ezechiasza.

2 Kron. 32:31 Lecz gdy przybyli do niego posłańcy książąt Babilonu, aby wypytać go o cud, który się zdarzył w kraju, opuścił go Bóg, aby go doświadczyć i poznać wszystko, co było w jego sercu.

[b]

Psalm 73 Cały Psalm 73 dotyczy niepokoju psalmisty nad losem grzeszników i jego odkrycia, że tylko Bóg jest prawdziwą pomocą i pociechą.

Psalm 77:1-10 1. Głos mój do Boga woła, a On mnie wysłucha. 2. W dzień mojej niedoli szukałem Pana; moja ręka była wyciągnięta w nocy i nie przestawała; moja dusza nie chciała się pocieszyć. 3. Wspominałem Boga i byłem niespokojny, rozmyślałem, a mój duch omdlał. 4. Powstrzymałeś oczy moje od snu; byłem tak przygnębiony, że nie mogłem mówić. 5. Rozważałem dni minione, lata dawnych wieków. 6. W nocy przypominałem sobie moją pieśń, rozmyślałem w sercu, mój duch dociekał. 7. Czy Pan odrzuci na wieki i już nigdy nie okaże łaski? 8. Czy zniknęła na wieki Jego łaska? Czy Jego obietnica nie spełni się dla wszystkich pokoleń? 9. Czy Bóg zapomniał być łaskawy? Czy w gniewie zamknął swoje miłosierdzie? 10. I powiedziałem: To jest moja udręka; ale zmieniła się prawica Najwyższego.

Marka 14:66-72 66. A gdy Piotr był na dziedzińcu, przyszła jedna ze służących najwyższego kapłana, 67. i widząc Piotra grzejącego się, spojrzała na niego i powiedziała: Ty też byłeś z Jezusem Nazarejczykiem. 68. Lecz on zaprzeczył, mówiąc: Nie wiem ani nie rozumiem, co mówisz. I wyszedł na zewnątrz, na przedsionek, a kogut zapiał. 69. A służąca, widząc go znowu, zaczęła mówić do stojących obok: To jest jeden z nich. 70. On zaś znowu zaprzeczył. Po chwili ci, którzy tam stali, znowu powiedzieli Piotrowi: Na pewno jesteś jednym z nich, bo jesteś Galilejczykiem i twoja mowa cię zdradza. 71. Wtedy zaczął się zaklinać i przysięgać: Nie znam tego człowieka, o którym mówicie. 72. I zaraz kogut zapiał po raz drugi. Wtedy Piotr sobie przypomniał to, co Jezus mu powiedział: Zanim kogut dwa razy zapieje, trzy razy się mnie wyprzesz. I wybuchnął płaczem.

Jan 21:15-17 15. Kiedy więc spożyli śniadanie, Jezus powiedział do Szymona Piotra: Szymonie, synu Jonasza, miłujesz mnie bardziej niż ci? On mu odpowiedział: Tak, Panie, ty wiesz, że cię miłuję. Jezus powiedział mu: Paś moje jagnięta. 16. Znowu powiedział do niego: Szymonie, synu Jonasza, miłujesz mnie? On odpowiedział: Tak, Panie, ty wiesz, że cię miłuję. Jezus powiedział mu: Paś moje owce. 17. Powiedział mu po raz trzeci: Szymonie, synu Jonasza, miłujesz mnie? Piotr zasmucił się, że mu po raz trzeci powiedział: Miłujesz mnie? I odpowiedział mu: Panie, ty wszystko wiesz, ty wiesz, że cię miłuję. Jezus powiedział mu: Paś moje owce.

2 Kor. 12:7-9 7. Aby mnie zbytnio nie wynosiły obfitość objawień, został mi dany cierń w ciało, wysłannik szatana, aby mnie policzkował, żebym się nie unosił pychą. 8. Dlatego trzykrotnie prosiłem Pana, aby on odstąpił ode mnie. 9. Lecz Pan mi powiedział: Wystarczy ci moja łaska, bo moja moc doskonali się w słabości. Najchętniej więc będę się chlubił z moich słabości, aby zamieszkała we mnie moc Chrystusa.


Artykuł 6

Jeśli chodzi o tych niegodziwych i bezbożnych ludzi, których Bóg, jako sprawiedliwy sędzia, za ich dawne grzechy oślepia i zatwardza [a], nie tylko wstrzymuje im swoją łaskę, dzięki której mogliby być oświeceni w swym rozumieniu i poruszeni w sercach [b], ale czasami odbiera im również dary, które posiadali [c], i wystawia ich na takie sytuacje, które ich zepsucie przekształca w okazję do grzechu [d]; i przy tym wydaje ich ich własnym żądzom, pokusom świata i mocy szatana [e], przez co zatwardzają się jeszcze bardziej, nawet wobec tych środków, których Bóg używa do zmiękczenia innych [f].

Biblijna podstawa

[a]

Rzym. 1:24 Dlatego też wydał ich Bóg w pożądliwościach ich serc ku nieczystości, tak że bezcześcili swoje ciała między sobą.

Rzym. 1:26 Dlatego wydał ich Bóg na haniebne namiętności. Ich kobiety zamieniły naturalne obcowanie na to, które jest przeciw naturze.

Rzym. 1:28 A ponieważ nie uznali za rzecz właściwą zachować Boga w swej świadomości, wydał ich Bóg na bezrozumny umysł, by czynili to, co nie wypada.

Rzym. 11:7-8 7. Cóż więc? Izrael nie osiągnął tego, czego szukał, ale wybrani osiągnęli, pozostali zaś zostali zaślepieni. 8. Jak jest napisane: Dał im Bóg ducha znieczulenia, oczy, które nie widzą, i uszy, które nie słyszą, aż do dnia dzisiejszego.

[b]

Pwt. 29:4 Lecz aż do dziś Pan nie dał wam serca, które by rozumiało, oczu, które by widziały, ani uszu, które by słyszały.

[c]

Mat. 13:12 Każdemu bowiem, kto ma, będzie dane i będzie miał w obfitości; temu zaś, kto nie ma, zostanie zabrane nawet to, co ma.

Mat. 25:29 Każdemu bowiem, kto ma, będzie dane i będzie miał w obfitości; temu zaś, kto nie ma, zostanie zabrane nawet to, co ma.

[d]

Pwt. 2:30 Lecz Sichon, król Cheszbonu, nie chciał nam pozwolić przejść, gdyż Pan, twój Bóg, zatwardził jego ducha i uczynił jego serce nieugiętym, aby go wydać w twoje ręce, jak to jest dzisiaj.

2 Król. 8:12-13 12. I zapytał Hazael: Dlaczego mój pan płacze? A on odpowiedział: Dlatego że wiem, jak wiele złego uczynisz synom Izraela: spalysz ich warownie ogniem, pobijesz ich młodzieńców mieczem, roztrzaskasz ich dzieci i rozprujesz ich brzemienne kobiety. 13. Wtedy Hazael powiedział: Ależ czymże jest twój sługa, pies, że uczyni taką rzecz? A Elizeusz odpowiedział: Pan ukazał mi, że będziesz królem nad Syrią.

[e]

Psalm 81:11-12 11. Lecz mój lud nie słuchał mego głosu i Izrael nie był mi posłuszny. 12. Dlatego ich zostawiłem w zatwardziałości ich serc, niech postępują według swoich rad.

2 Tes. 2:10-12 10. I wśród wszelkiego oszustwa nieprawości w tych, którzy giną, ponieważ nie przyjęli miłości prawdy, aby byli zbawieni. 11. I dlatego Bóg zsyła im silne omamienie, tak że uwierzą kłamstwu; 12. Aby zostali osądzeni wszyscy, którzy nie uwierzyli prawdzie, lecz mieli upodobanie w nieprawości.

[f]

Wyj. 7:3 Lecz Ja zatwardzę serce faraona, aby uczynić wiele moich znaków i cudów w ziemi egipskiej.

Wyj. 8:15 A faraon, widząc, że nastała ulga, znowu zatwardził swoje serce i nie usłuchał ich, jak powiedział Pan.

Wyj. 8:32 Lecz i tym razem faraon zatwardził swoje serce i nie wypuścił ludu.

Izaj. 6:9-10 9. I powiedział: Idź i powiedz temu ludowi: Słuchajcie uważnie, ale nie rozumiejcie, patrzcie pilnie, ale nie poznawajcie. 10. Uczyń serce tego ludu tłustym, jego uszy ciężkimi, a jego oczy zamknij, aby nie widzieli swoimi oczami ani nie słyszeli swoimi uszami, ani nie rozumieli swoim sercem i nie nawrócili się, i aby ich nie uzdrowiono.

Dz.Ap. 28:26-27 26. Idź do tego ludu i powiedz: Będziecie słuchać, ale nie zrozumiecie, będziecie patrzeć, ale nie zobaczycie. 27. Albowiem stwardniało serce tego ludu, a ich uszy stępiały i swoje oczy zamknęli, aby przypadkiem nie widzieli oczami i nie słyszeli uszami, i nie zrozumieli sercem, i nie nawrócili się, abym ich uzdrowił.

Izaj. 8:14 Będzie on kamieniem potknięcia i skałą zgorszenia dla obu domów Izraela, sidłem i pułapką dla mieszkańców Jerozolimy.

2 Kor. 2:15-16 15. Jesteśmy bowiem dla Boga miłą wonnością Chrystusa wśród tych, którzy są zbawieni, i wśród tych, którzy giną. 16. Dla jednych jesteśmy wonnością śmierci ku śmierci, a dla drugich wonnością życia ku życiu. A do tego, kto jest odpowiedni?

1 Piotra 2:7-8 7. Wam więc, którzy wierzycie, jest ona cenna, ale dla nieposłusznych kamień, który odrzucili budujący, stał się kamieniem węgielnym, 8. i kamieniem potknięcia, i skałą zgorszenia dla tych, którzy, będąc nieposłuszni, potykają się o słowo, na co też zostali przeznaczeni.


Artykuł 7

Jak Opatrzność Boża obejmuje wszystkie stworzenia, tak w szczególny sposób troszczy się o swój Kościół i kieruje wszystkimi rzeczami ku jego dobru [a].

Biblijna podstawa

[a]

Izaj. 43:3-5 3. Ja bowiem jestem Panem, twoim Bogiem, Świętym Izraela, twoim Zbawicielem. Dałem Egipt jako okup za ciebie, Etiopię i Sebę w zamian za ciebie. 4. Dlatego, że byłeś drogocenny w moich oczach, szanowany i ja cię umiłowałem, dlatego dałem ludzi za ciebie i narody za twoje życie. 5. Nie bój się, bo jestem z tobą; przyprowadzę twoje potomstwo ze wschodu i zgromadzę cię z zachodu.

Izaj. 43:14 Tak mówi Pan, twój Odkupiciel, Święty Izraela: Ze względu na was wyprawię się do Babilonu i sprowadzę wszystkich wrogów na ucieczkę, a Chaldejczyków na okrętach, w których się chlubią.

Amos 9:8-9 8. Oto oczy Pana Boga są nad tym grzesznym królestwem i wytępię je z powierzchni ziemi; jednak nie zniszczę doszczętnie domu Jakuba – mówi Pan. 9. Oto bowiem wydam rozkaz i rozproszę dom Izraela wśród wszystkich narodów, jak zboże, które się przesiewa w przetaku, a jednak nie spadnie najmniejsza drobina na ziemię.

Rzym. 8:28 Wiemy zaś, że wszystko współdziała ku dobremu z tymi, którzy miłują Boga, to jest z tymi, którzy według postanowienia Boga są powołani.

1 Tym. 4:10 Dlatego trudziemy się i znosimy zniewagi, bo pokładamy nadzieję w Bogu żywym, który jest Zbawcą wszystkich ludzi, a zwłaszcza wierzących.


O Upadku Człowieka, Grzechu i Karze Z Tym Związanej

Artykuł 1

Bóg, zawierając przymierze uczynków i życia z naszymi pierwszymi rodzicami oraz ich wszystkimi potomkami w nich, oni, będąc uwiedzeni przez podstęp i pokusę szatana, świadomie przekroczyli prawo swojego stworzenia, łamiąc przymierze przez spożycie zakazanego owocu.


Artykuł 2

Przez ten grzech oni, a my w nich, upadli z pierwotnej sprawiedliwości i komunii z Bogiem, [a] i stali się martwi w grzechu, [b] oraz całkowicie splamieni we wszystkich zdolnościach i częściach duszy i ciała. [c]

Biblijna podstawa

[a]

Rodz. 3:6-8 6. Kiedy kobieta zobaczyła, że drzewo było dobre do jedzenia, miłe dla oczu i pożądane do zdobycia mądrości, wzięła jego owoc i jadła, a potem dała swojemu mężowi, który był z nią, i on także jadł. 7. Wtedy otworzyły się oczy obojga i zrozumieli, że są nadzy; zrobili więc sobie przepaski z liści figowych. 8. Gdy usłyszeli głos Pana Boga, przechadzającego się po ogrodzie w powiewie wiatru, skryli się człowiek i jego żona przed Panem Bogiem wśród drzew ogrodu.

Koh. 7:29 Oto, co odkryłem: Bóg stworzył człowieka prostego, ale oni poszli za licznymi wymysłami.

Rzym. 3:23 Wszyscy bowiem zgrzeszyli i brak im chwały Bożej.

[b]

Rodz. 2:17 Lecz z drzewa poznania dobra i zła nie wolno ci jeść, bo gdy tylko zjesz z niego, na pewno umrzesz.

Efez. 2:1 Byliście umarli przez upadki i grzechy.

[c]

Rodz. 6:5 A gdy Pan widział, że wielka jest złość człowieka na ziemi i że każda myśl jego serca jest ustawicznie zła.

Jer. 17:9 Podstępne jest serce, bardziej niż wszystko inne, i niepoprawnie złe – kto je pozna?

Rzym. 3:10-19 10. Jak napisano: Nie ma sprawiedliwego, ani jednego. 11. Nie ma, kto by rozumiał, nie ma, kto by szukał Boga. 12. Wszyscy zboczyli, razem stali się nieużyteczni; nie ma, kto by czynił dobrze, nie ma ani jednego. 13. Ich gardło jest otwartym grobem, swoimi językami knują zdradę, jad żmii jest pod ich wargami. 14. Ich usta są pełne przekleństwa i goryczy. 15. Ich nogi są szybkie do wylewania krwi, 16. zniszczenie i nędza są na ich drogach, 17. a drogi pokoju nie poznali. 18. Nie ma bojaźni Bożej przed ich oczami. 19. A wiemy, że wszystko, co Prawo mówi, mówi do tych, którzy są pod Prawem, aby wszelkie usta zostały zamknięte i cały świat podlegał sądowi Bożemu.

Tyt. 1:15 Dla czystych wszystko jest czyste, lecz dla skalanych i niewierzących nic nie jest czyste, ale skalane są zarówno ich umysł, jak i sumienie.


Artykuł 3

Oni będąc korzeniem, i na mocy Bożego postanowienia stojąc na miejscu i w imieniu całej ludzkości, wina tego grzechu została im przypisana, [a] a ta sama śmierć w grzechu i skażona natura zostały przekazane wszystkim ich potomkom schodzącym od nich przez naturalne zrodzenie. [b]

Biblijna podstawa

[a]

Rodz. 1:27-28 27. Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boga stworzył go; stworzył mężczyznę i niewiastę. 28. I błogosławił im Bóg, i powiedział do nich Bóg: Rozmnażajcie się i napełniajcie ziemię, i czyńcie ją sobie poddaną; panujcie nad rybami morskimi, nad ptactwem niebios i nad wszystkimi zwierzętami, które się poruszają po ziemi.

Rodz. 2:16-17 16. Pan Bóg dał człowiekowi taki rozkaz: Z każdego drzewa tego ogrodu możesz jeść dowoli; 17. ale z drzewa poznania dobra i zła nie wolno ci jeść, bo gdy tylko zjesz z niego, na pewno umrzesz.

Rzym. 5:12 Przetoż, jak przez jednego człowieka grzech wszedł na świat, a przez grzech śmierć, tak i na wszystkich ludzi śmierć przyszła, bo wszyscy zgrzeszyli.

[b]

Rodz. 5:3 A Adam żył sto trzydzieści lat i zrodził syna na swoje podobieństwo, na swój obraz, i nadał mu imię Set.

Job 14:4 Któż może czystego uczynić nieczystym? Nikt.

Psalm 51:5 Oto urodziłem się w nieprawości i w grzechu poczęła mnie moja matka.


Artykuł 4

Z tej pierwotnej deprawacji, przez którą jesteśmy całkowicie niezdolni, bezsilni i przeciwni wszystkiemu, co dobre, [a] oraz całkowicie skłonni do wszystkiego, co złe, [b] wynikają wszystkie rzeczywiste przewinienia. [c]

Biblijna podstawa

[a]

Rzym. 7:18 Wiem bowiem, że we mnie, to jest w moim ciele, nie mieszka dobro; mam bowiem pragnienie czynienia tego, co dobre, ale brakuje mi siły, by to wykonać.

[b]

Rodz. 6:5 A gdy Pan widział, że wielka jest złość człowieka na ziemi i że każda myśl jego serca jest ustawicznie zła.

[c]

Mat. 15:19 Z serca bowiem pochodzą złe myśli, morderstwa, cudzołóstwa, nierządy, kradzieże, fałszywe świadectwa, bluźnierstwa.


Artykuł 5

Ta deprawacja natury, w trakcie tego życia, pozostaje w tych, którzy są odrodzeni; [a] i chociaż jest przez Chrystusa przebaczona i umartwiona, to jednak zarówno ona, jak i wszystkie jej poruszenia są naprawdę i właściwie grzechem. [b]

Biblijna podstawa

[a]

Prz. 20:9 Kto może powiedzieć: Uczyniłem moje serce czystym, jestem wolny od mojego grzechu?

Rzym. 7:14 Wiemy bowiem, że prawo jest duchowe, ja zaś jestem cielesny, zaprzedany grzechowi.

1 Jan 1:8 Jeśli mówimy, że nie mamy grzechu, to samych siebie oszukujemy i nie ma w nas prawdy.

[b]

Rzym. 7:5 Kiedy bowiem byliśmy w ciele, grzeszne namiętności, wzbudzone przez zakon, działały w naszych członkach, aby wydawać owoce dla śmierci.

Gal. 5:17 Ciało bowiem pożąda przeciwko Duchowi, a Duch przeciwko ciału; są one bowiem sobie przeciwne, abyście nie czynili tego, co chcecie.


Artykuł 6

Każdy grzech, zarówno pierworodny, jak i rzeczywisty, będąc przekroczeniem sprawiedliwego prawa Bożego i sprzecznym z nim, [a] z natury swojej sprowadza winę na grzesznika, [b] przez co staje się poddany gniewowi Bożemu [c] i przekleństwu prawa, [d] a zatem poddany śmierci, [e] ze wszystkimi nieszczęściami duchowymi, [f] doczesnymi [g] i wiecznymi. [h]

Biblijna podstawa

[a]

1 Jan 3:4 Każdy, kto popełnia grzech, przekracza prawo, gdyż grzech jest przekroczeniem prawa.

[b]

Rzym. 2:15 Którzy wykazują, że dzieło prawa jest zapisane w ich sercach, ponieważ ich sumienie składa razem z nimi świadectwo, a ich myśli oskarżają ich lub też usprawiedliwiają.

[c]

Efez. 2:3 Wśród nich również my wszyscy niegdyś żyliśmy w pożądliwościach naszego ciała, spełniając zachcianki ciała i myśli, i byliśmy z natury dziećmi gniewu, jak i inni.

[d]

Gal. 3:10 Bo wszyscy, którzy polegają na uczynkach zakonu, są pod przekleństwem, gdyż napisano: Przeklęty każdy, kto nie wytrwa we wszystkim, co jest napisane w księdze zakonu, aby to czynić.

[e]

Rzym. 6:23 Albowiem zapłatą za grzech jest śmierć, ale darem łaski Bożej jest życie wieczne w Chrystusie Jezusie, naszym Panu.

[f]

Efez. 4:18 Mają umysł zaćmiony, są obcy życiu Bożemu z powodu niewiedzy, która w nich jest, przez zatwardziałość ich serc.

[g]

Rzym. 8:20 Stworzenie bowiem zostało poddane marności nie z własnej woli, ale z woli tego, który je poddał, w nadziei.

[h]

Mat. 25:41 Wtedy powie i tym po lewej stronie: Idźcie precz ode mnie, przeklęci, w ogień wieczny, przygotowany diabłu i jego aniołom.


O Przymierzu Boga z Człowiekiem

Artykuł 1

Odległość między Bogiem a stworzeniem jest tak wielka, że choć rozumne stworzenia są winne posłuszeństwo Jemu jako swemu Stwórcy, to jednak nigdy nie mogłyby osiągnąć nagrody życia bez dobrowolnego uniżenia się Boga, które zechciał wyrazić poprzez przymierze. [a]

Biblijna podstawa

[a]

1 Sam. 2:25 Jeśli człowiek zgrzeszy przeciw człowiekowi, sędzia może go osądzić; ale jeśli człowiek zgrzeszy przeciw Panu, kto będzie się za nim wstawiał?

Hiob 9:32-33 32. Bo On nie jest człowiekiem, jak ja, bym Mu odpowiadał, abyśmy mogli stanąć razem na sądzie. 33. Nie ma między nami rozjemcy, który mógłby położyć rękę na nas obu.

Ps. 100:2-3 Służcie Panu z radością, przychodźcie przed Jego oblicze z weselem. Wiedzcie, że Pan jest Bogiem. On nas uczynił i my do Niego należymy, jesteśmy Jego ludem i owcami Jego pastwiska.

Izaj. 40:13-17 13. Kto zmierzył ducha Pana albo kto był Jego doradcą, aby Go pouczać? 14. Kogo On radził się, aby Mu dał zrozumienie, nauczył drogi sprawiedliwości, nauczył Go wiedzy i pokazał Mu drogę rozumu? 15. Oto narody są jak kropla w wiadrze i liczą się jak drobinka pyłu na wadze. Oto wyspy waży jak drobny pył. 16. Nie starczy Libanu na opał, ani jego zwierzyny na ofiarę całopalną. 17. Wszystkie narody są przed Nim niczym, uważa je za mniej niż nic, za marność.


Artykuł 2

Pierwsze przymierze zawarte z człowiekiem było przymierzem uczynków, [a] w którym życie zostało obiecane Adamowi, a w nim jego potomstwu, [b] pod warunkiem doskonałego i osobistego posłuszeństwa. [c]

Biblijna podstawa

[a]

Gal. 3:12 Prawo zaś nie opiera się na wierze, lecz mówi: Kto wypełni te rzeczy, przez nie będzie żył.

[b]

Rzym. 5:12-20 12. Dlatego, jak przez jednego człowieka grzech wszedł na świat, a przez grzech śmierć, tak na wszystkich ludzi przeszła śmierć, ponieważ wszyscy zgrzeszyli. 13. Aż do Prawa bowiem grzech był na świecie, grzechu zaś nie liczy się, gdy Prawa nie ma. 14. Lecz śmierć królowała od Adama aż do Mojżesza, nawet nad tymi, którzy nie popełnili grzechu na podobieństwo przestępstwa Adama, który jest obrazem Tego, który miał przyjść.

[c]

Rodz. 2:17 Ale z drzewa poznania dobra i zła nie wolno ci jeść, bo w dniu, kiedy z niego zjesz, na pewno umrzesz.


Artykuł 3

Człowiek, przez swój upadek, uczynił się niezdolnym do życia przez tamto przymierze, dlatego Pan zechciał ustanowić drugie, [a] powszechnie nazywane przymierzem łaski, w którym dobrowolnie ofiarował grzesznikom życie i zbawienie przez Jezusa Chrystusa, wymagając od nich wiary w Niego, aby mogli być zbawieni, [b] i obiecując dać wszystkim, którzy są przeznaczeni do życia, swojego Ducha Świętego, aby uczynić ich gotowymi i zdolnymi do wierzenia. [c]

Biblijna podstawa

[a]

Rodz. 3:15 Wprowadzam nieprzyjaźń między ciebie a kobietę, między twoje potomstwo a jej potomstwo; ono zmiażdży ci głowę, a ty zmiażdżysz mu piętę.

Gal. 3:21 Czy więc prawo jest przeciwne obietnicom Bożym? Nie daj Boże! Gdyby bowiem zostało dane prawo mogące ożywić, to zaiste sprawiedliwość byłaby z prawa.

[b]

Jan 3:16 Tak bowiem Bóg umiłował świat, że dał swego jednorodzonego Syna, aby każdy, kto w niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne.

[c]

Ezech. 36:26-27 26. I dam wam nowe serce, i nowego ducha włożę do waszego wnętrza; usunę serce kamienne z waszego ciała i dam wam serce mięsiste. 27. Włożę mojego Ducha do waszego wnętrza i sprawię, że będziecie postępować według moich ustaw, i będziecie przestrzegać moich praw i wykonywać je.


Artykuł 4

To przymierze łaski jest często przedstawiane w Piśmie Świętym jako testament, w odniesieniu do śmierci Jezusa Chrystusa jako testatora oraz do wiecznego dziedzictwa, wraz ze wszystkimi rzeczami, które do niego należą, w nim zapisanymi. [a]

Biblijna podstawa

[a]

Łuk. 22:20 Podobnie i kielich po wieczerzy, mówiąc: Ten kielich to nowe przymierze w mojej krwi, która się za was wylewa.

Hebr. 9:15-17 15. Dlatego jest pośrednikiem nowego przymierza, aby przez śmierć dokonane zostało odkupienie przestępstw popełnionych za pierwszego przymierza, aby ci, którzy są powołani, mogli otrzymać obietnicę wiecznego dziedzictwa. 16. Bo gdzie jest testament, tam musi być stwierdzona śmierć testatora. 17. Testament bowiem wchodzi w moc z chwilą śmierci, gdyż nie ma mocy, dopóki żyje ten, który go sporządził.


Artykuł 5

Chociaż to przymierze było różnie i różnorodnie administrowane, jeśli chodzi o obrzędy i instytucje w czasach Prawa, a także po przyjściu Chrystusa w ciele, to jednak co do istoty i skuteczności w odniesieniu do wszystkich duchowych i zbawczych celów jest ono jedno i to samo; z tego względu na różne jego sposoby dyspensacji jest ono nazywane Starym i Nowym Testamentem.


O Chrystusie Pośredniku

Artykuł 1

Bogu podobało się, w swoim wiecznym postanowieniu, wybrać i ustanowić Pana Jezusa, swojego jedynego zrodzonego Syna, zgodnie z przymierzem zawartym między nimi oboma, aby był Pośrednikiem między Bogiem a człowiekiem, [a] Prorokiem, [b] Kapłanem, [c] i Królem; [d] Głową i Zbawicielem swojego Kościoła, [e] Dziedzicem wszystkich rzeczy, [f] oraz Sędzią świata; [g] któremu dał, od wieczności, lud, aby byli jego potomstwem, [h] i aby przez niego w czasie zostali odkupieni, powołani, usprawiedliwieni, uświęceni i uwielbieni. [i]

Biblijna podstawa

[a]

Izaj. 42:1 Oto mój sługa, którego podtrzymuję, mój wybrany, w którym moja dusza ma upodobanie. Włożyłem na niego swego Ducha, a on ogłosi narodom prawo.

Jan 3:16 Tak bowiem Bóg umiłował świat, że dał swego jednorodzonego Syna, aby każdy, kto w niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne.

[b]

Dz.Ap. 3:22 Sam bowiem Mojżesz powiedział ojcom: Proroka jak ja wzbudzi wam Pan, wasz Bóg, spośród waszych braci; jego będziecie słuchać we wszystkim, cokolwiek wam powie.

[c]

Hebr. 5:5-6 5. Tak też i Chrystus nie sam sobie nadał godność najwyższego kapłana, ale ten, który powiedział do niego: Ty jesteś moim Synem, ja cię dziś zrodziłem; 6. jak i w innym miejscu mówi: Ty jesteś kapłanem na wieki według porządku Melchisedeka.

[d]

Psalm 2:6 A ja ustanowiłem mojego króla na Syjonie, na mojej świętej górze.

[e]

Efez. 5:23 Mąż bowiem jest głową żony, jak i Chrystus jest głową kościoła, i on jest Zbawicielem ciała.

[f]

Hebr. 1:2 W tych ostatecznych dniach przemówił do nas przez Syna, którego ustanowił dziedzicem wszystkiego i przez którego stworzył wszechświat.

[g]

Dz.Ap. 17:31 Ustalił bowiem dzień, w którym będzie sądził świat sprawiedliwie przez człowieka, którego ustanowił, poświadczając to wszystkim przez wskrzeszenie go z martwych.

[h]

Psalm 22:30 Potomstwo będzie mu służyć; przyszłym pokoleniom będzie opowiadane o Panu.

[i]

1 Kor. 1:30 Lecz wy dzięki niemu jesteście w Chrystusie Jezusie, który dla nas stał się mądrością od Boga i sprawiedliwością, i uświęceniem, i odkupieniem.


Artykuł 2

Syn Boży, druga osoba Trójcy Świętej, będąc prawdziwym i wiecznym Bogiem, jednej substancji i równy Ojcu, [a] gdy nadeszła pełnia czasu, przyjął na siebie naturę ludzką, [b] ze wszystkimi istotnymi właściwościami i powszechnymi jej słabościami, jednak bez grzechu: [c] będąc poczętym mocą Ducha Świętego w łonie Dziewicy Maryi, z jej substancji. [d] Tak więc dwie całkowite, doskonałe i odrębne natury, boska i ludzka, zostały nierozerwalnie połączone w jednej osobie, bez zmiany, złożenia ani zamieszania. [e] Ta osoba jest prawdziwym Bogiem i prawdziwym człowiekiem, lecz jednym Chrystusem, jedynym pośrednikiem między Bogiem a człowiekiem. [f]

Biblijna podstawa

[a]

Jan 1:1 Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga, i Bogiem było Słowo.

Jan 1:14 A Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas. I widzieliśmy jego chwałę, chwałę jedynego Syna Ojca, pełnego łaski i prawdy.

[b]

Hebr. 2:14 Skoro zaś dzieci uczestniczą we krwi i w ciele, on również w nich uczestniczył, aby przez śmierć zniszczyć tego, który ma władzę nad śmiercią, to jest diabła.

[c]

Łuk. 1:35 Wtedy anioł odpowiedział: Duch Święty zstąpi na ciebie i moc Najwyższego osłoni cię. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie nazwane Synem Bożym.

[d]

Rzym. 9:5 Do których należą ojcowie i z których pochodzi Chrystus według ciała, który jest ponad wszystkim, Bóg błogosławiony na wieki. Amen.

[e]

1 Tym. 2:5 Jeden bowiem jest Bóg, jeden też pośrednik między Bogiem a ludźmi, człowiek Chrystus Jezus.


Artykuł 3

Pan Jezus, w swojej ludzkiej naturze zjednoczonej z boską w osobie Syna, został uświęcony i namaszczony Duchem Świętym ponad miarę [a], mając w sobie wszelkie skarby mądrości i wiedzy [b], w którym spodobało się Ojcu, aby cała pełnia zamieszkała [c], po to, aby będąc święty, nieszkodliwy, nieskalany i pełen łaski i prawdy [d], mógł być całkowicie wyposażony do wykonywania urzędu pośrednika i poręczyciela [e]. Tego urzędu nie przyjął sam, lecz został do niego powołany przez swojego Ojca [f], który oddał w jego ręce całą władzę i sąd oraz nakazał mu je wykonywać [g].

Biblijna podstawa

[a]

Psalm 45:7 Miłujesz sprawiedliwość, a nienawidzisz nieprawości; dlatego Bóg, twój Bóg, namaścił cię olejkiem radości bardziej niż twoich towarzyszy.

Jan 3:34 Ten bowiem, którego posłał Bóg, mówi słowa Boże, ponieważ Bóg nie daje Ducha według miary.

[b]

Kol. 2:3 W którym są ukryte wszystkie skarby mądrości i wiedzy.

[c]

Kol. 1:19 Spodobało się bowiem Ojcu, aby w nim zamieszkała cała pełnia.

[d]

Jan 1:14 A Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas. I widzieliśmy jego chwałę, chwałę jedynego Syna Ojca, pełnego łaski i prawdy.

[e]

Hebr. 7:22 Dlatego też Jezus stał się poręczycielem lepszego przymierza.

[f]

Hebr. 5:4-5 4. I nikt nie bierze sobie tego urzędu, lecz otrzymuje go, jak Aaron, powołany przez Boga. 5. Tak też Chrystus nie sam sobie przyznał chwałę stania się najwyższym kapłanem, lecz uczynił to ten, który powiedział do niego: Ty jesteś moim Synem, ja cię dziś zrodziłem.

[g]

Mat. 28:18 A Jezus podszedł i powiedział do nich: Dana mi jest wszelka władza na niebie i na ziemi.

Jan 5:22 Ojciec bowiem nikogo nie sądzi, lecz cały sąd przekazał Synowi.


Artykuł 4

Ten urząd Pan Jezus podjął z największą gotowością [a], aby go wypełnić, poddał się prawu [b], które doskonale wypełnił [c], a także zniósł karę należną nam, którą powinniśmy ponieść i cierpieć, stając się grzechem i przekleństwem za nas, znosząc najcięższe udręki bezpośrednio od Boga w swojej duszy [d], oraz najbardziej bolesne cierpienia w swoim ciele [e]; został ukrzyżowany i umarł [f]; został pogrzebany i pozostał pod mocą śmierci, ale nie zaznał zepsucia [g]. Trzeciego dnia zmartwychwstał [h] w tym samym ciele, w którym cierpiał [i]; z którym również wstąpił do nieba i tam zasiada po prawicy swojego Ojca [k], wstawiając się za nami [l]; i powróci, aby sądzić ludzi i aniołów na końcu świata [m].

Biblijna podstawa

[a]

Psalm 40:7-8 7. Wtedy rzekłem: Oto przychodzę; w zwoju księgi napisano o mnie. 8. Radością jest dla mnie czynić twoją wolę, mój Boże, a twoje prawo jest w moim sercu.

Hebr. 10:5-10 5. Dlatego, wchodząc na świat, mówi: Ofiary i darów nie chciałeś, ale ciało mi przygotowałeś; 6. Całopaleń i ofiar za grzech nie upodobałeś sobie. 7. Wtedy rzekłem: Oto przychodzę, w zwoju księgi napisano o mnie, abym czynił, o Boże, twoją wolę. 8. Najpierw powiedział: Ofiar i darów, całopaleń i ofiar za grzech nie chciałeś i nie upodobałeś sobie, które składa się zgodnie z prawem; 9. potem powiedział: Oto przychodzę, aby czynić twoją wolę, o Boże. Znosi pierwsze, aby ustanowić drugie. 10. Na mocy tej woli jesteśmy uświęceni przez ofiarę ciała Jezusa Chrystusa raz na zawsze.

[b]

Gal. 4:4 Lecz gdy nadeszła pełnia czasu, zesłał Bóg swojego Syna, zrodzonego z niewiasty, zrodzonego pod prawem.

[c]

Mat. 3:15 A Jezus, odpowiadając, rzekł do niego: Ustąp teraz, bo tak godzi się nam wypełnić wszelką sprawiedliwość. Wtedy go dopuścił.

Mat. 5:17 Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo albo Proroków; nie przyszedłem znieść, ale wypełnić.

[d]

Mat. 26:37-38 37. Wziąwszy ze sobą Piotra i dwóch synów Zebedeusza, począł się smucić i trwożyć. 38. Wtedy Jezus powiedział do nich: Smutna jest moja dusza aż do śmierci; zostańcie tu i czuwajcie ze mną.

Mat. 27:46 A około dziewiątej godziny Jezus zawołał donośnym głosem: Eli, Eli, lama sabachthani? To znaczy: Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił?

[e]

Mat. 26-27 (opis męki i śmierci Jezusa Chrystusa)

[f]

Filip. 2:8 A okazawszy się z postawy człowiekiem, uniżył samego siebie, stając się posłusznym aż do śmierci, i to śmierci krzyżowej.

[g]

Dz. 2:23-24 23. Jego to, wydanego według postanowionego wyroku i przewidzenia Bożego, wzięliście i przybiliście rękami bezbożnych do krzyża, i zabiliście. 24. Lecz Bóg wzbudził go, rozwiązawszy więzy śmierci, gdyż było niemożliwe, aby przez nią był pokonany.

[h]

1 Kor. 15:3-4 3. Najpierw bowiem podałem wam to, co i ja przyjąłem, że Chrystus umarł za nasze grzechy według Pism; 4. i że został pogrzebany, i że zmartwychwstał trzeciego dnia, według Pism.

[i]

Jan 20:25 Powiedzieli mu więc inni uczniowie: Widzieliśmy Pana. Ale on im rzekł: Jeżeli nie zobaczę na jego rękach śladu gwoździ i nie włożę palca mego w miejsce gwoździ, i nie włożę ręki w jego bok, nie uwierzę.

Jan 20:27 Następnie powiedział do Tomasza: Podnieś tutaj swój palec i zobacz moje ręce, podnieś swoją rękę i włóż w mój bok, i nie bądź niewierny, lecz wierzący.

[k]

Marka 16:19 A gdy Pan Jezus przestał do nich mówić, został wzięty do nieba i zasiadł po prawicy Boga.

[l]

Rzym. 8:34 Któż będzie potępiał? Chrystus Jezus, który umarł, więcej – który zmartwychwstał, który jest po prawicy Boga, który też wstawia się za nami.

[m]

Mat. 13:40-42 40. Jak więc zbiera się kąkol i spala w ogniu, tak będzie przy końcu świata. 41. Syn Człowieczy pośle swoich aniołów, którzy zbiorą z jego królestwa wszystkie zgorszenia i tych, którzy czynią nieprawość; 42. I wrzucą ich do pieca ognistego; tam będzie płacz i zgrzytanie zębów.


Artykuł 5

Pan Jezus, przez swoje doskonałe posłuszeństwo i ofiarowanie samego siebie, które przez wiecznego Ducha raz złożył Bogu, w pełni zadośćuczynił sprawiedliwości Bożej [a] i nabył nie tylko pojednanie, ale także wieczne dziedzictwo w królestwie niebieskim dla wszystkich, których Ojciec mu dał [b].

Biblijna podstawa

[a]

Rzym. 3:25-26 25. Jego to Bóg ustanowił przebłaganiem przez wiarę w jego krew, aby okazać swoją sprawiedliwość przez przebaczenie przeszłych grzechów, 26. przez cierpliwość Bożą, aby okazać swoją sprawiedliwość w obecnym czasie, żeby on sam był sprawiedliwy i usprawiedliwiał tego, kto wierzy w Jezusa.

Rzym. 5:19 Bo jak przez nieposłuszeństwo jednego człowieka wielu stało się grzesznikami, tak też przez posłuszeństwo jednego wielu stanie się sprawiedliwymi.

Efez. 5:2 I chodźcie w miłości, jak i Chrystus nas umiłował i wydał samego siebie za nas jako dar i ofiarę Bogu ku miłej wonności.

Hebr. 9:14 O ileż bardziej krew Chrystusa, który przez Ducha wiecznego złożył samego siebie bez skazy Bogu, oczyści wasze sumienia od martwych uczynków, abyście służyli Bogu żywemu.

Hebr. 9:16 Gdzie bowiem jest testament, tam musi nastąpić śmierć tego, który go sporządził.

Hebr. 10:14 Jedną bowiem ofiarą uczynił doskonałymi na zawsze tych, którzy są uświęceni.

[b]

Dan. 9:24 Siedemdziesiąt tygodni jest postanowione nad twoim ludem i nad twoim świętym miastem, aby skończyć przestępstwo, przypieczętować grzechy, odpokutować nieprawość, wprowadzić wieczną sprawiedliwość, zapieczętować widzenie i proroka, i namaścić Świętego Świętych.

Dan. 9:26 A po sześćdziesięciu dwóch tygodniach Mesjasz zostanie zabity, lecz nie dla siebie, a lud księcia, który ma przyjść, zniszczy miasto i świątynię. Koniec jego nadejdzie wśród powodzi, a do końca wojny potrwają spustoszenia.

Jan 17:2 Tak jak dałeś mu władzę nad wszelkim ciałem, aby dał życie wieczne wszystkim, których mu dałeś.

Efez. 1:11 W nim, w którym także dostąpiliśmy dziedzictwa, przeznaczeni według zamierzenia tego, który dokonuje wszystkiego zgodnie z zamysłem swojej woli.

Efez. 1:14 Który jest zadatkiem naszego dziedzictwa, aż nastąpi odkupienie wykupionej własności, ku chwale jego chwały.

Kol. 1:19-20 19. Gdyż upodobał sobie Ojciec, aby w nim zamieszkała cała pełnia; 20. I aby przez niego pojednać wszystko ze sobą, czyniąc pokój przez krew jego krzyża, przez niego – mówię – zarówno to, co jest na ziemi, jak i to, co jest w niebie.

Hebr. 9:12 Wszedł raz na zawsze do Miejsca Najświętszego, nie z krwią kozłów i cielców, lecz ze swoją własną krwią, i dokonał wiecznego odkupienia.

Hebr. 9:15 I dlatego jest pośrednikiem nowego testamentu, aby przez śmierć, która nastąpiła dla odkupienia przestępstw popełnionych pod pierwszym testamentem, ci, którzy są powołani, mogli otrzymać obietnicę wiecznego dziedzictwa.


Artykuł 6

Chociaż dzieło odkupienia nie zostało faktycznie dokonane przez Chrystusa aż do jego wcielenia, to jednak jego moc, skuteczność i korzyści były przekazywane wybranym przez wszystkie wieki od początku świata, w tych obietnicach, typach i ofiarach, w których był objawiony, a także zapowiedziany jako nasienie niewiasty, które miało zmiażdżyć głowę węża, i jako Baranek zabity od założenia świata, będący wczoraj, dziś i na wieki ten sam [a].

Biblijna podstawa

[a]

Rodz. 3:15 I wprowadzę nieprzyjaźń między ciebie a niewiastę, między twoje potomstwo a jej potomstwo; ono zmiażdży ci głowę, a ty zmiażdżysz mu piętę.

Gal. 4:4-5 4. Lecz gdy nadeszła pełnia czasu, zesłał Bóg swego Syna, zrodzonego z niewiasty, zrodzonego pod prawem, 5. aby wykupił tych, którzy byli pod prawem, abyśmy dostąpili usynowienia.

Hebr. 13:8 Jezus Chrystus wczoraj i dziś, ten sam także na wieki.

Obj. 13:8 I oddadzą mu pokłon wszyscy mieszkańcy ziemi, których imiona nie są zapisane w księdze życia Baranka zabitego od założenia świata.


