Pojednanie Pawła i Jakuba

Spis treści

Jak pogodzić list do Rzymian z Listem Jakuba, czy musimy?

Mamy ostrzec cię przed tym kamieniem potknięcia, który (jak mogłoby się wydawać) święty Jakub położył na naszej drodze, aby, tak jak zrobili to nasi rzymsklokatoliccy przeciwnicy, nikt nie rzucił się na niego z wiarą i nie upadł w ten błąd usprawiedliwienia przez uczynki. Błogosławiony apostoł w drugim rozdziale swojego listu wydaje się nie tylko dawać okazję, ale bezpośrednio nauczać doktryny usprawiedliwienia poprzez uczynki.

W wersecie 21 i następnych wyraźnie mówi, że Abraham był usprawiedliwiony uczynkami, gdy ofiarował swego syna Izaaka na ołtarzu, a także, że Rahab była w podobny sposób usprawiedliwiona przez uczynki, gdy zabawiała szpiegów. Stąd też nasuwa się ogólny wniosek, że człowiek jest usprawiedliwiony przez uczynki, a nie tylko przez wiarę;

Jakuba 2:24 A widzicież, iż z uczynków usprawiedliwiony bywa człowiek, a nie z wiary tylko.

Pozorna sprzeczność

Teraz na pierwszy rzut oka można powiedzieć, nic bardziej sprzecznego z doktryną św. Pawła w Rzymian i gdzie indziej. Mówiąc o tym samym przykładzie Abrahama, mówi on (dokładnie przeciwnie), że Abraham nie był usprawiedliwiony przez uczynki, bo wtedy mógłby się chwalić

Rzym. 4:2 Bo jeźli Abraham z uczynków jest usprawiedliwiony, ma się czem chlubić, ale nie u Boga.

A traktując ogólnie usprawiedliwienie człowieka przez wiarę, po silnym sporze wyciąga wniosek, że człowiek jest usprawiedliwiony przez wiarę bez uczynków zakonu;

Rzym. 3:28 Przetoż mamy za to, że człowiek bywa usprawiedliwiony wiarą bez uczynków zakonu

Ta surowa niezgoda między tymi apostołami wydaje się niektórym jako niemożliwa do rozwiązania przez jakiekolwiek kwalifikacje; wiedząc, że Duch Święty nigdy się nie myli, niektórzy doszli do wniosku, że jeśli Duch Prawdy przemawiał przez św. Pawła, to niewątpliwie duch pomyłki przemawiał przez autora listu Jakuba.

Ale ten lek jest gorszy od choroby i jest raczej przemocą niż umiejętnością, aby przeciąć węzeł tam, gdzie nie można go łatwo rozwiązać. Można odbyć bezpieczniejszy i łagodniejszy kurs i można znaleźć pewne sposoby na rozwiązanie tej wielkiej różnicy, bez rabowania Kościołowi tak cennego skarbu boskiej wiedzy, jaki jest zgromadzony liście Jakuba. Dlatego też zarówno oni z Kościołów rzymskich, jak i my z Kościołów Reformowanych, uznając ten list za kanoniczny, poszukujemy odpowiedniego pojednania między apostołami. Ale oni i my jesteśmy nie do pogodzenia w naszych różnych wnioskach.
.

Dwa sposoby pojednania

Istnieją dwa sposoby, aby [zreformowani] pogodzili tę pozorną różnicę.
,

Rozróżnienie usprawiedliwienia

Pierwszym sposobem jest rozróżnienie słowa „usprawiedliwienie”, które może być użyte zarówno w celu rozgrzeszenia grzesznika w sądzie Bożym, jak i w celu zadeklarowania ludzkiej sprawiedliwości przed ludźmi. To rozróżnienie jest pewne i ma swoje uzasadnienie w Piśmie Świętym, które używa słowa usprawiedliwienie na dwa sposoby,

1) dla uniewinnienia nas przed Bogiem
2) dla manifestacji naszej niewinności wobec człowieka przeciwko oskarżeniom lub podejrzeniu o winy.

Stosują to rozróżnienie, aby w ten sposób pogodzić obu apostołów:

Paweł mówi o usprawiedliwieniu przed Bogiem; Jakub mówi o usprawiedliwieniu przed człowiekiem. Człowiek jest usprawiedliwiony przez wiarę bez uczynków, mówi Paweł, to znaczy, że w oczach Bożych człowiek uzyskuje odpuszczenie grzechów i jest uważany za sprawiedliwego tylko dla jego wiary w Chrystusa, a nie dla swoich uczynków.

