Spis treści
Praktyczne zastosowanie logiki
1 Tym. 6:20 Tymoteuszu, strzeż tego, co ci powierzono, unikaj pospolitej, czczej gadaniny i sprzecznych twierdzeń (ἀντιθέσεις antithesis) rzekomej wiedzy;
Logika jest źle postrzegana przez fanatyków i entuzjastów, ponieważ systemy wierzeń promowane przez zwodzicieli są nielogiczne i zawierają w sobie oczywiste sprzeczności. Niektórzy tłumaczą to “prowadzeniem Ducha a nie litery” gdzie Duchowi Świętemu przypisuje się przekazanie wyznawcom chaotycznych, często niekonsekwentnych strzępków doktryn rozumianych jako “żywe słowo Boże” przeciwstawione martwej literze Pisma.
Inni, bardziej przebiegli ubierają swoje sprzeczne twierdzenia w pozory biblijnej ortodoksji dowodząc, że wykluczające się doktryny to tak naprawdę paralelne prawdy, których ludzki umysł nie może zharmonizować. I choć te rzekome prawdy są radykalnie sprzeczne to jednak tak samo prawdziwe i to wbrew jasnemu ostrzeżeniu Pisma aby antytetycznych stwierdzeń unikać.
Tak więc objawiona przez Boga prawda, jak powiadają nielogiczni teolodzy, jest nielogiczna. I rzeczywiście biblijna prawda “musi” być nielogiczna, skoro teologia “największych” współczesnych teologów jest nielogiczna i antytetyczna:
“To są bliźniacze prawdy, które biegną równolegle. […] Zawsze będą przebiegały równolegle. Zawsze będą przebiegały równolegle. Nigdy się nie spotkają. Nigdy się nie przecinają. Nigdy nie zostaną pomniejszone; zgodnie z prawem są tym, czym są. Fakt, że nie rozumiesz, jak one do siebie pasują, dowodzi tylko, że jesteś czymś mniej niż powinieneś. […] Ludzie ciągle mnie pytają: „Jak to zharmonizować?” A moja odpowiedź brzmi: „Nie wiem. Nie mogę. Nie mogą być zharmonizowane w ludzkim umyśle. [1]
Wbrew doprowadzonej przez MacArthura do granic absurdu propozycji Corneliusa Van Tila, który utrzymywał, że wiedza Boga i wiedza człowieka “nie pokrywają się w żadnym punkcie” [2] Chrystus i Apostołowie używali logiki, która posiada wiele zastosowań w teologii, polemice i apologetyce. Wczesnochrześcijański kościół potępiał brak logiki. Ireneusz z Lyonu (140 – † 202 A.D.) pisząc przeciw heretykom dowodził, że są oni
“ślepi wobec prawdy i klucząc z drogi na drogę zbaczają z właściwego kierunku. Skutkiem tego strzępy ich doktryny nie trzymają się siebie i brak im logiki.” [3].
Nielogiczne paralelne prawdy nie były tolerowane w pierwszym kościele, choć z biegiem lat mistycyzm wyparł rozum dając solidną podstawę do powstania religii rzymskiej.
„Za panowania Konstantyna VIII bałwany […] były potajemnie pielęgnowane przez zakony i płeć najbardziej podatną na dewocję; i czuły sojusz mnichów i kobiet odniósł ostateczne zwycięstwo nad rozumem i autorytetem mężczyzny.” [4]
Reformacja odrzuciła nielogiczny mistycyzm Rzymu i przywróciła właściwe użycie logiki w teologii. W niniejszym rozważaniu zwrócimy uwagę na użycie logiki w Westminsterskim Wyznaniu Wiary.
Fundament chrześcijaństwa
Przysłów 2:6 PAN bowiem daje mądrość, z jego ust pochodzi wiedza i rozum.
Reformatorzy XVI i XVII wieku musieli stawić czoła dwóm potężnym przeciwnikom. Z jednej strony był to Rzym z jego ludzkimi tradycjami, z drugiej entuzjaści z ich pozablibijnymi objawieniami i rzekomym szczególnym prowadzeniem Ducha Świętego.