Artykuł 7

Chrystus w dziele pośrednictwa działa zgodnie z obiema naturami; każda natura czyni to, co jej właściwe [a]; jednak ze względu na jedność osoby, to, co jest właściwe jednej naturze, jest czasami w Piśmie przypisywane osobie określonej przez drugą naturę [b].

Biblijna podstawa

[a]

Hebr. 9:14 O ileż bardziej krew Chrystusa, który przez Ducha wiecznego złożył samego siebie bez skazy Bogu, oczyści wasze sumienia od martwych uczynków, abyście służyli Bogu żywemu.

1 Piotra 3:18 Gdyż i Chrystus raz cierpiał za grzechy, sprawiedliwy za niesprawiedliwych, aby was przywieść do Boga; zabity wprawdzie w ciele, ale ożywiony przez Ducha.

[b]

Jan 3:13 A nikt nie wstąpił do nieba, oprócz tego, który z nieba zstąpił, to jest Syn Człowieczy, który jest w niebie.

Dz. 20:28 Uważajcie na samych siebie i na całą trzodę, wśród której Duch Święty ustanowił was biskupami, abyście paśli Kościół Boga, który on nabył własną krwią.

1 Jan 3:16 Po tym poznaliśmy miłość, że on oddał za nas swoje życie; i my powinniśmy oddać życie za braci.


Artykuł 8

Wszystkim tym, za których Chrystus nabył odkupienie, z pewnością i skutecznie przekazuje i komunikuje je [a]; wstawia się za nimi [b], objawiając im przez Słowo tajemnice zbawienia [c]; skutecznie przekonując ich przez swojego Ducha, aby wierzyli i byli posłuszni; i rządzi ich sercami przez swoje Słowo i Ducha [d]; pokonując wszystkich ich wrogów swoją wszechmocną mocą i mądrością, w sposób najbardziej zgodny z jego cudownym i niezbadanym zarządzaniem [e].

Biblijna podstawa

[a]

Jan 6:37 Wszystko, co mi daje Ojciec, przyjdzie do mnie, a tego, który do mnie przychodzi, nie wyrzucę precz.

Jan 6:39 A to jest wola Ojca, który mnie posłał, abym z tego wszystkiego, co mi dał, niczego nie stracił, ale to wskrzesił w dniu ostatecznym.

Jan 10:15-16 15. Jak Ojciec zna mnie, tak i ja znam Ojca, i oddaję swoje życie za owce. 16. Mam też inne owce, które nie są z tej owczarni; i te muszę przyprowadzić, i będą słuchać mojego głosu; i będzie jedna owczarnia i jeden pasterz.

[b]

Rzym. 8:34 Któż będzie potępiał? Chrystus Jezus, który umarł, więcej – który zmartwychwstał, który jest po prawicy Boga, który też wstawia się za nami.

1 Jan 2:1-2 1. Moje dzieci, to wam piszę, abyście nie grzeszyli. A jeśli ktoś zgrzeszy, mamy Orędownika u Ojca, Jezusa Chrystusa sprawiedliwego. 2. On jest przebłaganiem za nasze grzechy, a nie tylko za nasze, lecz także za grzechy całego świata.

[c]

Jan 15:13 Nikt nie ma większej miłości niż ta, gdy ktoś oddaje swoje życie za swoich przyjaciół.

Jan 15:15 Już nie nazywam was sługami, bo sługa nie wie, co czyni jego pan; lecz nazwałem was przyjaciółmi, bo oznajmiłem wam wszystko, co usłyszałem od mojego Ojca.

Jan 17:6 Objawiłem twoje imię ludziom, których mi dałeś ze świata; twoimi byli i dałeś ich mnie, i zachowali twoje słowo.

Efez. 1:7-9 7. W nim mamy odkupienie przez jego krew, przebaczenie grzechów według bogactwa jego łaski, 8. której nam hojnie udzielił we wszelkiej mądrości i roztropności; 9. oznajmiwszy nam tajemnicę swojej woli, według swojego upodobania, które sam w sobie postanowił.

[d]

Jan 14:16 A ja będę prosił Ojca i da wam innego Pocieszyciela, aby był z wami na wieki.

Jan 17:17 Poświęć ich w twojej prawdzie! Twoje słowo jest prawdą.

Rzym. 8:9 Lecz wy nie jesteście w ciele, ale w Duchu, jeśli tylko Duch Boży mieszka w was. A jeśli ktoś nie ma Ducha Chrystusa, ten do niego nie należy.

Rzym. 8:14 Bo wszyscy, których prowadzi Duch Boży, są dziećmi Bożymi.

Rzym. 15:18-19 18. Nie odważę się bowiem mówić o niczym innym, jak tylko o tym, czego Chrystus przeze mnie dokonał dla posłuszeństwa pogan słowem i czynem, 19. przez moc znaków i cudów, przez moc Ducha Bożego, tak że od Jerozolimy i okolic aż po Ilirię dopełniłem głoszenia ewangelii Chrystusa.

2 Kor. 4:13 Mając zaś tego samego ducha wiary, według tego, co jest napisane: Uwierzyłem i dlatego mówiłem, my także wierzymy i dlatego mówimy.

Hebr. 12:2 Patrząc na Jezusa, sprawcę i dokończyciela wiary, który zamiast doznać należnej mu radości, wycierpiał krzyż, nie zważając na hańbę, i usiadł po prawicy tronu Bożego.

[e]

Psalm 110:1 Powiedział PAN memu Panu: Siądź po mojej prawicy, aż położę twoich nieprzyjaciół jako podnóżek pod twoje stopy.

Mal. 4:2-3 2. Lecz dla was, którzy boicie się mojego imienia, wzejdzie słońce sprawiedliwości z uzdrowieniem na swoich skrzydłach i wyjdziecie, i będziecie hasać jak cielęta z zagrody. 3. I zdeptacie niegodziwych, bo będą popiołem pod waszymi stopami w dniu, który Ja przygotuję – mówi PAN zastępów.

1 Kor. 15:25-26 25. Bo on musi królować, aż położy wszystkich nieprzyjaciół pod swoje stopy. 26. A ostatni wróg, który zostanie zniszczony, to śmierć.

Kol. 2:15 I rozbroiwszy zwierzchności oraz moce, jawnie wystawił je na pokaz, gdy przez niego odniósł triumf nad nimi.


O Wolnej Woli

Artykuł 1

Bóg obdarzył wolę człowieka naturalną wolnością i mocą do działania według własnego wyboru, która nie jest ani przymuszona, ani przez jakąkolwiek absolutną konieczność natury skierowana do dobra lub zła [a].

Biblijna podstawa

[a]

5 Mojż. 30:19 Biorę dziś przeciwko wam na świadków niebo i ziemię, że położyłem przed tobą życie i śmierć, błogosławieństwo i przekleństwo. Wybierz więc życie, abyś ty i twoje potomstwo żyli.

Mat. 17:12 Lecz mówię wam, że Eliasz już przyszedł, ale nie poznali go, i postąpili z nim, jak chcieli. Tak i Syn Człowieczy ucierpi od nich.

Jak. 1:14 Lecz każdy jest kuszony, gdy ciągnie go i nęci jego własna pożądliwość.


Artykuł 2

Człowiek, w stanie niewinności, miał wolność i moc, by chcieć i czynić to, co jest dobre i miłe Bogu [a], ale jednak w sposób zmienny, tak że mógł z tego upaść [b].

Biblijna podstawa

[a]

Rodz. 1:26 I powiedział Bóg: Uczyńmy człowieka na nasz obraz, podobnego do nas, niech panuje nad rybami morza, nad ptactwem nieba, nad bydłem, nad całą ziemią i nad wszelkim płazem pełzającym po ziemi.

Koh. 7:29 Oto, co odkryłem: Bóg stworzył człowieka prostego, ale oni poszli za licznymi wymysłami.

[b]

Rodz. 2:16-17 16. I rozkazał PAN Bóg człowiekowi: Z każdego drzewa ogrodu możesz jeść dowolnie; 17. ale z drzewa poznania dobra i zła nie wolno ci jeść, bo w dniu, w którym z niego zjesz, na pewno umrzesz.

Rodz. 3:6 Kiedy kobieta zobaczyła, że drzewo było dobre do jedzenia, miłe dla oczu i pożądane do zdobycia mądrości, wzięła jego owoc i jadła, a potem dała swojemu mężowi, który był z nią, i on także jadł.


Artykuł 3

Człowiek przez swoje upadnięcie w stan grzechu całkowicie utracił wszelką zdolność woli do jakiegokolwiek duchowego dobra związanego ze zbawieniem [a], tak że człowiek naturalny, będąc całkowicie przeciwny temu dobru [b], i martwy w grzechu [c], nie jest w stanie przez własną siłę nawrócić się ani przygotować się do tego [d].

Biblijna podstawa

[a]

Jan 15:5 Ja jestem krzewem winnym, wy jesteście gałązkami. Kto trwa we mnie, a ja w nim, ten wydaje dużo owocu, bo beze mnie nic nie możecie uczynić.

Rzym. 5:6 Gdy jeszcze byliśmy bezsilni, Chrystus we właściwym czasie umarł za bezbożnych.

Rzym. 8:7 Dlatego zamysł ciała jest wrogi Bogu, bo nie poddaje się prawu Bożemu, bo też nie może.

[b]

Rzym. 3:10 Jak jest napisane: Nie ma sprawiedliwego, ani jednego.

Rzym. 3:12 Wszyscy zboczyli, razem stali się nieużyteczni; nie ma takiego, kto czyni dobrze, nie ma ani jednego.

[c]

Efez. 2:1 I wy umarliście przez upadki i grzechy.

Efez. 2:5 I to nas, umarłych w upadkach, ożywił razem z Chrystusem; łaską jesteście zbawieni.

Kol. 2:13 I was, umarłych w grzechach i nieobrzezaniu waszego ciała, ożywił razem z nim, darując nam wszystkie grzechy.

[d]

Jan 6:44 Nikt nie może przyjść do mnie, jeśli go nie pociągnie Ojciec, który mnie posłał, a ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym.

Jan 6:65 I powiedział: Dlatego wam mówiłem, że nikt nie może przyjść do mnie, jeśli nie jest mu to dane od mojego Ojca.

1 Kor. 2:14 Lecz człowiek zmysłowy nie przyjmuje tych rzeczy, które są z Ducha Bożego, bo są dla niego głupstwem i nie może ich poznać, gdyż należy je duchowo rozsądzać.

Efez. 2:2-5 2. W których niegdyś postępowaliście zgodnie z biegiem tego świata, według władcy mocy powietrza, ducha, który teraz działa w synach nieposłuszeństwa. 3. Między którymi i my wszyscy niegdyś postępowaliśmy w pożądliwościach naszego ciała, czyniąc wolę ciała i zmysłów, i byliśmy z natury dziećmi gniewu, jak i inni. 4. Lecz Bóg, który jest bogaty w miłosierdzie, przez swoją wielką miłość, którą nas umiłował, 5. I to nas, umarłych w upadkach, ożywił razem z Chrystusem; łaską jesteście zbawieni.

Tyt. 3:3-5 3. My bowiem także byliśmy niegdyś głupi, nieposłuszni, błądzący, służący różnym pożądliwościom i rozkoszom, żyjący w złości i zazdrości, znienawidzeni i nienawidzący jedni drugich. 4. Lecz gdy się objawiła dobroć i miłość Boga, naszego Zbawiciela, do ludzi, 5. Zbawił nas nie z powodu uczynków sprawiedliwości, które spełniliśmy, ale według swego miłosierdzia przez obmycie odrodzenia i odnowienie Ducha Świętego.


Artykuł 4

Gdy Bóg nawraca grzesznika i przenosi go w stan łaski, uwalnia go z jego naturalnej niewoli pod grzechem [a], i tylko dzięki swojej łasce uzdalnia go do swobodnego chcenia i czynienia tego, co jest duchowo dobre [b]; jednakże, ze względu na pozostałą w nim zepsucie, nie chce doskonale ani wyłącznie tego, co dobre, ale również chce tego, co złe [c].

Biblijna podstawa

[a]

Jan 8:34 Jezus im odpowiedział: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam, że każdy, kto popełnia grzech, jest niewolnikiem grzechu.

Jan 8:36 Jeśli więc Syn was wyzwoli, prawdziwie będziecie wolni.

Kol. 1:13 Który nas wyrwał z mocy ciemności i przeniósł do królestwa swego umiłowanego Syna.

[b]

Rzym. 6:18 A będąc uwolnieni od grzechu, staliście się sługami sprawiedliwości.

Rzym. 6:22 Teraz zaś, uwolnieni od grzechu, a stawszy się sługami Boga, macie swój owoc ku uświęceniu, a na końcu życie wieczne.

Filip. 2:13 Bóg bowiem sprawia w was i chcenie, i wykonanie według jego upodobania.

[c]

Rzym. 7:15 Bo nie rozumiem tego, co robię. Nie czynię bowiem tego, co chcę, ale to, czego nienawidzę, to właśnie robię.

Rzym. 7:18-19 18. Gdyż wiem, że we mnie, to jest w moim ciele, nie mieszka dobro. Mam bowiem dobrą wolę, ale brakuje mi wykonania tego, co dobre. 19. Nie czynię bowiem dobrego, które chcę, ale złe, którego nie chcę, to właśnie robię.

Rzym. 7:21 Odkrywam więc w sobie taką zasadę, że gdy chcę czynić dobro, trzyma się mnie zło.

Rzym. 7:23 Ale dostrzegam inne prawo w moich członkach, które walczy przeciwko prawu mojego umysłu i bierze mnie w niewolę prawa grzechu, które jest w moich członkach.

Gal. 5:17 Ciało bowiem pożąda przeciwko Duchowi, a Duch przeciwko ciału, a te są sobie przeciwne, tak że nie czynicie tego, co chcecie.


Artykuł 5

Wola człowieka staje się doskonale i niezmiennie wolna jedynie ku dobru w stanie chwały [a].

Biblijna podstawa

[a]

Efez. 4:13 Aż dojdziemy wszyscy do jedności wiary i poznania Syna Bożego, do człowieka doskonałego, do miary dojrzałości pełni Chrystusa.

Hebr. 12:23 Do zgromadzenia pierworodnych, którzy są zapisani w niebie, do Boga, sędziego wszystkich, i do duchów sprawiedliwych, które osiągnęły doskonałość.

1 Jan 3:2 Umiłowani, teraz jesteśmy dziećmi Bożymi, ale jeszcze się nie objawiło, czym będziemy. Lecz wiemy, że gdy się objawi, będziemy do niego podobni, bo ujrzymy go takim, jakim jest.

Judy 1:24 A temu, który ma moc ustrzec was od upadku i stawić przed swoją chwałą nieskalanych w wielkiej radości.


O Skutecznym Powołaniu

Artykuł 1

Wszystkich tych, których Bóg przeznaczył do życia, i tylko ich, w swoim wyznaczonym i zaakceptowanym czasie skutecznie powołuje [a] przez swoje Słowo i Ducha [b], wyprowadzając ich z tego stanu grzechu i śmierci, w którym są z natury, do łaski i zbawienia przez Jezusa Chrystusa [c]; oświecając ich umysły duchowo i zbawiennie, aby zrozumieli sprawy Boże [d]; zabierając ich kamienne serca i dając im serca mięsiste [e]; odnawiając ich wolę i swoją wszechmocną siłą skłaniając ich do tego, co dobre [f], skutecznie przyciągając ich do Jezusa Chrystusa [g]; tak jednak, że przychodzą oni całkowicie dobrowolnie, zostając uczynieni chętnymi przez jego łaskę [h].

Biblijna podstawa

[a]

Rzym. 8:30 A tych, których przeznaczył, tych też powołał; a których powołał, tych też usprawiedliwił; a których usprawiedliwił, tych też uwielbił.

Rzym. 11:7 Cóż więc? Izrael tego, czego szuka, nie osiągnął, ale wybrani to osiągnęli, a pozostali zostali zatwardziali.

Efez. 1:10-11 Aby w zarządzeniu pełni czasów połączyć w jedną całość wszystko w Chrystusie, to, co jest w niebie, i to, co jest na ziemi. W nim też dostąpiliśmy dziedzictwa, przeznaczeni według zamierzenia tego, który dokonuje wszystkiego zgodnie z zamysłem swojej woli.

[b]

2 Kor. 3:3 Gdyż staliście się listem Chrystusowym, sporządzonym przez nas, napisanym nie atramentem, ale Duchem Boga żywego, nie na tablicach kamiennych, ale na tablicach mięsistych serc.

2 Kor. 3:6 Który też uczynił nas zdolnymi sługami nowego testamentu, nie litery, lecz Ducha; litera bowiem zabija, ale Duch ożywia.

2 Tes. 2:13-14 13. Lecz my zawsze powinniśmy dziękować Bogu za was, bracia umiłowani przez Pana, że Bóg od początku wybrał was do zbawienia przez uświęcenie Ducha i wiarę w prawdę. 14. Do tego też powołał was przez nasze głoszenie ewangelii, abyście dostąpili chwały naszego Pana Jezusa Chrystusa.

[c]

Rzym. 8:2 Gdyż prawo Ducha życia w Chrystusie Jezusie uwolniło mnie od prawa grzechu i śmierci.

Efez. 2:1-5 1. I wy umarliście przez upadki i grzechy, 2. W których niegdyś postępowaliście zgodnie z biegiem tego świata, według władcy mocy powietrza, ducha, który teraz działa w synach nieposłuszeństwa. 3. Między którymi i my wszyscy niegdyś postępowaliśmy w pożądliwościach naszego ciała, czyniąc wolę ciała i zmysłów, i byliśmy z natury dziećmi gniewu, jak i inni. 4. Lecz Bóg, który jest bogaty w miłosierdzie, przez swoją wielką miłość, którą nas umiłował, 5. I to nas, umarłych w upadkach, ożywił razem z Chrystusem; łaską jesteście zbawieni.

2 Tym. 1:9-10 9. Który nas zbawił i powołał świętym powołaniem nie według naszych uczynków, ale według swojego postanowienia i łaski, która została nam dana w Chrystusie Jezusie przed wiecznymi czasy. 10. A teraz została objawiona przez pojawienie się naszego Zbawiciela, Jezusa Chrystusa, który zniszczył śmierć, a życie i nieśmiertelność wywiódł na światło przez ewangelię.

[d]

Dz. 26:18 Aby otworzyć ich oczy i nawrócić z ciemności do światłości i spod władzy szatana do Boga, aby przez wiarę we mnie otrzymali przebaczenie grzechów i dział między uświęconymi.

1 Kor. 2:10 Lecz nam Bóg objawił to przez swojego Ducha, gdyż Duch bada wszystko, nawet głębokości Boga.

1 Kor. 2:12 A my nie otrzymaliśmy ducha świata, ale Ducha, który jest z Boga, abyśmy mogli poznać to, co nam Bóg łaskawie darował.

Efez. 1:17-18 17. Aby Bóg naszego Pana Jezusa Chrystusa, Ojciec chwały, dał wam ducha mądrości i objawienia w poznaniu jego samego; 18. I oświecił oczy waszego umysłu, abyście wiedzieli, czym jest nadzieja jego powołania, czym jest bogactwo chwały jego dziedzictwa w świętych.

[e]

Ezech. 36:26 I dam wam nowe serce, i nowego ducha włożę do waszego wnętrza, i zabiorę kamienne serce z waszego ciała, a dam wam serce mięsiste.

[f]

5 Mojż. 30:6 I PAN, twój Bóg, obrzeże twoje serce i serce twojego potomstwa, abyś miłował PANA, swego Boga, z całego swego serca i z całej swojej duszy, abyś mógł żyć.

Ezech. 11:19 I dam im jedno serce, i nowego ducha włożę do ich wnętrza, i zabiorę kamienne serce z ich ciała, a dam im serce mięsiste.

Ezech. 36:27 I włożę mojego Ducha do waszego wnętrza, i sprawię, że będziecie postępować według moich nakazów, i będziecie przestrzegać moich praw, i wykonywać je.

Filip. 2:13 Bóg bowiem sprawia w was i chcenie, i wykonanie według jego upodobania.

[g]

Jan 6:44-45 44. Nikt nie może przyjść do mnie, jeśli go nie pociągnie Ojciec, który mnie posłał, a ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym. 45. Napisano bowiem u proroków: I będą wszyscy pouczeni przez Boga. Każdy, kto słucha Ojca i uczy się od niego, przyjdzie do mnie.

Efez. 1:19 I czym jest nadzwyczajna wielkość jego mocy względem nas, którzy wierzymy dzięki działaniu jego potężnej siły.

[h]

Psalm 110:3 Lud twój będzie chętny w dniu twej mocy w ozdobie świętości; z łona jutrzenki twe młode wojsko będzie dla ciebie jak rosa.

Pnp 1:4 Pociągnij mnie! Pobiegniemy za tobą! Król wprowadził mnie do swoich komnat. Będziemy się radować i weselić tobą, będziemy sławić twoją miłość bardziej niż wino; szczerze cię miłują.

Jan 6:37 Wszystko, co mi daje Ojciec, przyjdzie do mnie, a tego, który do mnie przychodzi, nie wyrzucę precz.

Rzym. 6:16-18 16. Czyż nie wiecie, że komu oddajecie siebie jako słudzy ku posłuszeństwu, tego jesteście sługami, komu jesteście posłuszni: czy to grzechu ku śmierci, czy posłuszeństwa ku sprawiedliwości? 17. Lecz chwała Bogu, że będąc sługami grzechu, usłuchaliście z serca wzoru tej nauki, której się oddaliście. 18. A uwolnieni od grzechu, staliście się sługami sprawiedliwości.


Artykuł 2

To skuteczne powołanie jest całkowicie darmową i szczególną łaską Boga, nie pochodzi z niczego, co przewidziano w człowieku [a]; który jest w tym całkowicie bierny, aż do chwili, gdy zostanie ożywiony i odnowiony przez Ducha Świętego [b], przez co staje się zdolny odpowiedzieć na to powołanie i przyjąć łaskę oferowaną i przekazaną w nim [c].

Biblijna podstawa

[a]

Rzym. 9:11 Bo gdy one jeszcze się nie urodziły ani nie uczyniły nic dobrego ani złego, aby pozostało postanowienie Boże według wybrania, nie z uczynków, ale z powołania.

Efez. 2:4-5 4. Lecz Bóg, który jest bogaty w miłosierdzie, przez swoją wielką miłość, którą nas umiłował, 5. I to nas, umarłych w upadkach, ożywił razem z Chrystusem; łaską jesteście zbawieni.

Efez. 2:8-9 8. Łaską bowiem jesteście zbawieni przez wiarę, i to nie z was, Boży to dar; 9. Nie z uczynków, aby nikt się nie chlubił.

2 Tym. 1:9 Który nas zbawił i powołał świętym powołaniem nie według naszych uczynków, ale według swojego postanowienia i łaski, która została nam dana w Chrystusie Jezusie przed wiecznymi czasy.

Tyt. 3:4-5 4. Lecz gdy się objawiła dobroć i miłość Boga, naszego Zbawiciela, do ludzi, 5. Zbawił nas nie z powodu uczynków sprawiedliwości, które spełniliśmy, ale według swego miłosierdzia przez obmycie odrodzenia i odnowienie Ducha Świętego.

[b]

Rzym. 8:7 Dlatego zamysł ciała jest wrogi Bogu, bo nie poddaje się prawu Bożemu, bo też nie może.

1 Kor. 2:14 Lecz człowiek zmysłowy nie przyjmuje tych rzeczy, które są z Ducha Bożego, bo są dla niego głupstwem i nie może ich poznać, gdyż należy je duchowo rozsądzać.

Efez. 2:5 I to nas, umarłych w upadkach, ożywił razem z Chrystusem; łaską jesteście zbawieni.

[c]

Ezech. 36:27 I włożę mojego Ducha do waszego wnętrza, i sprawię, że będziecie postępować według moich nakazów, i będziecie przestrzegać moich praw, i wykonywać je.

Jan 5:25 Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Nadchodzi godzina, i teraz jest, gdy umarli usłyszą głos Syna Bożego, a ci, którzy usłyszą, będą żyć.

Jan 6:37 Wszystko, co mi daje Ojciec, przyjdzie do mnie, a tego, który do mnie przychodzi, nie wyrzucę precz.


Artykuł 3

Wybrane niemowlęta, umierające w niemowlęctwie, są odrodzone i zbawione przez Chrystusa przez Ducha [a], który działa, kiedy, gdzie i jak mu się podoba [b]. Także wszyscy inni wybrani, którzy nie są zdolni do zewnętrznego powołania przez posługę Słowa [c].

Biblijna podstawa

[a]

Łuk. 18:15-16 15. Przynosili też do niego niemowlęta, aby ich dotknął; a gdy uczniowie to zobaczyli, zgromili ich. 16. Lecz Jezus przywołał je do siebie i powiedział: Pozwólcie dzieciom przychodzić do mnie i nie zabraniajcie im, bo do takich należy królestwo Boże.

Jan 3:3 Jezus mu odpowiedział: Zaprawdę, zaprawdę powiadam ci: Jeśli ktoś nie narodzi się na nowo, nie może ujrzeć królestwa Bożego.

Jan 3:5 Jezus odpowiedział: Zaprawdę, zaprawdę powiadam ci: Jeśli ktoś nie narodzi się z wody i z Ducha, nie może wejść do królestwa Bożego.

Dz. 2:38-39 38. Wtedy Piotr powiedział do nich: Pokutujcie i niech każdy z was ochrzci się w imię Jezusa Chrystusa na przebaczenie grzechów, a otrzymacie dar Ducha Świętego. 39. Obietnica bowiem należy do was i do waszych dzieci, i do wszystkich, którzy są daleko, ilu ich PAN, nasz Bóg, powoła.

Rzym. 8:9 Lecz wy nie jesteście w ciele, ale w Duchu, jeśli tylko Duch Boży mieszka w was. A jeśli ktoś nie ma Ducha Chrystusa, ten do niego nie należy.

1 Jan 5:12 Kto ma Syna, ma życie; kto nie ma Syna Bożego, nie ma życia.

[b]

Jan 3:8 Wiatr wieje, dokąd chce, i słyszysz jego szum, ale nie wiesz, skąd przychodzi i dokąd idzie. Tak jest z każdym, kto się narodził z Ducha.

[c]

Dz. 4:12 I nie ma w nikim innym zbawienia, gdyż nie ma żadnego innego imienia pod niebem, danego ludziom, przez które możemy być zbawieni.

1 Jan 5:12 Kto ma Syna, ma życie; kto nie ma Syna Bożego, nie ma życia.


Artykuł 4

Inni, którzy nie są wybrani, chociaż mogą być powołani przez posługę Słowa [a], i mogą mieć pewne wspólne działanie Ducha [b], to jednak, nie będąc skutecznie pociągnięci przez Ojca, ani nie przychodzą do Chrystusa, ani nie mogą do niego przyjść, i dlatego nie mogą być zbawieni [c]; tym bardziej nie mogą być zbawieni ludzie, którzy nie wyznają religii chrześcijańskiej, w jakikolwiek inny sposób, choćby nawet z największą pilnością starali się ukształtować swoje życie zgodnie ze światłem natury i prawem tej religii, którą wyznają [d]; a twierdzenie i utrzymywanie, że mogą, jest bardzo szkodliwe i godne potępienia [e].

Biblijna podstawa

[a]

Mat. 22:14 Wielu jest bowiem wezwanych, lecz mało wybranych.

[b]

Mat. 7:22 Wielu powie mi tego dnia: Panie, Panie, czy nie prorokowaliśmy w twoim imieniu i w twoim imieniu nie wypędzaliśmy demonów, i w twoim imieniu nie czyniliśmy wielu cudów?

Mat. 13:20-21 20. Posiane na gruncie skalistym oznacza tego, który słucha słowa i natychmiast z radością je przyjmuje; 21. Lecz nie ma w sobie korzenia, lecz jest niestały, a gdy przyjdzie ucisk lub prześladowanie z powodu słowa, zaraz się gorszy.

Hebr. 6:4-5 4. Niemożliwe jest bowiem, aby tych, którzy raz zostali oświeceni i zakosztowali daru niebiańskiego, i stali się uczestnikami Ducha Świętego, 5. I zakosztowali dobrego słowa Bożego i mocy przyszłego wieku.

[c]

Jan 6:64-66 64. Lecz są wśród was tacy, którzy nie wierzą. Jezus bowiem od początku wiedział, którzy nie wierzą, i kto go wyda. 65. I mówił: Dlatego powiedziałem wam, że nikt nie może przyjść do mnie, jeśli nie jest mu to dane od mojego Ojca. 66. Od tej chwili wielu jego uczniów zawróciło i więcej z nim nie chodziło.

Jan 8:24 Dlatego powiedziałem wam, że pomrzecie w swoich grzechach. Jeśli bowiem nie uwierzycie, że to Ja jestem, pomrzecie w swoich grzechach.

[d]

Jan 4:22 Wy czcicie to, czego nie znacie, my czcimy to, co znamy, bo zbawienie pochodzi od Żydów.

Jan 14:6 Jezus mu odpowiedział: Ja jestem droga, prawda i życie, nikt nie przychodzi do Ojca jak tylko przeze mnie.

Jan 17:3 A to jest życie wieczne, aby poznali ciebie, jedynego prawdziwego Boga, oraz tego, którego posłałeś, Jezusa Chrystusa.

Dz. 4:12 I nie ma w nikim innym zbawienia, gdyż nie ma żadnego innego imienia pod niebem, danego ludziom, przez które możemy być zbawieni.

Efez. 2:12 Byliście w tym czasie bez Chrystusa, dalecy od społeczności Izraela i obcy przymierzom obietnicy, nie mając nadziei i będąc bez Boga na świecie.

[e]

1 Kor. 16:22 Jeśli ktoś nie miłuje Pana Jezusa Chrystusa, niech będzie przeklęty. Maranatha!

Gal. 1:6-8 6. Dziwię się, że tak szybko dajecie się odwieść od tego, który was powołał w łasce Chrystusa, do innej ewangelii. 7. Innej jednak nie ma, są tylko pewni ludzie, którzy was niepokoją i chcą przekręcić ewangelię Chrystusa. 8. Lecz choćbyśmy nawet my albo anioł z nieba głosił wam ewangelię różną od tej, którą wam głosiliśmy, niech będzie przeklęty.

2 Jan 1:9-11 9. Każdy, kto wychodzi poza naukę Chrystusa i nie trwa w niej, nie ma Boga. Kto trwa w nauce Chrystusa, ten ma Ojca i Syna. 10. Jeśli ktoś przychodzi do was i nie przynosi tej nauki, nie przyjmujcie go do domu i nie pozdrawiajcie go. 11. Kto bowiem go pozdrawia, uczestniczy w jego złych uczynkach.


O Usprawiedliwieniu

Artykuł 1

Tych, których Bóg skutecznie powołuje, również darmo usprawiedliwia [a]; nie przez wlewanie w nich sprawiedliwości, lecz przez odpuszczenie ich grzechów i uznanie oraz przyjęcie ich jako sprawiedliwych: nie z powodu czegokolwiek, co zostało w nich dokonane lub przez nich uczynione, ale wyłącznie ze względu na Chrystusa; nie przez przypisanie im samej wiary, aktu wierzenia, czy jakiegokolwiek innego posłuszeństwa ewangelicznego jako ich sprawiedliwości; lecz przez przypisanie im czynnej sprawiedliwości Chrystusa wobec całego prawa i jego biernej posłuszności w jego śmierci, jako ich pełnej i jedynej sprawiedliwości [b], którą otrzymują i na której spoczywają przez wiarę; wiara ta jednak nie pochodzi od nich samych, lecz jest darem Bożym [c].

Biblijna podstawa

[a]

Rzym. 3:24 I są usprawiedliwieni darmo, z jego łaski, przez odkupienie, które jest w Chrystusie Jezusie.

Rzym. 8:30 A tych, których przeznaczył, tych też powołał; a których powołał, tych też usprawiedliwił; a których usprawiedliwił, tych też uwielbił.

[b]

Jer. 23:6 Za jego dni Juda będzie zbawiony, a Izrael będzie mieszkał bezpiecznie. A to jest jego imię, którym będą go nazywać: PAN naszą sprawiedliwością.

Rzym. 3:22 Sprawiedliwość Boża przez wiarę w Jezusa Chrystusa dla wszystkich i na wszystkich wierzących. Nie ma bowiem różnicy.

Rzym. 3:24-25 24. I są usprawiedliwieni darmo, z jego łaski, przez odkupienie, które jest w Chrystusie Jezusie. 25. Jego to Bóg ustanowił przebłaganiem przez wiarę w jego krew, aby okazać swoją sprawiedliwość przez przebaczenie przeszłych grzechów, przez cierpliwość Bożą.

Rzym. 3:27-28 27. Gdzież więc chluba? Jest wykluczona. Przez jakie prawo? Uczynków? Nie, lecz przez prawo wiary. 28. Sądzimy więc, że człowiek zostaje usprawiedliwiony przez wiarę, bez uczynków prawa.

Rzym. 4:5-8 5. Temu zaś, który nie spełnia uczynków, ale wierzy w tego, który usprawiedliwia bezbożnego, jego wiara jest liczona ku sprawiedliwości. 6. Jak i Dawid opisuje błogosławieństwo człowieka, któremu Bóg przypisuje sprawiedliwość bez uczynków: 7. Błogosławieni, którym odpuszczone są nieprawości i których grzechy są zakryte. 8. Błogosławiony człowiek, któremu Pan nie poczyta grzechu.

Rzym. 5:17-19 17. Jeśli bowiem przez upadek jednego człowieka śmierć królowała przez tego jednego, tym bardziej ci, którzy otrzymują obfitość łaski i dar sprawiedliwości, będą królować w życiu przez jednego, Jezusa Chrystusa. 18. A zatem, jak przez upadek jednego człowieka przyszło potępienie na wszystkich ludzi, tak też przez sprawiedliwość jednego przyszło na wszystkich ludzi usprawiedliwienie ku życiu. 19. Jak bowiem przez nieposłuszeństwo jednego człowieka wielu stało się grzesznikami, tak też przez posłuszeństwo jednego wielu stanie się sprawiedliwymi.

1 Kor. 1:30-31 30. Lecz wy dzięki niemu jesteście w Chrystusie Jezusie, który stał się dla nas mądrością od Boga i sprawiedliwością, i uświęceniem, i odkupieniem; 31. Aby, jak jest napisane: Kto się chlubi, niech się chlubi w Panu.

2 Kor. 5:19 To znaczy, że Bóg w Chrystusie pojednał świat z samym sobą, nie zaliczając ludziom ich upadków i powierzył nam słowo pojednania.

2 Kor. 5:21 On tego, który nie znał grzechu, za nas grzechem uczynił, abyśmy w nim stali się sprawiedliwością Bożą.

Efez. 1:7 W którym mamy odkupienie przez jego krew, przebaczenie grzechów według bogactwa jego łaski.

Tyt. 3:5 Zbawił nas nie z powodu uczynków sprawiedliwości, które spełniliśmy, ale według swego miłosierdzia przez obmycie odrodzenia i odnowienie Ducha Świętego.

Tyt. 3:7 Abyśmy, usprawiedliwieni jego łaską, stali się dziedzicami, zgodnie z nadzieją życia wiecznego.

[c]

Dz. 10:44 Gdy Piotr jeszcze mówił te słowa, Duch Święty zstąpił na wszystkich słuchających tego słowa.

Dz. 13:38-39 38. Niechże więc będzie wam wiadomo, mężowie bracia, że przez tego głoszone jest wam przebaczenie grzechów; 39. I że przez niego każdy, kto wierzy, jest usprawiedliwiony w tych wszystkich sprawach, w których nie mogliście być usprawiedliwieni przez prawo Mojżesza.

Gal. 2:16 Wiedząc, że człowiek nie zostaje usprawiedliwiony z uczynków prawa, lecz przez wiarę w Jezusa Chrystusa, i my uwierzyliśmy w Jezusa Chrystusa, abyśmy zostali usprawiedliwieni z wiary w Chrystusa, a nie z uczynków prawa, dlatego że z uczynków prawa nie będzie usprawiedliwione żadne ciało.

Efez. 2:7-8 7. Aby okazać w nadchodzących wiekach przemożne bogactwo swojej łaski przez dobroć wobec nas w Chrystusie Jezusie. 8. Łaską bowiem jesteście zbawieni przez wiarę, i to nie z was, Boży to dar.

Filip. 3:9 I znaleźć się w nim, nie mając własnej sprawiedliwości, tej z prawa, lecz tę, która jest przez wiarę w Chrystusa, sprawiedliwość z Boga na podstawie wiary.


Artykuł 2

Wiara, przyjmująca i spoczywająca na Chrystusie i jego sprawiedliwości, jest jedynym narzędziem usprawiedliwienia [a]; jednak nie jest ona sama w osobie usprawiedliwionej, ale zawsze towarzyszą jej wszystkie inne łaski zbawcze i nie jest to martwa wiara, lecz działa przez miłość [b].

Biblijna podstawa

[a]

Jan 1:12 Tym zaś, którzy go przyjęli, dał prawo stać się dziećmi Bożymi, tym, którzy wierzą w jego imię.

Rzym. 3:28 Sądzimy więc, że człowiek zostaje usprawiedliwiony przez wiarę, bez uczynków prawa.

Rzym. 5:1 Usprawiedliwieni więc z wiary, mamy pokój z Bogiem przez naszego Pana Jezusa Chrystusa.

[b]

Gal. 5:6 W Chrystusie Jezusie bowiem ani obrzezanie, ani nieobrzezanie nic nie znaczy, ale wiara, która działa przez miłość.

Jak. 2:17 Tak i wiara, jeśli nie ma uczynków, martwa jest sama w sobie.

Jak. 2:22 Widzisz, że wiara współdziałała z jego uczynkami i przez uczynki wiara stała się doskonała.

Jak. 2:26 Bo jak ciało bez ducha jest martwe, tak i wiara bez uczynków jest martwa.


Artykuł 3

Chrystus przez swoje posłuszeństwo i śmierć całkowicie spłacił dług wszystkich tych, którzy są w ten sposób usprawiedliwieni, i przez ofiarę samego siebie, we krwi swojego krzyża, przyjął na siebie karę należną im, dokonując właściwego, rzeczywistego i pełnego zadośćuczynienia sprawiedliwości Bożej w ich imieniu [a]. Jednak, ponieważ został dany przez Ojca dla nich [b], a jego posłuszeństwo i zadośćuczynienie zostały przyjęte w ich miejsce [c], i to obydwa darmo, nie z powodu czegokolwiek w nich, ich usprawiedliwienie jest jedynie z łaski [d]; aby zarówno doskonała sprawiedliwość, jak i obfita łaska Boża mogły być uwielbione w usprawiedliwieniu grzeszników [e].

Biblijna podstawa

[a]

Izaj. 53:4-6 4. Lecz on wziął na siebie nasze choroby i nosił nasze cierpienia, a my uznaliśmy go za zranionego, uderzonego przez Boga i utrapionego. 5. Lecz on był zraniony za nasze występki, starty za nasze nieprawości; kara, która przyniosła nam pokój, była na nim, a jego ranami zostaliśmy uzdrowieni. 6. Wszyscy jak owce zbłądziliśmy, każdy z nas zboczył na swoją drogę, a PAN włożył na niego nieprawość nas wszystkich.

Izaj. 53:10-12 10. PAN zechciał go zmiażdżyć, poddał go cierpieniu. Gdy jego dusza ofiaruje się na ofiarę za grzech, ujrzy potomstwo, będzie przedłużał swoje dni, a wola PANA spełni się przez jego rękę. 11. Z udręki swojej duszy ujrzy owoc i nasyci się. Sprawiedliwy mój sługa usprawiedliwi wielu swoją znajomością, bo sam poniesie ich nieprawości. 12. Dlatego dam mu dział wśród wielkich, a z mocarzami będzie dzielił łupy, ponieważ wylał swoją duszę na śmierć i został zaliczony do przestępców; on poniósł grzechy wielu i wstawił się za przestępcami.

Dan. 9:24 Siedemdziesiąt tygodni jest postanowione nad twoim ludem i nad twoim świętym miastem, aby skończyć przestępstwo, przypieczętować grzechy, odpokutować nieprawość, wprowadzić wieczną sprawiedliwość, zapieczętować widzenie i proroka, i namaścić Świętego Świętych.

Dan. 9:26 A po sześćdziesięciu dwóch tygodniach Mesjasz zostanie zabity, lecz nie dla siebie, a lud księcia, który ma przyjść, zniszczy miasto i świątynię. Koniec jego nadejdzie wśród powodzi, a do końca wojny potrwają spustoszenia.

Rzym. 5:8-10 8. Lecz Bóg okazuje nam swoją miłość przez to, że gdy jeszcze byliśmy grzesznikami, Chrystus za nas umarł. 9. Tym bardziej więc teraz, usprawiedliwieni jego krwią, będziemy przez niego zbawieni od gniewu. 10. Jeśli bowiem, będąc nieprzyjaciółmi, zostaliśmy pojednani z Bogiem przez śmierć jego Syna, tym bardziej, będąc pojednani, dostąpimy zbawienia przez jego życie.

Rzym. 5:19 Jak bowiem przez nieposłuszeństwo jednego człowieka wielu stało się grzesznikami, tak też przez posłuszeństwo jednego wielu stanie się sprawiedliwymi.

1 Tym. 2:5-6 5. Jeden bowiem jest Bóg, jeden też pośrednik między Bogiem a ludźmi, człowiek Chrystus Jezus; 6. Który dał samego siebie na okup za wszystkich, co jest świadectwem danym we właściwym czasie.

Hebr. 10:10 Mocą tej woli jesteśmy uświęceni przez ofiarowanie ciała Jezusa Chrystusa raz na zawsze.

Hebr. 10:14 Jedną bowiem ofiarą uczynił doskonałymi na zawsze tych, którzy są uświęceni.

[b]

Rzym. 8:32 On, który nawet własnego Syna nie oszczędził, ale wydał go za nas wszystkich, jakże by nie miał z nim darować nam wszystkiego?

[c]

Mat. 3:17 I oto rozległ się głos z nieba, który mówił: To jest mój umiłowany Syn, w którym mam upodobanie.

2 Kor. 5:21 On tego, który nie znał grzechu, za nas grzechem uczynił, abyśmy w nim stali się sprawiedliwością Bożą.

Efez. 5:2 I chodźcie w miłości, jak i Chrystus nas umiłował i samego siebie wydał za nas na dar i ofiarę Bogu ku miłej wonności.

[d]

Rzym. 3:24 I są usprawiedliwieni darmo, z jego łaski, przez odkupienie, które jest w Chrystusie Jezusie.

Efez. 1:7 W którym mamy odkupienie przez jego krew, przebaczenie grzechów według bogactwa jego łaski.

[e]

Rzym. 3:26 Aby okazać swoją sprawiedliwość w teraźniejszym czasie, aby on był sprawiedliwy i usprawiedliwiający tego, który wierzy w Jezusa.

