Hermeneutyczne użycie logiki, część 7

utworzone przez | kwi 3, 2025 | Teologia biblijna

Logiczne, zrozumiałe Słowo

Hebr. 5:12 Chociaż bowiem ze względu na czas powinniście być nauczycielami, znowu potrzebujecie, żeby was ktoś uczył początkowych zasad słów [λογίων logion – logicznych wypowiedzi]  Bożych, i staliście się ludźmi, którzy potrzebują mleka, a nie stałego pokarmu.

Biblia została spisana w ludzkim języku i nie przekazuje nonsensu. List do Hebrajczyków naucza nas, że Słowo Boże powinno być nauczane w oparciu o logiczne zasady (στοιχεῖα… τῶν λογίων stoicheia ton logion). Wierzymy zatem, że Biblia jest spisana zgodnie z prawami logiki i zawiera w sobie zasady językowych ekspresji. Zapisana w ludzkim, zrozumiałym i logicznym języku Biblia przekazuje nam prawdę. A ponieważ słowo „prawda” nie jest pozbawione znaczenia, implikuje ono prawa logiki.

Jan 17:17 Uświęć ich w twojej prawdzie. Twoje słowo [λόγος logos]  jest prawdą [ἀλήθειά aletheia]

W kwestii hermeneutycznego użycia logiki Konfesja Westminsterska reprezentuje teologię Reformowaną z najwyższą dokładnością:

„Pełnia Bożego objawienia, dotycząca wszystkiego, co jest istotne dla Jego własnej chwały, zbawienia człowieka, wiary i życia jest albo bezpośrednio przedstawiona, albo też może zostać w sposób naturalny wywiedziona z Pisma. Niczego do Pisma Świętego dodać nie można, czy miałoby się to opierać na ponownym objawieniu Ducha, czy też na ludzkiej tradycji. „ [1]

Teolodzy wczesnej Reformacji dobrze używali zasad logiki.

Logiczny analfabetyzm

Współcześni, tzw. „reformowani” kaznodzieje z nurtu neo-kalwińskiego wypaczają logikę i trzymają się raczej zasady niemożliwości zrozumienia całości lub części przekazu Biblii, oraz w konsekwencji tzw. „paralelizmu prawd” i gnozy. W ten sposób wykraczają poza Reformację. Do prominentnych przedstawicieli tego odstępczego i zarazem głównego nurtu należą:

Cornelius Van Til 

„wiedza Boga i wiedza człowieka nie pokrywają się w żadnym punkcie w tym sensie, że w swojej świadomości [znaczenia] czegokolwiek, w swoim umysłowym uchwyceniu lub zrozumieniu czegokolwiek, człowiek  jest w każdym punkcie zależny od wcześniejszego aktu niezmiennego zrozumienia i objawienia ze strony Boga”. [2]

John MacArthur

„Gdybyśmy zrozumieli wszystko, co jest napisane w Biblii, to jednocześnie udowodnilibyśmy, że ta księga została napisana przez człowieka, gdybyśmy rozumieli wszystko, co jest napisane w Biblii, to dowodziło, że Bóg jest człowiekiem. Jednym z największych dowodów, że Pismo Święte jest inspirowane przez Boga jest właśnie niezrozumiałość tych wielkich prawd i kłaniamy się przed Pismem Świętym i jak mówili starożytni rabininaucz języka mówić nie wiem.” [3]
.
„…w Słowie Bożym te prawdy biegną równolegle. A odpowiedzią jest uwierzenie im obu z całego serca. A jedna, boska suwerenność, będzie kształtować wasze uwielbienie, a druga, ludzka odpowiedzialność, będzie motywować waszą ewangelizację.” [4]

Dla kontrastu zacytujmy Johna Gilla, wielkiego Reformowanego teologa Baptystycznego. Posłuchajmy jego twierdzenia o koniecznych implikacjach, czyli o zasadach logiki:

„… ani każda doktryna Pisma Świętego nie jest wyrażona w tylu słowach, co doktryna trójcy osób w Bóstwie, wiecznego zrodzenia Syna Bożego, jego wcielenia i zadośćuczynienia itd. Ale wówczas rzeczy przez nie oznaczane są jasne i proste. I są terminy i frazy, które im odpowiadają, skąd mają być wywnioskowane przez sprawiedliwą i konieczną konsekwencję” [5]

Gill stwierdza, że nawet jeśli nie ma fragmentów Pisma nauczających bezpośrednio doktryny Trójcy, może być ona wywiedziona z zestawionych, bezpośrednich twierdzeń znajdujących się w różnych miejscach Słowa Bożego, które prowadza do koniecznej konkluzji, że Bóg to jedna istota, ale trzy różny Osoby.
.