Rzym nauczał, że jest nadrzędny względem Pisma, ponieważ to Rzym stworzył Biblię oraz że to nie BIblia ustanowiła Kościół. Stąd kościół z jego tradycjami może dodawać lub ujmować z Biblii.
Entuzjaści twierdzili, że słyszą głos Boga oraz że Bóg dawał im szczególne objawienie, że otrzymywali prywatne wiadomości od Boga oraz że Bóg, w szczególności Duch Święty, mówił im co mają robić (herezja ruchu zielonoświątkowego nie jest wcale nowa!). Entuzjaści mogli wierzyć do pewnego stopnia w Biblię, ale mówili że posiadają szczególne kierownictwo Ducha i w ten sposób umniejszali znaczenia Biblii.
Teolodzy z Westminster zaprzeczali twierdzenim Rzymu i enstuzjastów. Dowiedli, że wszystko co chrześcijanin potrzebuje, cała rada Boża znajduje się w spisanym Słowie albo w sposób wyraźny albo może zostać wydedukowane z Pisma przy pomocy dobrej i koniecznej konsekwencji. Było to bardzo ważne stwierdzenie o roli odrzucanej przez Rzym i entuzjastów logiki w chrześcijaństwie.
Stąd pierwszy i najdłuższy zarazem rozdział Westminsterskiego Wyznania Wiary odnosi się do doktryny Pisma Świętego. Pierwszy rozdział dotyczy Pisma Świętego, ponieważ to ono jest jedynym źródłem prawdy objawionej przez Boga. To dlatego rozdzia ten jest pierwszym w kolejności w Wyznaniu. W ten sposób ukazany został status Pisma jako nadrzędnego w całej teologii.
W sekcji 6 pierwszego rozdziału czytamy:
“Cała rada Boża dotycząca wszystkiego, co jest konieczne dla Jego własnej chwały, zbawienia człowieka, wiary i życia, jest albo bezpośrednio przedstawiona Piśmie Świętym, albo w wyniku dobrych i koniecznych konsekwencji może być wydedukowana z Pisma Świętego, do którego nigdy nie można nic dodać, czy to przez nowe objawienia Ducha, czy przez ludzkie tradycje
[5]
Reformacja czyli największa odnowa Kościoła przez Ducha Świętego jaka miała miejsce w XVI i XVII wieku stała się możliwa dzięki cesacjonizmowi. Obok odrzucenia heretyckiej tradycji rzymskich katolików koniecznym było także odrzucenie pozabiblijnych objawień tak katolickich jak i anabaptystycznych.
.
Analiza tekstu Konfesji
Zwróćmy uwagę na przedstawienie chrześcijańskiego aksjomatu. Istotne i uniwersalne (czyli pokrywające całość tematu bez wyjątku) słowa użyte w Konfesji to
- cała
- wszystko
- nigdy
- nic
1) Cała rada Boża – oznacza, że nie część lecz całkowite Boże objawienie znajduje się w spisanym Słowie, poza którym nic nie istnieje jako rada Boża.
Biblijna podstawa:
2 Tym. 3:16 Całe Pismo jest natchnione
.
Izaj. 8:20 Do prawa i do świadectwa! Jeśli nie będą mówić według tego słowa, to w nim nie ma żadnej światłości.
2) Dotycząca wszystkiego– nie kilka rzeczy, wiele rzeczy lecz wszystkie rzeczy znajdują się w spisanym Słowie. Biblia jest wystarczająca materialnie i formalnie.
Biblijna podstawa:
1 Tym. 3:16 Całe Pismo jest natchnione przez Boga i pożyteczne do nauki, do strofowania, do poprawiania, do wychowywania w sprawiedliwości;
.
Rzym. 15:4 Wszystko bowiem, co przedtem napisano, ku naszej nauce napisano, abyśmy przez cierpliwość i pociechę z Pism mieli nadzieję.
3) Wszystko co konieczne – nie trochę, nie część ale wszystko co konieczne dla Bożej chwały, zbawienia czlowieka, jego wiary i życia.