Jakub mówi, że człowiek jest usprawiedliwiony przez uczynki, a nie tylko przez wiarę, to znaczy, że w oczach człowieka jesteśmy uznani za sprawiedliwych przez nasze dobre uczynki, a nie tylko przez naszą wiarę, która z innymi wewnętrznymi i niewidzialnymi łaskami staje się widoczna dla ludzi tylko w dobrych uczynkach, które oni widzą, że je wykonujemy.
,
To, że tego typu zastosowanie jest w stanie pogodzić tą różnicę, może zostać wykazane w poniższej analizie.

Po pierwsze, co do Pawła, to jest uzgodnione na wszystkie strony, że mówi o usprawiedliwieniu człowieka w oczach Boga

Rzym. 3:20 Przeto z uczynków zakonu nie będzie usprawiedliwione żadne ciało przed oblicznością jego, gdyż przez zakon jest poznanie grzechu

Po drugie, w przypadku Jakuba, możemy pokazać, że z dużym prawdopodobieństwem można rozumieć jego wypowiedź jako odnoszącą się do deklaracji naszego usprawiedliwienia i prawości przed ludźmi. Na dowód tego, tekst podaje nam te powody.

Jakuba 2:18 Ale rzecze kto: Ty masz wiarę, a ja mam uczynki; ukaż mi wiarę twoję bez uczynków twoich, a ja tobie ukażę wiarę moję z uczynków moich

Tutaj prawdziwy chrześcijanin, przemawiając do obłudnika chełpiącego się swoją wiarą, wymaga od niego deklaracji jego wiary i uzasadnienia w ten sposób prawdziwym dowodem, a nie ustnym wyznaniem, że przejawi i udowodni prawdę własnej wiary poprzez jego dobre uczynki. Stąd wydaje się, że przed człowiekiem nikt nie może usprawiedliwić słuszności swojej wiary, jak tylko przez jego dalsze działania.

Mówi się, że Abraham jest usprawiedliwiony “gdy ofiarował Izaaka, syna swego, na ołtarzu?“(Jakuba 2:21) Teraz jest oczywistym, że Abraham był usprawiedliwiony w oczach Boga na długo przed złożeniem ofiary z Izaaka, nawet 25 lat wcześniej “Uwierzył tedy Panu, i poczytano mu to ku sprawiedliwości“(1 Mojż. 15:6). Dlatego przez to godne podziwu dzieło jego ofiarowania syna został uznany przed całym światem za człowieka sprawiedliwego i prawdziwie wierzącego. I w tym celu Bóg testuje Abrahama w próbie jego wiary, aby wszyscy wierzący mogli ujrzeć rzadki wzór żywej i usprawiedliwiającej wiary i zobaczyć, że Abraham nie był bez powodu nazywany “ojcem wiernych”. (Rzym. 4:11-18)

Mówi się, że wiara Abrahama “współdziałała z jego uczynkami i przez uczynki wiara stała się doskonała“. (Jakuba 2:22) Nawet w ocenie papieskich propagatorów, takich jak Lorinus, należy to rozumieć jako przejaw wiary Abrahama przez jego dzieła. Jego wiara kierowała jego uczynkami; jego uczynki wyrażały moc i doskonałość jego wiary.

Nie bez powodu więc Kalwin i inni ekspozytorzy po naszej stronie dali takie rozwiązanie problemu. To jest teraz pierwszy sposób na pogodzenie tych dwóch fragmentów. Niemniej jednak, choć podejście to można obronić przed czymś, czemu nasi przeciwnicy sprzeciwiają się, jednak wielu uczonych bożych woli raczej kroczyć inną ścieżką, a raczej ponaglać kroki apostołów, którymi również w tym punkcie chętnie się kieruję.
.

Rozróżnienie wiary

Drugim sposobem na pogodzenie tych fragmentów jest rozróżnienie słowa „wiara”, które jest rozumiane podwójnie.

Po pierwsze bierze się ją za wiarę, która jest prawdziwa i żywa (wiara, która działa poprzez miłość) i jest owocna pod każdym względem posłuszeństwa.
.
Po drugie, przyjmuje się ją za wiarę, która jest fałszywa i martwa, będąc jedynie nagim uznaniem prawdy wszystkich artykułów religijnych, któremu towarzyszy zewnętrzna formalność zawodu, a jednak pozbawiona szczerego posłuszeństwa.