Przykład konfesyjnej inferencji

Po rozważeniu doktryny Pisma i sposobu jego logicznej interpretacji, w rozdziale pierwszym, Konfesja Westminsterska w rozdziale drugim, odnosi się do Trójcy. Każdy z punktów tego rozdziału zbudowany jest w oparciu o biblijne fragmenty – twierdzenia zawierające różne przesłanki, których suma pozwala na wyciągnięcie konkluzji z tychże przesłanek, które prowadzą właśnie do doktryny Trójcy:

„Trzy osoby jednej substancji, mocy i wieczności stanowią Trójcę Świętą-Bóg Ojciec, Bóg Syn i Bóg Duch Święty [a]. Ojciec nie pochodzi od nikogo, nie został z nikogo zrodzony. Syn jest odwiecznie z Ojca zrodzony [b]. Duch Święty od Ojca i Syna odwiecznie pochodzi. [c]” [6]

Przesłanki, na podstawie których wyciągnięte zostały konieczne wnioski:

a) Trzy osoby jednej substancji, mocy i wieczności stanowią Trójcę Świętą

Mat. 3:16-17 16. A gdy Jezus został ochrzczony, zaraz wyszedł z wody, a oto otworzyły mu się niebiosa i ujrzał Ducha Bożego zstępującego jak gołębica i przychodzącego na niego. 17. I rozległ się głos z nieba: To jest mój umiłowany Syn, w którym mam upodobanie.
.
Mat. 28:19 Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego;
.
2 Kor. 13:14 Łaska Pana Jezusa Chrystusa, miłość Boga i wspólnota Ducha Świętego niech będzie z wami wszystkimi. Amen.
.
1 Jana 5:7 Trzej bowiem świadczą w niebie: Ojciec, Słowo i Duch Święty, a ci trzej jedno są.

b) Syn jest odwiecznie z Ojca zrodzony

Jan 1:14 A to Słowo stało się ciałem i mieszkało wśród nas (i widzieliśmy jego chwałę, chwałę jako jednorodzonego od Ojca), pełne łaski i prawdy.
.
Jan 1:18 Boga nikt nigdy nie widział. Jednorodzony Syn, który jest w łonie Ojca, on nam o nim opowiedział.

c) Duch Święty od Ojca i Syna odwiecznie pochodzi.

Jan 15:26 Gdy jednak przyjdzie Pocieszyciel, którego ja wam poślę od Ojca, Duch prawdy, który wychodzi od Ojca, on będzie świadczył o mnie.
.
Gal. 4:6 A ponieważ jesteście synami, Bóg posłał do waszych serc Ducha swego Syna, wołającego: Abba, Ojcze!

Skutki odrzucenia logiki

Teologia nie musi być wyrażona bezpośrednio, ale aby dojść do zrozumienia biblijnej prawdy należy stosować wnioskowanie dedukcyjne i konieczne konsekwencje. Oto związek między Konfesją Westminsterską a logiką. Nie ma w nim miejsca na dyskredytację i umniejszenie znaczenia logiki. Logika uznana jest za najważniejsze narzędzie interpretacji Pisma.

Jeśli jednak Konfesja Westminsterska i Reformatorzy się mylili i nie wolno nam wyciągać logicznych, koniecznych wniosków z przesłanek, pozostajemy z niczym. Nie możemy zrozumieć Biblii. Nie chodzi tu o wybór między twierdzeniami bezpośrednimi w Piśmie oraz implikacjami wynikającymi z tekstów Pisma i teologią systematyczną która pochodzi z tych twierdzeń poprzez zastosowanie koniecznej konsekwencji, czyli  wnioskowania, ale też nie moglibyśmy zrozumieć co znaczą nawet najbardziej bezpośrednie twierdzenia.