Biblijna podstawa:
Gal. 1:8-9 8. Lecz choćbyśmy nawet my albo anioł z nieba głosił wam ewangelię inną od tej, którą wam głosiliśmy, niech będzie przeklęty. 9. Jak powiedzieliśmy przedtem, tak i teraz znowu mówię: Gdyby wam ktoś głosił ewangelię inną od tej, którą przyjęliście, niech będzie przeklęty.
.
2 Tym. 3:15 I ponieważ od dziecka znasz Pisma święte, które cię mogą uczynić mądrym ku zbawieniu przez wiarę, która jest w Chrystusie Jezusie.
4) Jest albo bezpośrednio przedstawiona Piśmie Świętym – bezpośrednio wyrażone w wielu słowach.
Biblijna podstawa
2 Kor. 1:13 Nie piszemy wam nic innego, jak tylko to, co czytacie albo rozumiecie. Spodziewam się zaś, że też do końca zrozumiecie;
.
Psalm 19:7 Prawo PANA jest doskonałe, nawracające duszę; świadectwo PANA pewne, dające mądrość prostemu.
5) Albo w wyniku dobrych i koniecznych konsekwencji może być wydedukowana z Pisma Świętego – to co nie jest wyrażone bezpośrednio może zostać logicznie wywnioskowane z Pisma. Dobra i konieczna konsekwencja to konieczna implikacja czyli konieczne wnioskowanie.
Biblijna podstawa:
2 Tym. 2:7 Rozważ, co mówię, a niech Pan ci da zrozumienie we wszystkim.
,
Mat. 22:3132 31. A co do zmartwychwstania umarłych, czy nie czytaliście, co wam zostało powiedziane przez Boga: 32. Ja jestem Bogiem Abrahama, Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba? Bóg nie jest Bogiem umarłych, ale żywych.
6) Do którego nigdy nie można nic dodać, – nie troche, nie mało ale nic i nigdy nie można dodać do Pisma
Biblijna podstawa:
5 Mojż. 12:32 Cokolwiek ja wam rozkazuję, tego strzedz będziecie, abyście czynili; nie przydasz nic do tego, ani też ujmiesz z tego.
.
Przysłów 30:6 Nie dodawaj nic do jego słów, aby cię nie strofował i abyś nie okazał się kłamcą.
7) Czy to przez nowe objawienia Ducha, czy przez ludzkie tradycje – konfesja potępia nowe objawienia i tradycje, potępia zatem kościół rzymski, prawosławny oraz współczesne sekty zielonoświątkowe i anabaptystyczne.
Biblijna podstawa:
1 Tes. 2:2 Abyście nie tak łatwo dali się zachwiać w waszym umyśle i zatrwożyć się ani przez ducha, ani przez mowę, ani przez list rzekomo przez nas pisany, jakoby już nadchodził dzień Chrystusa.
.
1 Kor. 4:6 To wszystko zaś, bracia, odniosłem do samego siebie i do Apollosa ze względu na was, abyście się nauczyli na naszym przykładzie nie wykraczać ponad to, co jest napisane, żeby jeden nie pysznił się drugim przeciw innemu.
Luter i logika
Kiedy Luter bronił swojej wiary przed rzymskokatolickim synodem w Wormacji, gdy pzrez autorytet kościoła był zmuszany do odwołania swoich nauk odwołał się do najwyższego autorytetu Pisma, które można zrozumieć dzięki ludzkiej logice. Swoim prześladowcom odpowiedział:
Jeśli nie zostanę przekonany przez Pismo Święte i zwykły rozum – nie akceptuję autorytetu papieży i soborów, ponieważ oni sobie zaprzeczają – moje sumienie jest niewolnikiem Słowa Bożego. Nie mogę i nie odwołam niczego, bo postępowanie wbrew sumieniu nie jest ani słuszne, ani bezpieczne. Boże pomóż mi. Amen” [6]
Luter jasno odwołał się do PIsma i zwykłego rozumu, tak samo jak uczyniło to zgromadzenie Westminsterskie 125 lat po wypowiedzi Lutra. Luter i Westminster mówią jednym głosem. Luter zaprzeczał, że kościół może dodawać do Pisma przez ustne tradycje, ujmować z niego oraz rościć sobie prawo do nieomylnej interpretacji Pisma. Luter twierdził, zgodnie z prawdą, że jedynie Biblia jest Słowem Bożym.