Efez. 2:7 Aby okazać w nadchodzących wiekach przemożne bogactwo swojej łaski przez dobroć wobec nas w Chrystusie Jezusie.


Artykuł 4

Bóg postanowił od wieczności, aby usprawiedliwić wszystkich wybranych [a], a Chrystus, w pełni czasu, umarł za ich grzechy i zmartwychwstał dla ich usprawiedliwienia [b]; jednak nie są oni osobiście usprawiedliwieni, dopóki Duch Święty w odpowiednim czasie rzeczywiście nie zastosuje do nich Chrystusa [c].

Biblijna podstawa

[a]

Rzym. 8:30 A tych, których przeznaczył, tych też powołał; a których powołał, tych też usprawiedliwił; a których usprawiedliwił, tych też uwielbił.

Gal. 3:8 A Pismo, przewidziawszy, że Bóg z wiary usprawiedliwia pogan, wcześniej ogłosiło dobrą nowinę Abrahamowi: W tobie będą błogosławione wszystkie narody.

1 Piotra 1:2 Według powziętego z góry postanowienia Boga Ojca, przez uświęcenie Ducha, ku posłuszeństwu i pokropieniu krwią Jezusa Chrystusa: Łaska wam i pokój niech będą rozmnożone.

1 Piotra 1:19-20 19. Lecz drogą krwią Chrystusa, jako baranka niewinnego i nieskalanego, 20. Który wprawdzie był przedtem przeznaczony przed założeniem świata, ale objawiony został w czasach ostatecznych ze względu na was.

[b]

Rzym. 4:25 Który został wydany za nasze upadki i wskrzeszony dla naszego usprawiedliwienia.

Gal. 4:4 Lecz gdy nadeszła pełnia czasu, zesłał Bóg swego Syna, zrodzonego z kobiety, zrodzonego pod prawem.

1 Tym. 2:6 Który dał samego siebie na okup za wszystkich, co jest świadectwem danym we właściwym czasie.

[c]

Gal. 2:16 Wiedząc, że człowiek nie zostaje usprawiedliwiony z uczynków prawa, lecz przez wiarę w Jezusa Chrystusa, i my uwierzyliśmy w Jezusa Chrystusa, abyśmy zostali usprawiedliwieni z wiary w Chrystusa, a nie z uczynków prawa, dlatego że z uczynków prawa nie będzie usprawiedliwione żadne ciało.

Kol. 1:21-22 21. I was, którzy niegdyś byliście obcy i wrogowie w waszych umysłach przez złe uczynki, teraz pojednał; 22. W ciele swego człowieczeństwa przez śmierć, aby was stawić przed sobą świętymi i nienagannymi, i nieskalanymi.

Tyt. 3:4-7 4. Lecz gdy się objawiła dobroć i miłość Boga, naszego Zbawiciela, do ludzi, 5. Zbawił nas nie z powodu uczynków sprawiedliwości, które spełniliśmy, ale według swego miłosierdzia przez obmycie odrodzenia i odnowienie Ducha Świętego. 6. Którego wylał na nas obficie przez Jezusa Chrystusa, naszego Zbawiciela, 7. Abyśmy, usprawiedliwieni jego łaską, stali się dziedzicami, zgodnie z nadzieją życia wiecznego.


Artykuł 5

Bóg nadal przebacza grzechy tych, którzy są usprawiedliwieni [a]; i chociaż nigdy nie mogą upaść ze stanu usprawiedliwienia [b], mogą przez swoje grzechy popaść w ojcowską niełaskę Boga i nie mieć przywróconego światła jego oblicza, dopóki nie uniżą się, nie wyznają swoich grzechów, nie będą błagać o przebaczenie i nie odnowią swojej wiary i nie upamietają się*repentance [c].

Biblijna podstawa

[a]

Mat. 6:12 I odpuść nam nasze winy, jak i my odpuszczamy naszym winowajcom.

1 Jan 1:7 Lecz jeśli chodzimy w światłości, tak jak on jest w światłości, mamy społeczność ze sobą, a krew Jezusa Chrystusa, jego Syna, oczyszcza nas z wszelkiego grzechu.

1 Jan 1:9 Jeśli wyznajemy nasze grzechy, wierny jest i sprawiedliwy, aby nam odpuścić grzechy i oczyścić nas z wszelkiej nieprawości.

1 Jan 2:1-2 1. Moje dzieci, to wam piszę, abyście nie grzeszyli. A jeśli ktoś zgrzeszy, mamy Orędownika u Ojca, Jezusa Chrystusa sprawiedliwego. 2. On jest przebłaganiem za nasze grzechy, a nie tylko za nasze, lecz także za grzechy całego świata.

[b]

Łuk. 22:32 Ale ja modliłem się za ciebie, aby twoja wiara nie ustała. Ty zaś, gdy się nawrócisz, utwierdzaj swoich braci.

Jan 10:28 A ja daję im życie wieczne i nigdy nie zginą, i nikt nie wyrwie ich z mojej ręki.

Hebr. 10:14 Jedną bowiem ofiarą uczynił doskonałymi na zawsze tych, którzy są uświęceni.

[c]

Psalm 32:5 Wyznawałem ci mój grzech i nie ukrywałem mojej nieprawości. Powiedziałem: Wyznaję moje przestępstwa PANU, a ty przebaczyłeś winę mojego grzechu. Sela.

Psalm 51:7-12 7. Pokrop mnie hizopem, a będę oczyszczony; obmyj mnie, a nad śnieg wybieleję. 8. Spraw, abym usłyszał radość i wesele, aby się rozradowały kości, które skruszyłeś. 9. Odwróć swoje oblicze od moich grzechów i zmaż wszystkie moje nieprawości. 10. Stwórz we mnie czyste serce, Boże, i odnów we mnie prawego ducha. 11. Nie odrzucaj mnie od swojego oblicza i nie odbieraj mi swego Ducha Świętego. 12. Przywróć mi radość twojego zbawienia i wesprzyj mnie duchem ochoczym.

Psalm 89:31-33 31. Jeśli naruszą moje prawa i nie będą przestrzegać moich przykazań; 32. Wtedy ich nieprawość ukarzę rózgą, a ich występek chłostą. 33. Ale nie odejmę od niego swojej łaski ani nie uchylę swej wierności.

Mat. 26:75 Wtedy Piotr przypomniał sobie słowa Jezusa, który mu powiedział: Zanim kogut zapieje, trzy razy się mnie wyprzesz. I wyszedłszy na zewnątrz, gorzko zapłakał.

Łuk. 1:20 I oto będziesz niemy, i nie będziesz mógł mówić aż do dnia, gdy się to stanie, ponieważ nie uwierzyłeś moim słowom, które się wypełnią w swoim czasie.

1 Kor. 11:30 Dlatego wielu spośród was jest słabych i chorych, a niemało zasnęło.

1 Kor. 11:32 Lecz gdy jesteśmy sądzeni, jesteśmy wychowywani przez Pana, abyśmy nie zostali potępieni ze światem.


Artykuł 6

Usprawiedliwienie wierzących w Starym Testamencie było pod każdym względem takie samo, jak usprawiedliwienie wierzących w Nowym Testamencie [a].

Biblijna podstawa

[a]

Rzym. 4:22-24 22. Dlatego poczytano mu to za sprawiedliwość. 23. A nie napisano tego tylko ze względu na niego samego, że mu to poczytano, 24. Ale także ze względu na nas, którym ma to być poczytane, gdy wierzymy w tego, który wskrzesił z martwych Jezusa, naszego Pana.

Gal. 3:9 Tak więc ci, którzy są z wiary, dostępują błogosławieństwa razem z wierzącym Abrahamem.

Gal. 3:13-14 13. Chrystus odkupił nas od przekleństwa prawa, stawszy się za nas przekleństwem, bo jest napisane: Przeklęty każdy, kto zawisł na drzewie; 14. Aby błogosławieństwo Abrahama przyszło na pogan w Chrystusie Jezusie, abyśmy przez wiarę otrzymali obietnicę Ducha.

Hebr. 13:8 Jezus Chrystus wczoraj i dziś, ten sam i na wieki.


O Adopcji

Artykuł 1

Wszystkim tym, którzy są usprawiedliwieni, Bóg w swojej łasce, przez swojego jedynego Syna, Jezusa Chrystusa, udziela łaski adopcji [a]; przez którą są włączeni w liczbę jego dzieci i cieszą się wolnością oraz przywilejami dzieci Bożych [b]; mają na sobie jego imię [c]; otrzymują Ducha adopcji [d]; mają śmiały dostęp do tronu łaski [e]; są uzdolnieni do wołania: Abba, Ojcze [f]; doświadczają współczucia [g], ochrony [h], zaopatrzenia [i] i karcenia przez niego, jak przez ojca [k]; jednak nigdy nie są odrzuceni [l], ale zapieczętowani na dzień odkupienia [m], dziedziczą obietnice [n], jako dziedzice wiecznego zbawienia [o].

Biblijna podstawa

[a]

Gal. 4:4-5 Lecz gdy nadeszła pełnia czasu, zesłał Bóg swego Syna, zrodzonego z kobiety, zrodzonego pod prawem; 5. Aby wykupił tych, którzy byli pod prawem, abyśmy dostąpili przybrania za synów.

Efez. 1:5 Przeznaczył nas dla siebie do przybrania za synów przez Jezusa Chrystusa według upodobania swojej woli.

[b]

Jan 1:12 Tym zaś, którzy go przyjęli, dał prawo stać się dziećmi Bożymi, tym, którzy wierzą w jego imię.

Rzym. 8:17 A jeśli dziećmi, to i dziedzicami, dziedzicami Boga, a współdziedzicami Chrystusa, jeśli tylko razem z nim cierpimy, abyśmy też razem z nim byli uwielbieni.

[c]

Jer. 14:9 Czemu miałbyś być jak człowiek zdumiony, jak mocarz, który nie może wybawić? Tyś jest wśród nas, PANIE, a twoje imię jest wzywane nad nami. Nie opuszczaj nas!

2 Kor. 6:18 I będę dla was Ojcem, a wy będziecie moimi synami i córkami, mówi Pan Wszechmogący.

Obj. 3:12 Zwycięzcę uczynię filarem w świątyni mojego Boga i już z niej nie wyjdzie, a wypiszę na nim imię mojego Boga, imię miasta mojego Boga, nowego Jeruzalem, które zstępuje z nieba od mojego Boga, i moje nowe imię.

[d]

Rzym. 8:15 Nie otrzymaliście bowiem ducha niewoli, by ponownie się bać, lecz otrzymaliście Ducha przybrania za synów, w którym wołamy: Abba, Ojcze!

[e]

Rzym. 5:2 Przez którego mamy dostęp do tej łaski, w której stoimy, i chlubimy się nadzieją chwały Bożej.

Efez. 3:12 W którym mamy śmiałość i dostęp z ufnością przez wiarę w niego.

[f]

Gal. 4:6 A ponieważ jesteście synami, Bóg posłał do waszych serc Ducha swego Syna, wołającego: Abba, Ojcze!

[g]

Psalm 103:13 Jak ojciec lituje się nad dziećmi, tak PAN lituje się nad tymi, którzy się go boją.

[h]

Przys. 14:26 W bojaźni PANA jest mocna ufność, a jego dzieci będą mieć schronienie.

[i]

Mat. 6:30 Jeśli więc trawę polną, która dziś jest, a jutro zostanie wrzucona do pieca, Bóg tak przyodziewa, czyż nie tym bardziej was, ludzie małej wiary?

Mat. 6:32 Tego wszystkiego bowiem poganie szukają. Wie bowiem wasz Ojciec, że tego wszystkiego potrzebujecie.

1 Piotra 5:7 Zrzućcie na niego wszystkie swoje troski, gdyż on troszczy się o was.

[k]

Hebr. 12:6 Bo kogo Pan miłuje, tego karci, a chłoszcze każdego, którego przyjmuje za syna.

[l]

Treny 3:31 PAN bowiem nie odrzuca na wieki.

[m]

Efez. 4:30 I nie zasmucajcie Świętego Ducha Bożego, którym jesteście zapieczętowani na dzień odkupienia.

[n]

Hebr. 6:12 Abyście nie stali się leniwi, ale byli naśladowcami tych, którzy przez wiarę i cierpliwość dziedziczą obietnice.

[o]

Hebr. 1:14 Czyż nie są oni wszyscy duchami służebnymi, posłanymi do usług tym, którzy mają odziedziczyć zbawienie?

1 Piotra 1:3-4 3. Błogosławiony niech będzie Bóg i Ojciec naszego Pana Jezusa Chrystusa, który według swojego wielkiego miłosierdzia odrodził nas ku żywej nadziei przez zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa; 4. Ku dziedzictwu niezniszczalnemu, nieskalanemu i niewiędnącemu, które jest zachowane w niebie dla was.


O Uświęceniu

Artykuł 1

Ci, którzy są zjednoczeni z Chrystusem, skutecznie powołani i odrodzeni, mając nowe serce i nowego ducha stworzonego w nich przez moc śmierci i zmartwychwstania Chrystusa, są również dalej uświęcani naprawdę i osobiście przez tę samą moc, przez jego Słowo i Ducha, który w nich mieszka [a]; panowanie całego ciała grzechu zostaje zniszczone [b], a różne pożądliwości coraz bardziej osłabiane i umartwiane [c]; są oni coraz bardziej ożywiani i wzmacniani we wszystkich łaskach zbawczych [d], do praktykowania prawdziwej świętości, bez której nikt nie ujrzy Pana [e].

Biblijna podstawa

[a]

Dz. 20:32 A teraz, bracia, polecam was Bogu i słowu jego łaski, który ma moc zbudować was i dać wam dziedzictwo wśród wszystkich uświęconych.

Rzym. 6:5-6 5. Jeśli bowiem zostaliśmy wszczepieni w podobieństwo jego śmierci, będziemy też w podobieństwo jego zmartwychwstania; 6. Wiedząc o tym, że nasz stary człowiek został z nim ukrzyżowany, aby ciało grzechu było zniszczone, byśmy już dłużej nie służyli grzechowi.

1 Kor. 6:11 A takimi niektórzy z was byli, ale zostaliście obmyci, zostaliście uświęceni, zostaliście usprawiedliwieni w imię Pana Jezusa i przez Ducha naszego Boga.

Filip. 3:10 Aby poznać go i moc jego zmartwychwstania, i udział w jego cierpieniach, będąc ukształtowany na jego śmierć.

[b]

Jan 17:17 Uświęć ich w swojej prawdzie. Twoje słowo jest prawdą.

Efez. 5:26 Aby ją uświęcił, oczyściwszy obmyciem wodą przez słowo.

2 Tes. 2:13 Lecz my zawsze powinniśmy dziękować Bogu za was, bracia umiłowani przez Pana, że Bóg od początku wybrał was do zbawienia przez uświęcenie Ducha i wiarę w prawdę.

[c]

Rzym. 6:6 Wiedząc o tym, że nasz stary człowiek został z nim ukrzyżowany, aby ciało grzechu było zniszczone, byśmy już dłużej nie służyli grzechowi.

Rzym. 6:14 Grzech bowiem nie będzie panował nad wami, bo nie jesteście pod prawem, lecz pod łaską.

[d]

Rzym. 8:13 Jeśli bowiem żyjecie według ciała, umrzecie; ale jeśli Duchem uśmiercacie uczynki ciała, będziecie żyć.

Gal. 5:24 A ci, którzy należą do Chrystusa, ukrzyżowali ciało wraz z jego namiętnościami i pożądliwościami.

[e]

Efez. 3:16-19 16. Aby dał wam według bogactwa swojej chwały, abyście byli przez jego Ducha mocno utwierdzeni w wewnętrznym człowieku; 17. Aby Chrystus przez wiarę zamieszkał w waszych sercach, 18. Abyście w miłości wkorzenieni i ugruntowani, zdołali pojąć ze wszystkimi świętymi, jaka jest szerokość, długość, głębokość i wysokość; 19. I poznać miłość Chrystusa, która przewyższa wszelką wiedzę, abyście zostali napełnieni całą pełnią Boga.

Kol. 1:11 Wzmacniani wszelką mocą, według potęgi jego chwały, ku wszelkiej cierpliwości i wytrwałości z radością.

[f]

2 Kor. 7:1 Mając więc te obietnice, umiłowani, oczyśćmy się z wszelkiej zmazy ciała i ducha, doskonaląc świętość w bojaźni Bożej.

Hebr. 12:14 Dążcie do pokoju ze wszystkimi i do świętości, bez której nikt nie ujrzy Pana.


Artykuł 2

To uświęcenie obejmuje całego człowieka [a], lecz jest niedoskonałe w tym życiu; pozostają w nim nadal pewne resztki zepsucia w każdej części [b], z których wynika nieustanna i nierozwiązywalna wojna, ciało pożąda przeciwko duchowi, a duch przeciwko ciału [c].

Biblijna podstawa

[a]

1 Tes. 5:23 A sam Bóg pokoju niech was w pełni uświęci, a cały wasz duch, dusza i ciało niech będą zachowane bez nagany na przyjście naszego Pana Jezusa Chrystusa.

[b]

Rzym. 7:18 Wiem bowiem, że we mnie, to jest w moim ciele, nie mieszka dobro. Bo chęć jest we mnie, ale nie znajduję sposobu, aby to wykonać.

Rzym. 7:23 Ale dostrzegam inne prawo w swoich członkach, walczące przeciwko prawu mojego umysłu i biorące mnie w niewolę prawa grzechu, które jest w moich członkach.

Filip. 3:12 Nie jakobym już to osiągnął albo już był doskonały, ale dążę, aby to uchwycić, ponieważ zostałem uchwycony przez Chrystusa Jezusa.

1 Jan 1:10 Jeśli mówimy, że nie zgrzeszyliśmy, czynimy go kłamcą, a jego słowa nie ma w nas.

[c]

Gal. 5:17 Ciało bowiem pożąda przeciwko Duchowi, a Duch przeciwko ciału, a te są sobie przeciwne, abyście nie czynili tego, co chcecie.

1 Piotra 2:11 Umiłowani, proszę was, abyście jako pielgrzymi i goście wstrzymywali się od cielesnych pożądliwości, które walczą przeciwko duszy.


Artykuł 3

W tej wojnie, chociaż resztki zepsucia mogą na pewien czas przeważać [a], jednak przez stałe wzmocnienie od uświęcającego Ducha Chrystusa, odrodzona część odnosi zwycięstwo [b]; i tak święci wzrastają w łasce [c], doskonaląc świętość w bojaźni Bożej [d].

Biblijna podstawa

[a]

Rzym. 7:23 Ale dostrzegam inne prawo w swoich członkach, walczące przeciwko prawu mojego umysłu i biorące mnie w niewolę prawa grzechu, które jest w moich członkach.

[b]

Rzym. 6:14 Grzech bowiem nie będzie panował nad wami, bo nie jesteście pod prawem, lecz pod łaską.

Efez. 4:15-16 15. Lecz będąc szczerymi w miłości, wzrastajmy we wszystkim w tego, który jest głową, w Chrystusa. 16. Z niego całe ciało, spojone i związane przez wszystkie wzajemnie zasilające się stawy, według zgodnej z jego działaniem miary każdego członka, rośnie ku zbudowaniu samego siebie w miłości.

1 Jan 5:4 Każdy bowiem, kto się narodził z Boga, zwycięża świat; a to jest zwycięstwo, które zwyciężyło świat: nasza wiara.

[c]

2 Kor. 3:18 A my wszyscy z odsłoniętą twarzą, oglądając jak w zwierciadle chwałę Pana, zostajemy przemieniani w ten sam obraz, z chwały w chwałę, jak przez Ducha Pana.

2 Piotra 3:18 Lecz wzrastajcie w łasce i w poznaniu naszego Pana i Zbawiciela Jezusa Chrystusa. Jemu chwała teraz i na wieki wieków. Amen.

[d]

2 Kor. 7:1 Mając więc te obietnice, umiłowani, oczyśćmy się z wszelkiej zmazy ciała i ducha, doskonaląc świętość w bojaźni Bożej.


O Wierze Zbawczej

Artykuł 1

Łaska wiary, dzięki której wybrani są zdolni wierzyć ku zbawieniu swoich dusz [a], jest dziełem Ducha Chrystusa w ich sercach [b], i zwykle jest wypracowywana przez posługę Słowa [c]; przez którą również, a także przez administrację sakramentów, modlitwę i inne środki, jest zwiększana i umacniana [d].

Biblijna podstawa

[a]

Hebr. 10:39 Lecz my nie jesteśmy z tych, którzy się cofają ku zatraceniu, ale z tych, którzy wierzą ku zbawieniu duszy.

[b]

Efez. 1:17-19 17. Aby Bóg naszego Pana Jezusa Chrystusa, Ojciec chwały, dał wam ducha mądrości i objawienia w poznaniu jego; 18. I aby oświecił oczy waszego umysłu, abyście wiedzieli, czym jest nadzieja jego powołania i czym jest bogactwo chwały jego dziedzictwa w świętych; 19. I czym jest przemożna wielkość jego mocy względem nas, którzy wierzymy zgodnie z działaniem potęgi jego siły.

Efez. 2:8 Łaską bowiem jesteście zbawieni przez wiarę, i to nie z was, Boży to dar.

2 Kor. 4:13 Mając zaś tego samego ducha wiary, jak jest napisane: Uwierzyłem, dlatego mówiłem, my też wierzymy i dlatego mówimy.

[c]

Rzym. 10:14 Jakże więc będą wzywać tego, w którego nie uwierzyli? A jak uwierzą w tego, o którym nie słyszeli? A jak usłyszą, jeśli nie ma tego, który głosi?

Rzym. 10:17 Wiara więc jest ze słuchania, a słuchanie przez słowo Boże.

[d]

Łuk. 17:5 Apostołowie powiedzieli do Pana: Dodaj nam wiary.

Dz. 20:32 A teraz, bracia, polecam was Bogu i słowu jego łaski, który ma moc zbudować was i dać wam dziedzictwo wśród wszystkich uświęconych.

Rzym. 1:16-17 16. Nie wstydzę się bowiem ewangelii Chrystusa, jest ona bowiem mocą Bożą ku zbawieniu dla każdego, kto wierzy, najpierw dla Żyda, potem dla Greka. 17. W niej bowiem objawia się sprawiedliwość Boża z wiary w wiarę, jak jest napisane: Sprawiedliwy z wiary żyć będzie.

Rzym. 4:11 I otrzymał znak obrzezania jako pieczęć sprawiedliwości z wiary, którą miał przed obrzezaniem, aby był ojcem wszystkich wierzących, choćby nie byli obrzezani, aby i im poczytano to za sprawiedliwość.

1 Piotra 2:2 Jako nowo narodzone niemowlęta pragnijcie szczerego mleka słowa, abyście przez nie wzrastali ku zbawieniu.


Artykuł 2

Przez tę wiarę chrześcijanin wierzy, że cokolwiek jest objawione w Słowie, jest prawdziwe, ze względu na autorytet samego Boga, który tam przemawia [a]; i postępuje inaczej wobec tego, co zawiera każdy fragment; okazując posłuszeństwo przykazaniom [b], drżąc na groźby [c] i przyjmując obietnice Boże dla tego życia i przyszłego [d]. Lecz główne akty wiary zbawczej to przyjęcie, otrzymanie i spoczywanie wyłącznie na Chrystusie dla usprawiedliwienia, uświęcenia i życia wiecznego, na mocy przymierza łaski [e].

Biblijna podstawa

[a]

Jan 4:42 I mówili do kobiety: Wierzymy już nie z powodu twojego opowiadania, ale sami słyszeliśmy i wiemy, że ten jest naprawdę Zbawicielem świata, Chrystusem.

Dz. 24:14 Ale to wyznaję przed tobą, że według drogi, którą nazywają sektą, tak służę Bogu moich ojców, wierząc wszystkiemu, co jest napisane w Prawie i u Proroków.

1 Tes. 2:13 Dlatego i my dziękujemy Bogu bez ustanku, że przyjęliście Słowo Boże, które od nas usłyszeliście, nie jako słowo ludzkie, ale – jak jest naprawdę – jako Słowo Boże, które działa w was, którzy wierzycie.

1 Jan 5:10 Kto wierzy w Syna Bożego, ma świadectwo w sobie; kto nie wierzy Bogu, uczynił go kłamcą, bo nie uwierzył świadectwu, które Bóg złożył o swoim Synu.

[b]

Rzym. 16:26 Lecz teraz objawiona i przez pisma prorockie według postanowienia wiecznego Boga obwieszczona wszystkim narodom ku posłuszeństwu wiary.

[c]

Izaj. 66:2 Moja ręka uczyniła to wszystko i do mnie należy to wszystko, mówi PAN. Ale patrzę na tego, który jest biedny i strapiony w duchu i drży na moje słowo.

[d]

1 Tym. 4:8 Gdyż ćwiczenie cielesne przynosi niewielki pożytek, ale pobożność jest pożyteczna ku wszystkiemu, mając obietnicę życia teraźniejszego i tego, które ma nadejść.

Hebr. 11:13 Wszyscy oni umarli w wierze, nie otrzymawszy obietnic, ale ujrzeli je z daleka, wierzyli w nie, przyjęli je i wyznali, że są gośćmi i pielgrzymami na ziemi.

[e]

Jan 1:12 Tym zaś, którzy go przyjęli, dał prawo stać się dziećmi Bożymi, tym, którzy wierzą w jego imię.

Dz. 15:11 Lecz wierzymy, że przez łaskę Pana Jezusa Chrystusa będziemy zbawieni, tak samo jak oni.

Dz. 16:31 A oni powiedzieli: Uwierz w Pana Jezusa Chrystusa, a będziesz zbawiony, ty i twój dom.

Gal. 2:20 Z Chrystusem jestem ukrzyżowany, ale żyję, już nie ja, lecz żyje we mnie Chrystus. A to życie, które teraz prowadzę w ciele, prowadzę w wierze Syna Bożego, który mnie umiłował i wydał samego siebie za mnie.


Artykuł 3

Ta wiara, chociaż jest różna co do stopnia i może być słaba lub silna [a], to jednak w najmniejszym jej stopniu różni się co do rodzaju lub natury (jak każda inna łaska zbawcza) od wiary i zwykłej łaski tymczasowych wierzących; i dlatego, chociaż może być wielokrotnie atakowana i osłabiana, to jednak odnosi zwycięstwo [b]; rosnąc w wielu do osiągnięcia pełnej pewności przez Chrystusa [c], który jest zarówno autorem, jak i dokończycielem naszej wiary [d].

Biblijna podstawa

[a]

Mat. 6:30 Jeśli więc Bóg tak przyodziewa trawę polną, która dziś jest, a jutro zostanie wrzucona do pieca, czyż nie tym bardziej was, ludzie małej wiary?

Mat. 8:10 Gdy Jezus to usłyszał, zdziwił się i powiedział do tych, którzy szli za nim: Zaprawdę powiadam wam, tak wielkiej wiary nie znalazłem nawet w Izraelu.

Rzym. 4:19-20 19. A nie osłabł w wierze, chociaż wiedział, że jego ciało już obumarło, gdy miał około stu lat, oraz że obumarło łono Sary. 20. Lecz nie zachwiał się w niewierze co do obietnicy Bożej, ale wzmocniony w wierze oddał chwałę Bogu.

Hebr. 5:13-14

[b]

Łuk. 22:31-32 A Pan powiedział: Szymonie, Szymonie, oto szatan zażądał, aby was przesiać jak pszenicę. 32. Ale ja modliłem się za ciebie, aby twoja wiara nie ustała. Ty zaś, gdy się nawrócisz, utwierdzaj swoich braci.

Efez. 6:16 A przede wszystkim weźcie tarczę wiary, którą będziecie mogli ugasić wszystkie rozżarzone strzały niegodziwego.

1 Jan 5:4-5 Każdy bowiem, kto się narodził z Boga, zwycięża świat; a to jest zwycięstwo, które zwyciężyło świat: nasza wiara. 5. A któż zwycięża świat, jeśli nie ten, kto wierzy, że Jezus jest Synem Bożym?

[c]

Kol. 2:2 Aby pocieszone były ich serca, aby złączeni w miłości doszli do wszelkiego bogactwa pełnej pewności zrozumienia, do poznania tajemnicy Boga i Ojca, i Chrystusa.

Hebr. 6:11-12 11. Pragniemy zaś, aby każdy z was okazywał tę samą gorliwość dla pełnej pewności nadziei aż do końca; 12. Abyście nie stali się leniwi, ale byli naśladowcami tych, którzy przez wiarę i cierpliwość dziedziczą obietnice.

Hebr. 10:22 Zbliżmy się ze szczerym sercem w pełni wiary, mając serca oczyszczone od złego sumienia i ciało obmyte czystą wodą.

[d]

Hebr. 12:2 Patrząc na Jezusa, twórcę i dokończyciela wiary, który zamiast doznać należnej mu radości, wycierpiał krzyż, nie zważając na hańbę, i usiadł po prawicy tronu Bożego.


O Upamiętaniu ku Życiu i Zbawieniu

Artykuł 1

Niektórym z wybranych, którzy zostają nawróceni w dojrzalszych latach, po pewnym czasie życia w stanie natury, służąc różnym pożądliwościom i przyjemnościom, Bóg w ich skutecznym powołaniu daje upamietanie*repentance ku życiu.


 

Artykuł 2

Ponieważ nie ma nikogo, kto by czynił dobrze i nie zgrzeszył, a najlepsi z ludzi mogą, przez siłę i zwodniczość swojego zepsucia, które w nich mieszka, i przez przemożność pokus, popaść w wielkie grzechy i prowokacje; Bóg w przymierzu łaski miłosiernie zapewnił, że wierzący, którzy tak grzeszą i upadają, są odnowieni przez upamietanie*repentance ku zbawieniu.


Artykuł 3

To zbawcze upamietanie*repentance jest łaską ewangeliczną, przez którą człowiek, uświadomiony przez Ducha Świętego o licznych złościach swoich grzechów, z wiarą w Chrystusa, uniża się za nie z bożym smutkiem, nienawiścią do grzechu i wstrętem do samego siebie, modląc się o przebaczenie i siłę łaski, z postanowieniem i staraniem, przy wsparciu Ducha, chodzić przed Bogiem, aby podobać się mu we wszystkim.


Artykuł 4

Ponieważ upamiętanie*repentance ma trwać przez cały bieg naszego życia, z powodu ciała śmierci i jego poruszeń, obowiązkiem każdego człowieka jest upamiętać się z konkretnych, znanych mu grzechów szczególnie.


Artykuł 5

Takie jest zaopatrzenie, które Bóg uczynił przez Chrystusa w przymierzu łaski dla zachowania wierzących ku zbawieniu, że choć nie ma grzechu tak małego, aby nie zasługiwał na potępienie, to jednak nie ma grzechu tak wielkiego, aby przyniósł potępienie tym, którzy upamiętują się; co czyni stałe głoszenie upamiętania*repentance koniecznym.


O Dobrych Uczynkach

Artykuł 1

Dobre uczynki to tylko te, które Bóg nakazał w swoim świętym Słowie [a], a nie takie, które bez jego upoważnienia zostały wymyślone przez ludzi z ślepej gorliwości lub pod jakimkolwiek pretekstem dobrej intencji [b].

Biblijna podstawa

[a]

Mich. 6:8 Oznajmił ci, człowiecze, co jest dobre i czego PAN od ciebie żąda: tylko abyś czynił sprawiedliwość, miłował miłosierdzie i pokornie chodził z twoim Bogiem.

Rzym. 12:2 A nie upodabniajcie się do tego świata, ale przemieńcie się przez odnowienie umysłu, abyście umieli rozróżnić, co jest dobrą, miłą i doskonałą wolą Boga.

Hebr. 13:21 Niech was wyposaży we wszelkie dobre dzieło, abyście pełnili jego wolę, działając w was to, co miłe przed jego obliczem przez Jezusa Chrystusa, któremu niech będzie chwała na wieki wieków. Amen.

[b]

1 Sam. 15:21-23 Lud jednak wziął z łupu owce i woły, najlepsze z rzeczy przeznaczonych na zniszczenie, aby złożyć PANU, twojemu Bogu, ofiarę w Gilgal. 22. Samuel odpowiedział: Czy PAN ma takie upodobanie w całopaleniach i ofiarach, jak w posłuszeństwie głosowi PANA? Oto posłuszeństwo jest lepsze niż ofiara, a uważne słuchanie lepsze niż tłuszcz baranów. 23. Bunt bowiem jest jak grzech wróżbiarstwa, a upór jak nieprawość i bałwochwalstwo. Ponieważ odrzuciłeś słowo PANA, on ciebie odrzucił, abyś nie był królem.

Izaj. 29:13 Dlatego Pan mówi: Ponieważ ten lud zbliża się do mnie swoimi ustami i czci mnie swoimi wargami, lecz ich serce jest daleko ode mnie, a ich bojaźń wobec mnie jest tylko wyuczonym przez ludzi nakazem.

Mat. 15:9 Lecz na próżno mi cześć oddają, ucząc nauk, które są nakazami ludzkimi.

Jan 16:2 Wyłączą was z synagogi. Nadchodzi bowiem godzina, gdy każdy, kto was zabije, będzie mniemał, że oddaje cześć Bogu.

Rzym. 10:2 Świadczę bowiem o nich, że mają gorliwość ku Bogu, ale nie według poznania.

1 Piotra 1:18 Wiedząc, że zostaliście wykupieni z waszego marnego postępowania, które odziedziczyliście po ojcach, nie czymś znikomym, srebrem albo złotem.


Artykuł 2

Te dobre uczynki, wykonywane w posłuszeństwie przykazaniom Bożym, są owocami i dowodami prawdziwej i żywej wiary [a]; przez nie wierzący okazują swoją wdzięczność [b], wzmacniają swoje zapewnienie [c], budują swoich braci [d], ozdabiają wyznanie Ewangelii [e], zamykają usta przeciwnikom [f] i przynoszą chwałę Bogu [g], którego są dziełem, stworzeni w Chrystusie Jezusie do tego [h], aby, mając owoc ku świętości, osiągnęli cel, życie wieczne [i].

Biblijna podstawa

[a]

Jak. 2:18 Lecz ktoś powie: Ty masz wiarę, a ja mam uczynki. Pokaż mi swoją wiarę bez uczynków, a ja ci pokażę moją wiarę z uczynków.

Jak. 2:22 Widzisz, że wiara współdziałała z jego uczynkami i przez uczynki wiara stała się doskonała.

[b]

Psalm 116:12-13 Czym odpłacę PANU za wszystkie jego dobrodziejstwa względem mnie? 13. Wezmę kielich zbawienia i wzywać będę imienia PANA.

1 Piotra 2:9 Lecz wy jesteście wybranym rodem, królewskim kapłaństwem, świętym narodem, ludem nabytym, abyście ogłaszali cnoty tego, który was powołał z ciemności do swojej cudownej światłości.

[c]

2 Piotra 1:5-10 5. A właśnie dlatego dołóżcie wszelkich starań i do waszej wiary dodajcie cnotę, do cnoty poznanie; 6. Do poznania powściągliwość, do powściągliwości cierpliwość, do cierpliwości pobożność; 7. Do pobożności braterską życzliwość, do braterskiej życzliwości miłość. 8. Gdy bowiem to wszystko będzie w was i będzie obfitować, sprawi, że nie będziecie bezczynni ani bezowocni w poznaniu naszego Pana Jezusa Chrystusa. 9. Kto bowiem tego nie ma, jest ślepy, krótkowzroczny i zapomniał, że został oczyszczony ze swoich dawnych grzechów. 10. Dlatego, bracia, tym bardziej starajcie się umocnić wasze powołanie i wybranie. Gdy to bowiem uczynicie, nigdy się nie potkniecie.

1 Jan 2:3 A po tym poznajemy, że go znamy, jeśli zachowujemy jego przykazania.

1 Jan 2:5 Lecz kto zachowuje jego słowo, w tym naprawdę miłość Boża jest doskonała. Po tym poznajemy, że w nim jesteśmy.

[d]

Mat. 5:16 Tak niech świeci wasze światło przed ludźmi, aby widzieli wasze dobre uczynki i chwalili waszego Ojca, który jest w niebie.

2 Kor. 9:2 Wiem bowiem o waszej gotowości, z której chlubię się wami przed Macedończykami, że Achaja od zeszłego roku jest gotowa; a wasz zapał pobudził wielu.

[e]

1 Tym. 6:1 Wszyscy, którzy są pod jarzmem niewoli, niech uważają swoich panów za godnych wszelkiej czci, aby nie bluźniono imieniu Bożemu i nauce.

Tyt. 2:5 Aby były roztropne, czyste, zajmowały się domem, były dobre, uległe swoim mężom, aby słowo Boże nie było bluźnione.

Tyt. 2:9-12 9. Niewolnicy niech będą poddani swoim panom, niech się im podobają we wszystkim, nie sprzeciwiając się; 10. Niech nie kradną, ale niech okazują wszelką dobrą wierność, aby we wszystkim zdobili naukę Boga, naszego Zbawiciela. 11. Ukazała się bowiem łaska Boga, zbawienna dla wszystkich ludzi; 12. Ucząc nas, abyśmy, wyrzekłszy się bezbożności i światowych pożądliwości, żyli w tym obecnym świecie trzeźwo, sprawiedliwie i pobożnie.

[f]

1 Piotra 2:15 Taka jest bowiem wola Boża, abyście czyniąc dobrze, zamknęli usta nieświadomym ludziom.

[g]

Jan 15:8 Przez to mój Ojciec jest uwielbiony, że przynosicie wiele owocu i jesteście moimi uczniami.

Filip. 1:11 Napełnieni owocami sprawiedliwości, które są przez Jezusa Chrystusa ku chwale i czci Boga.

1 Piotra 2:12 Prowadźcie wśród pogan życie nienaganne, aby ci, którzy teraz mówią o was jak o złoczyńcach, przyglądając się waszym dobrym uczynkom, chwalili Boga w dniu nawiedzenia.

[h]

Efez. 2:10 Jesteśmy bowiem jego dziełem, stworzeni w Chrystusie Jezusie do dobrych uczynków, które Bóg wcześniej przygotował, abyśmy w nich chodzili.

[i]

Rzym. 6:22 Lecz teraz, gdy zostaliście uwolnieni od grzechu i staliście się sługami Boga, macie owoc ku świętości, a na końcu życie wieczne.


Artykuł 3

Ich zdolność do wykonywania dobrych uczynków nie pochodzi wcale od nich samych, ale całkowicie od Ducha Chrystusa [a]. Aby byli do tego zdolni, oprócz łask, które już otrzymali, wymagana jest rzeczywista ingerencja tego samego Ducha Świętego, aby działał w nich, by chcieli i wykonywali według jego dobrej woli [b]; jednak nie powinni przez to stawać się niedbałymi, jakby nie byli zobowiązani do wykonywania żadnego obowiązku, chyba że przy specjalnym poruszeniu Ducha; powinni jednak być pilni w rozbudzaniu łaski Bożej, która jest w nich [c].

Biblijna podstawa

[a]

Ezech. 36:26-27 26. I dam wam nowe serce, i włożę nowego ducha do waszego wnętrza, i usunę kamienne serce z waszego ciała, a dam wam serce mięsiste. 27. I włożę mego Ducha do waszego wnętrza, i sprawię, że będziecie postępować według moich przykazań, będziecie przestrzegać moich praw i je wypełniać.

Jan 15:4-6 4. Trwajcie we mnie, a ja w was. Jak latorośl nie może przynosić owocu sama z siebie, jeśli nie trwa w krzewie winnym, tak i wy, jeśli we mnie nie trwacie. 5. Ja jestem krzewem winnym, wy jesteście latoroślami. Kto trwa we mnie, a ja w nim, ten przynosi wiele owocu, bo beze mnie nic nie możecie uczynić. 6. Jeśli ktoś we mnie nie trwa, zostanie wyrzucony jak latorośl i uschnie; zbierają ją, wrzucają w ogień i spala się.

[b]

Filip. 2:13 Bóg bowiem sprawia w was i chcenie, i wykonanie według swojej dobrej woli.

Filip. 4:13 Wszystko mogę w Chrystusie, który mnie wzmacnia.

2 Kor. 3:5 Nie jesteśmy bowiem zdolni pomyśleć coś od siebie, lecz nasza zdolność pochodzi od Boga.

[c]

Izaj. 64:7 Nie ma nikogo, kto by wzywał twojego imienia, kto by się poruszył, by uchwycić się ciebie, gdyż zakryłeś swoje oblicze przed nami i sprawiłeś, że niszczejemy z powodu naszych nieprawości.

Dz. 26:6-7 6. A teraz stoję przed sądem z powodu nadziei obietnicy, którą Bóg dał naszym ojcom. 7. Do tej obietnicy ma nadzieję dojść dwanaście naszych pokoleń, gorliwie służąc Bogu we dnie i w nocy. Z powodu tej nadziei, królu Agryppo, jestem oskarżany przez Żydów.

Filip. 2:12 Dlatego, moi umiłowani, jak zawsze byliście posłuszni, nie tylko w mojej obecności, lecz jeszcze bardziej teraz podczas mojej nieobecności, z bojaźnią i drżeniem zbawienie swoje sprawujcie.

2 Tym. 1:6 Dlatego przypominam ci, abyś rozniecał dar Boży, który jest w tobie przez nałożenie moich rąk.

Hebr. 6:11-12 11. Pragniemy zaś, aby każdy z was okazywał tę samą gorliwość dla pełnej pewności nadziei aż do końca; 12. Abyście nie stali się leniwi, ale byli naśladowcami tych, którzy przez wiarę i cierpliwość dziedziczą obietnice.

2 Piotra 1:3, 5, 10-11 3. Jego boska moc obdarzyła nas wszystkim, co jest potrzebne do życia i pobożności, przez poznanie tego, który nas powołał przez swoją chwałę i cnotę; 5. Właśnie dlatego dołóżcie wszelkich starań i do waszej wiary dodajcie cnotę, do cnoty poznanie. 10. Dlatego, bracia, tym bardziej starajcie się umocnić wasze powołanie i wybranie. Jeśli bowiem to uczynicie, nigdy się nie potkniecie. 11. W ten sposób zostanie wam szeroko otworzone wejście do wiecznego królestwa naszego Pana i Zbawiciela Jezusa Chrystusa.

Judy 1:20-21 Ale wy, umiłowani, budując siebie samych na waszej najświętszej wierze, modląc się w Duchu Świętym, 21. Zachowajcie samych siebie w miłości Bożej, oczekując miłosierdzia naszego Pana Jezusa Chrystusa ku życiu wiecznemu.


Artykuł 4

Ci, którzy w swoim posłuszeństwie osiągają największe możliwe wyżyny w tym życiu, są dalecy od możliwości przepełnienia uczynków i zrobienia więcej, niż Bóg wymaga; przeciwnie, nie spełniają wielu rzeczy, do których są zobowiązani [a].

