Słowo wstępu

Mat. 2:33-34 Węże, plemię żmijowe! Jakże będziecie mogli uniknąć potępienia ognia piekielnego? Dlatego ja posyłam do was proroków, mędrców i uczonych w Piśmie.

Francis Turretin (1623 – † 1687) jest szczególnie znany jako zagorzały przeciwnik heretyckiej teologii Akademii Saumur (ucieleśnionej przez Moise Amyrauta i zwanej Amyraldianizmem) oraz jako płomienny obrońca kalwińskiej ortodoksji reprezentowanej przez Synod w Dort z 1619 roku. To także jeden z autorów Konsensusu Helweckiego z 1675 roku, obrońca predestynacji i słownej inspiracji Biblii.

Każdy dekret Boży jest wieczny; dlatego nie może zależeć od stanu, który ma miejsce tylko w czasie. Boże dekrety zależą od jego upodobania (εὐδοκία eudokia) (Mat. 11:26; Efez. 1:5;  Rzym. 9:11). Dlatego dekrety nie są zawieszone na jakimkolwiek innym warunku poza Bogiem. Każdy dekret Boży jest niezmienny (Izaj. 46:10; Rz 9:11)” – Francis Turretin, Boże dekrety

Francis Turretin spełniał biblijne kryteria Bożego mędrca i uczonego w Piśmie niemal doskonale. W czasie gdy wydane przez gardziel piekieł plemię żmijowe torowało drogę herezji uniwersalnego odkupienia, Bóg na ratunek posłał Swojemu ludowi człowieka, którego geniusz, logika i erudycja przyćmiły pozostałych teologów.


Młodość

1 Tym. 6:12 Staczaj dobrą walkę wiary, uchwyć się życia wiecznego, do którego też zostałeś powołany i o którym złożyłeś dobre wyznanie wobec wielu świadków.

Urodził się 17 października 1623 r. jako syn Benedykta i Ludwiki. Kiedy jego ojciec leżał na łożu śmierci w 1631 roku, wezwano dzieci do pożegnalnego błogosławieństwa. Ośmioletniemu Franciszkowi powiedział:

„To dziecko jest zapieczętowane pieczęcią Boga żywego”.

Francis otrzymał wykształcenie filozoficzne w Akademii w Gerrit Keiser. Postępując w kierunku studiów teologicznych, siedział pod okiem Johna Diodatiego, Frederica Spanheima, Alexandra Morusa i Theodore’a Trunchina. Ukończył studia w Genewie w 1644 roku i przygotowywał się do wyjazdu za granicę. Turretin pragnął spotkania z głównymi luminarzami (czyli sławami) Teologii Reformowanej w Lejdzie, Utrechcie, Paryżu i Saumur.

Po dziewięciu miesiącach studiów w Paryżu pod okiem historyka Kościoła Davida Blondela, Turretin odważnie zangażował się w konflikt między ortodoksyjną teologią Reformowaną a herezją Moise Amyrauta (1596-1664). Amyraut zapoczątkował Amyraldianizm, perfidną dewiację teologiczną, dzięki której podjęto próbę pozbawienia teologii Reformowanej doktryny Ograniczonego Odkukupienia, czyli śmierci Chrystusa za wybranych.
.


Praca naukowa

1 Tym. 10:13, 15 pilnuj czytania, zachęcania i nauki... O tym rozmyślaj, temu się oddawaj, aby twoje postępy były widoczne dla wszystkich.

Turretin był kalwinistycznym teologiem scholastycznym w epoce scholastyków protestanckich, katolickich, luterańskich i socyniańskich. W 1650 r. Turretin został powołany na katedrę filozofii Akademii Genewskiej. Powołując się na swoje oddanie zborowi włoskiemu, odmówił, mimo że rok wcześniej odmówił wezwaniu kościoła w Lyonie. W 1652 roku Lyons ponowił wezwanie po przedwczesnej śmierci pastora. Turretin przez jakiś wstąpił tam na ambonę.

Po powrocie do Genewy Turretin został mianowany następcą swojego mentora Teodora Tronchina na katedrze teologii. Wraz z obowiązkami pastora we włoskim kościele piastował to stanowisko aż do śmierci w 1687 roku. Zmarł w la maison Turrettini w środę, 28 września 1687 roku.
.


O wolnej woli

Rzym. 3:12 Wszyscy zboczyli z drogi, razem stali się nieużyteczni, nie ma nikogo, kto by czynił dobro, nie ma ani jednego.