- Bulle papieskie nie są słowem Bożym
- Postanowienia synodów nie sa słowem Bożym
- Wywody ludzkie nie są słowem Bożym
- ludzkie tradycje nie są słowem Bożym
- pozabiblijne objawienie nie jest słowem Bożym
Biblia jedynie jest Słowem Bożym a rozumiemy znaczenie Pisma dzięki czytaniu i wyciąganiu z niego właściwych wniosków, czyli dzięki logice.
.
Historyczne zrozumienie doktryny
1 Kor. 14:20 Bracia, nie bądźcie dziećmi w rozumieniu, ale bądźcie dziećmi w złośliwości, a w rozumieniu bądźcie dojrzali.
Luter i teolodzy z Westminster nie byli osamotnieni w swoich poglądach. Ważnym jest historyczne zrozumienie podstawy doktrynalnej, fundamentu chrześcijaństwa, jakim jest przywróconie przez Reformację właściwej i należnej pozycji Pisma Świętego w Kościele.
.
Ogólne wymagania
Tyt. 1:9 [o biskupie] Trzymający się wiernego słowa, zgodnego z nauką, aby też mógł przez zdrową naukę napominać i przekonywać tych, którzy się sprzeciwiają.
W regulującym działanie Kościoła dokumencie Porządek Kościoła, jego autorzy postawili jasne wymagania każdemu kandydatowi na urząd pastora:
“Zostanie zbadany pod kątem jego umiejętności posługiwania się oryginalnymi językami i będzie poddany próbie poprzez przeczytanie hebrajskiego i greckiego testamentu oraz przetłumaczenie niektórych ich fragmentów na łacinę. A jeśli okaże się, że jest w nich słaby, dochodzenie zostanie przeprowadzone bardziej surowo względem jego innej nauki oraz czy ma umiejętności w zakresie logiki i filozofii“ [7]
Kandydat musiał biegle posługiwać się greckim, hebrajskim, łacińskim, a także powinien być wyszkolony w dziedzinie filozofii i logiki. Porównajmy ten wysoki standard z wymaganiami na tzw. “pastorów” współczesnego neo-ewangelikalizmu aby zrozumieć iż współczesne kościelnictwo ma poważny problem natury intelektualnej.
.
George Gillespie
George Gillespie (1613 – 1648), zmarły w wieku 36 lat szkocki teolog, członek Westminsterskiego Zgromadzenia i współautor Standardów Westminsterskich tak podsumował konieczność logiki. Bronił idei, że Biblia to nie tylko to, co jest tam wyraźnie napisane, ale także wszystkie niezbędne wnioski z niej wyciągnięte:
“Konieczne konsekwencje z zapisanego słowa Bożego dowodzą wystarczająco i mocno konsekwencji lub wniosków, jeśli teoretycznie są pewną boską prawdą, w którą należy wierzyć, a jeśli są praktyczne, to koniecznym obowiązkiem, do którego jesteśmy zobowiązani, jure divino (Bożym Prawem)” [8]
Tego uczy Wyznanie Westminsterskie. Biblia to nie tylko same słowa, ale wszystkie ich ważne implikacje, które są tym słowem Boga, a rozum jest narzędziem umożliwiającym dochodzenie do dobrych i koniecznych implikacji.