Biblijna podstawa

[a]

Neh. 13:22 Potem rozkazałem lewitom, aby się oczyścili i przyszli strzec bram, aby uświęcić dzień szabatu. I za to pamiętaj o mnie, mój Boże, i zmiłuj się nade mną według twojej wielkiej dobroci!

Hiob 9:2-3 2. Na pewno tak jest, jak mówisz, jak człowiek może być sprawiedliwy przed Bogiem? 3. Gdyby ktoś chciał z nim spierać się, nie mógłby mu odpowiedzieć choćby na jedno z tysiąca pytań.

Łuk. 17:10 Tak i wy, gdy uczynicie wszystko, co wam polecono, mówcie: Jesteśmy nieużytecznymi sługami, zrobiliśmy to, co powinniśmy zrobić.

Gal. 5:17 Ciało bowiem pożąda przeciwko Duchowi, a Duch przeciwko ciału, a te są sobie przeciwne, abyście nie czynili tego, co chcecie.


Artykuł 5

Nie możemy przez nasze najlepsze uczynki zasłużyć na przebaczenie grzechów ani na życie wieczne z rąk Boga, z powodu wielkiej dysproporcji między nimi a przyszłą chwałą, oraz nieskończonego dystansu, który jest między nami a Bogiem, któremu przez nie ani nie możemy przynieść korzyści, ani zaspokoić długu naszych poprzednich grzechów [a]; lecz gdy uczynimy wszystko, co możemy, wykonaliśmy jedynie nasz obowiązek i jesteśmy nieużytecznymi sługami [b]; a ponieważ, jako dobre, pochodzą one od jego Ducha [c]; i ponieważ są wykonane przez nas, są skażone i zmieszane z tak wielką słabością i niedoskonałością, że nie mogą znieść surowości Bożego sądu [d].

Biblijna podstawa

[a]

Hiob 22:2-3 Czy człowiek może być pożyteczny Bogu? Mądry człowiek jest pożyteczny samemu sobie. Czy Wszechmocnemu jest radością twoja sprawiedliwość? Albo zysk, jeśli twoje drogi są doskonałe?

Hiob 35:7-8 7. Jeśli jesteś sprawiedliwy, co mu dasz? Albo co on weźmie z twojej ręki? 8. Twoja niegodziwość może szkodzić człowiekowi jak ty, a twoja sprawiedliwość może pomóc synowi człowieka.

Psalm 16:2 Powiedziałem PANU: Ty jesteś moim Panem; nie mam poza tobą dobra.

Rzym. 3:20 Dlatego z uczynków prawa nie będzie usprawiedliwione przed nim żadne ciało, gdyż przez prawo jest poznanie grzechu.

Rzym. 4:2, 4, 6 2. Gdyby bowiem Abraham był usprawiedliwiony z uczynków, miałby się z czego chlubić, ale nie przed Bogiem. 4. A temu, kto pracuje, zapłata nie jest poczytywana za łaskę, ale za dług. 6. Jak i Dawid mówi o błogosławieństwie człowieka, któremu Bóg przypisuje sprawiedliwość bez uczynków.

Rzym. 8:18 Uważam bowiem, że utrapienia teraźniejszego czasu nie są godne tej chwały, która ma się objawić w nas.

Efez. 2:8-9 Łaską bowiem jesteście zbawieni przez wiarę, i to nie z was, Boży to dar. Nie z uczynków, aby się nikt nie chlubił.

Tyt. 3:5-7 5. Nie z uczynków sprawiedliwości, które myśmy spełnili, ale według swojego miłosierdzia zbawił nas przez obmycie odrodzenia i odnowienie Ducha Świętego, 6. Którego wylał na nas obficie przez Jezusa Chrystusa, naszego Zbawiciela, 7. Abyśmy, usprawiedliwieni jego łaską, stali się dziedzicami według nadziei życia wiecznego.

[b]

Łuk. 17:10 Tak i wy, gdy uczynicie wszystko, co wam polecono, mówcie: Jesteśmy nieużytecznymi sługami, zrobiliśmy to, co powinniśmy zrobić.

[c]

Gal. 5:22-23 22. Owocem zaś Ducha jest: miłość, radość, pokój, cierpliwość, uprzejmość, dobroć, wiara, 23. Łagodność, wstrzemięźliwość. Przeciwko takim nie ma prawa.

[d]

Psalm 130:3 Jeśli będziesz zważał na nieprawości, PANIE, któż się ostoi, Panie?

Psalm 143:2 Nie pozywaj swojego sługi na sąd, bo nikt żyjący nie będzie usprawiedliwiony przed tobą.

Izaj. 64:6 Wszyscy staliśmy się jako nieczysty, a wszystkie nasze sprawiedliwości są jak splugawiona szata; wszyscy więdniemy jak liść, a nasze nieprawości unoszą nas jak wiatr.

Rzym. 7:15, 18 15. Nie rozumiem bowiem tego, co czynię, gdyż nie to czynię, co chcę, ale czego nienawidzę, to właśnie robię. 18. Wiem bowiem, że we mnie, to jest w moim ciele, nie mieszka dobro. Bo chęć jest we mnie, ale nie znajduję sposobu, aby to wykonać.

Gal. 5:17 Ciało bowiem pożąda przeciwko Duchowi, a Duch przeciwko ciału, a te są sobie przeciwne, abyście nie czynili tego, co chcecie.


Artykuł 6

Jednak mimo to osoby wierzących, przyjęte przez Chrystusa, ich dobre uczynki również są w nim przyjęte [a]; nie tak, jakby w tym życiu były całkowicie nienaganne i bez zarzutu w oczach Boga [b]; ale Bóg, patrząc na nie w swoim Synu, przyjmuje i nagradza to, co jest szczere, mimo że towarzyszy temu wiele słabości i niedoskonałości [c].

Biblijna podstawa

[a]

Rodz. 4:4 I Abel przyniósł też z pierworodnych swoich owiec i z ich tłuszczu. A PAN wejrzał na Abla i na jego ofiarę.

Hebr. 11:4 Przez wiarę Abel złożył Bogu lepszą ofiarę niż Kain, przez którą otrzymał świadectwo, że jest sprawiedliwy, gdy Bóg zaświadczył o jego darach; przez nią, choć umarł, jeszcze mówi.

Wyj. 28:38 Niech będzie na czole Aarona, aby Aaron nosił winę, wynikającą z rzeczy poświęconych, które Izraelici poświęcą we wszystkich swoich świętych darach. Niech będzie zawsze na jego czole, aby były one przyjęte przed PANEM.

Efez. 1:6 Ku chwale chwalebnej swojej łaski, którą obdarzył nas w umiłowanym.

1 Piotra 2:5 I wy sami jako żywe kamienie budujcie się w duchowy dom, w święte kapłaństwo, aby składać duchowe ofiary przyjemne Bogu przez Jezusa Chrystusa.

[b]

Hiob 9:20 Choćbym był sprawiedliwy, moje usta mnie potępią; choćbym był doskonały, uzna mnie za przewrotnego.

Psalm 143:2 Nie pozywaj swojego sługi na sąd, bo nikt żyjący nie będzie usprawiedliwiony przed tobą.

[c]

Mat. 25:21, 23 21. I jego pan mu powiedział: Dobrze, sługo dobry i wierny! Byłeś wierny w małych rzeczach, nad wieloma cię postawię; wejdź do radości swojego pana. 23. Jego pan mu powiedział: Dobrze, sługo dobry i wierny! Byłeś wierny w małych rzeczach, nad wieloma cię postawię; wejdź do radości swojego pana.

2 Kor. 8:12 Jeśli bowiem jest gotowość, mile widziana jest według tego, co ktoś ma, a nie według tego, czego nie ma.

Hebr. 6:10 Bóg bowiem nie jest niesprawiedliwy, aby zapomniał o waszej pracy i miłości, którą okazaliście dla jego imienia, usługując świętym i usługując nadal.

Hebr. 13:20-21 20. A Bóg pokoju, który przez krew wiecznego przymierza wyprowadził spośród umarłych wielkiego Pasterza owiec, naszego Pana Jezusa; 21. Niech was wyposaży we wszelkie dobre dzieło, abyście pełnili jego wolę, działając w was to, co miłe przed jego obliczem przez Jezusa Chrystusa, któremu niech będzie chwała na wieki wieków. Amen.


Artykuł 7

Uczynki dokonywane przez nienawróconych ludzi, chociaż co do swojej treści mogą być rzeczami, które Bóg nakazuje i mogą być pożyteczne zarówno dla nich samych, jak i dla innych [a]; jednak ponieważ nie wypływają z serca oczyszczonego przez wiarę [b], ani nie są wykonywane w właściwy sposób, zgodnie ze Słowem [c], ani nie mają na celu chwały Bożej [d]; są więc grzeszne i nie mogą podobać się Bogu ani sprawić, że człowiek stanie się zdolny do otrzymania łaski od Boga [e]. A jednak ich zaniedbywanie jest bardziej grzeszne i bardziej nieprzyjemne Bogu [f].

Biblijna podstawa

[a]

1 Król. 21:27, 29 27. A gdy Achab usłyszał te słowa, rozdarł swoje szaty, włożył wór na swoje ciało i pościł, spał w worze i chodził pokornie. 29. Czy widziałeś, jak Achab ukorzył się przede mną? Ponieważ ukorzył się przede mną, nie sprowadzę tego zła za jego dni, ale za dni jego syna sprowadzę to zło na jego dom.

2 Król. 10:30-31 30. Wtedy PAN powiedział do Jehu: Ponieważ dobrze uczyniłeś, wykonując to, co jest prawe w moich oczach, i uczyniłeś domowi Achaba wszystko, co było w moim sercu, twoi synowie będą zasiadać na tronie Izraela aż do czwartego pokolenia. 31. Lecz Jehu nie chodził starannie według prawa PANA, Boga Izraela, całym swoim sercem; nie odstąpił bowiem od grzechów Jeroboama, który doprowadził Izraela do grzechu.

Filip. 1:15-16, 18 15. Niektórzy wprawdzie głoszą Chrystusa z zazdrości i zawiści, inni zaś z dobrej woli. 16. Ci z miłości, wiedząc, że jestem przeznaczony do obrony Ewangelii. 18. Lecz cóż z tego? Jednak na wszelki sposób, czy to obłudnie, czy szczerze, Chrystus jest głoszony; i z tego się raduję i będę się radował.

[b]

Rodz. 4:3-5 3. Po pewnym czasie Kain przyniósł PANU ofiarę z płodów ziemi. 4. Abel także przyniósł z pierworodnych swoich owiec i z ich tłuszczu. A PAN wejrzał na Abla i na jego ofiarę; 5. Na Kaina jednak i na jego ofiarę nie wejrzał. Kain bardzo się rozgniewał i zasępił swoje oblicze.

Hebr. 11:4, 6 4. Przez wiarę Abel złożył Bogu lepszą ofiarę niż Kain, przez którą otrzymał świadectwo, że jest sprawiedliwy, gdy Bóg zaświadczył o jego darach; przez nią, choć umarł, jeszcze mówi. 6. Bez wiary zaś nie można podobać się Bogu, bo ten, kto przystępuje do Boga, musi uwierzyć, że on istnieje i że nagradza tych, którzy go szukają.

[c]

Izaj. 1:12 Gdy przychodzicie, aby stanąć przede mną, kto tego żądał od was, abyście zdeptali moje dziedzińce?

1 Kor. 13:3 Choćbym rozdał cały swój majątek na wyżywienie ubogich i choćbym wydał swoje ciało, żeby było spalone, a miłości bym nie miał, nic mi to nie pomoże.

[d]

Mat. 6:2, 5, 16 2. Gdy więc dajesz jałmużnę, nie trąb przed sobą, jak to czynią obłudnicy w synagogach i na ulicach, aby byli chwaleni przez ludzi. Zaprawdę powiadam wam: Odbierają swoją nagrodę. 5. A gdy się modlisz, nie bądź jak obłudnicy. Oni bowiem lubią modlić się, stojąc w synagogach i na rogach ulic, aby pokazać się ludziom. Zaprawdę powiadam wam: Odbierają swoją nagrodę. 16. A gdy pościcie, nie bądźcie smutni jak obłudnicy, którzy przybierają ponury wygląd, aby pokazać ludziom, że poszczą. Zaprawdę powiadam wam: Odbierają swoją nagrodę.

[e]

Amos 5:21-22 21. Nienawidzę, gardzę waszymi świętami i nie rozkoszuję się waszymi uroczystymi zgromadzeniami. 22. Choćbyście mi składali całopalenia i ofiary z pokarmów, nie przyjmę ich, nie będę też patrzył na ofiary pojednawcze z waszych tłustych zwierząt.

Ozeasz 1:4 Wtedy PAN powiedział do niego: Nadaj mu imię Jizreel, bo już wkrótce ukarzę dom Jehu za krew Jizreel i położę kres królestwu domu Izraela.

Aggeusz 2:14 Wtedy Aggeusz odpowiedział: Tak jest z tym ludem i tak jest z tym narodem przede mną, mówi PAN, i tak jest z wszelkim dziełem ich rąk; i cokolwiek tam ofiarują, jest nieczyste.

Rzym. 9:16 A zatem nie zależy to od tego, kto chce, ani od tego, kto się stara, ale od Boga, który okazuje miłosierdzie.

Tyt. 1:15, 3:5 1:15. Dla czystych wszystko jest czyste, ale dla skalanych i niewierzących nic nie jest czyste, lecz skalane są zarówno ich umysł, jak i sumienie. 3:5. Nie z uczynków sprawiedliwości, które myśmy spełnili, ale według swojego miłosierdzia zbawił nas przez obmycie odrodzenia i odnowienie Ducha Świętego.

[f]

Hiob 21:14-15 14. Mówili bowiem do Boga: Odejdź od nas! Nie pragniemy znać twoich dróg. 15. Czymże jest Wszechmocny, żebyśmy mu służyli? I co z tego, że będziemy się modlić do niego?

Psalm 14:4 Czyż wszyscy, którzy czynią nieprawość, nie posiadają poznania, gdy pożerają mój lud, jakby jedli chleb? PANA nie wzywają.

Psalm 36:3 Słowa jego ust są nieprawością i fałszem, przestał być mądry i postępować dobrze.

Mat. 23:23 Biada wam, uczeni w Piśmie i faryzeusze, obłudnicy, bo dajecie dziesięcinę z mięty, kopru i kminku, a zaniedbaliście ważniejsze rzeczy prawa: sprawiedliwość, miłosierdzie i wiarę. To należało czynić, a tamtego nie zaniedbywać.

Mat. 25:41-45 41. Wtedy powie tym po lewej stronie: Idźcie precz ode mnie, przeklęci, w ogień wieczny, przygotowany diabłu i jego aniołom. 42. Bo byłem głodny, a nie daliście mi jeść; byłem spragniony, a nie daliście mi pić; 43. Byłem przychodniem, a nie przyjęliście mnie; byłem nagi, a nie przyodzialiście mnie; byłem chory i w więzieniu, a nie odwiedziliście mnie. 44. Wtedy i oni mu odpowiedzą: Panie, kiedy widzieliśmy cię głodnym, spragnionym, przychodniem, nagim, chorym albo w więzieniu, a nie usłużyliśmy ci? 45. Wtedy im odpowie: Zaprawdę powiadam wam: Czego nie uczyniliście jednemu z tych najmniejszych, tego i mnie nie uczyniliście.


O Wytrwaniu Świętych

Artykuł 1

Ci, których Bóg przyjął w swoim Umiłowanym, skutecznie powołał i uświęcił przez swojego Ducha, nie mogą ani całkowicie, ani ostatecznie odpaść od stanu łaski, lecz z pewnością w nim wytrwają do końca i będą wiecznie zbawieni [a].

Biblijna podstawa

[a]

Jan 10:28-29 28. I daję im życie wieczne, i nie zginą na wieki, i nikt nie wyrwie ich z mojej ręki. 29. Mój Ojciec, który mi je dał, jest większy niż wszyscy i nikt nie może ich wyrwać z ręki mojego Ojca.

Filip. 1:6 Będąc tego pewien, że ten, który rozpoczął w was dobre dzieło, będzie je też pełnił aż do dnia Jezusa Chrystusa.

1 Piotra 1:5, 9 5. Którzy jesteście strzeżeni przez moc Bożą przez wiarę ku zbawieniu, gotowemu do objawienia się w czasie ostatecznym. 9. Osiągając koniec waszej wiary – zbawienie dusz.

2 Piotra 1:10 Dlatego, bracia, tym bardziej starajcie się umocnić wasze powołanie i wybranie. Jeśli bowiem to uczynicie, nigdy się nie potkniecie.

1 Jan 3:9 Każdy, kto się narodził z Boga, nie grzeszy, bo jego nasienie trwa w nim i nie może grzeszyć, gdyż narodził się z Boga.


Artykuł 2

Ta wytrwałość świętych nie zależy od ich własnej wolnej woli, lecz od niezmienności dekretu wybrania, wynikającego z wolnej i niezmiennej miłości Boga Ojca [a]; od skuteczności zasług i wstawiennictwa Jezusa Chrystusa oraz zjednoczenia z Nim; od przysięgi Boga [b]; od trwania Ducha i nasienia Bożego w nich [c]; i od natury przymierza łaski [d]; z czego wynika pewność i niezawodność tego stanu [e].

Biblijna podstawa

[a]

Jer. 31:3 PAN ukazał mi się z daleka, mówiąc: Ukochałem cię odwieczną miłością, dlatego tak długo okazywałem ci łaskę.

2 Tym. 2:18-19 18. Którzy pobłądzili w sprawie prawdy, mówiąc, że zmartwychwstanie już się dokonało, i wywracają wiarę niektórych. 19. Jednak fundament Boży stoi niewzruszony, a ma tę pieczęć: Zna PAN tych, którzy są jego; i: Niech odstąpi od nieprawości każdy, kto wzywa imienia Chrystusa.

[b]

Łuk. 22:32 Ale ja modliłem się za ciebie, aby twoja wiara nie ustała. Ty zaś, gdy się nawrócisz, utwierdzaj swoich braci.

Jan 17:11 A ja już nie jestem na świecie, ale oni są na świecie, a ja idę do ciebie. Ojcze Święty, zachowaj w twoim imieniu tych, których mi dałeś, aby byli jedno jak my.

Jan 17:24 Ojcze, chcę, aby ci, których mi dałeś, byli ze mną tam, gdzie ja jestem, aby oglądali moją chwałę, którą mi dałeś, gdyż umiłowałeś mnie przed założeniem świata.

Hebr. 7:25 Dlatego też może na zawsze zbawić tych, którzy przez niego przychodzą do Boga, bo zawsze żyje, aby wstawiać się za nimi.

Hebr. 9:12-15 12. Ani nie wszedł przez krew kozłów i cielców, ale przez własną krew raz na zawsze wszedł do miejsca najświętszego i uzyskał wieczne odkupienie. 13. Jeśli bowiem krew kozłów i cielców oraz popiół z jałówki przez pokropienie uświęca skalanych, przywracając oczyszczenie ciała, 14. O ileż bardziej krew Chrystusa, który przez Ducha wiecznego ofiarował samego siebie bez skazy Bogu, oczyści wasze sumienia od martwych uczynków, abyście służyli Bogu żywemu? 15. Dlatego jest pośrednikiem nowego przymierza, aby przez śmierć, którą poniósł dla odkupienia przestępstw popełnionych za pierwszego przymierza, ci, którzy są powołani, otrzymali obietnicę wiecznego dziedzictwa.

Hebr. 10:10 Mocą tej woli jesteśmy uświęceni przez ofiarowanie ciała Jezusa Chrystusa raz na zawsze.

Hebr. 10:14 Jedną bowiem ofiarą uczynił doskonałymi na zawsze tych, którzy są uświęceni.

Hebr. 13:20-21 20. A Bóg pokoju, który przez krew wiecznego przymierza wyprowadził spośród umarłych wielkiego Pasterza owiec, naszego Pana Jezusa; 21. Niech was wyposaży we wszelkie dobre dzieło, abyście pełnili jego wolę, działając w was to, co miłe przed jego obliczem przez Jezusa Chrystusa, któremu niech będzie chwała na wieki wieków. Amen.

Rzym. 8:33-39 33. Któż będzie oskarżał wybranych Bożych? Bóg jest tym, który usprawiedliwia. 34. Któż będzie potępiał? Chrystus Jezus, który umarł, więcej, który zmartwychwstał, który jest po prawicy Boga i który też wstawia się za nami? 35. Któż nas odłączy od miłości Chrystusa? Czy utrapienie, ucisk, prześladowanie, głód, nagość, niebezpieczeństwo, miecz? 36. Jak jest napisane: Z powodu ciebie co dzień nas zabijają, uważają nas za owce przeznaczone na rzeź. 37. Ale w tym wszystkim całkowicie zwyciężamy przez tego, który nas umiłował. 38. Jestem bowiem pewien, że ani śmierć, ani życie, ani aniołowie, ani zwierzchności, ani moce, ani teraźniejszość, ani przyszłość, 39. Ani wysokość, ani głębokość, ani żadne inne stworzenie nie zdoła nas odłączyć od miłości Boga, która jest w Chrystusie Jezusie, naszym Panu.

[c]

Jan 14:16-17 16. A ja będę prosił Ojca i da wam innego Pocieszyciela, aby z wami był na wieki, 17. Ducha prawdy, którego świat nie może przyjąć, bo go nie widzi ani go nie zna. Lecz wy go znacie, bo z wami mieszka i w was będzie.

1 Jan 2:27 Lecz namaszczenie, które otrzymaliście od niego, pozostaje w was i nie potrzebujecie, aby was ktoś uczył. To bowiem namaszczenie, ucząc was o wszystkim, jest prawdziwe, a nie jest kłamstwem; i jak was nauczyło, tak w nim trwajcie.

1 Jan 3:9 Każdy, kto się narodził z Boga, nie grzeszy, bo jego nasienie trwa w nim i nie może grzeszyć, gdyż narodził się z Boga.

[d]

Jer. 32:40 I zawrę z nimi wieczne przymierze, że się od nich nie odwrócę, aby im czynić dobrze. Włożę też w ich serca bojaźń przede mną, aby nie odstąpili ode mnie.

[e]

Jan 10:28 I daję im życie wieczne, i nie zginą na wieki, i nikt nie wyrwie ich z mojej ręki.

2 Tes. 3:3 Lecz wierny jest Pan, który was utwierdzi i ustrzeże od złego.

1 Jan 2:19 Wyszli spośród nas, ale nie byli z nas. Gdyby bowiem byli z nas, zostaliby z nami. Lecz to się stało, aby wyszło na jaw, że nie wszyscy są z nas.


Artykuł 3

I choć mogą, przez pokusy szatana i świata, przeważanie zepsucia pozostałego w nich, oraz zaniedbywanie środków ich zachowania, popaść w ciężkie grzechy [a]; i przez pewien czas w nich trwać [b]; przez co ściągają na siebie niełaskę Bożą [c] i zasmucają jego Ducha Świętego [d]; doznają osłabienia łask i pociech; ich serca stają się zatwardziałe [f] i ich sumienia zranione [g]; ranią i zgorszą innych [h], i ściągają na siebie doczesne sądy [i]; jednak są i będą strzeżeni mocą Bożą przez wiarę ku zbawieniu.

Biblijna podstawa

[a]

Mat. 26:70, 72, 74 70. A on się zaparł wobec wszystkich, mówiąc: Nie wiem, o czym mówisz. 72. I znowu zaparł się z przysięgą: Nie znam tego człowieka. 74. Wtedy zaczął się zaklinać i przysięgać: Nie znam tego człowieka! I zaraz zapiał kogut.

[b]

Psalm 51:14 Wybaw mnie od winy krwi, Boże, Boże mojego zbawienia, a mój język będzie głosił twoją sprawiedliwość.

[c]

2 Sam. 11:27 A gdy czas żałoby minął, Dawid posłał po nią i przyprowadził ją do swojego domu, a ona stała się jego żoną i urodziła mu syna. Lecz to, co Dawid uczynił, nie podobało się PANU.

Izaj. 64:5, 7, 9 5. Spotykasz tych, którzy radośnie pełnią sprawiedliwość i pamiętają o twoich drogach. Oto ty się rozgniewałeś, bo zgrzeszyliśmy. W tych twoich drogach jest wieczność i będziemy zbawieni. 7. I nie ma nikogo, kto by wzywał twojego imienia, kto by się poruszył, by uchwycić się ciebie, gdyż zakryłeś swoje oblicze przed nami i sprawiłeś, że niszczejemy z powodu naszych nieprawości. 9. PANIE, nie gniewaj się bardzo i nie pamiętaj na wieki nieprawości. Oto, prosimy, spójrz, my wszyscy jesteśmy twoim ludem.

[d]

Efez. 4:30 I nie zasmucajcie Ducha Świętego Boga, którym jesteście zapieczętowani na dzień odkupienia.

[f]

Izaj. 63:17 PANIE, czemu dozwalasz nam błądzić z dala od twoich dróg? Dlaczego zatwardzasz nasze serca, abyśmy się ciebie nie bali? Zwróć się przez wzgląd na twoje sługi, pokolenia twojego dziedzictwa.

Marka 6:52 Bo nie rozumieli sprawy z chlebami, gdyż ich serce było zatwardziałe.

Marka 16:14 Na koniec ukazał się jedenastu, gdy siedzieli u stołu, i ganił ich niewiarę i zatwardziałość serca, że nie uwierzyli tym, którzy widzieli go zmartwychwstałego.

[g]

Psalm 32:3-4 3. Gdy milczałem, kości moje schły w moim codziennym narzekaniu. 4. Bo dniem i nocą ciężka była na mnie twoja ręka, stałem się suchy jak ziemia w czasie letniej suszy. Sela.

Psalm 51:8 Spraw, abym usłyszał radość i wesele, aby się rozradowały kości, które połamałeś.

[h]

2 Sam. 12:14 Ponieważ jednak przez ten czyn dałeś sposobność wrogom PANA do bluźnienia, syn, który ci się urodzi, na pewno umrze.

[i]

Psalm 89:31-32 31. Jeśli jego synowie porzucą moje prawo i nie będą postępowali według moich sądów; 32. Jeśli naruszą moje ustawy i nie będą przestrzegali moich przykazań.

1 Kor. 11:32 Lecz gdy jesteśmy sądzeni, jesteśmy karani przez Pana, abyśmy nie byli potępieni razem ze światem.


O Pewności Łaski i Zbawienia

Artykuł 1

Chociaż tymczasowi wierzący oraz inni nieodrodzeni ludzie mogą próżno oszukiwać samych siebie fałszywymi nadziejami i cielesnymi przypuszczeniami o byciu w łasce Bożej oraz w stanie zbawienia[a], ich nadzieja zginie[b]; jednakże ci, którzy szczerze wierzą w Pana Jezusa, miłują Go w szczerości i starają się postępować przed Nim z czystym sumieniem, mogą być w tym życiu pewni, że są w stanie łaski[c] i mogą radować się nadzieją chwały Bożej, która nigdy ich nie zawiedzie[d].

Biblijna podstawa

[a]

5 Mojż. 29:19 A gdy usłyszy słowa tej klątwy, będzie sobie błogosławił w sercu, mówiąc: Będę miał pokój, chociaż postępowałbym według zamysłów mojego serca, dodając pijaństwo do pragnienia.

Hiob 8:13-14 13. Takie są ścieżki wszystkich, którzy zapominają o Bogu; a nadzieja obłudnika zginie: 14. Jego ufność zostanie przerwana, a jego nadzieja to pajęczyna.

Mich. 3:11 Jego książęta sądzą za podarki, jego kapłani nauczają za zapłatę, a jego prorocy wieszczą za pieniądze. A jednak opierają się na Panu, mówiąc: Czy Pan nie jest pośród nas? Nie przyjdzie na nas żadne zło!

Jan 8:41 Wy spełniacie uczynki swojego ojca. Wtedy rzekli do niego: My nie urodziliśmy się z cudzołóstwa; jednego Ojca mamy, Boga.

[b]

Mat. 7:22-23 22. Wielu powie mi tego dnia: Panie, Panie, czyż nie prorokowaliśmy w twoim imieniu i w twoim imieniu nie wypędzaliśmy demonów i w twoim imieniu nie czyniliśmy wielu cudów? 23. A wtedy im oświadczę: Nigdy was nie znałem. Odejdźcie ode mnie wy, którzy czynicie nieprawość.

[c]

1 Jan 2:3 A po tym poznajemy, że go znamy, jeśli zachowujemy jego przykazania.

1 Jan 3:14 My wiemy, że przeszliśmy ze śmierci do życia, bo miłujemy braci. Kto nie miłuje brata, pozostaje w śmierci.

1 Jan 3:18-19 18. Dzieci, miłujmy nie słowem ani językiem, ale czynem i prawdą. 19. Po tym poznamy, że jesteśmy z prawdy, i uspokoimy przed nim swoje serca.

1 Jan 3:21 Umiłowani, jeśli nasze serce nas nie potępia, mamy ufność wobec Boga.

1 Jan 3:24 A kto zachowuje jego przykazania, mieszka w nim, a on w nim. A po tym poznajemy, że mieszka w nas, po Duchu, którego nam dał.

1 Jan 5:13 To napisałem wam, którzy wierzycie w imię Syna Bożego, abyście wiedzieli, że macie życie wieczne i abyście wierzyli w imię Syna Bożego.

[d]

Rzym. 5:2 Przez którego też mamy dostęp przez wiarę do tej łaski, w której stoimy, i chlubimy się nadzieją chwały Bożej.

Rzym. 5:5 A nadzieja nie zawodzi, bo miłość Boża jest rozlana w naszych sercach przez Ducha Świętego, który został nam dany.


Artykuł 2

Ta pewność nie jest tylko domniemaniem ani przypuszczeniem opartym na omylnej nadziei[a], lecz nieomylną pewnością wiary, opartą na Bożej prawdzie obietnic zbawienia[b], wewnętrznym dowodzie tych łask, którym te obietnice zostały złożone[c], oraz świadectwie Ducha adopcji, który świadczy z naszym duchem, że jesteśmy dziećmi Bożymi[d]; Duch ten jest zadatkiem naszego dziedzictwa, przez którego jesteśmy zapieczętowani na dzień odkupienia[e].

Biblijna podstawa

[a]

Hebr. 6:11 Pragniemy natomiast, aby każdy z was wykazywał tę samą gorliwość dla pełnej pewności nadziei aż do końca.

Hebr. 6:19 Nadzieję tę mamy jako kotwicę duszy, pewną i mocną, sięgającą aż poza zasłonę.

[b]

Hebr. 6:17-18 17. Dlatego też Bóg, chcąc szczególnie okazać dziedzicom obietnicy niewzruszoność swojego postanowienia, poręczył je przysięgą, 18. abyśmy przez dwie niewzruszone rzeczy, w których niemożliwe jest, aby Bóg skłamał, mieli mocną zachętę my, którzy uciekliśmy, aby uchwycić się nadziei nam przedstawionej.

[c]

2 Kor. 1:12 Naszą chlubą jest to świadectwo naszego sumienia, że w prostocie i szczerości Bożej, nie w cielesnej mądrości, ale w łasce Bożej, postępowaliśmy na świecie, a zwłaszcza pośród was.

2 Piotra 1:4-5 4. Przez które zostały nam darowane drogie i największe obietnice, abyście przez nie stali się uczestnikami boskiej natury, uniknąwszy zepsucia, jakie na świecie jest przez pożądliwość. 5. Dlatego właśnie dokładajcie wszelkich starań i uzupełniajcie waszą wiarę cnotą, cnotę poznaniem.

2 Piotra 1:10-11 10. Dlatego, bracia, tym bardziej starajcie się umocnić wasze powołanie i wybranie. Jeśli bowiem to uczynicie, nigdy się nie potkniecie. 11. W ten sposób będziecie mieli szeroko otwarty dostęp do wiecznego królestwa naszego Pana i Zbawiciela Jezusa Chrystusa.

1 Jan 2:3 A po tym poznajemy, że go znamy, jeśli zachowujemy jego przykazania.

1 Jan 3:14 My wiemy, że przeszliśmy ze śmierci do życia, bo miłujemy braci. Kto nie miłuje brata, pozostaje w śmierci.

[d]

Rzym. 8:15-16 15. Nie otrzymaliście bowiem ducha niewoli, by znowu się bać, lecz otrzymaliście Ducha adopcji, przez którego wołamy: Abba, Ojcze! 16. Ten to Duch świadczy z naszym duchem, że jesteśmy dziećmi Bożymi.

[e]

Ef. 1:13-14 W nim i wy, którzy usłyszeliście słowo prawdy, Ewangelię waszego zbawienia, i uwierzyliście w niego, zostaliście zapieczętowani obiecanym Duchem Świętym, 14. który jest zadatkiem naszego dziedzictwa, aż nastąpi odkupienie nabytej własności, ku chwale jego chwały.

Ef. 4:30 I nie zasmucajcie Ducha Świętego Bożego, którym zostaliście zapieczętowani na dzień odkupienia.

2 Kor. 1:21-22 Tym zaś, który nas utwierdza razem z wami w Chrystusie, i który nas namaścił, jest Bóg; 22. który też zapieczętował nas i dał Ducha do naszych serc jako zadatek.


Artykuł 3

Ta nieomylna pewność nie należy do samej istoty wiary, ale prawdziwy wierzący może długo czekać i zmagać się z wieloma trudnościami, zanim stanie się jej uczestnikiem[a]. Jednakże, będąc wspomaganym przez Ducha, aby poznać rzeczy, które zostały mu darmo dane od Boga, może, bez nadzwyczajnego objawienia, poprzez właściwe korzystanie ze zwykłych środków, osiągnąć ją[b]. Dlatego każdy ma obowiązek dokładać wszelkich starań, aby umocnić swoje powołanie i wybranie[c], aby jego serce mogło się poszerzyć w pokoju i radości w Duchu Świętym, w miłości i wdzięczności do Boga oraz w sile i radości w obowiązkach posłuszeństwa[d], które są właściwymi owocami tej pewności; daleko więc jest od tego, aby prowadziła ludzi do rozwiązłości[e].

Biblijna podstawa

[a]

Psalm 88 Cały psalm opisuje rozpacz i wołanie do Boga w głębokim ucisku.

Psalm 77:1-12 1. Głośno wołam do Boga, głośno wołam, a On mnie wysłucha. 2. W dniu mojej niedoli szukałem Pana, moja ręka w nocy była wyciągnięta i nie opadała, moja dusza nie dała się pocieszyć. 3. Wspominałem Boga i jęczałem, rozmyślałem, a duch mój omdlewał. 4. Trzymałeś otwarte moje powieki; byłem tak zaniepokojony, że nie mogłem mówić. 5. Rozmyślałem o dawnych dniach, o latach dawnych wieków. 6. Przypominałem sobie moje pieśni w nocy, rozmyślałem w moim sercu, a duch mój badał. 7. Czy Pan odrzuci na wieki i już nigdy nie będzie łaskawy? 8. Czy jego miłosierdzie ustało na zawsze? Czy jego obietnica skończyła się na wszystkie pokolenia? 9. Czy Bóg zapomniał być łaskawy? Czy w gniewie powstrzymał swoje miłosierdzie? 10. I powiedziałem: To jest moja boleść, ale wspomnienie lat prawicy Najwyższego. 11. Będę wspominał dzieła Pana, bo będę pamiętał o twoich dawnych cudach. 12. Rozmyślać będę o wszystkich twoich dziełach i rozważać o twoich czynach.

Izaj. 50:10 Kto wśród was boi się Pana, niech ufa w imię Pana i polega na swoim Bogu.

Marka 9:24 A zaraz ojciec dziecięcia zawołał, mówiąc ze łzami: Wierzę, pomóż mojej niewierze!

1 Jan 5:13 To napisałem wam, którzy wierzycie w imię Syna Bożego, abyście wiedzieli, że macie życie wieczne.

[b]

1 Kor. 2:12 A my nie otrzymaliśmy ducha świata, ale Ducha, który jest z Boga, abyśmy wiedzieli, co nam zostało darowane przez Boga.

Ef. 3:17-19 17. Aby Chrystus przez wiarę mieszkał w waszych sercach, abyście w miłości wkorzenieni i ugruntowani, 18. zdołali pojąć ze wszystkimi świętymi, czym jest szerokość, długość, głębokość i wysokość, 19. i poznać miłość Chrystusa, która przewyższa poznanie, abyście zostali napełnieni całą pełnią Bożą.

Hebr. 6:11-12 11. Pragniemy natomiast, aby każdy z was wykazywał tę samą gorliwość dla pełnej pewności nadziei aż do końca, 12. abyście nie stali się leniwi, ale naśladowali tych, którzy przez wiarę i cierpliwość dziedziczą obietnice.

1 Jan 4:13 Po tym poznajemy, że w nim mieszkamy, a on w nas, bo dał nam ze swojego Ducha.

[c]

2 Piotra 1:10 Dlatego, bracia, tym bardziej starajcie się umocnić wasze powołanie i wybranie. Jeśli bowiem to uczynicie, nigdy się nie potkniecie.

[d]

Rzym. 5:1-2 1. Usprawiedliwieni więc z wiary, mamy pokój z Bogiem przez naszego Pana Jezusa Chrystusa. 2. Przez którego też mamy dostęp przez wiarę do tej łaski, w której stoimy, i chlubimy się nadzieją chwały Bożej.

Rzym. 5:5 A nadzieja nie zawodzi, bo miłość Boża jest rozlana w naszych sercach przez Ducha Świętego, który został nam dany.

Rzym. 14:17 Królestwo Boże to nie pokarm i napój, ale sprawiedliwość, pokój i radość w Duchu Świętym.

Rzym. 15:13 A Bóg nadziei niech was napełni wszelką radością i pokojem w wierze, abyście obfitowali w nadzieję przez moc Ducha Świętego.

Ef. 1:3-4 3. Błogosławiony niech będzie Bóg i Ojciec naszego Pana Jezusa Chrystusa, który nas pobłogosławił wszelkim duchowym błogosławieństwem niebios w Chrystusie, 4. ponieważ wybrał nas w nim przed założeniem świata, abyśmy byli święci i nienaganni przed jego obliczem w miłości.

Psalm 4:6-7 6. Wielu mówi: Kto nam ukaże dobro? Panie, podnieś na nas światłość swojego oblicza! 7. Wlałeś więcej radości w moje serce, niż mają wtedy, gdy obfituje ich zboże i wino.

Psalm 119:32 Będę biegł drogą twoich przykazań, gdy poszerzysz moje serce.

[e]

Psalm 130:4 Ale u ciebie jest przebaczenie, aby się ciebie bano.

Rzym. 6:1-2 1. Cóż więc powiemy? Czy mamy trwać w grzechu, aby łaska obfitowała? 2. Nie daj Boże! My, którzy umarliśmy dla grzechu, jak możemy jeszcze w nim żyć?

Rzym. 8:1 Teraz więc nie ma żadnego potępienia dla tych, którzy są w Chrystusie Jezusie.

Rzym. 8:12 Dlatego, bracia, jesteśmy dłużnikami nie ciała, aby żyć według ciała.

2 Kor. 7:1 Mając więc te obietnice, umiłowani, oczyśćmy samych siebie ze wszelkiej zmazy ciała i ducha, udoskonalając świętość w bojaźni Bożej.

Tyt. 2:11-12 11. Ukazała się bowiem łaska Boga, która niesie zbawienie wszystkim ludziom, 12. nauczając nas, abyśmy wyrzekli się bezbożności i światowych pożądliwości, a żyli trzeźwo, sprawiedliwie i pobożnie na tym świecie.

Tyt. 2:14 Który wydał samego siebie za nas, aby odkupić nas od wszelkiej nieprawości i oczyścić dla siebie lud na własność, gorliwy w dobrych uczynkach.

1 Jan 1:6-7 6. Jeśli mówimy, że mamy społeczność z nim, a chodzimy w ciemności, kłamiemy i nie postępujemy zgodnie z prawdą. 7. Jeśli zaś chodzimy w światłości, jak on sam jest w światłości, mamy społeczność jedni z drugimi, a krew Jezusa Chrystusa, jego Syna, oczyszcza nas z wszelkiego grzechu.

1 Jan 2:1-2 1. Moje dzieci, to wam piszę, abyście nie grzeszyli. A jeśli by ktoś zgrzeszył, mamy orędownika u Ojca, Jezusa Chrystusa sprawiedliwego. 2. On bowiem jest przebłaganiem za nasze grzechy, a nie tylko za nasze, lecz także za grzechy całego świata.

1 Jan 3:2-3 2. Umiłowani, teraz jesteśmy dziećmi Bożymi, ale jeszcze się nie objawiło, czym będziemy. Lecz wiemy, że gdy się objawi, będziemy do niego podobni, bo ujrzymy go takim, jakim jest. 3. A każdy, kto tę nadzieję w nim pokłada, oczyszcza się, tak jak on jest czysty.


Artykuł 4

Prawdziwi wierzący mogą mieć pewność swojego zbawienia na różne sposoby zachwianą, osłabioną i przerywaną; przez zaniedbanie w jej zachowywaniu; przez popadnięcie w jakiś szczególny grzech, który rani sumienie i zasmuca Ducha; przez nagłą lub gwałtowną pokusę; przez to, że Bóg cofa światłość swojego oblicza i pozwala nawet tym, którzy się go boją, chodzić w ciemności i nie mieć światła[a]; jednak nie są oni całkowicie pozbawieni tego Bożego nasienia, życia wiary, miłości do Chrystusa i braci, tej szczerości serca i sumienia obowiązku, z których to, przez działanie Ducha, ta pewność może we właściwym czasie zostać ożywiona[b], a w międzyczasie są podtrzymywani przed całkowitą rozpaczą[c].

Biblijna podstawa

[a]

Psalm 31:22 Mówiłem bowiem w moim pośpiechu: Zostałem odrzucony sprzed twoich oczu. Lecz ty wysłuchałeś głos mojego błagania, gdy wołałem do ciebie.

Psalm 51:8 Spraw, abym usłyszał radość i wesele, aby się rozradowały kości, które skruszyłeś.

Psalm 51:12 Przywróć mi radość twojego zbawienia i wesprzyj mnie duchem ochoczym.

Psalm 51:14 Wybaw mnie od winy krwi, Boże, Boże mojego zbawienia, a mój język głośno opowiadać będzie twoją sprawiedliwość.

Psalm 77:1-10 (Wersety 1-10 z Psalmu 77, włącznie z ich pełnym tekstem).

Psalm 88 Cały psalm opisuje rozpacz i wołanie do Boga w głębokim ucisku.

Pieśń nad Pieśniami 5:2-3 2. Ja spałam, ale moje serce czuwało. Oto mój ukochany pukał: Otwórz mi, moja siostro, moja przyjaciółko, moja gołąbko, moja doskonała, bo moja głowa jest pełna rosy, moje kędziory kropli nocy. 3. Zrzuciłam już moją suknię; jakże mam ją znowu włożyć? Obmyłam moje nogi; jakże mam je znów pobrudzić?