Zgodnie z teologią Reformowaną Turrettin twierdzi, że po upadku istoty ludzkie, choć utraciły zdolność czynienia dobra (libertos), nie jednakże utraciły samej siły woli (liberum arbitrum) czyli zdolności dokonywania wyborów w ogóle.

„Zdecydowanie podkreśla się niezdolność czynienia dobra, ale istota wolności nie zostaje zniszczona” – Instytuty 10.2.9

Nadal mają wolność, która nie jest odrażająca wobec pewnych rodzajów konieczności. Dla Turrettina ani byty woli, ani intelektu nie są jedyną władzą wolnej woli, która jest raczej pojmowana jako władza mieszana z ich wielości.

„Tak kak należy do intelektu w odniesieniu do decyzji wyboru, tak należy do woli w odniesieniu do wolności” – Instytuty 10.1.4

Turrettin wyróżnia sześć rodzajów konieczności (Instytuty 10.2.4-9)

  1. konieczność fizyczna,
  2. konieczność przymusu,
  3. konieczność polegania na Bogu,
  4. konieczność racjonalna,
  5. konieczność moralna
  6. konieczność zdarzenia.

Dwie pierwsze z tych sześciu potrzeb są nie do pogodzenia z wolnością, podczas gdy cztery ostatnie są nie tylko zgodne z wolnością, ale ją doskonalą. Na przykład, traktując kwestię zgodności konieczności moralnej, Turrettin twierdzi, że pomimo faktu, że wola może być uznany za „niewolniczą”, jeśli jest określona przez przyzwyczajenie w sposobie działania, to​​

„ta niewola w żaden sposób nie podważa prawdziwej i zasadniczej natury wolność ” – Instytuty 10.2.8

Dla Turrettina wolność nie wynika z obojętności woli. Żadne racjonalne istoty nie są obojętne na dobro i zło. Wola indywidualnej istoty ludzkiej nigdy nie jest obojętna w sensie posiadania równowagi, ani przed, ani po Upadku. Turrettin definiuje wolność za pomocą pojęcia racjonalnej spontaniczności (Instytuty 10.2.10–11)
.


Wojna!

Rzym. 2:2 Lecz wiemy, że sąd Boży jest według prawdy przeciwko tym, którzy robią takie rzeczy.

Turretin był nieprzejednanym wrogiem Socynianizmu oraz Arminianizmu.

Pochodzący od Anabaptystów Socynianie (z których wywodzą się niesławni, antytrynitarni “Bracia Polscy”) przyjmowali zasadę, że najwyższym sędzią w sprawach wiary jest ludzki rozum, a treść Objawienia zawartego w Piśmie nie może być sprzeczna z powszechnymi zasadami ludzkiego rozumu, które obowiązują zarówno na ziemi, jak i w niebie. Przez to:

Remonstranci natomiast idąc w ślady pelagian i semi-pelagian, dzięki naukom Jakuba Arminiusza przyjęli jezuicką doktrynę środkowej wiedzy Boga, herezję obalającą Bożą suwerenność w oparciu pięć podstawowych kłamstw:

  1. Człowiek, choć jest całkowicie upadły to jednak nie jest martwy duchowo i może dokonywać właściwych wyborów (sprzeczne z Totalna deprawacja)
  2. Wybór do zbawienia był uwarunkowany ludzką wiarą (sprzeczne z Usilna i bezwarunkowa elekcja)
  3. Chrystus umarł za wszystkich (sprzeczne z Limitowane odkupienie)
  4. Łaska Boża może być odparta (sprzeczne z I nieodparta łaska)
  5. Zbawienie można utracić (sprzeczne z Przetrwanie świętych)

“Socynianie, Remonstranci i inni, którzy walczą o bożka wolnej woli, nie zachęcają częściej do rozróżnienia dekretów Bożych niż tego, co jest absolutne i warunkowe. Jednak nikomu nie towarzyszą większe absurdy ani nie ma mniej roszczeń do akceptacji. Zamierzeniem socynian i ich zwolenników na ten temat jest potwierdzenie wytworu wiedzy średniej (scientia media), ustanowienie wyborów z przewidzianej wiary i wychwalanie siły ludzkiej woli.” – Francis Turretin, Dekrety Boga

Znowóż Amyraldianizm, stanowisko kompromisowe między ortodoksją a Arminianizmem choć uznawał wiarę za Boże dzieło w człowieku, zastąpił świętą doktrynę ograniczonego odkupienia herezją hipotetycznego uniwersalizmu: tzn. że Jezus umarł za wszystkich ludzi, aby utorować drogę do nieba dla wszystkich i każdego, o ile dana osoba będzie gotowa zainicjować nawrócenie. Czytając „Instytuty” Turretina, można wyraźnie zobaczyć, jak zaprzecza on doktrynom Amyraldianizmu oraz jak głęboka przepaść dzieli Amyraldianizm od prawdy Słowa Bożego.