“Rozum nie jest tutaj argumentem, ale narzędziem, tak jak kiedy mówi się, że wiara jest ze słuchania, to słuchanie nie jest dowodem wiary, ale jest narzędziem.” [9]
William Cunningham
Obecny na Zgromadzeniu Westminsterskim William Cunningham piętnując heretyków każdego wieku, jako tych, którzy odrzucają logiczne implikacje Biblii a polegając wyłącznie na bezpośrednich twierdzeniach o logice powiedział:
“Było to powszechnie przyjęta doktryna ortodoksyjnych teologów i duchownych i jest to w całkowitej zgodzie z rozumem i zdrowym rozsądkiem, że jesteśmy zobowiązani do przyjęcia za prawdę na podstawie boskiego autorytetu nie tylko tego, co jest wyraźnie określone w Piśmie Świętym, ale także tego, co przez dobrą i konieczną konsekwencję można wywnioskować z Pisma Świętego. A heretycy w każdym wieku i klasie, nawet gdy przyznają, że wyznają to co jest w Piśmie wyrażone bezpośrednio, ukazują wielką awersję wobec tego co czasem nazywa się konsekwencją Pisma czyli wnioskom i dedukcjom wynikającym z twierdzeń Pisma” [10]
Cunningham miał całkowitą rację. Wiele z chrześcijańskich twierdzeń doktrynalnych opartych jest nie o bezpośrednie stanowiska konkretnych fragmentów lecz o implikacje wynikające ze zbiorczego nauczania wielu fragmentów Pisma (np. Trójca, dopuszczanie kobiet do Wieczerzy, chrzest niemowląt itp.). Luter zauważył, że chrześcijaństwo oparte jest o twierdzenia. Twierdzenia w logice to sformalizowana wypowiedź sądu, z dwóch lub więcej zbiorów zdań, które łączy relacja implikacji. Zatem odrzucenie implikacji pozbawia chrześcijaństwa wielu kluczowych doktrynalnych twierdzeń:
“U chrześcijan nie ma nic bardziej znanego i częściej stosowanego, jak “twierdzenie – wiążące teologicznie zdanie”. Znieś twierdzenia, a zniesiesz i Chrześcijaństwo” [11]
Heretyccy Arminianie nauczali, że nie można wyciągać wniosków z twierdzeń i że konieczne są bezpośrednie fragmenty Pisma dla ważności doktryny. I tak Arminianie odrzucają przez wszystkie wieki np. dobrą konieczność modlitwy do Ducha Świętego, ponieważ żaden fragment Pisma nie naucza “będziesz modlił się do Ducha Świętego”. Są to zatem funkcjonalni antrytrynitarze.
.
B.B. Warfield
Benjamin Breckinridge Warfield (5 listopada 1851 – 16 lutego 1921) był Reformowanym profesorem teologii w Princeton Seminary od 1887 do 1921 oraz wielkim przeciwnikiem herezji Arminiusza oraz Socyna.
Rozum oraz implikacje wynikające z przesłanek Pisma przeciwstawiał heretyckim tendencjom do przyjmowania doktryny wyłącznie na podstawie prostych tekstów Pisma.
“Należy jednak zauważyć, że nauki i przepisy Pisma Świętego nie są ograniczone przez Wyznanie do tego, co jest „wyraźnie określone w Piśmie”. Od ludzi wymaga się, aby wierzyli i byli posłuszni nie tylko temu, co jest „wyraźnie określone w Piśmie Świętym”, ale także temu, co „z dobrej i koniecznej konsekwencji można wywnioskować z Pisma Świętego”.
.
Jest to stanowczy i powszechny spór teologii Reformowanej przeciwko Socynianom i Arminianom, którzy chcieli ograniczyć autorytet Pisma Świętego do jego dosłownych stwierdzeń; i wiąże się z charakterystycznym honorowaniem rozumu jako narzędzia ustalania prawdy. Musimy polegać na naszych ludzkich zdolnościach, aby upewnić się, co mówi Pismo Święte; nie możemy nagle wyrzec się go i odrzucić jego przewodnictwa w ustalaniu, co oznacza Pismo Święte.” [12]
Wnioski
Przysłów 3:13 Błogosławiony człowiek, który znajduje mądrość, i człowiek, który nabiera rozumu;
Ortodoksyjni chrześcjańscy teolodzy przyznają, że największymi wrogami rozumu są heretycy. Głównymi wrogami rozumu są Arminianie. Reformowany pogląd na Pismo naucza, że chrześcijanie są związani całym jego znaczeniem we wszystkich jego implikacjach. Pojawienie się i niedawne kontrowersje zarzutu, że autorytet Pisma Świętego należy ograniczyć do jego wyrażonych deklaracji i że ludzkiej logice nie należy ufać w sprawach boskich jest bezpośrednim zaprzeczeniem fundamentalnego stanowiska teologii Reformowanej wyraźnie potwierdzonego w Konfesjach.