Pieśń nad Pieśniami 5:6 Otworzyłam mojemu ukochanemu, lecz mój ukochany zniknął; odszedł. Moja dusza omdlała, gdy przemówił. Szukałam go, ale go nie znalazłam; wołałam go, ale mi nie odpowiedział.

Izaj. 50:10 Kto wśród was boi się Pana, niech ufa w imię Pana i polega na swoim Bogu.

Mat. 26:69-72 69. Piotr zaś siedział na dziedzińcu. I podeszła do niego pewna służąca, mówiąc: Ty też byłeś z Jezusem Galilejczykiem. 70. Lecz on zaparł się wobec wszystkich, mówiąc: Nie wiem, co mówisz. 71. A gdy wyszedł na przedsionek, zobaczyła go inna i rzekła do tych, którzy tam byli: Ten był z Jezusem Nazarejczykiem. 72. I znowu zaparł się pod przysięgą: Nie znam tego człowieka.

Efezjan 4:30-31 30. Nie zasmucajcie Ducha Świętego Bożego, którym zostaliście zapieczętowani na dzień odkupienia. 31. Usuńcie spośród siebie wszelką gorycz, zapalczywość, gniew, krzyk i bluźnierstwo wraz z wszelką złością.

[b]

Hioba 13:15 Oto choćby mnie zabił, w nim będę ufał; jednak swoje drogi będę przed nim bronił.

Psalm 51:8 Spraw, abym usłyszał radość i wesele, aby się rozradowały kości, które skruszyłeś.

Psalm 51:12 Przywróć mi radość twojego zbawienia i wesprzyj mnie duchem ochoczym.

Psalm 73:15 Gdybym powiedział: Będę mówił jak oni, oto zdradziłbym ród twoich synów.

Izaj. 50:10 Kto wśród was boi się Pana, niech ufa w imię Pana i polega na swoim Bogu.

Łuk. 22:32 Lecz ja prosiłem za tobą, aby nie ustała twoja wiara. Ty zaś, gdy się nawrócisz, utwierdzaj swoich braci.

1 Jana 3:9 Każdy, kto się narodził z Boga, nie grzeszy, bo jego nasienie trwa w nim i nie może grzeszyć, gdyż narodził się z Boga.

[c]

Psalm 22:1 Boże mój, Boże mój, czemu mnie opuściłeś? Czemu jesteś tak daleko od mojego wybawienia i od słów mojego wołania?

Psalm 88 Cały psalm opisuje rozpacz i wołanie do Boga w głębokim ucisku.

Izaj. 54:7-10 7. Na krótką chwilę cię opuściłem, ale w wielkim miłosierdziu zgromadzę cię. 8. W przystępie gniewu zakryłem na chwilę przed tobą moje oblicze, ale w wiecznej łaskawości zlituję się nad tobą, mówi Pan, twój Odkupiciel. 9. Bo to jest dla mnie jak wody Noego: jak przysiągłem, że wody Noego nie spadną już więcej na ziemię, tak przysiągłem, że nie będę się na ciebie gniewał ani cię łajał. 10. Bo góry mogą ustąpić i pagórki się zachwiać, ale moje miłosierdzie nie odstąpi od ciebie, a przymierze mojego pokoju się nie zachwieje, mówi Pan, który się nad tobą lituje.

Jerem. 32:40 I zawrę z nimi wieczne przymierze, że nie odwrócę się od nich, aby im czynić dobrze, i dam im w serca moją bojaźń, aby nie odstąpili ode mnie.

Mich. 7:7-9 7. Ja jednak będę wyglądać Pana, będę oczekiwać Boga mojego zbawienia; mój Bóg mnie wysłucha. 8. Nie ciesz się nade mną, moja nieprzyjaciółko! Choć upadłem, powstanę; choć siedzę w ciemności, Pan będzie moją światłością. 9. Zniosę gniew Pana, bo zgrzeszyłem przeciwko niemu, aż rozsądzi moją sprawę i mnie wyzwoli. Wyprowadzi mnie na światłość, a ja ujrzę jego sprawiedliwość.


O Prawie Bożym

Artykuł 1

Bóg dał Adamowi prawo powszechnego posłuszeństwa wypisane w jego sercu oraz szczególny nakaz, aby nie spożywać owocu drzewa poznania dobra i zła, jako przymierze uczynków, przez które zobowiązał go i całe jego potomstwo do osobistego, całkowitego, dokładnego i wiecznego posłuszeństwa; obiecał życie po wypełnieniu tego przykazania i zagroził śmiercią w przypadku jego złamania; i wyposażył go w moc i zdolność do jego przestrzegania[a].

Biblijna podstawa

[a]

1 Mojż. 1:26-27 26. Potem rzekł Bóg: Uczyńmy człowieka na nasz obraz, podobnego do nas. I niech panuje nad rybami morskimi, nad ptactwem niebieskim, nad bydłem, nad całą ziemią i nad wszelkim płazem pełzającym po ziemi. 27. Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz; na obraz Boga stworzył go: stworzył mężczyznę i niewiastę.

1 Mojż. 2:17 Ale z drzewa poznania dobra i zła nie będziesz jeść, bo w dniu, w którym z niego zjesz, na pewno umrzesz.

Hioba 28:28 I powiedział do człowieka: Oto bojaźń Pana – to jest mądrość, a unikanie zła – to rozum.

Koh. 7:29 Oto tylko to znalazłem, że Bóg stworzył człowieka prostego, lecz oni szukają wielu wynalazków.

Rzym. 2:14-15 14. Gdy bowiem poganie, którzy nie mają prawa, z natury czynią to, co prawo nakazuje, wtedy ci, choć prawa nie mają, sami dla siebie są prawem. 15. Dowodzą też, że treść prawa jest zapisana w ich sercach, ich sumienie bowiem poświadcza to, a ich myśli nawzajem się oskarżają lub też uniewinniają.

Rzym. 5:12 Przeto, jak przez jednego człowieka grzech wszedł na świat, a przez grzech śmierć, tak i na wszystkich ludzi śmierć przyszła, bo wszyscy zgrzeszyli.

Rzym. 5:19 Jak bowiem przez nieposłuszeństwo jednego człowieka wielu stało się grzesznikami, tak przez posłuszeństwo jednego wielu stanie się sprawiedliwymi.

Rzym. 10:5 Mojżesz bowiem pisze o sprawiedliwości, która jest z prawa: Człowiek, który to czyni, będzie przez to żył.

Gal. 3:10 Bo wszyscy, którzy polegają na uczynkach prawa, są pod przekleństwem. Napisane jest bowiem: Przeklęty każdy, kto nie trwa we wszystkim, co jest napisane w księdze prawa, aby to czynić.

Gal. 3:12 Prawo zaś nie opiera się na wierze, lecz mówi: Człowiek, który je wypełni, przez nie będzie żył.


Artykuł 2

Prawo to, zapisane w sercu, pozostało doskonałą regułą sprawiedliwości po upadku człowieka. Bóg przekazał je na górze Synaj w formie dziesięciu przykazań, spisanych na dwóch tablicach. Pierwsze cztery przykazania zawierają nasze obowiązki wobec Boga, a pozostałe sześć – nasze obowiązki wobec człowieka[a][b].

Biblijna podstawa

[a]

2 Mojż. 34:1 Pan powiedział do Mojżesza: Wykuj sobie dwie tablice kamienne, takie jak poprzednie, a ja na tych tablicach napiszę słowa, które były na pierwszych tablicach, które rozbiłeś.

5 Mojż. 5:32 Baczcie więc, abyście czynili tak, jak wam nakazał Pan, wasz Bóg. Nie zbaczajcie ani na prawo, ani na lewo.

5 Mojż. 10:4 A on napisał na tych tablicach, podobnie jak poprzednio, dziesięć przykazań, które Pan wypowiedział do was na górze spośród ognia w dniu zgromadzenia. Potem Pan dał mi te tablice.

Rzym. 13:8-9 8. Nikomu nic winni nie bądźcie, oprócz tego, abyście się wzajemnie miłowali. Kto bowiem miłuje drugiego, wypełnił prawo. 9. Gdyż przykazania: Nie cudzołóż, nie zabijaj, nie kradnij, nie mów fałszywego świadectwa, nie pożądaj i wszystkie inne streszczają się w tym słowie: Miłuj swego bliźniego jak siebie samego.

Jakuba 1:25 Ale kto wejrzy w doskonałe prawo wolności i w nim wytrwa, nie jest słuchaczem zapominalskim, lecz wykonawcą dzieła, ten będzie błogosławiony w swoim działaniu.

Jakuba 2:8 Jeśli wypełniacie królewskie prawo zgodnie z Pismem: Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego, dobrze czynicie.

Jakuba 2:10-12 10. Kto bowiem przestrzega całego prawa, a uchybi w jednym, jest winny wszystkiego. 11. Bo ten, który powiedział: Nie cudzołóż, powiedział też: Nie zabijaj. Jeśli więc nie cudzołożysz, ale zabijasz, jesteś przestępcą prawa. 12. Tak mówcie i tak czyńcie, jak ci, którzy mają być sądzeni przez prawo wolności.

[b]

Mat. 22:37-40 37. Jezus mu odpowiedział: Będziesz miłował Pana, swego Boga, z całego swego serca, z całej swojej duszy i z całej swojej myśli. 38. To jest pierwsze i największe przykazanie. 39. A drugie podobne jest do niego: Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego. 40. Na tych dwóch przykazaniach opiera się całe Prawo i Prorocy.


Artykuł 3

Oprócz tego prawa, powszechnie zwanego moralnym, Bóg dał ludowi Izraela prawa ceremonialne, które zawierały różne typowe przepisy, częściowo dotyczące czci, obrazujące Chrystusa, jego łaski, działania, cierpienia i korzyści[a], a częściowo przedstawiające różne nauki o moralnych obowiązkach[b]. Wszystkie te prawa ceremonialne, ustanowione jedynie do czasu reformacji, zostały zniesione i unieważnione przez Jezusa Chrystusa, prawdziwego Mesjasza i jedynego prawodawcę, który został wyposażony w moc od Ojca w tym celu.

Biblijna podstawa

[a]

Gal. 4:1-3 1. Mówię więc, że dopóki dziedzic jest dzieckiem, niczym się nie różni od sługi, chociaż jest panem wszystkiego, 2. lecz jest pod opiekunami i rządcami aż do czasu wyznaczonego przez ojca. 3. Tak i my, dopóki byliśmy dziećmi, byliśmy w niewoli pod żywiołami świata.

Kol. 2:17 Są one bowiem cieniem rzeczy przyszłych, ale ciało należy do Chrystusa.

Hebr. 9 Cały rozdział odnosi się do praw ceremonialnych Starego Testamentu, które są cieniami rzeczy przyszłych, a Chrystus jest rzeczywistością tych cieni.

Hebr. 10:1 Prawo bowiem, mając cień przyszłych dóbr, a nie sam obraz tych rzeczy, nigdy nie może tymi samymi ofiarami, które co roku stale składają, przywieść do doskonałości tych, którzy je przynoszą.

[b]

1 Kor. 5:7 Usuńcie stary kwas, abyście byli nowym zaczynem, ponieważ jesteście przaśni. Chrystus bowiem, nasza Pascha, został za nas ofiarowany.

2 Kor. 6:17 Dlatego wyjdźcie spośród nich i odłączcie się, mówi Pan, i nie dotykajcie tego, co nieczyste, a ja was przyjmę.

Judy 1:23 Innych zaś ratujcie z ognia, wyrywając ich; innych zaś strofujcie z bojaźnią, brzydząc się nawet szatą splugawioną przez ciało.


Artykuł 4

Również dał im różne prawa sądowe, które wygasły wraz z państwem tego ludu, nie zobowiązując nikogo innego w mocy tej instytucji, a ich ogólna sprawiedliwość nadal ma zastosowanie moralne.


Artykuł 5

Prawo moralne na zawsze wiąże wszystkich ludzi, zarówno usprawiedliwionych, jak i innych, do posłuszeństwa mu[a], i to nie tylko ze względu na treść, którą zawiera, ale również ze względu na autorytet Boga Stworzyciela, który je nadał[b]. Chrystus w Ewangelii nie rozwiązuje w żaden sposób tej obowiązującej zasady, lecz przeciwnie, wzmacnia ją[c].

Biblijna podstawa

[a]

Rzym. 13:8-10 8. Nikomu nic winni nie bądźcie, oprócz tego, abyście się wzajemnie miłowali. Kto bowiem miłuje drugiego, wypełnił prawo. 9. Gdyż przykazania: Nie cudzołóż, nie zabijaj, nie kradnij, nie mów fałszywego świadectwa, nie pożądaj i wszystkie inne streszczają się w tym słowie: Miłuj swego bliźniego jak siebie samego. 10. Miłość nie wyrządza zła bliźniemu. Wypełnieniem więc prawa jest miłość.

Efez. 6:2 Czcij swego ojca i matkę – to jest pierwsze przykazanie z obietnicą.

1 Jan 2:3-4 3. A po tym poznajemy, że go znamy, jeśli zachowujemy jego przykazania. 4. Kto mówi: Znam go, a nie zachowuje jego przykazań, jest kłamcą i nie ma w nim prawdy.

1 Jan 2:7-8 7. Bracia, nie piszę wam nowego przykazania, ale stare przykazanie, które mieliście od początku. Stare przykazanie to słowo, które słyszeliście od początku. 8. A jednak piszę wam nowe przykazanie, które jest prawdziwe w nim i w was, gdyż ciemność przemija, a prawdziwa światłość już świeci.

[b]

Jakub 2:10-11 10. Kto bowiem przestrzega całego prawa, a uchybi w jednym, jest winny wszystkiego. 11. Bo ten, który powiedział: Nie cudzołóż, powiedział też: Nie zabijaj. Jeśli więc nie cudzołożysz, ale zabijasz, jesteś przestępcą prawa.

[c]

Mat. 5:17-19 17. Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo albo Proroków. Nie przyszedłem znieść, ale wypełnić. 18. Zaprawdę bowiem powiadam wam: Dopóki nie przeminie niebo i ziemia, ani jedna jota, ani jedna kreska nie przeminie z Prawa, aż wszystko się wypełni. 19. Kto więc zniósłby jedno z tych przykazań, choćby najmniejsze, i uczyłby tak ludzi, będzie najmniejszy w królestwie niebieskim. Lecz kto by je wypełniał i nauczał, ten będzie wielki w królestwie niebieskim.

Rzym. 3:31 Czy więc unieważniamy Prawo przez wiarę? Wręcz przeciwnie, utwierdzamy Prawo.

Jakub 2:8 Jeśli wypełniacie królewskie prawo zgodnie z Pismem: Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego, dobrze czynicie.


Artykuł 6

Chociaż prawdziwi wierzący nie są pod prawem jako przymierzem uczynków, aby przez nie byli usprawiedliwieni lub potępieni[a], to jednak jest ono wielce użyteczne dla nich, jak również dla innych; jako reguła życia, informująca ich o woli Bożej i ich obowiązkach, kieruje nimi i zobowiązuje ich do postępowania zgodnie z nim[b]; odkrywając również grzeszne zanieczyszczenia ich natury, serc i życia[c], tak że badając się w jego świetle, mogą dojść do większego przekonania, upokorzenia i nienawiści do grzechu[d], a także do wyraźniejszego dostrzeżenia potrzeby Chrystusa i doskonałości Jego posłuszeństwa[e]. Jest ono również użyteczne dla odrodzonych, aby powstrzymać ich skażenia, gdyż zabrania grzechu[f], a groźby zawarte w nim służą do ukazania, na co zasługują nawet ich grzechy, i jakie cierpienia mogą ich za nie spotkać w tym życiu, mimo że są uwolnieni od przekleństwa, które grozi w prawie[g]. Obietnice zawarte w prawie w podobny sposób ukazują im Boże uznanie dla posłuszeństwa i jakie błogosławieństwa mogą otrzymać w związku z jego spełnieniem[h], choć nie jako należne im z tytułu prawa jako przymierza uczynków[i]; dlatego czynienie dobra i powstrzymywanie się od zła, ponieważ prawo zachęca do jednego i odstrasza od drugiego, nie jest dowodem na to, że ktoś jest pod prawem, a nie pod łaską[k].

Biblijna podstawa

[a]

Dz.Ap. 13:39 I w nim każdy, kto wierzy, zostaje usprawiedliwiony ze wszystkiego, z czego nie mogliście być usprawiedliwieni przez prawo Mojżesza.

Rzym. 6:14 Grzech bowiem nie będzie panował nad wami, bo nie jesteście pod prawem, lecz pod łaską.

Rzym. 8:1 Teraz więc nie ma żadnego potępienia dla tych, którzy są w Chrystusie Jezusie, którzy nie postępują według ciała, ale według Ducha.

Gal. 2:16 Wiedząc, że człowiek nie zostaje usprawiedliwiony z uczynków prawa, ale tylko przez wiarę w Jezusa Chrystusa, i my uwierzyliśmy w Jezusa Chrystusa, abyśmy zostali usprawiedliwieni z wiary w Chrystusa, a nie z uczynków prawa, ponieważ z uczynków prawa nie będzie usprawiedliwione żadne ciało.

Gal. 3:13 Chrystus odkupił nas od przekleństwa prawa, stając się za nas przekleństwem. Napisane jest bowiem: Przeklęty każdy, kto zawisł na drzewie.

Gal. 4:4-5 Lecz gdy nadeszła pełnia czasu, Bóg posłał swego Syna, zrodzonego z kobiety, zrodzonego pod prawem, 5. aby odkupił tych, którzy byli pod prawem, abyśmy dostąpili usynowienia.

[b]

Psalm 119:4-6 4. Ty nałożyłeś swoje przykazania, aby pilnie ich przestrzegano. 5. Oby moje drogi były skierowane do przestrzegania twoich ustaw! 6. Wtedy nie będę się wstydził, gdy będę zważał na wszystkie twoje przykazania.

Rzym. 7:12 Tak więc prawo jest święte i przykazanie jest święte, sprawiedliwe i dobre.

Rzym. 7:22 Mam bowiem upodobanie w prawie Bożym według wewnętrznego człowieka.

Rzym. 7:25 Dlatego dziękuję Bogu przez Jezusa Chrystusa, naszego Pana. A tak sam służę umysłem prawu Bożemu, ale ciałem prawu grzechu.

1 Kor. 7:19 Obrzezanie nic nie znaczy i nieobrzezanie nic nie znaczy, ale liczy się przestrzeganie przykazań Bożych.

Gal. 5:14 Całe bowiem prawo wypełnia się w jednym słowie: Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego.

Gal. 5:16 Mówię więc: Postępujcie w Duchu, a nie będziecie wypełniali pożądliwości ciała.

Gal. 5:18-23 18. Jeśli jednak jesteście prowadzeni przez Ducha, nie jesteście pod prawem. 19. Jawne zaś są uczynki ciała, są nimi: cudzołóstwo, nierząd, nieczystość, rozpusta, 20. bałwochwalstwo, czary, nienawiść, spory, zazdrość, gniew, kłótnie, niezgody, herezje, 21. zawiść, zabójstwa, pijaństwo, hulanki i tym podobne. Zapowiadam wam o tym, tak jak już wcześniej zapowiedziałem, że ci, którzy dopuszczają się takich rzeczy, nie odziedziczą królestwa Bożego. 22. Owocem zaś Ducha jest: miłość, radość, pokój, cierpliwość, uprzejmość, dobroć, wiara, 23. łagodność, wstrzemięźliwość. Przeciwko takim nie ma prawa.

[c]

Rzym. 3:20 Dlatego z uczynków prawa nie będzie usprawiedliwione przed nim żadne ciało, bo przez prawo jest poznanie grzechu.

Rzym. 7:7 Cóż więc powiemy? Czy prawo jest grzechem? Nie daj Boże! Przeciwnie, nie poznałem grzechu inaczej, jak przez prawo. Bo i o pożądliwości nie wiedziałbym, gdyby prawo nie mówiło: Nie będziesz pożądał.

[d]

Rzym. 7:9 Ja bowiem żyłem kiedyś bez prawa, lecz gdy przyszło przykazanie, grzech ożył, a ja umarłem.

Rzym. 7:14 Wiemy bowiem, że prawo jest duchowe, ale ja jestem cielesny, zaprzedany grzechowi.

Rzym. 7:24 Nędzny ja człowiek! Któż mnie wybawi z tego ciała śmierci?

Jakub 1:23-25 23. Jeśli bowiem ktoś jest słuchaczem słowa, a nie wykonawcą, podobny jest do człowieka, który ogląda w lustrze swoje naturalne oblicze. 24. Bo przyjrzał się sobie, odszedł i zaraz zapomniał, jakim był. 25. Kto zaś wejrzy w doskonałe prawo wolności i w nim wytrwa, nie jest słuchaczem zapominalskim, lecz wykonawcą dzieła, ten będzie błogosławiony w swoim działaniu.

[e]

Rzym. 7:24-25 24. Nędzny ja człowiek! Któż mnie wybawi z tego ciała śmierci? 25. Dziękuję Bogu przez Jezusa Chrystusa, naszego Pana. A tak sam służę umysłem prawu Bożemu, ale ciałem prawu grzechu.

Rzym. 8:3-4 3. Co bowiem było niemożliwe dla prawa, bo było słabe z powodu ciała, tego dokonał Bóg, posyłając swego Syna w podobieństwie grzesznego ciała, a z powodu grzechu potępił grzech w ciele, 4. aby sprawiedliwość prawa wypełniła się w nas, którzy nie postępujemy według ciała, ale według Ducha.

Gal. 3:24 Tak więc prawo było naszym przewodnikiem do Chrystusa, abyśmy zostali usprawiedliwieni z wiary.

[f]

Psalm 119:101 Powstrzymywałem moje nogi od każdej złej drogi, aby przestrzegać twego słowa.

Psalm 119:104 Przez twoje przykazania nabrałem rozumu, dlatego nienawidzę każdej drogi fałszu.

Psalm 119:128 Dlatego uważam wszystkie twoje przykazania za słuszne i nienawidzę każdej drogi fałszu.

Jakub 2:11 Bo ten, który powiedział: Nie cudzołóż, powiedział też: Nie zabijaj. Jeśli więc nie cudzołożysz, ale zabijasz, jesteś przestępcą prawa.

[g]

Ezdr. 9:13-14 13. Po tym wszystkim, co na nas przyszło za nasze złe uczynki i za nasze wielkie przewinienia, ponieważ ty, nasz Boże, ukarałeś nas mniej, niż zasługują nasze winy, i dałeś nam takie ocalenie, 14. czy mielibyśmy znowu łamać twoje przykazania i zawierać małżeństwa z ludami tych obrzydliwości? Czyżbyś nie rozgniewał się na nas aż do zniszczenia, tak że nie zostałoby ani resztki, ani ocalenia?

Psalm 89:30-34 30. Jeśli jego synowie porzucą moje prawo i nie będą postępować według moich sądów, 31. jeśli naruszą moje ustawy i nie będą przestrzegać moich przykazań, 32. wtedy nawiedzę ich przestępstwa rózgą, a ich nieprawości plagami. 33. Ale nie cofnę od niego mojego miłosierdzia ani nie złamię mojej wierności. 34. Nie naruszę mojego przymierza i nie zmienię tego, co wyszło z moich ust.

[h]

3 Mojż. 26:1-14 1. Nie będziecie sobie robić bożków ani stawiać posągu ani pomnika, ani nie będziecie ustawiać w waszym kraju kamieni rytych, aby się im kłaniać, bo ja jestem Pan, wasz Bóg. 2. Moje szabaty będziecie zachowywać i szanować moje świątynie. Ja jestem Pan. [pozostałe wersety]

2 Kor. 6:16 Jakaż zgoda między świątynią Boga a bałwanami? Wy bowiem jesteście świątynią Boga żywego, jak powiedział Bóg: Zamieszkam w nich i będę wśród nich chodził, i będę ich Bogiem, a oni będą moim ludem.

Psalm 19:11 Twój sługa także jest przez nie oświecany, a kto ich przestrzega, ma wielką nagrodę.

Psalm 37:11 Ale pokorni odziedziczą ziemię i rozkoszować się będą wielkim pokojem.

Mat. 5:5 Błogosławieni pokorni, gdyż oni odziedziczą ziemię.

Efez. 6:2-3 Czcij swego ojca i matkę – to jest pierwsze przykazanie z obietnicą – 3. aby ci się dobrze powodziło i abyś żył długo na ziemi.

[i]

Łuk. 17:10 Tak i wy, gdy uczynicie wszystko, co wam rozkazano, mówcie: Jesteśmy nieużytecznymi sługami, wykonaliśmy to, co powinniśmy wykonać.

Gal. 2:16 Wiedząc, że człowiek nie zostaje usprawiedliwiony z uczynków prawa, ale tylko przez wiarę w Jezusa Chrystusa, i my uwierzyliśmy w Jezusa Chrystusa, abyśmy zostali usprawiedliwieni z wiary w Chrystusa, a nie z uczynków prawa, ponieważ z uczynków prawa nie będzie usprawiedliwione żadne ciało.

[k]

Rzym. 6:12-14 12. Niech więc nie króluje grzech w waszym śmiertelnym ciele, abyście go słuchali w jego pożądliwościach. 13. Nie oddawajcie też swoich członków grzechowi na oręż nieprawości, ale oddawajcie samych siebie Bogu jako ożywionych z martwych, a swoje członki Bogu na oręż sprawiedliwości. 14. Grzech bowiem nie będzie panował nad wami, bo nie jesteście pod prawem, lecz pod łaską.

Hebr. 12:28-29 28. Dlatego, otrzymując królestwo, które się nie może zachwiać, miejmy łaskę, przez którą możemy podobać się Bogu, służąc mu z nabożnym szacunkiem i bojaźnią. 29. Nasz Bóg bowiem jest ogniem trawiącym.

1 Piotra 3:8-12 8. A w końcu: bądźcie wszyscy jednomyślni, współczujący, miłujący braci, miłosierni, uprzejmi; 9. nie oddawajcie złem za zło ani złorzeczeniem za złorzeczenie, ale przeciwnie: błogosławcie, wiedząc, że zostaliście do tego powołani, abyście odziedziczyli błogosławieństwo. 10. Kto bowiem chce miłować życie i oglądać dobre dni, niech powstrzyma swój język od zła, a swoje wargi od mówienia zdrady. 11. Niech unika zła i czyni dobro, niech szuka pokoju i dąży do niego. 12. Oczy Pana bowiem są zwrócone na sprawiedliwych, a jego uszy na ich prośby, ale oblicze Pana jest przeciwko tym, którzy czynią zło.

Psalm 34:12-16 12. Któż jest człowiekiem, który pragnie życia, miłuje dni, aby oglądać dobro? 13. Strzeż swojego języka od zła, a swoich warg od mówienia zdrady. 14. Unikaj zła i czyń dobro, szukaj pokoju i dąż do niego. 15. Oczy Pana są zwrócone na sprawiedliwych, a jego uszy na ich wołanie. 16. Lecz oblicze Pana jest przeciwko tym, którzy czynią zło, aby wyciąć z ziemi pamięć o nich.


Artykuł 7

Wspomniane wyżej zastosowania prawa nie są sprzeczne z łaską ewangelii, lecz słodko z nią współpracują[a]; Duch Chrystusa ujarzmia i uzdalnia wolę człowieka do wykonywania tego, co wola Boża, objawiona w prawie, nakazuje, aby było czynione, z radością i dobrowolnością[b].

Biblijna podstawa

[a]

Gal. 3:21 Czy więc prawo jest przeciwko obietnicom Bożym? Nie daj Boże! Gdyby bowiem dane było prawo, które mogłoby ożywiać, wtedy naprawdę sprawiedliwość byłaby z prawa.

[b]

Ezech. 36:27 I włożę mojego Ducha do waszego wnętrza i sprawię, że będziecie postępować według moich ustaw, będziecie przestrzegać moich sądów i wypełniać je.

Hebr. 8:10 Takie zaś jest przymierze, które zawrę z domem Izraela po tych dniach, mówi Pan: Włożę moje prawa w ich umysły i wypiszę je na ich sercach. I będę ich Bogiem, a oni będą moim ludem.

Jerem. 31:33 Lecz takie przymierze zawrę z domem Izraela po tych dniach, mówi Pan: Włożę moje prawo w ich wnętrze i wypiszę je na ich sercu. I będę im Bogiem, a oni będą mi ludem.


O Ewangelii i Zakresie Jej Łaski

Artykuł 1

Przymierze uczynków, złamane przez grzech i uczynione nieużytecznym dla życia, Bóg zechciał zastąpić obietnicą Chrystusa, potomka niewiasty, jako środkiem powołania wybranych oraz wzbudzenia w nich wiary i upamiętania. W tej obietnicy, jako istota Ewangelii, została objawiona, i była w niej skuteczna, dla nawrócenia i zbawienia grzeszników.


Artykuł 2

Ta obietnica Chrystusa i zbawienia przez Niego jest objawiona wyłącznie w i przez Słowo Boże; ani dzieła stworzenia, ani opatrzność, ani światło natury nie odkrywają Chrystusa ani łaski przez Niego, nawet w ogólny czy niejasny sposób; tym bardziej ludzie pozbawieni objawienia Chrystusa przez obietnicę lub Ewangelię nie są zdolni przez nie osiągnąć zbawczej wiary lub upamiętania.


Artykuł 3

Objawienie Ewangelii grzesznikom, dokonane w różnych czasach i na różne sposoby, wraz z dodatkiem obietnic i nakazów dotyczących posłuszeństwa, jakie jest w niej wymagane, odnośnie do narodów i osób, którym jest udzielane, wynika wyłącznie z suwerennej woli i przyjemności Bożej, nie będąc związane żadną obietnicą z należytą poprawą ludzkich zdolności naturalnych w świetle, które bez niej zostało im dane, a czego nikt nigdy nie dokonał ani nie może dokonać. Dlatego we wszystkich wiekach głoszenie Ewangelii było udzielane ludziom i narodom w różnym zakresie, zgodnie z zamysłem woli Bożej.


Artykuł 4

Chociaż Ewangelia jest jedynym zewnętrznym środkiem objawienia Chrystusa i zbawczej łaski, i jako taka jest w pełni wystarczająca; to jednak, aby ludzie martwi w grzechach mogli się odrodzić, ożywić lub zostać zregenerowani, konieczne jest ponadto skuteczne, nieodparte działanie Ducha Świętego na całą duszę, aby wzbudzić w nich nowe duchowe życie, bez którego żadne inne środki nie są wystarczające do ich nawrócenia do Boga.


O Wolności Chrześcijańskiej i Wolności Sumienia

Artykuł 1

Wolność, którą Chrystus nabył dla wierzących pod Ewangelią, polega na ich uwolnieniu od winy grzechu, potępiającego gniewu Bożego, rygoru i przekleństwa prawa[a], oraz na ich uwolnieniu od obecnego złego świata, niewoli szatana i panowania grzechu[b], od zła ucisków, strachu przed śmiercią, żądła śmierci, zwycięstwa grobu i wiecznego potępienia[c]; a także na ich swobodnym dostępie do Boga[d] i na oddawaniu Mu posłuszeństwa nie ze strachu niewolnika, ale z miłości dziecka i chętnego umysłu[e]. Wszystko to było również wspólne dla wierzących pod prawem w istocie[f], ale pod Nowym Testamentem wolność chrześcijan została jeszcze bardziej rozszerzona przez uwolnienie ich od jarzma prawa ceremonialnego, całego prawnego zarządzania przymierza łaski, któremu poddany był Kościół żydowski[g], oraz przez większą odwagę dostępu do tronu łaski[h] i pełniejsze udzielanie się Ducha Bożego niż to, w czym zwykle uczestniczyli wierzący pod prawem[i].

Biblijna podstawa

[a]

Gal. 3:13 Chrystus odkupił nas od przekleństwa prawa, stając się za nas przekleństwem. Napisane jest bowiem: Przeklęty każdy, kto zawisł na drzewie.

1 Tes. 1:10 I oczekiwać jego Syna z nieba, którego wskrzesił z martwych, Jezusa, który nas wybawił od nadchodzącego gniewu.

Tytus 2:14 Który wydał samego siebie za nas, aby nas odkupić od wszelkiej nieprawości i oczyścić sobie lud na własność, gorliwy w dobrych uczynkach.

[b]

Dz.Ap. 26:18 Aby otworzyć ich oczy i odwrócić od ciemności do światłości, od władzy szatana do Boga, aby otrzymali przebaczenie grzechów i dziedzictwo wśród uświęconych przez wiarę we mnie.

Rzym. 6:14 Grzech bowiem nie będzie panował nad wami, bo nie jesteście pod prawem, lecz pod łaską.

Gal. 1:4 Który wydał samego siebie za nasze grzechy, aby nas wyrwać z obecnego złego świata, zgodnie z wolą Boga i naszego Ojca.

Kol. 1:13 Który nas wyrwał z mocy ciemności i przeniósł do królestwa swego umiłowanego Syna.

[c]

Psalm 119:71 Dobrze się stało, że zostałem upokorzony, abym nauczył się twoich ustaw.

Rzym. 8:1 Teraz więc nie ma żadnego potępienia dla tych, którzy są w Chrystusie Jezusie, którzy nie postępują według ciała, ale według Ducha.

Rzym. 8:28 A wiemy, że wszystko współdziała dla dobra tych, którzy miłują Boga, to jest tych, którzy są powołani według jego postanowienia.

1 Kor. 15:54-57 54. A gdy to, co zniszczalne, przyodzieje się w niezniszczalność, a to, co śmiertelne, przyodzieje się w nieśmiertelność, wtedy wypełni się to słowo, które jest napisane: Pochłonięta jest śmierć w zwycięstwie. 55. Gdzież jest, o śmierci, twoje żądło? Gdzież jest, o grobie, twoje zwycięstwo? 56. A żądłem śmierci jest grzech, a mocą grzechu jest prawo. 57. Ale Bogu niech będą dzięki, który nam daje zwycięstwo przez naszego Pana Jezusa Chrystusa.

[d]

Rzym. 5:1-2 Usprawiedliwieni więc z wiary, mamy pokój z Bogiem przez naszego Pana Jezusa Chrystusa. 2. Przez którego też mamy dostęp przez wiarę do tej łaski, w której stoimy, i chlubimy się nadzieją chwały Bożej.

[e]

Rzym. 8:14-15 14. Bo ci, których Duch Boży prowadzi, są dziećmi Bożymi. 15. Nie otrzymaliście bowiem ducha niewoli, by znowu się bać, lecz otrzymaliście Ducha adopcji, przez którego wołamy: Abba, Ojcze!

1 Jan 4:18 W miłości nie ma bojaźni, lecz doskonała miłość usuwa bojaźń, gdyż bojaźń dręczy. Kto się więc boi, nie jest doskonały w miłości.

[f]

Gal. 3:9 Tak więc ci, którzy są z wiary, dostępują błogosławieństwa razem z wierzącym Abrahamem.

Gal. 3:14 Aby błogosławieństwo Abrahama przeszło na pogan w Chrystusie Jezusie i abyśmy przez wiarę otrzymali obietnicę Ducha.

[g]

Dz.Ap. 15:10-11 Dlaczego więc teraz kusicie Boga, wkładając na szyje uczniów jarzmo, którego ani ojcowie nasi, ani my nie mogliśmy unieść? 11. Lecz wierzymy, że przez łaskę Pana Jezusa Chrystusa będziemy zbawieni, tak samo jak oni.

Gal. 4:1-3 1. Mówię więc, że dopóki dziedzic jest dzieckiem, niczym się nie różni od sługi, chociaż jest panem wszystkiego, 2. lecz jest pod opiekunami i rządcami aż do czasu wyznaczonego przez ojca. 3. Tak i my, dopóki byliśmy dziećmi, byliśmy w niewoli pod żywiołami świata.

Gal. 4:6-7 6. A ponieważ jesteście synami, Bóg posłał do waszych serc Ducha swego Syna, wołającego: Abba, Ojcze! 7. Tak więc już nie jesteś sługą, lecz synem, a jeśli synem, to i dziedzicem Bożym przez Chrystusa.

Gal. 5:1 Trwajcie więc w tej wolności, którą nas Chrystus obdarzył, i nie poddawajcie się znowu pod jarzmo niewoli.

[h]

Hebr. 4:14 Mając więc wielkiego najwyższego kapłana, który przeszedł przez niebiosa, Jezusa, Syna Bożego, trzymajmy się mocno naszego wyznania.

Hebr. 4:16 Przystąpmy więc z ufną odwagą do tronu łaski, abyśmy dostąpili miłosierdzia i znaleźli łaskę ku pomocy w odpowiednim czasie.

Hebr. 10:19-22 19. Mając więc, bracia, odwagę, by przez krew Jezusa wejść do miejsca najświętszego, 20. drogą nową i żywą, którą otworzył nam przez zasłonę, to jest przez swoje ciało; 21. oraz wielkiego kapłana nad domem Bożym, 22. przystąpmy ze szczerym sercem, w pełni wiary, oczyszczeni w sercach od złego sumienia i obmyci na ciele czystą wodą.

[i]

Jana 7:38-39 Kto wierzy we mnie, jak mówi Pismo, z jego wnętrza popłyną rzeki wody żywej. 39. A to mówił o Duchu, którego mieli otrzymać ci, którzy w niego uwierzą. Duch Święty bowiem jeszcze nie był dany, ponieważ Jezus nie został jeszcze uwielbiony.

2 Kor. 3:13 I nie tak jak Mojżesz, który kładł zasłonę na swoją twarz, aby synowie Izraela nie patrzyli na koniec tego, co miało przeminąć.

2 Kor. 3:17-18 17. Pan zaś jest Duchem, a gdzie jest Duch Pana, tam jest wolność. 18. A my wszyscy z odsłoniętym obliczem, oglądając jak w zwierciadle chwałę Pana, zostajemy przemienieni w ten sam obraz, z chwały w chwałę, jak przez Ducha Pana.


Artykuł 2

Bóg sam jest Panem sumienia[a] i pozostawił je wolnym od doktryn i nakazów ludzkich, które są w jakikolwiek sposób sprzeczne z Jego Słowem lub nie są w nim zawarte; tak więc wierzenie w takie doktryny lub posłuszeństwo takim nakazom z powodu sumienia oznacza zdradzenie prawdziwej wolności sumienia[c], a wymaganie bezwzględnej wiary i ślepego posłuszeństwa niszczy wolność sumienia, jak również rozum[d].

Biblijna podstawa

[a]

Rzym. 14:4 Kim ty jesteś, że osądzasz cudzego sługę? To, czy stoi, czy pada, zależy od jego pana. Ale on będzie stał, bo Bóg ma moc go podtrzymać.

Jakub 4:12 Jeden jest prawodawca, który może zbawić i zgubić. Kimże ty jesteś, że osądzasz bliźniego?

[c]

Psalm 5:1 Nakłoń, Panie, swoje ucho na moje słowa, zważ na moje rozmyślanie.

Gal. 1:10 Czy teraz przekonuję ludzi czy Boga? Albo czy staram się podobać ludziom? Gdybym bowiem nadal chciał podobać się ludziom, nie byłbym sługą Chrystusa.

Gal. 2:4-5 4. Z powodu wprowadzonych fałszywych braci, którzy weszli, by szpiegować naszą wolność, którą mamy w Chrystusie Jezusie, aby nas zniewolić; 5. którym nawet na chwilę nie ustąpiliśmy w poddaniu się, aby prawda ewangelii pozostała pośród was.

Gal. 5:1 Trwajcie więc w tej wolności, którą nas Chrystus obdarzył, i nie poddawajcie się znowu pod jarzmo niewoli.

Kol. 2:20-23 20. Jeśli więc umarliście z Chrystusem dla żywiołów świata, dlaczego – jakbyście żyli na świecie – poddajecie się nakazom: 21. Nie dotykaj, nie kosztuj, nie ruszaj; 22. (wszystko to niszczeje przez używanie) zgodnie z przykazaniami i naukami ludzi? 23. Te rzeczy mają pozory mądrości w dobrowolnej służbie, uniżoności i umartwianiu ciała, nie są jednak nic warte i służą tylko zaspokojeniu ciała.

[d]

Izaj. 8:20 Do prawa i do świadectwa! Jeśli nie będą mówić zgodnie z tym słowem, to dlatego, że nie ma w nich światłości.

Jerem. 8:9 Mędrcy zostali zawstydzeni, zatrwożyli się i zostali pojmani. Odrzucili bowiem słowo Pana, a jakaż jest ich mądrość?

Księga Ozeasza 5:11 Efraim jest uciśniony i rozbity w sądzie, bo chętnie chodził za rozkazem.

Jana 4:22 Wy czcicie to, czego nie znacie, my czcimy to, co znamy, bo zbawienie pochodzi od Żydów.

Dz.Ap. 17:11 Ci byli szlachetniejsi niż ci w Tesalonice, bo przyjęli słowo z całą gotowością i codziennie badali Pisma, czy tak się rzeczy mają.

Rzym. 10:17 Wiara więc jest ze słuchania, a słuchanie – przez słowo Boże.

Rzym. 14:23 Lecz ten, kto ma wątpliwości, jeśli je, jest potępiony, bo nie postępuje z wiary. A wszystko, co nie jest z wiary, jest grzechem.

Obj. 13:12 A wykonuje wszelką władzę pierwszej bestii przed nią i sprawia, że ziemia i jej mieszkańcy oddają pokłon pierwszej bestii, której śmiertelna rana została uleczona.

Obj. 13:16-17 16. Sprawia też, że wszyscy, mali i wielcy, bogaci i ubodzy, wolni i niewolnicy, otrzymują znamię na swoją prawą rękę albo na swoje czoło; 17. i że nikt nie może kupować ani sprzedawać, kto nie ma znamienia albo imienia bestii, albo liczby jej imienia.


Artykuł 3

Ci, którzy pod pozorem chrześcijańskiej wolności popełniają jakikolwiek grzech lub pielęgnują jakąkolwiek pożądliwość, ponieważ przez to wypaczają główny cel łaski ewangelii dla swego własnego zniszczenia, całkowicie niszczą również cel chrześcijańskiej wolności, którym jest to, abyśmy, wybawieni z rąk naszych nieprzyjaciół, mogli służyć Panu bez lęku, w świętości i sprawiedliwości przed Nim, po wszystkie dni naszego życia[a].

Biblijna podstawa

[a]

Łuk. 1:74-75 74. Aby dał nam to, że wybawieni z rąk naszych nieprzyjaciół, będziemy mu służyć bez lęku; 75. w świętości i sprawiedliwości przed nim po wszystkie dni naszego życia.

Jana 8:34 Jezus im odpowiedział: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam, że każdy, kto popełnia grzech, jest sługą grzechu.