“Na wstępie musimy zauważyć, że bez względu na spór teologów w tej sprawie [infralapsarianizm kontra supralapsarianizm], jednak fundamenty wiary pozostają bezpieczne po obu stronach i że są oni w równym stopniu przeciwni śmiertelnemu błędowi pelagian i semi-pelagian [herezja wolnej woli]”Francis Turretin, Instytuty 4.9


Spuścizna

2 Piotra 1:13-15 Uważam bowiem za słuszne, dopóki jestem w tym namiocie, pobudzać was przez przypominanie; Wiedząc, że bliskie jest zwinięcie mojego namiotu, jak mi to też objawił nasz Pan Jezus Chrystus. Dołożę jednak starań, abyście po moim odejściu zawsze mieli to w pamięci.

Turretin wywarł wielki wpływ na purytanów, ale do niedawna był niemal zapomnianym protestanckim scholastykiem z kronik historii Kościoła. John Gerstner nazwał Turretina 

„najbardziej precyzyjnym teologiem w tradycji kalwińskiej”

Magnum opus Francisa Turretina to Institutio Thelogiae Elencticae. Ogromne dzieło scholastyki reformowanej obejmujące prawie 1800 stron w łacińskim wydaniu z 1847 roku. Choć zdania często zajmują niemal pół strony to Instytuty Turretina są jednocześnie przyjazne, głębokie, erudycyjne, dokładne i precyzyjne.

Podobnie jak jego wielki poprzednik, Jan Kalwin, Turretin zatytułował swoje dzieło szkolne Institutio. To słowo sugeruje podstawową lub prostą instrukcję. Gdyby jednak typowy laik przeczytał dzisiaj tę książkę, niewątpliwie byłby przytłoczony jej głębią i precyzją: traktatami teologicznymi i filozoficznymi oraz dogłębnie biblijnymi wykładami. Jednak w czasach Turretina dzieło to było  postrzegane jako podstawowe i używane jako katechizm.

Ostatnie lata Turretin spędził podsumowując swoją niezwykłą karierę, przygotowując to, czego nauczał. i bronił przez lata ortodoksji genewskiej. Institutio wydawano seriami: tom pierwszy w 1679 roku; tom drugi w 1682 roku; i tom 3 w 1685 roku. Turretin planował poważną rewizję dzieła, lecz niestety zmarł.

Na wielu seminariach teologicznych Instytuty Teologii Elenktycznej zastąpiły Istotę Teologii Williama Amesa, obowiązkowe dzieło, którego znajomość było podstawowym i niezbędnym warunkiem rozpoczęcia służby duchowej.

Insitutio Francisa Turretina zalicza się do największych protestanckich dzieł teologicznych, jakie kiedykolwiek napisano. Gdyby więcej uczniów Jezusa Chrystusa sięgnęło po nie i przeczytało je, a następnie żyło nimi, Kościół byłby siłą, z którą należy się liczyć w XXI wieku. Możemy porównać prace Turretina z obszernymi produkcjami Lutra, pismami Kalwina i innymi. Jednakże teologiczna kompilacja i sama głębia Turretina przewyższają je wszystkie.

Niektórzy mogą się nie zgadzać, wiedząc, że Kalwin i Luter oraz inni Reformatorzy byli fundamentami, na których wyrosła biblijna teologia Turretina, i może to być prawda, ale jego logika, porządek i wnikliwość w Pismo Święte świecą jaśniej wśród scholastyków niż kogokolwiek.

Niestety po śmierci Turretina władzę w Genewie przejęły siły liberalne, teolodzy ze szkoły Saumur oraz Amyraldianie. W połowie XVIII stulecia Wolter i d’Alembert zauważyli, że genewscy duchowni byli nie do odróżnienia od deistów.

“Arminianie i Socynianie również trzymali się formy uniwersalnej boskiej miłości i zamiaru zbawienia, to właśnie ich rewizja suwerenności Boga i doktryny o grzechu naprawdę wypchnęła ich teologię poza nawias, czyniąc ich praktycznymi ateistami i zatruwając ich teologię.”Carl R. Trueman, Amyraldianizm, źródło

Tak upadła Reformacja.

Na podstawie: Francis Turretin, Puritans Mind oraz Wikipedia

Zawartość Instytutów Teologii Elenktycznej

Wersja angieska, wersja polska


Zobacz w temacie

Print Friendly, PDF & Email