Czas powstania i cele grupy

“Że Bóg zbawia od zepsucia i potępienia tych, których wybrał od założenia świata, nie ze względu na ich usposobienie, wiarę czy świętość jaką w nich przewidział, ale ze względu na samą łaskę w Chrystusie Jezusie, Jego Synu., przechodząc mimo całej reszty według nieprzezwyciężonego powodu Jego własnej wolnej woli i sprawiedliwości.” – Artykuły wiary Waldensów XII wiek

Waldensi to ugrupowanie chrześcijańskie, zainicjowane przez Piotra Waldo, zawiązane w południowej Francji około 1 170 jako tzw. „ubodzy z Lyonu”, występujące przeciw władzy i bogactwu Kościoła i działające we

  • Francji,
  • Włoszech,
  • Niemczech,
  • Czechach
  • i Polsce (Śląsk),

Potępieni przez papiestwo, ekskomunikowani i prześladowani przez inkwizycję.

,


Założyciel i ich dzieje

Ich ojcem duchowym był Piotr Waldo (stąd nazwa: waldensi), bogaty kupiec z Lyonu, który rozdał swój majątek ubogim Za podstawę wiary przyjmowali tylko Biblię (Sola Scriptura), odrzucając autorytet papieża, krytykowali zbytek wyższego duchowieństwa i żądali reform w Kościele. Waldensi odrzucali również wszelką władzę, co w efekcie uczyniło z nich wrogów państwa i panującego porządku polityczno-społecznego.

Po śmierci Piotra Waldo nieliczni waldensi żyli w ukryciu i cierpieli prześladowania. Mimo tego, ruch waldensów wciąż miał wpływ na życie religijne Europy, zwłaszcza południowej.

Na początku XV wieku skontaktowali się z czeskim reformatorem religijnym, Janem Husem, od którego przejęli też dalsze postulaty. Część waldensów dołączyła nawet do ruchu taborytów (radykalnych husytów). Niedobitki waldensów schroniły się w Szwajcarii i północnych Włoszech. Dotarli także na Śląsk.

  • Waldensi szwajcarscy w 1532 roku zjednoczyli się z Kościołem ewangelicko-reformowanym (kalwińskim) (Synod w Chanforan), z którym mieli bardzo zbliżoną doktrynę.
    .
  • Waldensi francuscy zostali wygnani lub zmuszeni do przyjęcia katolicyzmu.
    .
  • Waldensi włoscy przetrwali do dziś, głównie w trudno dostępnych Alpach Piemonckich.

Kościół Waldensów należy do Światowej Wspólnoty Kościołów Reformowanych, liczy około 100 tysięcy wyznawców i jest drugim co do liczebności Kościołem protestanckim we Włoszech.
.


Rys historyczny

1184 Ekskomunikowani przez papieża Lucjusza III,

1231 Ustanowienie sądów Inkwizycji, które rozpoczynają systematyczne prześladowania waldensów, którzy pod ich wpływem znikają z miast.

XIII w. Waldensi osiedlają się w trudno dostępnych dolinach zachodnich Alp, gdzie przejściowo są bezpieczni od prześladowań.

XIV-XV w. Papież Benedykt XII interweniuje u biskupa d’Embrun i księcia Humberta II, aby zniszczyli waldensów. Aż do końca XV w. (z przerwami) trwają organizowane przez inkwizycję procesy, aresztowania, konfiskaty majątku i palenie na stosach oskarżonych o herezję.

1487-89 Krucjata przeciwko waldensom w Alpach ogłoszona przez króla Francji Karola VIII i poparta przez papieża Innocentego VIII. Wojska królewskie masakrują waldensów w grocie Balme-Chapelue.

XVI w. Waldensi w Piemoncie zaczynają rozpowszechniać swoją doktrynę przy pomocy drukowanych publikacji (w tym Biblii).

1532 Synod w Chanforan zatwierdza doktrynalne przyłączenie waldensów do kalwinizmu.

1545 Król Francji Franciszek I zezwala na wymordowanie 3000 waldensów w regionie Luberon (Prowansja)

1561 W Kalabrii waldensi są zabijani lub sprzedawani Maurom jako niewolnicy

1655 Wielkanoc piemoncka to masakra waldensów z Pra de la Tour- jest to kulminacyjne wydarzenie okresu krwawych represji przeciwko waldensom w księstwach włoskich.

1687 13 stycznia rozpoczyna się przymusowe wysiedlenie waldensów z Sabaudii do Szwajcarii. Osiedlają się głównie w kantonie Vaud.

XVII-XVIII w. Nasilają się represje przeciwko waldensom: odkupywanie ziemi, ograniczanie możliwości zatrudniania, szykany administracyjne, przymusowa rekatolicyzacja osad. Państwa protestanckie organizują pomoc finansową dla waldensów.

1792 I Republika Francuska zajmuje Sabaudię i po raz pierwszy daje waldensom równouprawnienie z katolikami.

1848 17 lutego Patent przyznaje waldensom we Włoszech pełnię praw obywatelskich oraz wolność wyznania. Waldensi osiedlają się w większości regionów Włoch, emigrują także do Ameryki Południowej i do USA


I na koniec ciekawostka. Jan Kalwin (1509 – 1564) żył w XVI wieku jednak jeszcze przed jego urodzeniem widzimy iż William Tyndale (1494 – 1536) też był kalwinistą 🙂 (zmarł w tym samym roku, w którym wydano pierwszą wersję Instytutów….)

“W Chrystusie Bóg umiłował nas, jego wybranych (ang. his elect and chosen), zanim powstał świat, i zachował nas do poznania jego Syna i jego świętej ewangelii.” William Tyndale, Wstęp do NT, 1525 rok, źródło

W innym miejscu stwierdza

[przyprowadził nas, wybranych Bożych do Jezusa] usuwając potępienie prawa i przywracając życie, darmowo ofiarował nas w krwi Chrystusa, [każdy] powinien dostrzec miłość i jeszcze więcej, że pokazał nam, gdy byliśmy grzesznikami i nieprzyjaciółmi Boga; że bez jakichkolwiek zasług, bez naszych starań, usiłowań i osobistych przygotowań, bez żadnych dobrych ruchów, cech naszej wolnej woli; lecz kiedy nasze serca były martwe dla wszystkich dobrych uczynków tak jak członki tego, którego dusza odeszła”William Tyndale (1494 – 1536), źródło

 


Zobacz w temacie

Print Friendly, PDF & Email