Gal. 5:13 Wy bowiem, bracia, zostaliście powołani do wolności; tylko nie używajcie tej wolności jako zachęty dla ciała, ale służcie jedni drugim w miłości.

1 Piotra 2:16 Jak ludzie wolni, lecz nie używający wolności jako zasłony zła, ale jak słudzy Boga.

2 Piotra 2:19 Obiecując im wolność, a sami są niewolnikami zepsucia. Bo kto jest przez kogo pokonany, staje się jego niewolnikiem.


O Nabożeństwie Religijnym i Dniu Sabatu

Artykuł 1

Światło natury ukazuje, że istnieje Bóg, który ma panowanie i władzę nad wszystkim; jest sprawiedliwy, dobry i czyni dobro dla wszystkich; dlatego należy się Go bać, miłować, chwalić, wzywać, ufać Mu i służyć Mu z całego serca, z całej duszy i ze wszystkich sił[a]. Jednakże akceptowalny sposób oddawania czci prawdziwemu Bogu jest ustanowiony przez samego Boga i ograniczony do Jego objawionej woli, tak aby nie był czczony zgodnie z wyobrażeniami i wynalazkami ludzi, ani sugestiami szatana, pod jakimikolwiek widzialnymi przedstawieniami ani w jakikolwiek inny sposób, który nie jest przepisany w Piśmie Świętym[b].

Biblijna podstawa

[a]

Jozue. 24:14 Bójcie się więc Pana i służcie mu w doskonałości i w prawdzie. Usuńcie bogów, którym służyli wasi ojcowie za rzeką i w Egipcie, a służcie Panu.

Psalm 18:3 Wzywać będę Pana, który jest godzien chwały, i będę wybawiony od moich nieprzyjaciół.

Psalm 31:23 Miłujcie Pana, wszyscy jego święci! Pan bowiem strzeże wiernych, a pysznym odpłaca z obfitością.

Psalm 62:8 Ufajcie mu, ludu, w każdym czasie; wylewajcie przed nim swoje serca. Bóg jest naszą ucieczką. Sela.

Psalm 119:68 Jesteś dobry i czynisz dobro; naucz mnie twoich ustaw.

Jerem. 10:7 Któż by się ciebie nie bał, Królu narodów? Tobie bowiem należy się cześć, bo wśród wszystkich mędrców narodów i we wszystkich ich królestwach nie ma nikogo takiego jak ty.

Mar. 12:33 I miłować go z całego serca, z całej duszy, z całej myśli i ze wszystkich sił, a miłować bliźniego jak siebie samego, jest więcej warte niż wszystkie całopalenia i ofiary.

Dz.Ap. 17:24 Bóg, który stworzył świat i wszystko, co na nim jest, będąc Panem nieba i ziemi, nie mieszka w świątyniach rękami zbudowanych.

Rzym. 1:20 Gdyż niewidzialna jego istota, to jest jego wiekuista moc i bóstwo, mogą być od stworzenia świata oglądane w dziełach i poznane umysłem, tak że są bez wymówki.

Rzym. 10:12 Nie ma bowiem różnicy między Żydem a Grekiem, gdyż ten sam Pan wszystkich jest bogaty dla wszystkich, którzy go wzywają.

[b]

2 Mojż. 20:4-6 4. Nie czyń sobie rzeźby ani żadnego obrazu tego, co jest na niebie w górze, ani tego, co jest na ziemi w dole, ani tego, co jest w wodach pod ziemią. 5. Nie będziesz się im kłaniał ani służył, gdyż ja, Pan, twój Bóg, jestem Bogiem zazdrosnym, który nawiedza nieprawość ojców na synach do trzeciego i czwartego pokolenia tych, którzy mnie nienawidzą; 6. a okazuję miłosierdzie tysiącom tych, którzy mnie miłują i przestrzegają moich przykazań.

5 Mojż. 4:15-20 15. Strzeżcie więc pilnie swoich dusz, bo nie widzieliście żadnej postaci w dniu, gdy Pan mówił do was z ognia na górze Horeb; 16. abyście się nie zepsuli i nie uczynili sobie rzeźby, wyobrażenia jakiegokolwiek posągu, podobizny mężczyzny lub kobiety, 17. podobizny jakiegokolwiek zwierzęcia, które jest na ziemi, podobizny jakiegokolwiek ptaka skrzydlatego, który lata pod niebem, 18. podobizny jakiegokolwiek zwierzęcia, które pełza po ziemi, podobizny jakiejkolwiek ryby, która jest w wodach pod ziemią; 19. i abyś nie podniósł swoich oczu ku niebu i widząc słońce, księżyc, gwiazdy, całe wojsko niebieskie, nie dał się zwieść i nie oddawał im pokłonu ani nie służył im, które Pan, twój Bóg, przydzielił wszystkim narodom pod całym niebem. 20. Was jednak Pan wziął i wyprowadził z żelaznego pieca, z Egiptu, abyście byli dla niego ludem dziedzicznym, jak to jest dzisiaj.

5 Mojż. 12:32 Wszystko, co wam nakazuję, starannie wypełniajcie. Nie dodawaj do tego ani z tego nie ujmuj.

Mat. 4:9-10 9. I powiedział do niego: Dam ci to wszystko, jeśli upadniesz i oddasz mi pokłon. 10. Wtedy Jezus powiedział do niego: Idź precz, szatanie! Jest bowiem napisane: Panu, swojemu Bogu, będziesz oddawał pokłon i tylko jemu będziesz służył.

Mat. 15:9 Ale na próżno mnie czczą, ucząc nauk, które są nakazami ludzkimi.

Dz.Ap. 17:25 Ani nie jest obsługiwany rękami ludzkimi, jakby czegoś potrzebował, gdyż sam daje wszystkim życie, tchnienie i wszystko.

Kol. 2:23 To ma tylko pozory mądrości w dobrowolnej służbie, w pokorze i umartwianiu ciała, nie ma jednak żadnej wartości i służy jedynie zaspokojeniu ciała.


Artykuł 2

Religijną cześć należy oddawać Bogu, Ojcu, Synowi i Duchowi Świętemu, i tylko Jemu[a]; nie aniołom, świętym ani żadnym innym stworzeniom[b]; a od czasu upadku nie bez Pośrednika, ani w pośrednictwie nikogo innego jak tylko Chrystusa[c].

Biblijna podstawa

[a]

Mat. 4:10 Wtedy Jezus powiedział do niego: Idź precz, szatanie! Jest bowiem napisane: Panu, swojemu Bogu, będziesz oddawał pokłon i tylko jemu będziesz służył.

Jana 5:23 Aby wszyscy czcili Syna, jak czczą Ojca. Kto nie czci Syna, nie czci Ojca, który go posłał.

2 Kor. 13:14 Łaska Pana Jezusa Chrystusa, miłość Boga i społeczność Ducha Świętego niech będzie z wami wszystkimi. Amen.

[b]

Rzym. 1:25 Zamienili bowiem prawdę Bożą w kłamstwo i oddawali cześć, i służyli stworzeniu zamiast Stwórcy, który jest błogosławiony na wieki. Amen.

Kol. 2:18 Niech was nikt nie pozbawia nagrody przez upodobanie w uniżoności i kulcie aniołów, wdając się w to, czego nie widział, daremnie nadęty swym cielesnym umysłem.

Obj. 19:10 I upadłem do jego stóp, aby oddać mu pokłon, ale powiedział do mnie: Nie czyń tego! Jestem twoim współsługą i twoich braci, którzy mają świadectwo Jezusa. Bogu oddaj pokłon! Świadectwem bowiem Jezusa jest duch proroctwa.

[c]

Jana 14:6 Jezus mu odpowiedział: Ja jestem drogą, prawdą i życiem. Nikt nie przychodzi do Ojca jak tylko przeze mnie.

Efez. 2:18 Bo przez niego mamy dostęp jedni i drudzy w jednym Duchu do Ojca.

Kol. 3:17 A wszystko, cokolwiek czynicie w słowie lub uczynku, czyńcie w imię Pana Jezusa, dziękując przez niego Bogu i Ojcu.

1 Tym. 2:5 Jeden bowiem jest Bóg, jeden też pośrednik między Bogiem a ludźmi, człowiek Chrystus Jezus.


Artykuł 3

Modlitwa z dziękczynieniem, będąca jedną ze szczególnych części naturalnego nabożeństwa[a], jest wymagana przez Boga od wszystkich ludzi[b]; lecz aby była przyjęta, powinna być zanoszona w imię Syna[c], z pomocą Jego Ducha[d], zgodnie z Jego wolą[e], z rozumieniem, szacunkiem, pokorą, gorliwością, wiarą, miłością i wytrwałością[f], a kiedy z innymi, w znanym języku[g].

Biblijna podstawa

[a]

Filip. 4:6 Nie troszczcie się o nic, ale we wszystkim, w modlitwie i błaganiach z dziękczynieniem, przedstawiajcie wasze prośby Bogu.

[b]

Psalm 65:2 Ty wysłuchujesz modlitwę, do ciebie przychodzi wszelkie ciało.

[c]

Jana 14:13-14 13. O cokolwiek poprosicie w moje imię, to uczynię, aby Ojciec był uwielbiony w Synu. 14. Jeśli o coś poprosicie w moje imię, ja to uczynię.

1 Piotra 2:5 I wy sami, jako żywe kamienie, budujcie się w duchowy dom, święte kapłaństwo, aby składać duchowe ofiary, przyjemne Bogu przez Jezusa Chrystusa.

[d]

Rzym. 8:26 Podobnie i Duch dopomaga naszej słabości. Gdy bowiem nie wiemy, o co się modlić, jak należy, sam Duch wstawia się za nami w niewysłowionych westchnieniach.

[e]

1 Jan 5:14 A ta ufność, którą mamy do niego, polega na tym, że jeśli prosimy o coś według jego woli, wysłuchuje nas.

[f]

1 Mojż. 18:27 A Abraham odpowiedział: Oto teraz ośmieliłem się mówić do Pana, chociaż jestem prochem i popiołem.

Psalm 47:7 Gdyż Bóg jest Królem całej ziemi, śpiewajcie pieśń zrozumiałą.

Koh. 5:1-2 1. Strzeż swojej stopy, gdy idziesz do domu Bożego, i bądź gotów bardziej słuchać, niż składać ofiarę głupców, bo nie wiedzą, że źle czynią. 2. Nie bądź pochopny w słowach i niech twoje serce nie śpieszy się wypowiadać słów przed Bogiem, bo Bóg jest w niebie, a ty na ziemi, dlatego niech twoje słowa będą nieliczne.

Mat. 6:12 I przebacz nam nasze winy, jak i my przebaczamy tym, którzy przeciwko nam zawinili.

Mat. 6:14-15 14. Jeśli bowiem przebaczycie ludziom ich przewinienia, i wam przebaczy wasz Ojciec niebieski. 15. Lecz jeśli nie przebaczycie ludziom ich przewinień, i wasz Ojciec nie przebaczy wam waszych przewinień.

Mar. 11:24 Dlatego mówię wam: O cokolwiek w modlitwie prosicie, wierzcie, że otrzymacie, a spełni się wam.

Efez. 6:18 W każdej modlitwie i prośbie módlcie się w każdym czasie w Duchu i czuwajcie na to z całą wytrwałością i prośbą za wszystkich świętych.

Kol. 4:2 Trwajcie w modlitwie, czuwając w niej z dziękczynieniem.

Hebr. 12:28 Dlatego, otrzymując królestwo, które się nie może zachwiać, miejmy łaskę, przez którą możemy podobać się Bogu, służąc mu z nabożnym szacunkiem i bojaźnią.

Jakub 1:6-7 6. Ale niech prosi z wiarą, bez powątpiewania, kto bowiem wątpi, podobny jest do fali morskiej, którą wiatr porusza i miota. 7. Człowiek taki niech nie myśli, że coś otrzyma od Pana.

Jakub 5:16 Wyznawajcie jedni drugim swoje upadki i módlcie się jedni za drugich, abyście zostali uzdrowieni. Wielką bowiem moc ma wytrwała modlitwa sprawiedliwego.

[g]

1 Kor. 14:14 Jeśli bowiem modlę się językiem, duch mój się modli, ale umysł mój nie odnosi z tego pożytku.


Artykuł 4

Modlitwa powinna być zanoszona o rzeczy zgodne z prawem[a] i za wszystkich żyjących ludzi, oraz tych, którzy będą żyć w przyszłości[b]; lecz nie za zmarłych[c], ani za tych, o których można wiedzieć, że popełnili grzech ku śmierci[d].

Biblijna podstawa

[a]

1 Jan 5:14 A ta ufność, którą mamy do niego, polega na tym, że jeśli prosimy o coś według jego woli, wysłuchuje nas.

[b]

Rut 4:12 A dom twój niech będzie jak dom Faresa, którego Tamar urodziła Judzie, dzięki potomstwu, którego Pan da ci z tej młodej kobiety.

2 Sam. 7:29 Zechciej więc teraz pobłogosławić dom twojego sługi, aby trwał na wieki przed tobą. Ty bowiem, Panie Boże, powiedziałeś to, a przez twoje błogosławieństwo dom twojego sługi będzie błogosławiony na wieki.

Jana 17:20 Nie tylko za nimi proszę, ale i za tymi, którzy uwierzą we mnie przez ich słowo.

1 Tym. 2:1-2 1. Przede wszystkim więc napominam, aby prośby, modlitwy, wstawiennictwa i dziękczynienia były składane za wszystkich ludzi; 2. za królów i za wszystkich sprawujących władzę, abyśmy mogli wieść ciche i spokojne życie we wszelkiej pobożności i uczciwości.

[c]

2 Sam. 12:21-23 21. I powiedzieli do niego jego słudzy: Co znaczy to, co uczyniłeś? Gdy dziecko żyło, pościłeś i płakałeś, a gdy dziecko umarło, wstałeś i jadłeś chleb. 22. Odpowiedział: Gdy dziecko jeszcze żyło, pościłem i płakałem, bo powiedziałem: Kto wie, może Pan ulituje się nade mną i dziecko będzie żyło? 23. Lecz teraz, gdy umarło, dlaczego miałbym pościć? Czy mogę je jeszcze przywrócić? Ja pójdę do niego, ale ono nie wróci do mnie.

Łuk. 16:25-26 25. Lecz Abraham powiedział: Synu, przypomnij sobie, że otrzymałeś swoje dobra za swego życia, a Łazarz przeciwnie – zło; teraz on doznaje pociechy, a ty cierpisz męki. 26. A poza tym między nami a wami jest wielka przepaść, tak że ci, którzy chcieliby przejść stąd do was, nie mogą, ani stamtąd nie mogą do nas przejść.

Obj. 14:13 I usłyszałem głos z nieba, mówiący do mnie: Napisz: Błogosławieni są odtąd umarli, którzy umierają w Panu. Tak, mówi Duch, odpoczną po swoich trudach, a ich uczynki idą za nimi.

[d]

1 Jan 5:16 Jeśli ktoś widzi, że jego brat popełnia grzech, który nie prowadzi do śmierci, niech się modli, a Bóg da mu życie, to jest tym, którzy nie popełniają grzechu prowadzącego do śmierci. Jest grzech prowadzący do śmierci; nie mówię, aby się za nim modlić.


 

Artykuł 5

Czytanie Pisma Świętego, głoszenie i słuchanie Słowa Bożego, śpiewanie psalmów, a także sprawowanie chrztu i Wieczerzy Pańskiej, są wszystkimi częściami religijnego nabożeństwa Boga, które należy wykonywać w posłuszeństwie Bogu z rozumieniem, wiarą, szacunkiem i bojaźnią Bożą. Uroczyste uniżenia z postami i dziękczynieniami z okazji szczególnych wydarzeń powinny być używane w ich wyznaczonych czasach i porach w święty i religijny sposób.


Artykuł 6

Ani modlitwa, ani żadna inna część nabożeństwa religijnego, nie są obecnie, pod Ewangelią, związane z jakimkolwiek miejscem, w którym są sprawowane, ani nie stają się bardziej akceptowalne ze względu na miejsce, w którym są wykonywane, ani w stronę, w którą są skierowane[a]; lecz Bogu należy oddawać cześć wszędzie[b], w duchu i w prawdzie[c]; zarówno w prywatnych rodzinach[d] codziennie[e], jak i w samotności, każdy z osobna[f]; a także bardziej uroczyście w zgromadzeniach publicznych, które nie powinny być lekceważone ani opuszczane bez powodu, gdy Bóg, przez swoje Słowo lub opatrzność, do tego wzywa[g].

Biblijna podstawa

[a]

Jana 4:21 Jezus jej odpowiedział: Wierz mi, kobieto, że nadchodzi godzina, gdy ani na tej górze, ani w Jerozolimie nie będziecie oddawać czci Ojcu.

[b]

Malach. 1:11 Gdyż od wschodu słońca aż do jego zachodu wielkie będzie moje imię wśród narodów, a na każdym miejscu będą składane mojemu imieniu kadzidło i czysta ofiara, bo wielkie będzie moje imię wśród narodów, mówi Pan zastępów.

1 Tym. 2:8 Chcę więc, żeby mężczyźni modlili się na każdym miejscu, wznosząc czyste ręce bez gniewu i sporów.

[c]

Jana 4:23-24 23. Ale nadchodzi godzina, owszem, już nadeszła, kiedy prawdziwi czciciele będą oddawać Ojcu cześć w duchu i w prawdzie. Takich bowiem czcicieli chce mieć Ojciec. 24. Bóg jest duchem, a ci, którzy mu oddają cześć, muszą mu ją oddawać w duchu i w prawdzie.

[d]

5 Mojż. 6:6-7 6. Te słowa, które ja ci dziś nakazuję, będą w twoim sercu. 7. Będziesz je wpajał swoim synom i będziesz o nich mówił, siedząc w swoim domu, idąc drogą, kładąc się i wstając.

2 Sam. 6:18 A gdy Dawid zakończył składanie całopalenia i ofiar pojednawczych, błogosławił lud w imię Pana zastępów.

2 Sam. 6:20 Dawid wrócił, aby błogosławić swój dom, lecz Mikal, córka Saula, wyszła na spotkanie Dawida i powiedziała: Jakże wspaniale okazał się dziś król Izraela, który obnażał się dziś przed służącymi swoich sług, jak się bezwstydnie obnaża jakiś prostak!

Hiob 1:5 A gdy minęły dni ich uczty, Hiob posyłał po nich i uświęcał ich. Wstawał bowiem wczesnym rankiem i składał całopalenia według liczby ich wszystkich. Mówił bowiem Hiob: Może moi synowie zgrzeszyli i w sercu swoim zbluźnili się przeciwko Bogu. Hiob zawsze to czynił.

Jerem. 10:25 Wylej twój gniew na narody, które cię nie znają, i na rody, które nie wzywają twego imienia, bo pożarli Jakuba, pożarli go i zniszczyli, a jego miejsce spustoszyli.

Dz.Ap. 10:2 Pobożny i bogobojny wraz z całym swoim domem, który dawał wiele jałmużn ludowi i nieustannie modlił się do Boga.

1 Piotra 3:7 Podobnie wy, mężowie, postępujcie roztropnie z waszymi żonami, jak ze słabszym naczyniem, okazując im cześć, jako współdziedziczkom łaski życia, aby wasze modlitwy nie doznały przeszkody.

[e]

Mat. 6:11 Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj.

[f]

Mat. 6:6 Ale ty, gdy się modlisz, wejdź do swej komory, zamknij za sobą drzwi i módl się do twego Ojca, który jest w ukryciu. A twój Ojciec, który widzi w ukryciu, odpłaci tobie jawnie.

Efez. 6:18 W każdej modlitwie i prośbie módlcie się w każdym czasie w Duchu i czuwajcie na to z całą wytrwałością i prośbą za wszystkich świętych.

[g]

Izaj. 56:6-7 6. Cudzoziemców zaś, którzy przylgną do Pana, aby mu służyć i miłować jego imię, aby byli jego sługami – wszystkich, którzy strzegą szabatu, aby go nie bezcześcili, i trwają w moim przymierzu, 7. zaprowadzę na moją górę świętą i rozraduję ich w moim domu modlitwy. Ich całopalenia i ofiary będą przyjęte na moim ołtarzu, bo mój dom będzie nazwany domem modlitwy dla wszystkich narodów.

Przys. 1:20-21 20. Mądrość woła na ulicy, na placach donośnie wydaje swój głos; 21. na szczytach murów woła, u bram miast wygłasza swoje słowa.

Przys. 1:24 Ponieważ wołałam, a wy nie chcieliście słuchać, wyciągałam moją rękę, ale nikt nie zważał;

Przys. 8:34 Błogosławiony człowiek, który mnie słucha, czuwając codziennie u moich drzwi i czekając u progów moich wrót.

Łuk. 4:16 I przyszedł do Nazaretu, gdzie się wychował, i według swego zwyczaju wszedł w dzień szabatu do synagogi, i wstał, aby czytać.

Dz.Ap. 2:42 Trwali też w nauce apostołów i we wspólnocie, w łamaniu chleba i w modlitwach.

Dz.Ap. 13:42 A gdy wychodzili z synagogi żydowskiej, poganie prosili, aby w następny szabat opowiedzieli im te słowa.

Hebr. 10:25 Nie opuszczajmy wspólnych zebrań, jak to jest w zwyczaju niektórych, ale dodawajmy sobie otuchy, a to tym bardziej, im wyraźniej widać, że zbliża się ten dzień.


Artykuł 7

Tak jak prawo natury nakazuje, aby odpowiednia część czasu, zgodnie z postanowieniem Bożym, była przeznaczona na oddawanie czci Bogu; tak też przez Jego Słowo, w pozytywnym, moralnym i wiecznym przykazaniu, wiążącym wszystkich ludzi we wszystkich epokach, Bóg wyznaczył szczególnie jeden dzień w tygodniu na sabat, który ma być zachowany jako święty dla Niego[a]; który, od początku świata do zmartwychwstania Chrystusa, był ostatnim dniem tygodnia; a od zmartwychwstania Chrystusa został zmieniony na pierwszy dzień tygodnia[b], który w Piśmie jest nazwany dniem Pańskim[c] i ma być zachowywany aż do końca świata jako chrześcijański sabat[d], a obserwacja ostatniego dnia tygodnia została zniesiona.

Biblijna podstawa

[a]

2 Mojż. 20:8 Pamiętaj o dniu szabatu, aby go święcić.

2 Mojż. 20:10-11 10. Ale siódmy dzień jest szabatem Pana, twojego Boga. Nie będziesz w nim wykonywał żadnej pracy – ty, twój syn, twoja córka, twój sługa, twoja służąca, twoje bydło ani cudzoziemiec, który jest w twoich bramach. 11. Bo w sześciu dniach uczynił Pan niebo i ziemię, morze i wszystko, co w nich jest, a siódmego dnia odpoczął. Dlatego Pan pobłogosławił dzień szabatu i poświęcił go.

Izaj. 56:2 Błogosławiony człowiek, który to czyni, i syn człowieczy, który się tego trzyma; strzeże szabatu, aby go nie bezcześcić, i strzeże swojej ręki, aby nie popełniała żadnego zła.

Izaj. 56:4 Tak bowiem mówi Pan o eunuchach, którzy będą strzec moich szabatów, wybierać to, co mi się podoba, i trwać w moim przymierzu:

Izaj. 56:6-7 6. Cudzoziemców zaś, którzy przylgną do Pana, aby mu służyć i miłować jego imię, aby byli jego sługami – wszystkich, którzy strzegą szabatu, aby go nie bezcześcili, i trwają w moim przymierzu, 7. zaprowadzę na moją górę świętą i rozraduję ich w moim domu modlitwy. Ich całopalenia i ofiary będą przyjęte na moim ołtarzu, bo mój dom będzie nazwany domem modlitwy dla wszystkich narodów.

[b]

1 Mojż. 2:2-3 2. I ukończył Bóg w siódmym dniu swoje dzieło, które uczynił, i odpoczął dnia siódmego po całym swoim dziele, które uczynił. 3. I błogosławił Bóg dzień siódmy i poświęcił go, bo w nim odpoczął po całym swoim dziele, które Bóg stworzył i uczynił.

Dz.Ap. 20:7 A pierwszego dnia tygodnia, gdy uczniowie zgromadzili się, aby łamać chleb, Paweł, mając nazajutrz odjechać, przemawiał do nich i przeciągnął mowę aż do północy.

1 Kor. 16:1-2 1. Co do składki na świętych, to i wy czyńcie tak, jak zarządziłem w kościołach Galacji. 2. Pierwszego dnia tygodnia niech każdy z was odkłada u siebie, co mógłby zaoszczędzić, aby nie trzeba było robić składek dopiero wtedy, gdy przyjdę.

[c]

Obj. 1:10 Znalazłem się w Duchu w dzień Pański i usłyszałem za sobą wielki głos jakby trąby,

[d]

2 Mojż. 20:8 Pamiętaj o dniu szabatu, aby go święcić.

2 Mojż. 20:10 Ale siódmy dzień jest szabatem Pana, twojego Boga. Nie będziesz w nim wykonywał żadnej pracy – ty, twój syn, twoja córka, twój sługa, twoja służąca, twoje bydło ani cudzoziemiec, który jest w twoich bramach.

Mat. 5:17-18 17. Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo albo Proroków. Nie przyszedłem znieść, ale wypełnić. 18. Zaprawdę bowiem powiadam wam: Dopóki nie przeminie niebo i ziemia, ani jedna jota, ani jedna kreska nie przeminie z Prawa, aż wszystko to się wypełni.


Artykuł 8

Ten sabat jest święcony dla Pana, gdy ludzie, po odpowiednim przygotowaniu swoich serc i uporządkowaniu swoich codziennych spraw z wyprzedzeniem, nie tylko zachowują święty odpoczynek przez cały dzień od swoich własnych prac, słów i myśli dotyczących swoich ziemskich zajęć i rozrywek[a], ale również cały czas poświęcają na publiczne i prywatne ćwiczenia jego kultu oraz na obowiązki konieczności i miłosierdzia[b].

Biblijna podstawa

[a]

2 Mojż. 20:8 Pamiętaj o dniu szabatu, aby go święcić.

2 Mojż. 16:23 I powiedział im: Tak mówi Pan: Jutro jest święty szabat odpoczynku dla Pana. Upieczcie, co macie upiec, ugotujcie, co macie ugotować, a wszystko, co zostanie, odłóżcie sobie na jutro i zachowajcie.

2 Mojż. 16:25-26 25. Wtedy Mojżesz powiedział: Jedzcie to dzisiaj, bo dzisiaj jest szabat dla Pana, dzisiaj nie znajdziecie tego na polu. 26. Przez sześć dni będziecie to zbierać, ale siódmego dnia jest szabat – wtedy tego nie będzie.

Księga Wyjścia 16:29-30 29. Pan bowiem dał wam szabat, dlatego szóstego dnia daje wam pokarm na dwa dni. Niech więc każdy pozostanie na swoim miejscu i niech nikt nie wychodzi ze swojego miejsca siódmego dnia. 30. I odpoczywał lud siódmego dnia.

2 Mojż. 31:15-17 15. Sześć dni będzie się pracować, ale siódmego dnia jest sabat odpoczynku, święty dla Pana. Kto by wykonywał pracę w dzień szabatu, poniesie śmierć. 16. Dlatego synowie Izraela będą przestrzegać szabatu, obchodząc szabat wśród swoich pokoleń jako wieczne przymierze. 17. To jest znak między mną a synami Izraela na wieki, gdyż w sześciu dniach Pan uczynił niebo i ziemię, a siódmego dnia odpoczął i odetchnął.

Izaj. 58:13 Jeśli odwrócisz swoją nogę od szabatu, aby nie robić tego, co ci się podoba w mój święty dzień, i będziesz nazywał szabat rozkoszą, a dzień święty Pana – godnym czci, i będziesz go czcił przez to, że nie będziesz wykonywał swoich spraw ani dogadzał sobie, ani prowadził pustych rozmów;

Nehem. 13:15-22 15. W owych dniach widziałem w Judzie ludzi, którzy w szabat deptali w tłoczniach wino, przywozili snopy, ładowali osły winem, winogronami, figami i wszelkiego rodzaju ładunkiem, i przywozili to do Jerozolimy w dzień szabatu. I upominałem ich w dniu, gdy sprzedawali żywność. 16. Także Tyryjczycy, którzy mieszkali w Jerozolimie, przywozili ryby i wszelkiego rodzaju towary i sprzedawali je w szabat synom Judy, a nawet w Jerozolimie. 17. Wtedy upomniałem szlachetnie urodzonych z Judy i powiedziałem im: Cóż to za zła rzecz, którą czynicie, bezczeszcząc dzień szabatu? 18. Czyż wasi ojcowie nie czynili tak, a nasz Bóg nie sprowadził na nas i na to miasto całego tego zła? A wy ściągacie więcej gniewu na Izraela, bezczeszcząc szabat. 19. Dlatego, gdy zaczął zapadać zmrok przed szabatem, kazałem zamknąć bramy, i rozkazałem, aby ich nie otwierano aż do szabatu. Postawiłem niektórych ze swoich sług przy bramach, aby nie wnoszono żadnego ładunku w dzień szabatu. 20. Wtedy handlarze i sprzedawcy wszelkiego rodzaju towarów nocowali raz i drugi na zewnątrz Jerozolimy. 21. Wtedy upomniałem ich, mówiąc: Dlaczego nocujecie przed murem? Jeśli to uczynicie jeszcze raz, wyciągnę na was rękę. Od tego czasu nie przychodzili w szabat. 22. Kazałem także lewitom oczyścić się i przyjść, aby strzegli bram, by uświęcić dzień szabatu. Pamiętaj o mnie, mój Boże, z tego powodu i miej nade mną litość według wielkości swego miłosierdzia.

[b]

Izaj. 58:13 Jeśli odwrócisz swoją nogę od szabatu, aby nie robić tego, co ci się podoba w mój święty dzień, i będziesz nazywał szabat rozkoszą, a dzień święty Pana – godnym czci, i będziesz go czcił przez to, że nie będziesz wykonywał swoich spraw ani dogadzał sobie, ani prowadził pustych rozmów;

Mat. 12:1-13 1. W tym czasie Jezus przechodził w szabat przez pola zbożowe. Jego uczniowie, będąc głodni, zaczęli zrywać kłosy i jeść. 2. Gdy to zobaczyli faryzeusze, powiedzieli do niego: Oto twoi uczniowie czynią to, czego nie wolno czynić w szabat. 3. A on im odpowiedział: Czy nie czytaliście, co zrobił Dawid, gdy był głodny, on i ci, którzy z nim byli? 4. Jak wszedł do domu Bożego i jadł chleby pokładne, których nie było wolno jeść ani jemu, ani tym, którzy z nim byli, tylko kapłanom? 5. Albo czy nie czytaliście w Prawie, że w szabat kapłani w świątyni naruszają szabat, a są bez winy? 6. Mówię wam jednak, że tutaj jest ktoś większy niż świątynia. 7. Gdybyście wiedzieli, co to znaczy: Miłosierdzia chcę, a nie ofiary, nie potępilibyście niewinnych. 8. Syn Człowieczy bowiem jest Panem także szabatu. 9. A odszedłszy stamtąd, przyszedł do ich synagogi. 10. A oto był tam człowiek, który miał uschłą rękę. I zapytali go, mówiąc: Czy wolno w szabat uzdrawiać? Aby go oskarżyć. 11. A on im powiedział: Który z was, mając jedną owcę, jeśli wpadnie ona w szabat do dołu, nie weźmie jej i nie wyciągnie? 12. O ileż więc człowiek przewyższa owcę! Dlatego wolno w szabat dobrze czynić. 13. Wtedy powiedział do tego człowieka: Wyciągnij swoją rękę. A on wyciągnął i została przywrócona zdrowa jak druga.


O Prawnych Przysięgach i Ślubach

Artykuł 1

Prawna przysięga jest częścią nabożeństwa religijnego[a], w której osoba przysięgająca w prawdzie, sprawiedliwości i osądzie, uroczyście wzywa Boga na świadka tego, co twierdzi lub obiecuje; oraz na sędziego, który osądzi ją zgodnie z prawdą lub fałszem tego, co przysięga[b].

Biblijna podstawa

[a]

5 Mojż. 10:20 Będziesz bał się Pana, swego Boga, będziesz mu służył, jego będziesz się trzymał i na jego imię będziesz przysięgał.

[b]

2 Mojż. 20:7 Nie będziesz brał imienia Pana, swego Boga, nadaremno, gdyż Pan nie pozostawi bez kary tego, który bierze jego imię nadaremno.

3 Mojż. 19:12 Nie będziecie fałszywie przysięgać na moje imię, abyś nie zbezcześcił imienia swojego Boga. Ja jestem Pan.

2 Kronik 6:22-23 22. Jeśli ktoś zgrzeszy przeciwko swojemu bliźniemu i nałożą na niego przysięgę, aby przyszedł i złożył przysięgę przed twoim ołtarzem w tym domu; 23. wtedy wysłuchaj z nieba i uczyń sprawiedliwość swoim sługom, odpłacając winowajcy i zwracając jego czyn na jego głowę, a uniewinniając sprawiedliwego, dając mu według jego sprawiedliwości.

2 Kor. 1:23 Lecz ja wzywam Boga na świadka mojej duszy, że oszczędzając was, nie przyszedłem jeszcze do Koryntu.


Artykuł 2

Imię Boga jest jedynym, na które ludzie powinni przysięgać, i winno ono być używane z wszelką bojaźnią i szacunkiem[a]; dlatego przysięganie na to chwalebne i straszne imię próżno lub pochopnie, albo przysięganie na cokolwiek innego, jest grzechem i powinno być odrzucane[b]. Jednakże, w sprawach o znaczeniu i wadze, przysięga jest uprawniona przez Słowo Boże, zarówno w Nowym, jak i w Starym Testamencie[c], i dlatego przysięga narzucona przez legalną władzę w takich sprawach powinna być złożona[d].

Biblijna podstawa

[a]

5 Mojż. 6:13 Będziesz bał się Pana, swego Boga, i będziesz mu służył, i na jego imię będziesz przysięgał.

[b]

2 Mojż. 20:7 Nie będziesz brał imienia Pana, swego Boga, nadaremno, gdyż Pan nie pozostawi bez kary tego, który bierze jego imię nadaremno.

Jerem. 5:7 Jakże mogę ci przebaczyć? Twoi synowie mnie opuścili i przysięgają na tych, którzy nie są bogami. Gdy ich nakarmiłem, cudzołożyli i gromadzili się w domu nierządnicy.

Mat. 5:34 Ale ja wam mówię: W ogóle nie przysięgajcie: ani na niebo, bo jest tronem Boga;

Mat. 5:37 Ale niech wasza mowa będzie: Tak – tak; nie – nie. Co ponadto jest, pochodzi od złego.

Jakub 5:12 A przede wszystkim, bracia moi, nie przysięgajcie ani na niebo, ani na ziemię, ani żadnej innej przysięgi, ale niech wasze: tak, będzie tak; a wasze: nie, nie; abyście nie popadli w potępienie.

[c]

Izaj. 65:16 Kto będzie błogosławić sobie na ziemi, będzie błogosławić się w Bogu prawdy, a kto będzie przysięgać na ziemi, będzie przysięgać na Boga prawdy, bo zapomniane będą dawne udręki i znikną z moich oczu.

2 Kor. 1:23 Lecz ja wzywam Boga na świadka mojej duszy, że oszczędzając was, nie przyszedłem jeszcze do Koryntu.

Hebr. 6:16 Ludzie bowiem przysięgają na większego od siebie, a przysięga dla potwierdzenia jest dla nich końcem wszelkiej dyskusji.

[d]

1 Król. 8:31 Jeśli ktoś zgrzeszy przeciwko swojemu bliźniemu i nałożą na niego przysięgę, aby przyszedł i złożył przysięgę przed twoim ołtarzem w tym domu;

Ezdr. 10:5 Wtedy Ezdrasz wstał i zobowiązał naczelników kapłanów, lewitów i całego Izraela do przysięgi, że postąpią według tego słowa. I złożyli przysięgę.

Nehem. 13:25 Spierałem się z nimi, przeklinałem ich, biłem niektórych z nich i wyrywałem im włosy. Zobowiązałem ich też do przysięgi na Boga, że nie będą dawali swoich córek ich synom ani nie będą brali ich córek dla swoich synów ani dla siebie.


Artykuł 3

Każdy, kto składa przysięgę, uprawnioną przez Słowo Boże, powinien należycie rozważyć powagę tak uroczystego aktu i nie twierdzić niczego, czego nie jest w pełni przekonany, że jest prawdą[a]. Nikt nie może wiązać się przysięgą do czegokolwiek innego niż to, co jest dobre i sprawiedliwe, i co wierzy, że jest takie, oraz co jest w stanie i postanawia wykonać[b]. Jednak grzechem jest odmówić złożenia przysięgi dotyczącej czegokolwiek dobrego i sprawiedliwego, gdy zostanie narzucona przez legalną władzę[c].

Biblijna podstawa

[a]

2 Mojż. 20:7 Nie będziesz brał imienia Pana, swego Boga, nadaremno, gdyż Pan nie pozostawi bez kary tego, który bierze jego imię nadaremno.

Jerem. 4:2 I przysięgniesz: Jako żyje Pan – w prawdzie, w sądzie i w sprawiedliwości – i narody będą się nim błogosławić i w nim będą się chlubić.

[b]

1 Mojż. 24:2-3 2. Wtedy Abraham powiedział do swojego sługi, najstarszego w jego domu, który zarządzał całym jego mieniem: Połóż swoją rękę pod moje biodro, 3. i przysięgnij na Pana, Boga nieba i ziemi, że nie weźmiesz żony dla mojego syna spośród córek Kananejczyków, wśród których mieszkam;

1 Mojż. 24:5-6 5. Wtedy sługa mu odpowiedział: A jeśli kobieta nie zechce iść za mną do tej ziemi, to czy mam zaprowadzić twojego syna z powrotem do ziemi, z której wyszedłeś? 6. Abraham mu powiedział: Uważaj, abyś nie zaprowadził mojego syna tam z powrotem.

1 Mojż. 24:8-9 8. A jeśli ta kobieta nie zechce iść za tobą, wtedy będziesz wolny od tej przysięgi. Tylko nie prowadź tam mojego syna. 9. Wtedy sługa położył swoją rękę pod biodro Abrahama, swojego pana, i przysiągł mu zgodnie z tym, co powiedział.

[c]

2 Mojż. 22:7-11 7. Jeśli ktoś da bliźniemu srebro lub sprzęty na przechowanie, a zostanie to skradzione z jego domu, złodziej, jeśli zostanie znaleziony, zapłaci podwójnie. 8. Jeśli złodziej nie zostanie znaleziony, wtedy właściciel domu stanie przed sędziami, aby przysiąc, że nie wyciągnął swojej ręki po własność swojego bliźniego. 9. W każdym przypadku przestępstwa, dotyczącego wołu, osła, owcy, płaszcza, albo czegokolwiek, co zaginęło, a ktoś powie: To jest moje, sprawa obu stron trafi do sędziów. Kogo sędziowie uznają za winnego, ten zapłaci swojemu bliźniemu podwójnie. 10. Jeśli ktoś da bliźniemu osła, wołu, owcę lub jakieś inne zwierzę na przechowanie, a ono padnie, będzie ranne lub zginie, a nikt tego nie zobaczy, 11. wtedy przysięga Pana rozstrzygnie między nimi, że ten nie wyciągnął swojej ręki po własność swojego bliźniego. Właściciel przyjmie to, a tamten nie zapłaci.

4 Mojż. 5:19 Wtedy kapłan każe jej przysiąc i powie do kobiety: Jeśli nikt z tobą nie współżył i jeśli nie zbłądziłaś przez zanieczyszczenie się pod władzą swojego męża, bądź wolna od tej gorzkiej wody, która sprowadza przekleństwo.

Nehem. 5:12 A oni odpowiedzieli: Oddamy i nie będziemy od nich żądać. Uczynimy, jak powiedziałeś. Wtedy wezwałem kapłanów i kazałem im przysiąc, że uczynią według tego słowa.


Artykuł 4

Przysięga powinna być składana w prostym i zwyczajnym sensie słów, bez dwuznaczności lub zastrzeżeń umysłowych[a]. Nie może ona zobowiązywać do grzechu; ale w jakiejkolwiek innej sprawie, która nie jest grzeszna, przysięga wiąże do jej wykonania, nawet jeśli przynosi szkodę osobie[b]; i nie może być złamana, nawet jeśli została złożona heretykom lub niewiernym[c].

Biblijna podstawa

[a]

Psalm 24:4 Ten, kto ma czyste ręce i niewinne serce, kto nie skłania swojej duszy ku próżności ani nie przysięga podstępnie.

Jerem. 4:2 I przysięgniesz: Jako żyje Pan – w prawdzie, w sądzie i w sprawiedliwości – i narody będą się nim błogosławić i w nim będą się chlubić.

[b]

1 Sam. 25:22 Niech Bóg to uczyni Dawidowi i jeszcze więcej, jeśli do rana zostawię któregokolwiek z tych, którzy do niego należą, a co oddaje mocz na ścianę.

1 Sam. 25:32-34 32. Wtedy Dawid powiedział Abigail: Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraela, który dziś wysłał cię na moje spotkanie. 33. I błogosławiony twój rozsądek, i błogosławiona ty, któraś mnie dziś powstrzymała od przyjścia z rozlewem krwi i pomścić się własną ręką. 34. Na pewno bowiem, jak żyje Pan, Bóg Izraela, który mnie powstrzymał od wyrządzenia ci krzywdy, gdybyś się nie pośpieszyła i nie wyszła na moje spotkanie, do rana nikt z tych, którzy należą do Nabala, nie zostałby przy życiu.

Psalm 15:4 W jego oczach godny pogardy jest nikczemnik, ale tych, którzy boją się Pana, szanuje; kto przysiągł na swoją szkodę, a mimo to nie zmienia swojego zdania.

[c]

Ezech. 17:16 Jak żyję – mówi Pan Bóg – na pewno w miejscu króla, który ustanowił go królem, którego przysięgą pogardził, a przymierze z nim złamał, umrze przy nim w Babilonie.

Ezech. 17:18-19 18. Pogardził bowiem przysięgą, łamiąc przymierze. Oto dał swoją rękę, a to uczynił – nie ujdzie. 19. Dlatego tak mówi Pan Bóg: Jak żyję, na pewno odpłacę mu za to, że pogardził moją przysięgą i złamał moje przymierze.

Jozue. 9:18-19 18. Ale synowie Izraela ich nie zabili, ponieważ książęta zgromadzenia przysięgli im na Pana, Boga Izraela. Całe zgromadzenie szemrało przeciwko książętom. 19. Wtedy wszyscy książęta powiedzieli całemu zgromadzeniu: Przysięgliśmy im na Pana, Boga Izraela, dlatego nie możemy ich tknąć.

