Czas powstania i cele grupy
“Że Bóg zbawia od zepsucia i potępienia tych, których wybrał od założenia świata, nie ze względu na ich usposobienie, wiarę czy świętość jaką w nich przewidział, ale ze względu na samą łaskę w Chrystusie Jezusie, Jego Synu., przechodząc mimo całej reszty według nieprzezwyciężonego powodu Jego własnej wolnej woli i sprawiedliwości.” – Artykuły wiary Waldensów XII wiek
Waldensi to ugrupowanie chrześcijańskie, zainicjowane przez Piotra Waldo, zawiązane w południowej Francji około 1 170 jako tzw. „ubodzy z Lyonu”, występujące przeciw władzy i bogactwu Kościoła i działające we
- Francji,
- Włoszech,
- Niemczech,
- Czechach
- i Polsce (Śląsk),
Potępieni przez papiestwo, ekskomunikowani i prześladowani przez inkwizycję.
,
Założyciel i ich dzieje
Ich ojcem duchowym był Piotr Waldo (stąd nazwa: waldensi), bogaty kupiec z Lyonu, który rozdał swój majątek ubogim Za podstawę wiary przyjmowali tylko Biblię (Sola Scriptura), odrzucając autorytet papieża, krytykowali zbytek wyższego duchowieństwa i żądali reform w Kościele. Waldensi odrzucali również wszelką władzę, co w efekcie uczyniło z nich wrogów państwa i panującego porządku polityczno-społecznego.
Po śmierci Piotra Waldo nieliczni waldensi żyli w ukryciu i cierpieli prześladowania. Mimo tego, ruch waldensów wciąż miał wpływ na życie religijne Europy, zwłaszcza południowej.
Na początku XV wieku skontaktowali się z czeskim reformatorem religijnym, Janem Husem, od którego przejęli też dalsze postulaty. Część waldensów dołączyła nawet do ruchu taborytów (radykalnych husytów). Niedobitki waldensów schroniły się w Szwajcarii i północnych Włoszech. Dotarli także na Śląsk.
- Waldensi szwajcarscy w 1532 roku zjednoczyli się z Kościołem ewangelicko-reformowanym (kalwińskim) (Synod w Chanforan), z którym mieli bardzo zbliżoną doktrynę.
. - Waldensi francuscy zostali wygnani lub zmuszeni do przyjęcia katolicyzmu.
.
- Waldensi włoscy przetrwali do dziś, głównie w trudno dostępnych Alpach Piemonckich.
Kościół Waldensów należy do Światowej Wspólnoty Kościołów Reformowanych, liczy około 100 tysięcy wyznawców i jest drugim co do liczebności Kościołem protestanckim we Włoszech.
.
Rys historyczny
1184 Ekskomunikowani przez papieża Lucjusza III,
1231 Ustanowienie sądów Inkwizycji, które rozpoczynają systematyczne prześladowania waldensów, którzy pod ich wpływem znikają z miast.
XIII w. Waldensi osiedlają się w trudno dostępnych dolinach zachodnich Alp, gdzie przejściowo są bezpieczni od prześladowań.
XIV-XV w. Papież Benedykt XII interweniuje u biskupa d’Embrun i księcia Humberta II, aby zniszczyli waldensów. Aż do końca XV w. (z przerwami) trwają organizowane przez inkwizycję procesy, aresztowania, konfiskaty majątku i palenie na stosach oskarżonych o herezję.
1487-89 Krucjata przeciwko waldensom w Alpach ogłoszona przez króla Francji Karola VIII i poparta przez papieża Innocentego VIII. Wojska królewskie masakrują waldensów w grocie Balme-Chapelue.
XVI w. Waldensi w Piemoncie zaczynają rozpowszechniać swoją doktrynę przy pomocy drukowanych publikacji (w tym Biblii).
1532 Synod w Chanforan zatwierdza doktrynalne przyłączenie waldensów do kalwinizmu.
1545 Król Francji Franciszek I zezwala na wymordowanie 3000 waldensów w regionie Luberon (Prowansja)
1561 W Kalabrii waldensi są zabijani lub sprzedawani Maurom jako niewolnicy
1655 Wielkanoc piemoncka to masakra waldensów z Pra de la Tour- jest to kulminacyjne wydarzenie okresu krwawych represji przeciwko waldensom w księstwach włoskich.
1687 13 stycznia rozpoczyna się przymusowe wysiedlenie waldensów z Sabaudii do Szwajcarii. Osiedlają się głównie w kantonie Vaud.
XVII-XVIII w. Nasilają się represje przeciwko waldensom: odkupywanie ziemi, ograniczanie możliwości zatrudniania, szykany administracyjne, przymusowa rekatolicyzacja osad. Państwa protestanckie organizują pomoc finansową dla waldensów.
1792 I Republika Francuska zajmuje Sabaudię i po raz pierwszy daje waldensom równouprawnienie z katolikami.
1848 17 lutego Patent przyznaje waldensom we Włoszech pełnię praw obywatelskich oraz wolność wyznania. Waldensi osiedlają się w większości regionów Włoch, emigrują także do Ameryki Południowej i do USA
I na koniec ciekawostka. Jan Kalwin (1509 – 1564) żył w XVI wieku jednak jeszcze przed jego urodzeniem widzimy iż William Tyndale (1494 – 1536) też był kalwinistą 🙂 (zmarł w tym samym roku, w którym wydano pierwszą wersję Instytutów….)
“W Chrystusie Bóg umiłował nas, jego wybranych (ang. his elect and chosen), zanim powstał świat, i zachował nas do poznania jego Syna i jego świętej ewangelii.” William Tyndale, Wstęp do NT, 1525 rok, źródło
W innym miejscu stwierdza
“[przyprowadził nas, wybranych Bożych do Jezusa] usuwając potępienie prawa i przywracając życie, darmowo ofiarował nas w krwi Chrystusa, [każdy] powinien dostrzec miłość i jeszcze więcej, że pokazał nam, gdy byliśmy grzesznikami i nieprzyjaciółmi Boga; że bez jakichkolwiek zasług, bez naszych starań, usiłowań i osobistych przygotowań, bez żadnych dobrych ruchów, cech naszej wolnej woli; lecz kiedy nasze serca były martwe dla wszystkich dobrych uczynków tak jak członki tego, którego dusza odeszła” – William Tyndale (1494 – 1536), źródło
Zobacz w temacie