Do zrozumienia twierdzeń tak bezpośrednich jak i do implikacji używamy tych samych zasad logiki:

  • prawa zaprzeczenia
    .
  • prawa wyłączonego środka
    .
  • prawa tożsamości

Jeśli prawa logiki nie mają zastosowania do tworzenia inferencji / wniosków, czemu miałyby mieć zastosowanie w rozumieniu bezpośrednich twierdzeń? Jeśli nie chcemy pozostać przy Biblijnej, logicznej wierze Reformacji, porzucamy chrześcijaństwo jako takie, a Słowo Boże staje się dla czytelnika Księgą zamkniętą:

Izaj. 29:11-12 11. Dlatego całe to widzenie stało się dla was jak słowa zapieczętowanej księgi, którą podaje się temu, kto umie czytać, mówiąc: Przeczytaj to, proszę, na co odpowiada: Nie mogę, bo jest zapieczętowana. 12. A jeśli podaje się księgę temu, kto nie umie czytać, mówiąc: Czytaj to, proszę, ten wtedy odpowiada: Nie umiem czytać.

Jednak Reformatorzy, niezależnie od poglądów, mówiąc kolokwialnie, w kwestii doktryny i logiki byli Kalwinistami. Ponieważ stosowali zasady logicznego rozumowania, różnice między Prezbiterianami, Reformowanymi czy Reformowanymi Baptystami były niewielkie i dotyczyły kwestii Eklezjalnych: administracji chrztem (dzieci i pokropienie kontra dorośli i zanurzenie) oraz zarządzania kościołem (kongregacjonalizm kontra episkopalizm i prezbiterianizm).

Nikt jednak nie debatował w kwestii nieomylności Pisma, Trójcy, Wcielenia, Zmartwychwstania i Ewangelii, ponieważ logiczne rozumowanie stosowane do wyciągania doktryn z Pisma Świętego skutecznie utrzymywało duchową jedność powszechnego Kościoła. Między Protestantami istniał wtedy wielki consensus co do istoty prawdy, jej źródła i zastosowania.
.

Źródło upadku

Konfesja Westminsterska uznaje logikę za najważniejsze narzędzie interpretacji i zrozumienia Pisma. Polscy wykładowcy „teologii” niekoniecznie. Ile współczesnych, teologicznych uczelni w Polsce naucza zasad logiki i ich zastosowania w interpretacji Słowa?

  • Ekumeniczna Chrześcijańska Akademia Teologiczna na studiach licencjackich oferuje 15 godzin w ciągu 3 lat [7]
    .
  • Zielonoświątkowa Wyższa Szkoła Teologiczno-Społeczna w Warszawie nie oferuje zajęć z logiki w ogóle [8]
    .
  • Ewangelikalna Wyższa Szkoła Teologiczna podobnie nie oferuje wykładów z logiki [9]
    .
  • Zdawałoby się osadzone w tradycji Reformacji, acz prowadzone przez metodystów (tj. wrogów teologii Reformowanej) Wyższe Seminarium Teologiczne im. Jana Łaskiego w Warszawie nie podaje żadnych na ten temat informacji. [10]

W porównaniu z XVII wiekiem standardy wykształcenia teologicznego uległy dramatycznej degradacji. W konsekwencji upadku edukacji na samo dno, instytucjonalny kościół cierpi na duchową martwotę. 

Oz. 4:6 Mój lud ginie z braku poznania; a ponieważ ty odrzuciłeś poznanie, ja też ciebie odrzucę, abyś już nie był dla mnie kapłanem. Skoro zapomniałeś o prawie twego Boga, ja też zapomnę o twoich synach.

Na podstawie źródło

Nauczanie wygłoszone dnia 06.04.2025

Przypisy

[1] Konfesja Westminsterska 1.6
[2] Cornelius Van Til, Introduction to Systematic Theology, 165, cyt. w Bahnsen, Van Til’s Apologetic, 226, emfaza Bahnsen.
[3] John MacArthur, źródło
[4] John MacArthur, Twin Truths: God’s Sovereignty and Man’s Responsibility,  źródło
[5] John Gill, cytat oryginalny „… nor is every doctrine of the Scritpure expressed in so many words as the doctrine of trinity of persons in the Godhead, the eternal generation of the Son of God, his incarnation and satisfaction, etc. But then the things signified that by them are clear and plain. And there are terms and phrases answerable to them, where they are to be deduced from thence by just and necessary consequence”
[6] Konfesja Westminsterska 2.3
[7] Źródło
[8] Źródło
[9] Źródło
[10] Być może uczelnia ta zawiera logikę w programie studiów, ale nie jest on dostępny w Internecie

Zobacz w temacie

 

Print Friendly, PDF & Email