2 Sam. 21:1 W czasie rządów Dawida przez trzy lata z rzędu panował głód. Dawid szukał więc oblicza Pana. A Pan mu odpowiedział: Z powodu Saula i jego krwawego domu jest to, że wymordował Gibeonitów.


Artykuł 5

Ślub, który jest podobny do przyrzeczenia w przysiędze, powinien być składany z taką samą religijną starannością i wykonany z taką samą wiernością[a].

Biblijna podstawa

[a]

Izaj. 19:21 I Pan da się poznać Egipcjanom, a Egipcjanie poznają Pana w tym dniu i będą mu składać ofiary i dary, będą składać śluby Panu i je wypełnią.

Psalm 61:8 Tak będę śpiewać twojemu imieniu na wieki, aby spełniać moje śluby dzień po dniu.

Psalm 66:13-14 13. Wejdę do twojego domu z całopaleniami i wypełnię swoje śluby, 14. które wypowiedziały moje usta, a moje usta złożyły w czasie mojego ucisku.

Koh. 5:4-6 4. Gdy złożysz ślub Bogu, nie zwlekaj z jego spełnieniem, bo nie ma on upodobania w głupcach. Co ślubujesz, spełnij. 5. Lepiej nie ślubować, niż złożyć ślub, a go nie spełnić. 6. Nie pozwól, aby twoje usta prowadziły cię do grzechu, i nie mów przed aniołem, że to była pomyłka. Czemu miałby Bóg gniewać się na twoje słowa i zniszczyć dzieło twoich rąk?


Artykuł 6

Papieskie monastyczne śluby wiecznego celibatu, wyznanej biedy i regularnego posłuszeństwa są dalekie od stopni wyższej doskonałości. Są przesądnymi i grzesznymi sidłami, w które żaden chrześcijanin nie powinien się wikłać.


O Władzy Cywilnej

Artykuł 1

Bóg, Najwyższy Pan i Król całego świata, ustanowił władze cywilne, aby były pod nim, nad ludźmi, dla jego własnej chwały i dla dobra publicznego. W tym celu wyposażył je w moc miecza, dla obrony i zachęty tych, którzy czynią dobro, oraz dla karania złoczyńców[a].

Biblijna podstawa

[a]

Rzym. 13:1-4 1. Każdy niech będzie poddany władzom zwierzchnim, gdyż nie ma władzy, jak tylko od Boga, a te, które są, zostały ustanowione przez Boga. 2. Kto więc sprzeciwia się władzy, sprzeciwia się Bożemu postanowieniu. A ci, którzy się sprzeciwiają, ściągną na siebie potępienie. 3. Rządzący bowiem nie są postrachem dla dobrych uczynków, ale dla złych. Chcesz więc nie bać się władzy? Czyń to, co dobre, a będziesz miał od niej pochwałę. 4. Jest bowiem sługą Bożym, tobie na dobro. Jeśli jednak czynisz zło, bój się, bo nie na próżno nosi miecz. Jest bowiem sługą Bożym, wykonawcą sprawiedliwości ku ukaraniu tego, który czyni zło.

1 Piotra 2:13-14 13. Bądźcie więc poddani każdej ludzkiej władzy dla Pana: królowi, jako najwyższemu władcy; 14. i namiestnikom, jako przez niego posłanym ku karaniu złoczyńców, a ku chwale tych, którzy czynią dobro.


Artykuł 2

Jest dozwolone dla chrześcijan przyjmowanie i wykonywanie urzędu władzy, gdy są do tego powołani[a]; w zarządzaniu tym urzędem powinni szczególnie utrzymywać pobożność, sprawiedliwość i pokój, zgodnie z zdrowymi prawami każdej wspólnoty[b]. W tym celu mogą również, zgodnie z Nowym Testamentem, prowadzić wojnę na słuszne i konieczne okazje[c].

Biblijna podstawa

[a]

Przys. 8:15-16 15. Przez mnie królowie królują i książęta ustanawiają sprawiedliwość. 16. Przez mnie władcy panują, a dostojnicy – wszyscy sędziowie ziemi.

Rzym. 13:1-2, 4 1. Każdy niech będzie poddany władzom zwierzchnim, gdyż nie ma władzy, jak tylko od Boga, a te, które są, zostały ustanowione przez Boga. 2. Kto więc sprzeciwia się władzy, sprzeciwia się Bożemu postanowieniu. A ci, którzy się sprzeciwiają, ściągną na siebie potępienie. 4. Jest bowiem sługą Bożym, tobie na dobro. Jeśli jednak czynisz zło, bój się, bo nie na próżno nosi miecz. Jest bowiem sługą Bożym, wykonawcą sprawiedliwości ku ukaraniu tego, który czyni zło.

[b]

2 Sam. 23:3 Bóg Izraela mówił, do mnie przemówiła Skała Izraela: Kto panuje nad ludźmi sprawiedliwie, panuje w bojaźni Bożej.

Psalm 2:10-12 10. Teraz więc, królowie, bądźcie rozumni, przyjmijcie pouczenie, sędziowie ziemi! 11. Służcie Panu z bojaźnią i radujcie się z drżeniem. 12. Pocałujcie Syna, aby się nie rozgniewał i abyście nie zginęli na drodze, gdyż wkrótce Jego gniew może się rozpalić. Błogosławieni wszyscy, którzy w Nim pokładają nadzieję.

Psalm 82:3-4 3. Brońcie ubogiego i sierotę, oddajcie sprawiedliwość uciśnionemu i biednemu. 4. Wyrwijcie ubogiego i nędzarza, wybawcie go z ręki niegodziwych.

1 Tym. 2:2 Za królów i za wszystkich, którzy są na stanowiskach, abyśmy mogli wieść ciche i spokojne życie we wszelkiej pobożności i uczciwości.

1 Piotra 2:13 Bądźcie więc poddani każdej ludzkiej władzy dla Pana: królowi, jako najwyższemu władcy.

[c]

Mat. 8:9-10 9. Bo ja jestem człowiekiem pod władzą, mającym pod sobą żołnierzy. I mówię temu: Idź – a idzie; innemu: Przyjdź – a przychodzi; a mojemu słudze: Zrób to – a robi. 10. Gdy Jezus to usłyszał, zdziwił się i powiedział do tych, którzy szli za Nim: Zaprawdę powiadam wam, nawet w Izraelu nie znalazłem tak wielkiej wiary.

Łuk. 3:14 Pytali go też żołnierze: A my, co mamy czynić? Odpowiedział im: Nikogo nie uciskajcie ani nie oskarżajcie fałszywie i poprzestawajcie na swoim żołdzie.

Dz.Ap. 10:1-2 1. A w Cezarei był pewien człowiek imieniem Korneliusz, setnik kohorty zwanej italską, 2. pobożny i bogobojny ze wszystkim swoim domem, który dawał ludowi wiele jałmużn i zawsze modlił się do Boga.

Rzym. 13:4 Jest bowiem sługą Bożym, tobie na dobro. Jeśli jednak czynisz zło, bój się, bo nie na próżno nosi miecz. Jest bowiem sługą Bożym, wykonawcą sprawiedliwości ku ukaraniu tego, który czyni zło.

Obj. 17:14 Będą walczyć z Barankiem, ale Baranek ich zwycięży, bo jest Panem panów i Królem królów, a ci, którzy są z Nim, to powołani, wybrani i wierni.

Obj. 17:16 A dziesięć rogów, które widziałeś, i bestia znienawidzą nierządnicę, i uczynią ją spustoszoną oraz nagą, będą jeść jej ciało i spalą ją ogniem.


Artykuł 3

Chociaż władza cywilna jest zobowiązana do zachęcania, promowania i ochrony wyznawców i wyznania ewangelii oraz do zarządzania sprawami cywilnymi w sposób podlegający interesowi Chrystusa w świecie, dbając o to, aby ludzie o zepsutych umysłach i postępowaniu nie publikowali i nie rozpowszechniali bezprawnie bluźnierstw i błędów, które w swojej istocie podważają wiarę i nieuchronnie niszczą dusze tych, którzy je przyjmują; to jednak w takich różnicach dotyczących nauk ewangelii lub formy oddawania czci Bogu, jakie mogą przytrafić się ludziom, którzy działają w dobrej wierze, objawiają to w swoim postępowaniu i trzymają się fundamentu, nie przeszkadzając innym w ich drodze lub kulcie, nie ma żadnego upoważnienia dla władzy cywilnej w ewangelii, aby pozbawiać ich wolności.


Artykuł 4

Obowiązkiem ludzi jest modlić się za władze[a], oddawać im cześć[b], płacić im daniny i inne należności[c], być posłusznym ich prawomym rozkazom i podporządkowywać się ich władzy ze względu na sumienie[d]. Niewierność lub różnica w religii nie unieważnia legalnej władzy urzędnika ani nie zwalnia ludzi z należnego im posłuszeństwa[e]; osoby duchowne nie są z tego zwolnione[f], a tym bardziej papież nie ma żadnej władzy ani jurysdykcji nad nimi w ich królestwach, ani nad którymkolwiek z ich poddanych; i najmniej ze wszystkiego, aby pozbawiać ich królestw lub życia, jeśli uzna ich za heretyków, lub na jakiejkolwiek innej podstawie[g].

Biblijna podstawa

[a]

1 Tym. 2:1-2 1. Przede wszystkim proszę, aby były zanoszone prośby, modlitwy, wstawiennictwa i dziękczynienia za wszystkich ludzi, 2. za królów i za wszystkich, którzy są na stanowiskach, abyśmy mogli wieść ciche i spokojne życie we wszelkiej pobożności i uczciwości.

[b]

1 Piotra 2:17 Wszystkich szanujcie, braci miłujcie, Boga się bójcie, króla czcijcie.

[c]

Rzym. 13:6-7 6. Dlatego bowiem płacicie podatki, gdyż są sługami Bożymi, którzy właśnie temu są oddani. 7. Oddajcie każdemu to, co mu się należy: komu podatek – podatek, komu cło – cło, komu bojaźń – bojaźń, komu cześć – cześć.

[d]

Rzym. 13:5 Dlatego trzeba być poddanym nie tylko z powodu gniewu, ale także ze względu na sumienie.

Tyt. 1:3 objawił we właściwym czasie swoje słowo przez głoszenie, które zostało mi powierzone zgodnie z rozkazem Boga, naszego Zbawiciela.

[e]

1 Piotra 2:13-14 13. Bądźcie więc poddani każdej ludzkiej władzy dla Pana: królowi, jako najwyższemu władcy; 14. i namiestnikom, jako przez niego posłanym ku karaniu złoczyńców, a ku chwale tych, którzy czynią dobro.

1 Piotra 2:16 Jak ludzie wolni, a nie jako ci, którzy wolność mają za osłonę zła, ale jak słudzy Boga.

[f]

1 Król. 2:35 Król ustanowił Benaajasza, syna Jojady, dowódcą nad wojskiem zamiast Joaba, a kapłana Sadoka ustanowił kapłanem zamiast Abiatara.

Dz.Ap. 25:9-11 9. Ale Festus, chcąc przypodobać się Żydom, odpowiedział Pawłowi: Czy chcesz iść do Jerozolimy i tam w tej sprawie stanąć przede mną? 10. Wtedy Paweł powiedział: Stoję przed sądem cesarskim, gdzie powinienem być sądzony. Żydom nic złego nie uczyniłem, jak ty dobrze wiesz. 11. Jeśli więc rzeczywiście popełniłem jakieś zło i zrobiłem coś, co zasługuje na śmierć, nie uchylam się od śmierci. Lecz jeśli nie ma nic prawdziwego w tym, o co ci mnie oskarżają, nikt nie może mnie im wydać. Odwołuję się do cesarza.

Rzym. 13:1 Każdy niech będzie poddany władzom zwierzchnim, gdyż nie ma władzy, jak tylko od Boga, a te, które są, zostały ustanowione przez Boga.

2 Piotra 2:1 Byli też fałszywi prorocy wśród ludu, jak i wśród was będą fałszywi nauczyciele, którzy wprowadzą zgubne herezje, a zapierając się Pana, który ich odkupił, ściągną na siebie rychłą zgubę.

2 Piotra 2:10-11 10. A zwłaszcza tych, którzy idą za cielesnymi żądzami nieczystości i gardzą władzą. Zuchwali, samowolni, nie boją się bluźnić wyższym władzom; 11. podczas gdy aniołowie, którzy przewyższają ich mocą i siłą, nie wnoszą przeciwko nim przed Panem oskarżenia za bluźnierstwo.

Judy 1:8-11 8. Podobnie ci śniący ciała wprawdzie plugawią, władzy się przeciwstawiają, a wyższe zwierzchności bluźnią. 9. Lecz archanioł Michał, gdy rozprawiał się z diabłem i spierał o ciało Mojżesza, nie ośmielił się wypowiedzieć sądu bluźnierczego, ale powiedział: Pan cię zgromi! 10. Ci zaś bluźnią temu, czego nie znają; a to, co wiedzą z natury, jak nierozumne zwierzęta, w tym się psują. 11. Biada im, bo poszli drogą Kaina i dla zapłaty oddali się błędowi Balaama, a zginęli w buncie Korego.

[g]

2 Tes. 2:4 Który sprzeciwia się i wynosi ponad wszystko, co jest nazwane Bogiem lub tym, co jest godne czci, tak że zasiądzie w świątyni Bożej, podając się za Boga.

Obj. 13:15-17 15. I dano jej tchnienie, by obraz bestii nawet mówił i sprawił, że wszyscy, którzy nie oddadzą pokłonu obrazowi bestii, zostaną zabici. 16. Sprawia też, że wszyscy, mali i wielcy, bogaci i biedni, wolni i niewolnicy, otrzymują znamię na swoją prawą rękę albo na czoło; 17. i że nikt nie może kupować ani sprzedawać, kto nie ma znamienia – imienia bestii lub liczby jej imienia.


O Małżeństwie

Artykuł 1

Małżeństwo powinno być zawierane między jednym mężczyzną a jedną kobietą: nie jest też dozwolone, aby jakikolwiek mężczyzna miał więcej niż jedną żonę, ani aby jakakolwiek kobieta miała więcej niż jednego męża w tym samym czasie[a].

Biblijna podstawa

[a]

1 Mojż. 2:24 Dlatego opuści człowiek swego ojca i matkę, i połączy się z swoją żoną, i będą jednym ciałem.

Przys. 2:17 Która opuściła towarzysza swojej młodości i zapomniała o przymierzu swego Boga.

Mat. 19:5-6 5. I powiedział: Dlatego opuści człowiek ojca i matkę, i połączy się z swoją żoną, i będą dwoje jednym ciałem. 6. A tak już nie są dwoje, ale jedno ciało. Co więc Bóg złączył, niech człowiek nie rozdziela.


Artykuł 2

Małżeństwo zostało ustanowione dla wzajemnej pomocy męża i żony[a], dla rozmnożenia ludzkości poprzez legalne potomstwo oraz dla zwiększenia Kościoła świętym potomstwem[b], a także dla zapobiegania nieczystości[c].

Biblijna podstawa

[a]

1 Mojż. 2:18 Potem Pan Bóg powiedział: Niedobrze jest człowiekowi, gdy jest sam. Uczynię mu pomoc odpowiednią dla niego.

[b]

Malach. 2:15 Czyż nie uczynił ich jednym ciałem, choć miał ducha? A czego jeden szuka? Potomstwa Bożego. Strzeżcie więc swojego ducha i niech nikt nie zdradza żony swojej młodości.

[c]

1 Kor. 7:2 Ale z powodu niebezpieczeństwa rozpusty, niech każdy mężczyzna ma swoją żonę, a każda kobieta swojego męża.

1 Kor. 7:9 A jeśli nie mogą zachować wstrzemięźliwości, niech wstąpią w związek małżeński; lepiej bowiem wstąpić w związek małżeński, niż płonąć namiętnością.


Artykuł 3

Jest dozwolone, aby wszyscy ludzie, którzy są w stanie z rozsądkiem wyrazić zgodę, mogli wstępować w związek małżeński[a]. Jednak obowiązkiem chrześcijan jest zawieranie małżeństwa tylko w Panu[b]. Dlatego też ci, którzy wyznają prawdziwą religię reformowaną, nie powinni zawierać małżeństwa z niewierzącymi, papistami ani innymi bałwochwalcami; ani też osoby pobożne nie powinny być nierównomiernie jarzmem związane, zawierając małżeństwo z tymi, którzy są powszechnie znani ze swojego niegodziwego życia lub utrzymują potępiające herezje[c].

Biblijna podstawa

[a]

1 Mojż. 24:57-58 57. I powiedzieli: Zawołajmy dziewczynę i zapytajmy ją. 58. Zawołali więc Rebekę i zapytali ją: Czy chcesz iść z tym człowiekiem? A ona odpowiedziała: Pójdę.

1 Kor. 7:36-38 36. Jeśli ktoś uważa, że postępuje nieodpowiednio względem swojej dziewicy, jeśli przechodzi ona swój kwiat wieku, i jest to konieczne, niech czyni, co chce, nie grzeszy. Niech się pobiorą. 37. Lecz kto jest mocny w swoim sercu i nie ma przymusu, lecz ma władzę nad swoją wolą, i postanowił w swoim sercu zachować swoją dziewicę, dobrze czyni. 38. Tak więc, kto poślubia swoją dziewicę, dobrze czyni, a kto jej nie poślubia, lepiej czyni.

Hebr. 13:4 Małżeństwo niech będzie we czci u wszystkich, a łoże małżeńskie niepokalane. Rozpustników zaś i cudzołożników osądzi Bóg.

1 Tym. 4:3 Którzy zabraniają wstępować w związek małżeński i nakazują powstrzymywać się od pokarmów, które Bóg stworzył, aby wierzący i ci, którzy poznali prawdę, spożywali je z dziękczynieniem.

[b]

1 Kor. 7:39 Żona związana jest, dopóki żyje jej mąż; a jeśli mąż umrze, wolno jej poślubić, kogo chce, byle w Panu.

[c]

1 Mojż. 34:14 I powiedzieli do nich: Nie możemy tego uczynić, aby dać naszą siostrę mężczyźnie nieobrzezanemu, bo to byłaby hańba dla nas.

2 Mojż. 34:16 A kiedy weźmiecie ich córki dla swoich synów, ich córki będą cudzołożyły za swoimi bogami i sprawią, że wasi synowie też będą cudzołożyli za ich bogami.

5 Mojż. 7:3-4 3. Nie będziesz zawierał z nimi przymierza ani nie będziesz wydawał za mąż swojej córki za ich syna ani nie będziesz brał ich córki dla swojego syna. 4. Odwiodą bowiem twojego syna ode mnie i będą służyć cudzym bogom, i zapłonie gniew Pana na was, i szybko cię wytępi.

1 Król. 11:4 A gdy Salomon się zestarzał, jego żony odwróciły jego serce ku cudzym bogom, i jego serce nie było szczere wobec Pana, swego Boga, jak serce Dawida, jego ojca.

Nehem. 13:25-27 25. Spierałem się z nimi, przeklinałem ich, biłem niektórych z nich i wyrywałem im włosy. Zobowiązałem ich też do przysięgi na Boga, że nie będą dawali swoich córek ich synom ani nie będą brali ich córek dla swoich synów ani dla siebie. 26. Czy Salomon, król Izraela, nie zgrzeszył w tym? Wśród wielu narodów nie było króla, który mu dorównał, a był umiłowany przez swojego Boga i Bóg ustanowił go królem nad całym Izraelem. Lecz nawet jego kobiety odwiodły do grzechu. 27. Czy mamy więc usłuchać was i popełniać to wielkie zło, sprzeniewierzając się naszemu Bogu, biorąc sobie za żony cudzoziemki?

Malach. 2:11-12 11. Juda postąpił zdradziecko, a obrzydliwość popełniono w Izraelu i w Jerozolimie, bo Juda zbezcześcił świętość Pana, którą miłował, i pojął za żonę córkę cudzoziemskiego boga. 12. Pan wytraci mężczyznę, który to czyni, z namiotów Jakuba, zarówno tego, który czuwa, jak i tego, który odpowiada, a także tego, który składa ofiarę Panu zastępów.

2 Kor. 6:14 Nie wprzęgajcie się z niewierzącymi w jedno jarzmo. Cóż bowiem ma wspólnego sprawiedliwość z nieprawością? Albo cóż ma wspólnego światłość z ciemnością?


Artykuł 4

Małżeństwo nie powinno być zawierane między osobami o pokrewieństwie krwi ani powinowactwie, które są zakazane w Słowie[a], ani takie kazirodcze małżeństwa nie mogą być kiedykolwiek zalegalizowane przez jakiekolwiek prawo ludzkie lub zgodę stron, tak aby te osoby mogły żyć razem jako mąż i żona[b]. Mężczyzna nie może poślubić żadnej z krewnych swojej żony bliższej krwi, niż może ze swoich własnych krewnych, ani kobieta nie może poślubić żadnego z krewnych swojego męża bliższej krwi, niż może z własnych krewnych[c].

Biblijna podstawa

[a]

3 Mojż. 18 Całe rozdziały dotyczące zakazanych relacji małżeńskich i kazirodztwa.

Amos 2:7 Którzy depczą głowy ubogich w proch ziemi i wypaczają drogę pokornych, syn i ojciec chodzą do tej samej dziewczyny, aby bezcześcić moje święte imię.

1 Kor. 5:1 Słychać powszechnie o rozpusty wśród was, i to takiej rozpusty, której nie ma nawet wśród pogan, że ktoś żyje z żoną swojego ojca.

[b]

3 Mojż. 18:24-28 24. Nie zanieczyszczajcie się żadną z tych rzeczy, gdyż tym wszystkim zanieczyściły się narody, które wypędzam przed wami. 25. A ziemia została splamiona, i ukarałem ją za jej nieprawość, i ziemia zwymiotowała jej mieszkańców. 26. Strzeżcie więc moich ustaw i moich praw, i nie popełniajcie żadnej z tych obrzydliwości, ani tubylec, ani przybysz, który przebywa wśród was. 27. Gdyż wszystkie te obrzydliwości popełniali mieszkańcy tej ziemi, którzy byli przed wami, i ziemia została splamiona. 28. Aby ziemia was nie zwymiotowała, kiedy ją zanieczyścicie, jak zwymiotowała naród, który był przed wami.

Mar. 6:18 Mówił bowiem Jan do Heroda: Nie wolno ci mieć żony twego brata.

[c]

3 Mojż. 20:19-21 19. Nie odkryjesz nagości swojej ciotki, gdyż jest bliską krewną twojego ojca lub matki; zniosą swoją nieprawość. 20. Jeśli ktoś obcuje ze swoją ciotką, odkrył nagość swojego krewnego, poniosą swoją winę, umrą bezdzietni.21. Jeśli ktoś weźmie żonę swojego brata, jest to nieczystość, odkrył nagość swojego brata, będą bezdzietni.


O Kościele

Artykuł 1

Kościół katolicki, czyli powszechny, który jest niewidzialny, składa się z całej liczby wybranych, którzy byli, są lub będą zgromadzeni w jedno pod Chrystusem, głową tego Kościoła; i jest oblubienicą, ciałem, pełnią Tego, który wszystko we wszystkim wypełnia[a].

Biblijna podstawa

[a]

Efez. 1:10 Aby w zarządzie pełni czasów znowu wszystko w Chrystusie połączyć, zarówno to, co jest w niebie, jak i to, co jest na ziemi.

Efez. 1:22-23 22. I wszystko poddał pod jego stopy, a jego samego ustanowił ponad wszystkim głową Kościoła, 23. który jest jego ciałem, pełnią tego, który wszystko we wszystkim wypełnia.

Efez. 5:23 Bo mąż jest głową żony, jak i Chrystus głową Kościoła, i on jest Zbawicielem ciała.

Efez. 5:27 Aby go sobie stawić jako Kościół chwalebny, nie mający plamy ani zmarszczki, ani czegoś podobnego, ale żeby był święty i nienaganny.

Efez. 5:32 Tajemnica to wielka, lecz ja odnoszę to do Chrystusa i Kościoła.

Kol. 1:18 I on jest głową ciała, Kościoła, on jest początkiem i pierworodnym z umarłych, aby we wszystkim był pierwszy.


Artykuł 2

Całe ciało ludzi na całym świecie, wyznających wiarę ewangelii i posłuszeństwo wobec Boga przez Chrystusa zgodnie z nią, nie niszczących swojego wyznania przez jakiekolwiek błędy obalające fundamenty lub nieświętość życia, są i mogą być nazywani widzialnym kościołem katolickim Chrystusa; chociaż jako taki nie jest on powierzony żadnej administracji sakramentów, ani nie ma urzędników, którzy by rządzili lub sprawowali nadzór nad całym ciałem.


Artykuł 3

Najczystsze kościoły na ziemi są podległe zarówno mieszaniu, jak i błędom, a niektóre tak bardzo się zdegenerowały, że przestały być kościołami Chrystusa, ale stały się synagogami szatana; jednak Chrystus zawsze miał i będzie mieć widzialne królestwo na tym świecie, aż do jego końca, złożone z tych, którzy w niego wierzą i wyznają jego imię.


Artykuł 4

Nie ma innej Głowy Kościoła, jak tylko Pan Jezus Chrystus; ani papież rzymski w żadnym sensie nie może być jego głową, lecz jest antychrystem, człowiekiem grzechu i synem zatracenia, który wynosi się w Kościele przeciwko Chrystusowi i wszystkiemu, co jest nazwane Bogiem, którego Pan zniszczy jasnością swego przyjścia.


Artykuł 5

Jak Pan w swojej trosce i miłości do swojego Kościoła w swojej nieskończonej mądrości i opatrzności poddawał go wielkiej różnorodności doświadczeń w każdej epoce, dla dobra tych, którzy go miłują, i dla swojej własnej chwały; tak też zgodnie ze swoją obietnicą oczekujemy, że w dniach ostatecznych, gdy antychryst zostanie zniszczony, Żydzi zostaną wezwani, a przeciwnicy królestwa jego umiłowanego Syna zostaną pokonani, kościoły Chrystusa zostaną powiększone i zbudowane poprzez wolną i obfitą komunikację światła i łaski, a Kościół będzie cieszył się na tym świecie spokojniejszym, pokojowym i chwalebniejszym stanem, niż kiedykolwiek wcześniej.


O Komunii Świętych

Artykuł 1

Wszyscy święci, którzy są zjednoczeni z Jezusem Chrystusem, swoją głową, przez Jego Ducha i przez wiarę, choć nie stają się przez to jedną osobą z Nim, mają wspólnotę z Nim w Jego łaskach, cierpieniach, śmierci, zmartwychwstaniu i chwale[a]; a będąc zjednoczeni ze sobą w miłości, mają udział we wzajemnych darach i łaskach[b], i są zobowiązani do wypełniania takich obowiązków, zarówno publicznych, jak i prywatnych, które służą ich wzajemnemu dobru, zarówno wewnętrznemu, jak i zewnętrznemu człowiekowi[c].

Biblijna podstawa

[a]

Jana 1:16 Z jego pełni my wszyscy otrzymaliśmy, i to łaskę za łaskę.

Rzym. 6:5-6 5. Jeśli bowiem zostaliśmy złączeni w podobieństwie jego śmierci, z pewnością będziemy też w podobieństwie jego zmartwychwstania; 6. wiedząc, że nasz stary człowiek został ukrzyżowany z nim, aby ciało grzechu zostało zniszczone, i żebyśmy już nie służyli grzechowi.

Efez. 2:5-6 5. Nawet gdy byliśmy umarli w grzechach, ożywił nas razem z Chrystusem (łaską jesteście zbawieni); 6. i razem z nim wzbudził, i razem z nim posadził w niebiesiech w Chrystusie Jezusie.

Efez. 3:16-19 16. Aby dał wam według bogactwa swojej chwały, abyście byli przez jego Ducha mocno utwierdzeni w wewnętrznym człowieku; 17. aby Chrystus przez wiarę zamieszkał w waszych sercach, 18. a wy, zakorzenieni i ugruntowani w miłości, abyście mogli pojąć ze wszystkimi świętymi, jaka jest szerokość i długość, i głębokość, i wysokość; 19. i poznać miłość Chrystusa, która przewyższa wszelką wiedzę, abyście byli napełnieni całą pełnią Boga.

Filip. 3:10 Aby poznać go i moc jego zmartwychwstania, i uczestnictwo w jego cierpieniach, będąc upodobnionym do jego śmierci.

2 List do Tymoteusza 2:12 Jeśli z nim cierpimy, z nim też będziemy królować; jeśli go się zaprzemy, i on nas się zaprze.

1 Jan 1:3 To, co widzieliśmy i słyszeliśmy, zwiastujemy wam, abyście i wy mieli społeczność z nami, a nasza społeczność jest z Ojcem i z jego Synem, Jezusem Chrystusem.

[b]

1 Kor. 3:21-23 21. Niech więc nikt nie chlubi się ludźmi, wszystko bowiem jest wasze: 22. czy Paweł, czy Apollos, czy Kefas, czy świat, czy życie, czy śmierć, czy teraźniejszość, czy przyszłość – wszystko jest wasze; 23. a wy jesteście Chrystusa, a Chrystus – Boga.

1 Kor. 12:7 A każdemu jest dany przejaw Ducha dla wspólnej korzyści.

Efez. 4:15-16 15. Lecz mówiąc prawdę w miłości, wzrastajmy we wszystkim w tego, który jest głową – w Chrystusa. 16. Z niego całe ciało, spojone i związane przez wszystkie wzajemnie wspierające się stawy, według skutecznego działania w miarę każdego poszczególnego członka, rośnie ku zbudowaniu samego siebie w miłości.

Kol. 2:19 A nie trzyma się Głowy, z której całe ciało, przez stawy i ścięgna zaopatrzone i spojone, rośnie wzrostem Bożym.

[c]

Rzym. 1:11-12 11. Pragnę bowiem was zobaczyć, aby przekazać wam jakiś dar duchowy dla waszego umocnienia; 12. to znaczy, abyśmy się nawzajem zachęcili wspólną wiarą, waszą i moją.

Rzym. 1:14 Jestem dłużnikiem i Greków, i barbarzyńców, mądrych i niemądrych.

Gal. 6:10 A więc dopóki mamy czas, czyńmy dobrze wszystkim, a zwłaszcza domownikom wiary.

1 Tes. 5:11 Dlatego napominajcie się nawzajem i budujcie jeden drugiego, jak to zresztą czynicie.

1 Tes. 5:14 Prosimy was, bracia, upominajcie niekarnych, pocieszajcie małodusznych, podtrzymujcie słabych, bądźcie cierpliwi wobec wszystkich.

1 Jan 3:16-18 16. Po tym poznaliśmy miłość, że on oddał za nas swoje życie; i my powinniśmy oddawać życie za braci. 17. Jeśli jednak ktoś posiada dobra tego świata i widzi swojego brata w potrzebie, a zamyka przed nim swoje serce, jakże może mieszkać w nim miłość Boża? 18. Dzieci, nie miłujmy słowem ani językiem, ale uczynkiem i prawdą.


Artykuł 2

Wszyscy święci, na mocy swojego wyznania, są zobowiązani do utrzymywania świętej wspólnoty i jedności w kulcie Boga oraz w wykonywaniu takich innych duchowych usług, które prowadzą do ich wzajemnego zbudowania[a]; jak również do wzajemnego wspierania się w sprawach zewnętrznych, zgodnie z ich różnymi możliwościami i potrzebami. Ta wspólnota, choć powinna być szczególnie praktykowana przez nich w relacjach, w których się znajdują, zarówno w rodzinach, jak i w kościołach, to jednak, jak Bóg da sposobność, powinna być rozszerzona na wszystkich, którzy w każdym miejscu wzywają imienia Pana Jezusa[b].

Biblijna podstawa

[a]

Izaj. 2:3 Wiele narodów pójdzie i powie: Chodźcie, wstąpmy na górę Pana, do domu Boga Jakuba, i nauczy nas swoich dróg, a będziemy chodzili jego ścieżkami. Z Syjonu bowiem wyjdzie prawo, a słowo Pana z Jerozolimy.

Dz.Ap. 2:42 Trwali oni w nauce apostołów i we wspólnocie, w łamaniu chleba i w modlitwach.

Dz.Ap. 2:46 Codziennie trwali jednomyślnie w świątyni, a łamiąc chleb po domach, przyjmowali pokarm z radością i w prostocie serca.

1 Kor. 11:20 Gdy się więc gromadzicie, to nie jest spożywanie Wieczerzy Pańskiej.

Hebr. 10:24-25 24. I okazujmy staranie jedni o drugich, aby pobudzać się do miłości i dobrych uczynków; 25. nie opuszczając wspólnych zebrań, jak to mają w zwyczaju niektórzy, ale napominając się, i to tym bardziej, im wyraźniej widzicie, że zbliża się ten dzień.

[b]

Dz.Ap. 2:44-45 44. A wszyscy, którzy uwierzyli, byli razem i wszystko mieli wspólne. 45. Sprzedawali posiadłości i dobra, i rozdawali je wszystkim, według tego, czego kto potrzebował.

Dz.Ap. 11:29-30 29. A uczniowie postanowili, że każdy według swoich możliwości pośle pomoc braciom, którzy mieszkali w Judei. 30. I tak zrobili, posyłając ją starszym przez ręce Barnaby i Saula.

2 Kor. 8:1-9 1. A oznajmiamy wam, bracia, łaskę Boga, daną kościołom macedońskim, 2. że mimo wielkiego doświadczenia ucisku, obfitość ich radości i ich głębokie ubóstwo obfitowały w bogactwo ich szczodrości. 3. Bo byli gotowi według możliwości, a nawet ponad możliwość, dobrowolnie, 4. prosząc nas z wielką zachętą, aby mogli uczestniczyć w tym darze i służbie dla świętych. 5. I nie tylko tak, jak się spodziewaliśmy, ale najpierw samych siebie dali Panu, a potem nam, przez wolę Bożą. 6. Tak więc zachęciliśmy Tytusa, aby tak jak wcześniej rozpoczął, tak też i teraz dokończył u was tę łaskę. 7. Ale jak obfitujecie we wszystko: w wiarę, w mowę, w poznanie, we wszelką gorliwość i w miłość do nas, tak i w tej łasce obfitujcie. 8. Nie mówię tego jako nakaz, ale przez gorliwość innych chcę też wypróbować szczerość waszej miłości. 9. Znacie bowiem łaskę naszego Pana Jezusa Chrystusa, że będąc bogaty, stał się dla was ubogim, abyście wy przez jego ubóstwo stali się bogaci.

1 Jan 3:17 Jeśli jednak ktoś posiada dobra tego świata i widzi swojego brata w potrzebie, a zamyka przed nim swoje serce, jakże może mieszkać w nim miłość Boża?


O Sakramentach

Artykuł 1

Sakramenty są świętymi znakami i pieczęciami przymierza łaski[a], bezpośrednio ustanowionymi przez Chrystusa[b], aby reprezentować Jego i Jego dobrodziejstwa oraz potwierdzać nasze uczestnictwo w Nim[c]; oraz uroczyście zobowiązywać nas do służby Bogu w Chrystusie, zgodnie z Jego Słowem[e].

Biblijna podstawa

[a]

1 Mojż. 17:7 I ustanowię swoje przymierze między mną a tobą, i twoim potomstwem po tobie, przez ich pokolenia, jako przymierze wieczne, abym był twoim Bogiem i twojego potomstwa po tobie.

1 Mojż. 17:10 To jest moje przymierze między mną a wami, i twoim potomstwem po tobie, które macie zachować: Każdy mężczyzna spośród was ma być obrzezany.

Rzym. 4:11 I otrzymał znak obrzezania jako pieczęć sprawiedliwości z wiary, którą miał, będąc jeszcze nieobrzezany, aby był ojcem wszystkich wierzących, chociaż są nieobrzezani, aby i im ta wiara została poczytana za sprawiedliwość.

[b]

Mat. 28:19 Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego.

1 Kor. 11:23 Ja bowiem otrzymałem od Pana to, co wam przekazałem, że Pan Jezus tej nocy, której został wydany, wziął chleb.

[c]

1 Kor. 10:16 Kielich błogosławieństwa, który błogosławimy, czyż nie jest udziałem we krwi Chrystusa? Chleb, który łamiemy, czyż nie jest udziałem w ciele Chrystusa?

1 Kor. 11:25-26 25. Podobnie i kielich, po wieczerzy, mówiąc: Ten kielich jest nowym przymierzem we krwi mojej. To czyńcie, ilekroć pić będziecie, na moją pamiątkę. 26. Ilekroć bowiem jecie ten chleb i pijecie ten kielich, śmierć Pana zwiastujecie, aż przyjdzie.

Gal. 3:27 Bo wszyscy, którzy zostaliście ochrzczeni w Chrystusa, przyoblekliście się w Chrystusa.

[e]

Rzym. 6:3-4 3. Czyż nie wiecie, że my wszyscy, którzy zostaliśmy ochrzczeni w Chrystusa Jezusa, zostaliśmy ochrzczeni w jego śmierć? 4. Zostaliśmy więc pogrzebani z nim przez chrzest w śmierć, abyśmy jak Chrystus został wskrzeszony z martwych przez chwałę Ojca, tak i my postępowali w nowości życia.

1 Kor. 10:16 Kielich błogosławieństwa, który błogosławimy, czyż nie jest udziałem we krwi Chrystusa? Chleb, który łamiemy, czyż nie jest udziałem w ciele Chrystusa?

1 Kor. 10:21 Nie możecie pić kielicha Pana i kielicha demonów, nie możecie być uczestnikami stołu Pana i stołu demonów.


Artykuł 2

W każdym sakramencie istnieje duchowa relacja lub sakramentalna jedność między znakiem a rzeczą, którą on oznacza; skąd wynika, że nazwy i efekty jednego są przypisywane drugiemu[a].

Biblijna podstawa

[a]

1 Mojż. 17:10 To jest moje przymierze między mną a wami, i twoim potomstwem po tobie, które macie zachować: Każdy mężczyzna spośród was ma być obrzezany.

Mat. 26:27-28 27. Wziął też kielich, a podziękowawszy, dał im, mówiąc: Pijcie z niego wszyscy; 28. to jest bowiem moja krew nowego przymierza, która się wylewa za wielu na przebaczenie grzechów.

Tytus 3:5 Zbawił nas nie z powodu uczynków sprawiedliwości, które spełniliśmy, ale z powodu swego miłosierdzia, przez kąpiel odrodzenia i odnowienie Ducha Świętego.


Artykuł 3

Łaska, która jest udzielana w sakramentach lub przez nie, jeśli są one właściwie używane, nie jest nadawana przez jakąkolwiek moc, którą one same posiadają; ani skuteczność sakramentu nie zależy od pobożności lub intencji tego, kto go udziela[a], ale od działania Ducha[b] i słowa ustanowienia, które zawiera, wraz z nakazem upoważniającym do ich użycia, obietnicę korzyści dla godnych odbiorców[c].

Biblijna podstawa

[a]

Rzym. 2:28-29 28. Nie ten bowiem jest Żydem, który nim jest na zewnątrz, ani nie to jest obrzezanie, które jest widoczne na ciele; 29. ale ten jest Żydem, który jest nim wewnętrznie, a obrzezanie jest obrzezaniem serca, w duchu, a nie według litery; taki ma pochwałę nie od ludzi, lecz od Boga.

1 Piotra 3:21 Ona jest obrazem chrztu, który teraz was zbawia, nie przez usunięcie cielesnego brudu, lecz przez proszenie Boga o dobre sumienie, przez zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa.

[b]

Mat. 3:11 Ja was chrzczę wodą ku upamiętaniu, ale ten, który przychodzi po mnie, jest mocniejszy ode mnie, a ja nie jestem godny nosić jego sandałów. On was będzie chrzcił Duchem Świętym i ogniem.

1 Kor. 12:13 Wszyscy bowiem w jednym Duchu zostaliśmy ochrzczeni w jedno ciało, czy to Żydzi, czy Grecy, czy niewolnicy, czy wolni, i wszyscy zostaliśmy napojeni jednym Duchem.

[c]

Mat. 26:27-28 27. Wziął też kielich, a podziękowawszy, dał im, mówiąc: Pijcie z niego wszyscy; 28. to jest bowiem moja krew nowego przymierza, która się wylewa za wielu na przebaczenie grzechów.


Artykuł 4

Są tylko dwa sakramenty ustanowione przez naszego Pana Jezusa Chrystusa w Ewangelii, mianowicie chrzest i Wieczerza Pańska; żadnego z nich nie może udzielać nikt inny jak tylko prawnie powołany sługa Słowa[a].

Biblijna podstawa

[a]

Mat. 28:19-20 19. Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego; 20. ucząc je przestrzegać wszystkiego, co wam przykazałem. A oto ja jestem z wami przez wszystkie dni aż do skończenia świata. Amen.

1 Kor. 4:1 Niech więc każdy uważa nas za sługi Chrystusa i szafarzy tajemnic Bożych.

1 Kor. 11:20 Gdy się więc gromadzicie, to nie jest spożywanie Wieczerzy Pańskiej.

1 Kor. 11:23 Ja bowiem otrzymałem od Pana to, co wam przekazałem, że Pan Jezus tej nocy, której został wydany, wziął chleb.

Hebr. 5:4 I nikt sam sobie nie bierze tej godności, lecz ten, który jest powołany przez Boga, jak Aaron.


Artykuł 5

Sakramenty Starego Testamentu, w odniesieniu do rzeczy duchowych, które przez nie były oznaczane i ukazywane, były co do istoty takie same jak te Nowego[a].

Biblijna podstawa

[a]

1 Kor. 10:1-4 1. A nie chcę, bracia, abyście nie wiedzieli, że wszyscy nasi ojcowie byli pod obłokiem i wszyscy przeszli przez morze; 2. i wszyscy zostali ochrzczeni w Mojżesza, w obłoku i w morzu; 3. i wszyscy jedli ten sam pokarm duchowy; 4. i wszyscy pili ten sam duchowy napój; pili bowiem z duchowej skały, która za nimi szła, a tą skałą był Chrystus.


O Chrzcie

Artykuł 1

Chrzest jest sakramentem Nowego Testamentu, ustanowionym przez Jezusa Chrystusa[a], aby być dla osoby chrzczonej znakiem i pieczęcią przymierza łaski[c], jej wszczepienia w Chrystusa[d], odrodzenia[e], odpuszczenia grzechów[f] oraz oddania się Bogu przez Jezusa Chrystusa, aby chodzić w nowości życia[g]. To ustanowienie, zgodnie z nakazem Chrystusa, ma być kontynuowane w Jego Kościele aż do końca świata[h].

Biblijna podstawa

[a]

Mat. 28:19 Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego.

[c]

Rzym. 4:11 I otrzymał znak obrzezania jako pieczęć sprawiedliwości z wiary, którą miał, będąc jeszcze nieobrzezany, aby był ojcem wszystkich wierzących, chociaż są nieobrzezani, aby i im ta wiara została poczytana za sprawiedliwość.