To rozróżnienie słowa „wiara” jest pewne w Piśmie Świętym, jak zostało to wykazane w naszych dyskusjach na temat tej łaski. Nasi ludzie stosują to w ten sposób:

kiedy Paweł potwierdza, że jesteśmy usprawiedliwieni tylko przez wiarę, mówi o tej wierze, która jest prawdziwa i żywa, działając miłością.
.
kiedy Jakub zaprzecza, że człowiek jest usprawiedliwiony jedynie wiarą, spiera się z tą wiarą, która jest fałszywa i umarła, bez władzy do czynienia dobrych uczynków.

Tak więc apostołowie nie wypowiadają się przeciwnie, ponieważ Paweł naucza, że jesteśmy usprawiedliwieni prawdziwą wiarą, a Jakub potwierdza, że nie jesteśmy usprawiedliwieni fałszywą wiarą.

Paweł mówi, że nie jesteśmy usprawiedliwieni przez uczynki; Jakub mówi, że jesteśmy usprawiedliwieni przez uczynki.

Nie ma tu też żadnej sprzeczności. Jakub bowiem rozumie przez “uczynki” działającą wiarę, w opozycji do jałowej i martwej wiary, o której wcześniej mówiono, przez metonimię skutków.

Metonimia (gr. μετωνυμία metōnymía), inaczej zamiennia – przenośne zastąpienie nazwy jakiegoś przedmiotu lub zjawiska nazwą innego, pozostającego z nim w uchwytnej zależności.

Stąd jasne jest, że te dwa twierdzenia, że nie jesteśmy usprawiedliwieni uczynkami (która należy do Pawła) i że jesteśmy usprawiedliwieni działającą wiarą (która należy do Jakuba), słodko się łączą. Paweł odcina się od naszego usprawiedliwienia, ale nie od naszej wiary. Jakub łączy dzieła z naszą wiarą, ale nie z naszym usprawiedliwieniem.

Pozwólcie, że uczynię to trochę prostszym przez dwa podobieństwa. Istnieje ogromna różnica między tymi dwoma powiedzeniami:

1) człowiek żyje według rozsądnej duszy
2) człowiek żyje według rozsądku

To pierwsze jest prawdą i pokazuje nam, jakie cechy i moc są niezbędne dla duszy, w której żyje człowiek. Ale to drugie jest fałszywe, ponieważ nie żyjemy cechą lub siłą rozumu, chociaż żyjemy dzięki duszy, która ma tę cechę, koniecznie do niej należącą, bez której nie jest ona duszą ludzką.

Podobnie jest w tych propozycjach:

1) pęd życia wzrasta dzięki autorskiemu oddechowi
2) pęd żyje dzięki swojemu wzrostowi.

Każdy wątły umysł może stwierdzić, że to pierwsze jest prawdziwe, a drugie fałszywe. Albowiem chociaż w duszy wegetatywnej, w której żyją rośliny, konieczne są niezbędne do jej istnienia te trzy zdolności odżywiania, wzrostu i prokreacji, ale to nie zdolność wzrastania daje roślinom życie, ponieważ żyją, nawet gdy przestają rosnąć.

W podobny sposób, znacznie różnią się dwie propozycje

1) że jesteśmy usprawiedliwieni przez czynną wiarę
2) że jesteśmy usprawiedliwieni przez uczynki

Pierwsza z nich jest prawdziwa i pokazuje nam, jakie przymioty są koniecznie wymagane do istnienia tej wiary, dzięki której sprawiedliwi będą żyli, a mianowicie, że oprócz mocy wiary w obietnicę istnieje także zwyczajowa skłonność i postanowienie do wykonywania wszystkich dobrych uczynków z nią związanych.

Druga propozycja jest fałszywa. Chociaż bowiem prawdziwa wiara jest w równym stopniu zdolna do działania w doprowadzeniu do powszechnego posłuszeństwa woli Bożej, jak i do doskonałej wiary i ufności w obietnice Boże, to jednak nie jesteśmy nią usprawiedliwieni, gdy przynosi ona dobre uczynki, lecz gdy obejmuje obietnice ewangelii.

Otóż Jakub potwierdza to, co jest prawdą, że jesteśmy usprawiedliwieni działającą wiarą; a Paweł zaprzecza temu, co fałszywe, że jesteśmy usprawiedliwieni przez uczynki.

dr William Pemble (1591-1623) Źródło

Zobacz w temacie