Jest również wyrzeczeniem się fundamentalnej roli rozumu, co nie tylko uniemożliwiłoby myślenie systematyczne, ale za jednym zamachem zdyskredytowałoby wiele podstaw wiary, takich jak nauka o Trójcy i logicznie pociągałoby to za sobą zaprzeczenie autorytetu jakiejkolwiek doktryny, ponieważ żadna pojedyncza doktryna o jakiejkolwiek prostocie nie może być ustalona z Pisma Świętego inaczej niż przy użyciu procesów rozumienia.
Apel przeciwko używaniu ludzkiej logiki do określania doktryny natychmiast niszczy nasze zaufanie do wszystkich doktryn, z których żadna nie jest potwierdzona ani sformułowana bez pomocy ludzkiej logiki. John MacArthur ze swoim przekonaniem o niemożliwości zrozumienia Pisma Świętego ludzkim rozumem okazuje się stać w jednym szeregu z najgorszymi teologicznymi zwodzicielami naszych czasów.
Na podstawie źródło
Przypisy
[1] Źródło John MacArthur, Twin Truths: God’s Sovereignty and Man’s Responsibility,
[2] Van Til, Introduction to Systematic Theology, 165, cyt. w Bahnsen, Van Til’s Apologetic, 226
[3] Ireneusz z Lyonu, Przeciw Herezjom 5.20.1
[4] Valerian Krasinski, przedmowa do Traktatu o Relikwiach Jana Kalwina, s. 67, Konstantyn zmarł w 1028 roku.
[5] Konfesja Westminsterska 1.6
[6] Marcin Luter słowa te wypowiedział na synodzie w Wormacji w 1521 roku, źródło
[7] Źródło: The Forms of Presbyterian Church-Government and of Ordination of Ministries
[8] Cytat jest tytułem dzieła napisanego przez George Gillespie źródło
[9] Tamże rozdział 20
[10] William Cunningham, The Reformers & the Theology of the Reformation (Edinburgh, Banner of Truth, 2000) s. 523
[11] Marcin Luter, O niewolnej woli s.4
[12] B. B. Warfield on the Westminster Confession and logical deductions from scripture.
Zobacz w temacie
- Hermeneutyczne użycie logiki, część 1
- Hermeneutyczne użycie logiki, część 2
- Hermeneutyczne użycie logiki, część 3
- Hermeneutyczne użycie logiki, część 4
- Hermeneutyczne użycie logiki, część 5
- Hermeneutyczne użycie logiki, część 6
. - Ukryty atak Arminianizmu na Ducha Świętego
- Litera zabija lecz Duch ożywia
- Sola Scriptura
- Sola Scriptura czyli pisemna krystalizacja doktryny apostolskiej
. - Jezuicka miłość Dave’a Hunta
- Długie czy krótkie zakończenie Ewangeli Marka?
- Tet-a-tet z duchem, czyli rozmowa kontrolowana
- Ewolucja: Rzecz o dinozaurach i ptakach
- Mroczna strona Spurgeona
- Moja kosa ma dwa ostrza: za, a nawet przeciw
- Tytuły Ducha Świętego
- Żmije w pieluchach
- Kilka dalszych zastrzeżeń wobec darmowej oferty ewangelii
- Pastor mądry po szkodzie: część 2 – historyczne ataki na kalwinizm
. - Refleksje nad apologetyką chrześcijańską, część 1
- Refleksje nad apologetyką chrześcijańską, część 2
. - Reformowany inaczej, część 1
- Reformowany inaczej, część 2
- Reformowany inaczej, część 3
- Reformowany inaczej, część 4