Kol. 2:11-12 11. W nim też zostaliście obrzezani obrzezaniem nie ręką, ale przez zrzucenie ciała grzechów w obrzezaniu Chrystusowym; 12. pogrzebani z nim w chrzcie, w którym też zostaliście wskrzeszeni przez wiarę w działanie Boga, który go wskrzesił z martwych.

[d]

Rzym. 6:5 Jeśli bowiem zostaliśmy złączeni w podobieństwie jego śmierci, z pewnością będziemy też w podobieństwie jego zmartwychwstania.

Gal. 3:27 Bo wszyscy, którzy zostaliście ochrzczeni w Chrystusa, przyoblekliście się w Chrystusa.

[e]

Tytus 3:5 Zbawił nas nie z powodu uczynków sprawiedliwości, które spełniliśmy, ale z powodu swego miłosierdzia, przez kąpiel odrodzenia i odnowienie Ducha Świętego.

[f]

Mar. 1:4 Jan chrzcił na pustyni i głosił chrzest upamiętania na przebaczenie grzechów.

[g]

Rzym. 6:3-4 3. Czyż nie wiecie, że my wszyscy, którzy zostaliśmy ochrzczeni w Chrystusa Jezusa, zostaliśmy ochrzczeni w jego śmierć? 4. Zostaliśmy więc pogrzebani z nim przez chrzest w śmierć, abyśmy jak Chrystus został wskrzeszony z martwych przez chwałę Ojca, tak i my postępowali w nowości życia.

[h]

Mat. 28:19-20 19. Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego; 20. ucząc je przestrzegać wszystkiego, co wam przykazałem. A oto ja jestem z wami przez wszystkie dni aż do skończenia świata. Amen.


Artykuł 2

Zewnętrznym elementem używanym w tym sakramencie jest woda, którą należy ochrzcić osobę w imię Ojca, Syna i Ducha Świętego, przez prawnie powołanego sługę ewangelii[a].

Biblijna podstawa

[a]

Mat. 3:11 Ja was chrzczę wodą ku upamiętaniu, ale ten, który przychodzi po mnie, jest mocniejszy ode mnie, a ja nie jestem godny nosić jego sandałów. On was będzie chrzcił Duchem Świętym i ogniem.

Mat. 28:19-20 19. Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego; 20. ucząc je przestrzegać wszystkiego, co wam przykazałem. A oto ja jestem z wami przez wszystkie dni aż do skończenia świata. Amen.

Jana 1:33 A ja go nie znałem, lecz ten, który mnie posłał, abym chrzcił wodą, powiedział mi: Ten, nad którym zobaczysz Ducha zstępującego i spoczywającego na nim, jest tym, który chrzci Duchem Świętym.


Artykuł 3

Zanurzenie osoby w wodzie nie jest konieczne; chrzest jest właściwie udzielany przez polanie lub pokropienie wodą[a].

Biblijna podstawa

[a]

Mar. 7:4 A po powrocie z rynku nie jedzą, dopóki się nie obmyją; i jest wiele innych rzeczy, które przejęli do przestrzegania, jak obmywania kubków, dzbanów, naczyń miedzianych i łóżek.

Dz.Ap. 2:41 Ci więc, którzy przyjęli jego słowo, zostali ochrzczeni, i tego dnia przyłączyło się około trzech tysięcy dusz.

Dz.Ap. 16:33 A on wziął ich w tej samej godzinie nocy, obmył ich rany i natychmiast został ochrzczony – on i wszyscy jego domownicy.

Hebr. 9:10 Dotyczących tylko pokarmów, napojów i różnych obmywań, i przepisów cielesnych narzuconych aż do czasu reformy.

Hebr. 9:19-22 19. Gdy bowiem Mojżesz ogłosił wszemu ludowi każde przykazanie zgodnie z Prawem, wziął krew cieląt i kozłów z wodą, wełną szkarłatną i hizopem, i pokropił zarówno samą księgę, jak i cały lud, 20. mówiąc: To jest krew przymierza, które Bóg dla was ustanowił. 21. Pokropił też krwią przybytek i wszystkie naczynia do służby. 22. A według Prawa niemal wszystko oczyszcza się krwią i bez rozlania krwi nie ma przebaczenia.


Artykuł 4

Nie tylko ci, którzy rzeczywiście wyznają wiarę w Chrystusa i posłuszeństwo wobec Niego[a], ale także niemowlęta jednego lub obojga wierzących rodziców mają być chrzczone[b], i tylko te.

Biblijna podstawa

[a]

Mar. 16:15-16 15. I powiedział do nich: Idźcie na cały świat i głoście ewangelię wszelkiemu stworzeniu. 16. Kto uwierzy i zostanie ochrzczony, będzie zbawiony; a kto nie uwierzy, będzie potępiony.

Dz.Ap. 8:37-38 37. A Filip powiedział: Jeśli wierzysz z całego serca, możesz. A on odpowiedział: Wierzę, że Jezus Chrystus jest Synem Bożym. 38. I kazał zatrzymać wóz, obaj zeszli do wody – Filip i eunuch – i ochrzcił go.

[b]

1 Mojż. 17:7 I ustanowię swoje przymierze między mną a tobą, i twoim potomstwem po tobie, przez ich pokolenia, jako przymierze wieczne, abym był twoim Bogiem i twojego potomstwa po tobie.

1 Mojż. 17:9 I Bóg powiedział do Abrahama: Ty natomiast będziesz przestrzegał mojego przymierza, ty i twoje potomstwo po tobie, przez wszystkie pokolenia.

Gal. 3:9 Tak więc ci, którzy są z wiary, są błogosławieni wraz z wiernym Abrahamem.

Gal. 3:14 Aby błogosławieństwo Abrahama w Chrystusie Jezusie przyszło na pogan, abyśmy przez wiarę otrzymali obietnicę Ducha.

Kol. 2:11-12 11. W nim też zostaliście obrzezani obrzezaniem nie ręką, ale przez zrzucenie ciała grzechów w obrzezaniu Chrystusowym; 12. pogrzebani z nim w chrzcie, w którym też zostaliście wskrzeszeni przez wiarę w działanie Boga, który go wskrzesił z martwych.

Dz.Ap. 2:38-39 38. A Piotr powiedział do nich: Upamiętajcie się i niech każdy z was zostanie ochrzczony w imię Jezusa Chrystusa na przebaczenie grzechów, a otrzymacie dar Ducha Świętego. 39. Obietnica ta bowiem odnosi się do was i do waszych dzieci, i do wszystkich, którzy są daleko, których tylko Pan, nasz Bóg, powoła.

Rzym. 4:11-12 11. I otrzymał znak obrzezania jako pieczęć sprawiedliwości z wiary, którą miał, będąc jeszcze nieobrzezany, aby był ojcem wszystkich wierzących, chociaż są nieobrzezani, aby i im ta wiara została poczytana za sprawiedliwość; 12. a także ojcem obrzezanych, tych, którzy nie tylko są obrzezani, ale którzy idą śladami wiary naszego ojca Abrahama, którą miał, będąc jeszcze nieobrzezany.

Mat. 28:19 Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego.

Mar. 10:13-16 13. Przynoszono do niego dzieci, aby ich dotknął, ale uczniowie gromili tych, którzy je przynosili. 14. Gdy Jezus to zobaczył, oburzył się i powiedział do nich: Pozwólcie dzieciom przychodzić do mnie i nie zabraniajcie im, bo do takich należy królestwo Boże. 15. Zaprawdę powiadam wam: Kto nie przyjmie królestwa Bożego jak dziecko, nie wejdzie do niego. 16. I wziął je na ręce, kładł na nie ręce i błogosławił je.

Łuk. 18:15 Przynoszono też do niego niemowlęta, aby ich dotknął. A uczniowie, widząc to, gromili ich.

1 Kor. 7:14 Niewierzący mąż bowiem jest uświęcony przez żonę, a niewierząca żona jest uświęcona przez męża. Inaczej wasze dzieci byłyby nieczyste, a teraz są święte.


Artykuł 5

Chociaż jest wielkim grzechem lekceważyć lub zaniedbywać to ustanowienie[a], to jednak łaska i zbawienie nie są z nim nierozerwalnie związane, tak aby żadna osoba nie mogła zostać odrodzona lub zbawiona bez niego[b], ani też nie jest pewne, że wszyscy ochrzczeni są niewątpliwie odrodzeni[c].

Biblijna podstawa

[a]

Łuk. 7:30 Lecz faryzeusze i uczeni w Prawie udaremnili zamiar Boga wobec nich, nie przyjmując chrztu Jana.

2 Mojż. 4:24-26 24. Gdy byli w drodze, w miejscu, gdzie zatrzymali się na nocleg, Pan spotkał Mojżesza i chciał go zabić. 25. Wtedy Sefora wzięła ostry kamień, odcięła napletek swojego syna i rzuciła go u jego nóg, mówiąc: Jesteś mi mężem krwi. 26. I wtedy Pan odstąpił od niego. Wtedy powiedziała: Mąż krwi, z powodu obrzezania.

[b]

Dz.Ap. 10:2 Był pobożnym i bogobojnym człowiekiem wraz z całym swoim domem, dawał wiele jałmużn ludowi i zawsze modlił się do Boga.

Dz.Ap. 10:4 A on, patrząc na niego ze strachem, zapytał: Co jest, Panie? A anioł powiedział mu: Twoje modlitwy i jałmużny wstąpiły przed oblicze Boga i On o nich pamiętał.

Dz.Ap. 10:22 Odpowiedzieli: Korneliusz, setnik, mąż sprawiedliwy i bogobojny, cieszący się dobrą opinią wśród całego narodu żydowskiego, otrzymał polecenie od świętego anioła, aby wezwać cię do swojego domu i usłyszeć twoje słowa.

Dz.Ap. 10:31 Korneliuszu, twoja modlitwa została wysłuchana, a twoje jałmużny zostały wspomniane przed obliczem Boga.

Dz.Ap. 10:45 I zdumieli się wierzący pochodzenia żydowskiego, którzy przyszli z Piotrem, że dar Ducha Świętego został wylany także na pogan.

Dz.Ap. 10:47 Wtedy Piotr powiedział: Czy ktoś może zabronić wody, aby ci nie zostali ochrzczeni, którzy otrzymali Ducha Świętego jak my?

Rzym. 4:11 I otrzymał znak obrzezania jako pieczęć sprawiedliwości z wiary, którą miał, będąc jeszcze nieobrzezany, aby był ojcem wszystkich wierzących, chociaż są nieobrzezani, aby i im ta wiara została poczytana za sprawiedliwość.

[c]

Dz.Ap. 8:13 Nawet Szymon uwierzył, a gdy został ochrzczony, trzymał się Filipa. A widząc wielkie cuda i znaki, był zdumiony.

Dz.Ap. 8:23 Widzę bowiem, że jesteś pełen gorzkiej żółci i uwikłany w nieprawość.


Artykuł 6

Skuteczność chrztu nie jest związana z momentem, w którym jest on udzielany[a]; niemniej jednak, przez właściwe użycie tego sakramentu, obiecana łaska nie tylko jest oferowana, ale naprawdę objawiana i udzielana przez Ducha Świętego tym (czy to dorosłym, czy niemowlętom), którym ta łaska należy się zgodnie z wolą Boga, w wyznaczonym przez Niego czasie[b].

Biblijna podstawa

[a]

Jana 3:5 Jezus odpowiedział: Zaprawdę, zaprawdę powiadam ci: Jeśli ktoś nie narodzi się z wody i z Ducha, nie może wejść do królestwa Bożego.

Jana 3:8 Wiatr wieje, dokąd chce, i szum jego słyszysz, ale nie wiesz, skąd przychodzi i dokąd idzie. Tak jest z każdym, kto narodził się z Ducha.

[b]

Dz.Ap. 2:38 A Piotr powiedział do nich: Upamiętajcie się i niech każdy z was zostanie ochrzczony w imię Jezusa Chrystusa na przebaczenie grzechów, a otrzymacie dar Ducha Świętego.

Dz.Ap. 2:41 Ci więc, którzy przyjęli jego słowo, zostali ochrzczeni, i tego dnia przyłączyło się około trzech tysięcy dusz.

Gal. 3:27 Bo wszyscy, którzy zostaliście ochrzczeni w Chrystusa, przyoblekliście się w Chrystusa.

Efez. 5:25-26 25. Mężowie, miłujcie swoje żony, jak i Chrystus umiłował Kościół i wydał za niego samego siebie; 26. aby go uświęcić, oczyszczając obmyciem wodą przez Słowo.

Tytus 3:5 Zbawił nas nie z powodu uczynków sprawiedliwości, które spełniliśmy, ale z powodu swego miłosierdzia, przez kąpiel odrodzenia i odnowienie Ducha Świętego.


Artykuł 7

Sakrament chrztu powinien być udzielany tylko raz[a].

Biblijna podstawa

[a]

Tytus 3:5 Zbawił nas nie z powodu uczynków sprawiedliwości, które spełniliśmy, ale z powodu swego miłosierdzia, przez kąpiel odrodzenia i odnowienie Ducha Świętego.


O Wieczerzy Pańskiej

Artykuł 1

Nasz Pan Jezus, w nocy, w której został zdradzony, ustanowił sakrament swojego ciała i krwi, zwany Wieczerzą Pańską, który ma być obchodzony w Jego kościołach aż do końca świata; na wieczną pamiątkę i ukazywanie ofiary z samego siebie w swojej śmierci, na zapieczętowanie wszystkich jej dobrodziejstw dla prawdziwych wierzących, ich duchowego pokarmu i wzrostu w Nim, ich dalszego zobowiązania do wszystkich obowiązków, które są Mu winni, oraz jako więź i zastaw ich wspólnoty z Nim i między sobą jako członkowie Jego mistycznego ciała[a].

Biblijna podstawa

[a]

1 Kor. 10:16-17 16. Kielich błogosławieństwa, który błogosławimy, czyż nie jest udziałem we krwi Chrystusa? Chleb, który łamiemy, czyż nie jest udziałem w ciele Chrystusa? 17. Ponieważ jeden jest chleb, my, choć wielu, jesteśmy jednym ciałem, wszyscy bowiem jesteśmy uczestnikami jednego chleba.

1 Kor. 10:21 Nie możecie pić kielicha Pana i kielicha demonów, nie możecie być uczestnikami stołu Pana i stołu demonów.

1 Kor. 11:23-26 23. Ja bowiem otrzymałem od Pana to, co wam przekazałem, że Pan Jezus tej nocy, której został wydany, wziął chleb, 24. i podziękowawszy, łamał i powiedział: Bierzcie, jedzcie, to jest ciało moje, które za was jest łamane; to czyńcie na moją pamiątkę. 25. Podobnie i kielich po wieczerzy, mówiąc: Ten kielich jest nowym przymierzem w mojej krwi; to czyńcie, ilekroć będziecie pić, na moją pamiątkę. 26. Ilekroć bowiem jecie ten chleb i pijecie ten kielich, śmierć Pana zwiastujecie, aż przyjdzie.

1 Kor. 12:13 Wszyscy bowiem w jednym Duchu zostaliśmy ochrzczeni w jedno ciało, czy to Żydzi, czy Grecy, czy niewolnicy, czy wolni, i wszyscy zostaliśmy napojeni jednym Duchem.


Artykuł 2

W tym sakramencie Chrystus nie jest ofiarowany swojemu Ojcu, ani nie jest składana żadna rzeczywista ofiara za odpuszczenie grzechów żywych czy umarłych[a], lecz jest to jedynie pamiątka tej jednej ofiary, którą sam złożył, na krzyżu, raz na zawsze, oraz duchowa ofiara wszelkiej możliwej chwały Bogu za to[b]; tak więc papieska ofiara mszy, jak to nazywają, jest najbardziej odrażająca, szkodliwa dla jedynej ofiary Chrystusa, jedynego przebłagania za wszystkie grzechy wybranych[c].

Biblijna podstawa

[a]

Hebr. 9:22 A według Prawa niemal wszystko oczyszcza się krwią i bez rozlania krwi nie ma przebaczenia.

Hebr. 9:25-26 25. Nie dlatego, że często miałby ofiarować samego siebie, jak arcykapłan co roku wchodzi do Miejsca Najświętszego z cudzą krwią; 26. inaczej musiałby cierpieć wiele razy od założenia świata. Lecz teraz, na końcu wieków, raz się objawił, aby zgładzić grzech przez ofiarowanie samego siebie.

Hebr. 9:28 Tak też Chrystus raz ofiarowany, aby zgładzić grzechy wielu, drugi raz ukaże się bez grzechu tym, którzy go oczekują ku zbawieniu.

[b]

Mat. 26:26-27 26. A gdy jedli, Jezus wziął chleb, pobłogosławił, łamał i dał uczniom, mówiąc: Bierzcie, jedzcie, to jest ciało moje. 27. Wziął też kielich, a podziękowawszy, dał im, mówiąc: Pijcie z niego wszyscy.

1 Kor. 11:24-26 24. i podziękowawszy, łamał i powiedział: Bierzcie, jedzcie, to jest ciało moje, które za was jest łamane; to czyńcie na moją pamiątkę. 25. Podobnie i kielich po wieczerzy, mówiąc: Ten kielich jest nowym przymierzem w mojej krwi; to czyńcie, ilekroć będziecie pić, na moją pamiątkę. 26. Ilekroć bowiem jecie ten chleb i pijecie ten kielich, śmierć Pana zwiastujecie, aż przyjdzie.

[c]

Hebr. 7:23-24 23. Tamci kapłani byli liczniejsi, ponieważ śmierć nie pozwalała im trwać na zawsze. 24. Ale ten, ponieważ trwa na wieki, ma kapłaństwo nieprzemijające.

Hebr. 7:27 Nie musi codziennie, jak tamci arcykapłani, składać ofiar najpierw za swoje grzechy, a potem za grzechy ludu. To bowiem uczynił raz na zawsze, gdy ofiarował samego siebie.

Hebr. 10:11-12 11. Każdy kapłan stoi codziennie, pełniąc swoją służbę i wiele razy składając te same ofiary, które nigdy nie mogą zgładzić grzechów. 12. Lecz ten, gdy złożył jedną ofiarę za grzechy, na zawsze zasiadł po prawicy Boga.

Hebr. 10:14 Jedną bowiem ofiarą uczynił doskonałymi na zawsze tych, którzy są uświęceni.

Hebr. 10:18 Gdzie zaś jest ich odpuszczenie, tam już nie potrzeba ofiary za grzech.


Artykuł 3

Pan Jezus, w tym ustanowieniu, nakazał swoim sługom, aby głosili ludowi słowo ustanowienia, modlili się i błogosławili elementy chleba i wina, oddzielając je tym samym od użytku pospolitego do świętego, a także aby brali i łamali chleb, brali kielich, a następnie (uczestnicząc sami) podawali je wiernym[a], lecz nie tym, którzy nie są obecni na zgromadzeniu[b].

Biblijna podstawa

[a]

Mat. 26:26-28 26. A gdy jedli, Jezus wziął chleb, pobłogosławił, łamał i dał uczniom, mówiąc: Bierzcie, jedzcie, to jest ciało moje. 27. Wziął też kielich, a podziękowawszy, dał im, mówiąc: Pijcie z niego wszyscy.28. To jest bowiem moja krew nowego przymierza, która się wylewa za wielu na przebaczenie grzechów.

Mar. 14:22-24 22. A gdy jedli, Jezus wziął chleb, pobłogosławił, łamał i dał im, mówiąc: Bierzcie, jedzcie, to jest ciało moje. 23. Potem wziął kielich, podziękował i dał im; i pili z niego wszyscy. 24. I powiedział im: To jest moja krew nowego przymierza, która się wylewa za wielu.

Łuk. 22:19-20 19. I wziął chleb, podziękował, połamał i dał im, mówiąc: To jest ciało moje, które za was jest dane. To czyńcie na moją pamiątkę. 20. Podobnie po wieczerzy wziął kielich, mówiąc: Ten kielich to nowe przymierze w mojej krwi, która się za was wylewa.

1 Kor. 11:23-27 23. Ja bowiem otrzymałem od Pana to, co wam przekazałem, że Pan Jezus tej nocy, której został wydany, wziął chleb, 24. i podziękowawszy, łamał i powiedział: Bierzcie, jedzcie, to jest ciało moje, które za was jest łamane; to czyńcie na moją pamiątkę. 25. Podobnie i kielich po wieczerzy, mówiąc: Ten kielich jest nowym przymierzem w mojej krwi; to czyńcie, ilekroć będziecie pić, na moją pamiątkę. 26. Ilekroć bowiem jecie ten chleb i pijecie ten kielich, śmierć Pana zwiastujecie, aż przyjdzie. 27. Dlatego kto by jadł ten chleb albo pił kielich Pana niegodnie, będzie winny ciała i krwi Pana.

[b]

Dz.Ap. 20:7 A pierwszego dnia tygodnia, gdy uczniowie zebrali się, aby łamać chleb, Paweł, zamierzając odejść następnego dnia, rozmawiał z nimi i przeciągnął mowę aż do północy.

1 Kor. 11:20 Gdy się więc gromadzicie, to nie jest spożywanie Wieczerzy Pańskiej.


Artykuł 4

Prywatne msze lub przyjmowanie tego sakramentu przez kapłana lub kogokolwiek innego w samotności[a], jak również odmowa kielicha dla ludu[b], oddawanie czci elementom, ich podnoszenie, przenoszenie dla adoracji, czy też rezerwowanie ich do jakichkolwiek rzekomych celów religijnych, są sprzeczne z naturą tego sakramentu i z ustanowieniem Chrystusa[c].

Biblijna podstawa

[a]

1 Kor. 10:6 A te rzeczy stały się dla nas przykładem, abyśmy nie pożądali złych rzeczy, jak oni pożądali.

[b]

Mar. 4:23 Kto ma uszy do słuchania, niech słucha.

1 Kor. 11:25-29 25. Podobnie i kielich po wieczerzy, mówiąc: Ten kielich jest nowym przymierzem w mojej krwi; to czyńcie, ilekroć będziecie pić, na moją pamiątkę. 26. Ilekroć bowiem jecie ten chleb i pijecie ten kielich, śmierć Pana zwiastujecie, aż przyjdzie. 27. Dlatego kto by jadł ten chleb albo pił kielich Pana niegodnie, będzie winny ciała i krwi Pana. 28. Niech więc człowiek bada samego siebie i tak niech je z tego chleba i pije z tego kielicha. 29. Kto bowiem je i pije niegodnie, je i pije potępienie dla samego siebie, nie rozróżniając ciała Pana.

[c]

Mat. 15:9 Ale na próżno mnie czczą, ucząc doktryn, które są przykazaniami ludzkimi.


Artykuł 5

Zewnętrzne elementy w tym sakramencie, odpowiednio oddzielone do celów ustanowionych przez Chrystusa, mają taki związek z Nim ukrzyżowanym, że prawdziwie, lecz tylko sakramentalnie, czasami nazywane są rzeczami, które reprezentują, mianowicie ciałem i krwią Chrystusa[a]; jednakże, co do substancji i natury, nadal pozostają prawdziwie i wyłącznie chlebem i winem, jak były przedtem[b].

Biblijna podstawa

[a]

Mat. 26:26-28 26. A gdy jedli, Jezus wziął chleb, pobłogosławił, łamał i dał uczniom, mówiąc: Bierzcie, jedzcie, to jest ciało moje. 27. Wziął też kielich, a podziękowawszy, dał im, mówiąc: Pijcie z niego wszyscy; 28. to jest bowiem moja krew nowego przymierza, która się wylewa za wielu na przebaczenie grzechów.

[b]

Mat. 26:29 Mówię wam bowiem: Odtąd nie będę pił z tego owocu winorośli aż do dnia, gdy będę go pił na nowo z wami w królestwie mojego Ojca.

1 Kor. 11:26-28 26. Ilekroć bowiem jecie ten chleb i pijecie ten kielich, śmierć Pana zwiastujecie, aż przyjdzie. 27. Dlatego kto by jadł ten chleb albo pił kielich Pana niegodnie, będzie winny ciała i krwi Pana. 28. Niech więc człowiek bada samego siebie i tak niech je z tego chleba i pije z tego kielicha.


Artykuł 6

Nauka, która głosi, że substancja chleba i wina zmienia się w substancję ciała i krwi Chrystusa (zwyczajowo nazywana transsubstancjacją) przez konsekrację kapłana lub w jakikolwiek inny sposób, jest sprzeczna nie tylko z Pismem, ale także ze zdrowym rozsądkiem i rozumem; obala naturę sakramentu i była, oraz jest, przyczyną wielu przesądów, a nawet rażących bałwochwalstw[a].

Biblijna podstawa

[a]

Łuk. 24:6 Nie ma go tu, bo zmartwychwstał. Przypomnijcie sobie, jak wam mówił, będąc jeszcze w Galilei.

Łuk. 24:39 Spójrzcie na moje ręce i nogi, że to ja jestem. Dotknijcie mnie i zobaczcie; duch bowiem nie ma ciała ani kości, jak widzicie, że ja mam.

Dz.Ap. 3:21 Jego musi przyjąć niebo aż do czasu odnowienia wszystkiego, o czym od wieków mówił Bóg przez usta wszystkich swoich świętych proroków.

1 Kor. 11:24-26 24. i podziękowawszy, łamał i powiedział: Bierzcie, jedzcie, to jest ciało moje, które za was jest łamane; to czyńcie na moją pamiątkę. 25. Podobnie i kielich po wieczerzy, mówiąc: Ten kielich jest nowym przymierzem w mojej krwi; to czyńcie, ilekroć będziecie pić, na moją pamiątkę. 26. Ilekroć bowiem jecie ten chleb i pijecie ten kielich, śmierć Pana zwiastujecie, aż przyjdzie.


Artykuł 7

Godni uczestnicy, zewnętrznie przyjmując widzialne elementy tego sakramentu[a], przyjmują również wewnętrznie przez wiarę, naprawdę i rzeczywiście, lecz nie cieleśnie ani fizycznie, lecz duchowo, Chrystusa ukrzyżowanego i wszystkie korzyści Jego śmierci: ciało i krew Chrystusa, które nie są wtedy cieleśnie ani fizycznie w, z, lub pod chlebem i winem, lecz są prawdziwie, lecz duchowo, obecne dla wiary wierzących w tym ustanowieniu, tak samo jak elementy są obecne dla ich zewnętrznych zmysłów[b].

Biblijna podstawa

[a]

1 Kor. 11:28 Niech więc człowiek bada samego siebie i tak niech je z tego chleba i pije z tego kielicha.

[b]

1 Kor. 10:16 Kielich błogosławieństwa, który błogosławimy, czyż nie jest udziałem we krwi Chrystusa? Chleb, który łamiemy, czyż nie jest udziałem w ciele Chrystusa?


Artykuł 8

Wszyscy nieświadomi i bezbożni ludzie, jako że nie są godni, aby cieszyć się wspólnotą z Chrystusem, są również niegodni stołu Pańskiego i nie mogą bez wielkiego grzechu przeciw Niemu, dopóki tacy pozostają, uczestniczyć w tych świętych tajemnicach ani być do nich dopuszczeni; tak, ktokolwiek przyjmuje niegodnie, jest winny ciała i krwi Pana, jedząc i pijąc potępienie dla samego siebie.


O stanie ludzi po śmierci i o zmartwychwstaniu umarłych

Artykuł 1

Ciała ludzi po śmierci wracają do prochu i ulegają zniszczeniu[a], ale ich dusze (które ani nie umierają, ani nie śpią), mając nieśmiertelną egzystencję[b], natychmiast wracają do Boga, który je dał. Dusze sprawiedliwych, będąc wtedy doskonałe w świętości, są przyjęte do najwyższych niebios, gdzie oglądają oblicze Boga w świetle i chwale, oczekując pełnego odkupienia swoich ciał[c]; a dusze bezbożnych są wrzucane do piekła, gdzie pozostają w mękach i całkowitej ciemności, zarezerwowane na sąd wielkiego dnia[d]. Poza tymi dwoma miejscami dla dusz oddzielonych od swoich ciał, Pismo nie uznaje żadnych innych.

Biblijna podstawa

[a]

1 Mojż. 3:19 W pocie swego oblicza będziesz jadł chleb, aż wrócisz do ziemi, z której zostałeś wzięty, bo prochem jesteś i w proch się obrócisz.

Dz.Ap. 13:36 Dawid bowiem, po służeniu radzie Bożej za swojego pokolenia, zasnął, został pochowany ze swoimi ojcami i ujrzał skażenie.

[b]

Koh. 12:7 I wróci się proch do ziemi, tak jak nim był, a duch wróci do Boga, który go dał.

Łuk. 23:43 I powiedział mu Jezus: Zaprawdę powiadam ci: Dziś będziesz ze mną w raju.

[c]

Filip. 1:23 Bo jestem ściśnięty z dwóch stron: pragnę odejść i być z Chrystusem, bo to daleko lepsze.

Dz.Ap. 3:21 Jego musi przyjąć niebo aż do czasu odnowienia wszystkiego, o czym od wieków mówił Bóg przez usta wszystkich swoich świętych proroków.

Efez. 4:10 Ten, który zstąpił, jest tym samym, który wstąpił wysoko ponad wszystkie niebiosa, aby napełnić wszystko.

2 Kor. 5:1, 6, 8 1. Wiemy bowiem, że jeśli nasz ziemski dom, ten namiot, zostanie zburzony, mamy budowlę od Boga, dom nie rękoma zbudowany, wieczny w niebie. 6. Tak więc mamy zawsze ufność i wiemy, że dopóki mieszkamy w ciele, jesteśmy oddaleni od Pana. 8. Mamy jednak ufność i wolimy raczej wyjść z ciała i zamieszkać u Pana.

Hebr. 12:23 Do zgromadzenia pierworodnych, którzy są zapisani w niebie, do Boga, sędziego wszystkich, i do duchów sprawiedliwych, którzy zostali uczynieni doskonałymi.

[d]

Łuk. 16:23-24 23. A będąc w piekle, w mękach, podniósł swoje oczy i ujrzał z daleka Abrahama i Łazarza na jego łonie. 24. I zawołał: Ojcze Abrahamie, zmiłuj się nade mną i poślij Łazarza, aby umoczył koniec swojego palca w wodzie i ochłodził mój język, bo cierpię męki w tym płomieniu.

Dz.Ap. 1:25 Aby zajął miejsce tej służby i apostolstwa, od którego odpadł Judasz, aby pójść na swoje miejsce.

1 Piotra 3:19 W nim też poszedł i głosił duchom będącym w więzieniu.

Judy 1:6-7 6. Aniołów zaś, którzy nie zachowali swojego pierwotnego stanu, ale opuścili swoje mieszkanie, trzyma w wiecznych więzach pod mrokiem na sąd wielkiego dnia; 7. jak Sodoma i Gomora oraz okoliczne miasta, które w podobny sposób jak one oddały się nierządowi i chodziły za innym ciałem, są wystawione na pokaz jako przykład, znosząc karę ognia wiecznego.


Artykuł 2

W ostatni dzień ci, którzy zostaną znalezieni żywi, nie umrą, ale zostaną przemienieni[a]; a wszyscy umarli zostaną wzbudzeni z tymi samymi ciałami, i żadnymi innymi, choć z różnymi cechami, które na zawsze połączą się z ich duszami[b].

Biblijna podstawa

[a]

1 Kor. 15:51-52 51. Oto oznajmiam wam tajemnicę: Nie wszyscy zaśniemy, ale wszyscy będziemy przemienieni, 52. w jednej chwili, w mgnieniu oka, na dźwięk ostatniej trąby. Zabrzmi bowiem trąba i umarli powstaną nieskażeni, a my będziemy przemienieni.

1 Tes. 4:17 Potem my, którzy pozostaniemy przy życiu, razem z nimi będziemy porwani w obłokach na spotkanie Pana w powietrzu. I tak zawsze będziemy z Panem.

[b]

Hiob 19:26-27 26. A potem, choć moja skóra jest zniszczona, jednak w moim ciele zobaczę Boga. 27. Zobaczę go dla siebie samego i moje oczy ujrzą go, a nie ktoś inny. Moje serce w głębi mnie omdlewa.

1 Kor. 15:42-44 42. Tak też jest ze zmartwychwstaniem umarłych. Ciało bywa wsiane w zniszczalności, powstanie w niezniszczalności; 43. sieje się w niesławie, powstanie w chwale; sieje się w słabości, powstanie w mocy; 44. sieje się ciało naturalne, powstanie ciało duchowe. Jest ciało naturalne i jest ciało duchowe.


Artykuł 3

Ciała niesprawiedliwych zostaną wzbudzone ku hańbie przez moc Chrystusa; ciała sprawiedliwych, przez Jego Ducha, ku chwale i staną się podobne do Jego chwalebnego ciała[a].

Biblijna podstawa

[a]

Jana 5:28-29 28. Nie dziwcie się temu, bo nadchodzi godzina, w której wszyscy, którzy są w grobach, usłyszą jego głos; 29. i ci, którzy czynili dobro, powstaną do życia, a ci, którzy czynili zło, powstaną na sąd.

Dz.Ap. 24:15 I mają nadzieję w Bogu, że nastąpi zmartwychwstanie umarłych – zarówno sprawiedliwych, jak i niesprawiedliwych, czego i oni sami oczekują.

1 Kor. 15:42 Tak też jest ze zmartwychwstaniem umarłych. Ciało bywa wsiane w zniszczalności, powstanie w niezniszczalności.

Filip. 3:21 który przemieni nasze znikome ciało na podobne do swego chwalebnego ciała tą mocą, którą też wszystko poddaje sobie.


O Ostatecznym Sądzie

Artykuł 1

Bóg wyznaczył dzień, w którym będzie sądził świat w sprawiedliwości przez Jezusa Chrystusa[a], któremu Ojciec przekazał wszelką władzę i sąd[b]. W tym dniu, nie tylko upadłe anioły zostaną osądzone[c], ale także wszyscy ludzie, którzy kiedykolwiek żyli na ziemi, staną przed trybunałem Chrystusa, aby zdać sprawę z swoich myśli, słów i uczynków, i otrzymać zapłatę według tego, co uczynili w ciele, czy to dobrego, czy złego[d].

Biblijna podstawa

[a]

Dz.Ap. 17:31 Gdyż wyznaczył dzień, w którym będzie sprawiedliwie sądził świat przez człowieka, którego ustanowił, po tym, jak dał o tym wszystkim świadectwo, wskrzeszając go z martwych.

[b]

Jana 5:22 Ojciec bowiem nikogo nie sądzi, lecz cały sąd przekazał Synowi.

[c]

1 Kor. 6:3 Czy nie wiecie, że będziemy sądzić anioły? O ileż bardziej sprawy dotyczące życia codziennego.

2 Piotra 2:4 Bóg bowiem nie oszczędził aniołów, którzy zgrzeszyli, ale strącił ich do piekła i oddał w okowy ciemności, aby byli zachowani na sąd.

Judy 1:6 Aniołów zaś, którzy nie zachowali swojego pierwotnego stanu, ale opuścili swoje mieszkanie, trzyma w wiecznych więzach pod mrokiem na sąd wielkiego dnia.

[d]

Koh. 12:14 Bo Bóg odbędzie sąd nad każdym uczynkiem, nad wszystkim, co ukryte, czy dobre, czy złe.

Mat. 12:36-37 36. A powiadam wam, że z każdego nieużytecznego słowa, które ludzie wypowiedzą, zdadzą sprawę w dzień sądu. 37. Bo na podstawie swoich słów zostaniesz usprawiedliwiony i na podstawie swoich słów zostaniesz potępiony.

Rzym. 2:16 W dniu, w którym Bóg przez Jezusa Chrystusa osądzi ukryte sprawy ludzi, według mojej ewangelii.

Rzym. 14:10, 12 10. Czemu więc osądzasz swego brata? Albo czemu pogardzasz swoim bratem? Wszyscy bowiem staniemy przed trybunałem Chrystusa. 12. Tak więc każdy z nas sam za siebie zda sprawę Bogu.

2 Kor. 5:10 Wszyscy bowiem musimy stanąć przed trybunałem Chrystusa, aby każdy otrzymał zapłatę za uczynki dokonane w ciele, czy dobre, czy złe.


Artykuł 2

Celem wyznaczenia tego dnia przez Boga jest ukazanie chwały Jego miłosierdzia w wiecznym zbawieniu wybranych[a] oraz Jego sprawiedliwości w potępieniu odrzuconych, którzy są bezbożni i nieposłuszni[b]. Wtedy sprawiedliwi wejdą do życia wiecznego i otrzymają pełnię radości i chwały z wieczną nagrodą w obecności Pana[c]; natomiast bezbożni, którzy nie znają Boga i nie są posłuszni ewangelii Jezusa Chrystusa, zostaną wrzuceni w wieczne męki i będą cierpieć wieczne zniszczenie, oddaleni od obecności Pana i od chwały Jego mocy[d].

Biblijna podstawa

[a]

Mat. 25:21 Pan mu odpowiedział: Dobrze, sługo dobry i wierny! Nad małym byłeś wierny, nad wieloma cię postawię. Wejdź do radości twego pana.

Rzym. 9:23 aby okazać bogactwo swojej chwały nad naczyniami miłosierdzia, które wcześniej przygotował do chwały?

[b]

Rzym. 2:5-6 Lecz przez swoją zatwardziałość i niepokutujące serce gromadzisz sobie gniew na dzień gniewu i objawienia sprawiedliwego sądu Boga; 6. który odda każdemu według jego uczynków.

Rzym. 9:22 A cóż, jeśli Bóg, chcąc okazać swój gniew i dać poznać swoją moc, zniósł z wielką cierpliwością naczynia gniewu przygotowane na zatracenie?

2 Tes. 1:7-8 7. a wam, uciskanym, odpoczynek wraz z nami, gdy się objawi Pan Jezus z nieba ze zwiastunami swojej mocy; 8. w ogniu płomienistym, wymierzając pomstę tym, którzy nie znają Boga i nie są posłuszni ewangelii naszego Pana Jezusa Chrystusa.

[c]

Mat. 25:31-46 Gdy Syn Człowieczy przyjdzie w swojej chwale i wszyscy święci aniołowie z nim, wtedy zasiądzie na tronie swojej chwały…

Dz.Ap. 3:19 Przeto pokutujcie i nawróćcie się, aby były zgładzone wasze grzechy, aby nadeszły od Pana dni ochłody.

2 Tes. 1:7 a wam, uciskanym, odpoczynek wraz z nami, gdy się objawi Pan Jezus z nieba ze zwiastunami swojej mocy.

[d]

Mat. 25:41, 46 41. Wtedy powie i tym po lewej stronie: Idźcie ode mnie, przeklęci, w ogień wieczny, przygotowany diabłu i jego aniołom. 46. I pójdą ci na wieczne męki, sprawiedliwi zaś do życia wiecznego.

2 Tes. 1:9 poniosą karę, zatracenie wieczne, oddalenie od oblicza Pana i od chwały jego mocy.


Artykuł 3

Chrystus chce, abyśmy byli pewni, że będzie dzień sądu, zarówno po to, aby odstraszyć wszystkich ludzi od grzechu, jak i dla większej pociechy pobożnych w ich przeciwnościach[a]; a także pragnie, aby ten dzień pozostał nieznany dla ludzi, aby porzucili wszelkie cielesne bezpieczeństwo, i byli zawsze czujni, gdyż nie wiedzą, o której godzinie Pan przyjdzie; i aby zawsze byli gotowi powiedzieć: Przyjdź, Panie Jezu, przyjdź szybko. Amen[b].

Biblijna podstawa

[a]

Łuk. 21:27-28 27. Wtedy ujrzą Syna Człowieczego, przychodzącego w obłoku z wielką mocą i chwałą. 28. Gdy się to zacznie dziać, spójrzcie w górę i podnieście swoje głowy, ponieważ zbliża się wasze odkupienie.

Rzym. 8:23-25 23. A nie tylko ona, ale i my sami, którzy mamy pierwociny Ducha, i my sami w sobie wzdychamy, oczekując synostwa, odkupienia naszego ciała. 24. Nadzieją bowiem jesteśmy zbawieni. Nadzieja zaś, którą się ogląda, nie jest nadzieją. Jakże bowiem ktoś może się spodziewać tego, co widzi? 25. Jeśli zaś spodziewamy się tego, czego nie widzimy, oczekujemy tego z cierpliwością.

2 Kor. 5:10-11 10. Wszyscy bowiem musimy stanąć przed trybunałem Chrystusa, aby każdy otrzymał zapłatę za uczynki dokonane w ciele, czy dobre, czy złe. 11. Znając więc bojaźń Pana, przekonujemy ludzi; Bogu zaś jesteśmy znani, a mam nadzieję, że i w waszych sumieniach jesteśmy znani.

2 Tes. 1:5-7 5. Jest to dowód sprawiedliwego sądu Bożego, że macie być uznani za godnych królestwa Bożego, za które też cierpicie. 6. Bo sprawiedliwe to u Boga, aby tym, którzy was uciskają, odpłacić uciskiem, 7. a wam, uciskanym, odpoczynek wraz z nami, gdy się objawi Pan Jezus z nieba ze zwiastunami swojej mocy.

2 Piotra 3:11, 14 11. Skoro to wszystko ma ulec zniszczeniu, jakimiż powinniście być wy w świętym postępowaniu i pobożności, 14. Dlatego, umiłowani, oczekując tego, starajcie się, abyście zostali znalezieni przed nim w pokoju, bez skazy i bez zmazy.

[b]

Mat. 24:36 Lecz o tym dniu i godzinie nikt nie wie, nawet aniołowie niebiescy, tylko mój Ojciec.

Mat. 24:42-44 42. Czuwajcie więc, bo nie wiecie, o której godzinie wasz Pan przyjdzie. 43. A to wiedzcie, że gdyby gospodarz wiedział, o której porze w nocy przyjdzie złodziej, czuwałby i nie pozwoliłby podkopać swojego domu. 44. Dlatego i wy bądźcie gotowi, bo o godzinie, której się nie spodziewacie, Syn Człowieczy przyjdzie.

Mar. 13:35-37 35. Czuwajcie więc, bo nie wiecie, kiedy przyjdzie pan domu: wieczorem, o północy, o pianiu koguta czy rano. 36. Aby, gdy przyjdzie nagle, nie zastał was śpiących. 37. A to, co wam mówię, mówię wszystkim: Czuwajcie!

Łuk. 12:35-36 35. Niech będą przepasane wasze biodra i zapalone wasze pochodnie. 36. A wy bądźcie podobni do ludzi oczekujących swojego pana, kiedy powróci z wesela, aby mu zaraz otworzyć, gdy przyjdzie i zapuka.

Obj. 22:20 Mówi ten, który świadczy o tym: Zaiste, przyjdę wkrótce. Amen. Tak, przyjdź, Panie Jezu!

Na podstawie, źródło


Zobacz w temacie