Spis treści
Scriptura Scripturam Interpretarum
Wypełnienie się proroctwa Izajasza zostało potwierdzone przez ewangelistę Mateusza:
Izaj. 7:14 Przetoż wam sam Pan znak da. Oto dziewica pocznie i porodzi syna, a nazwie imię jego Immanuel
.
Mat. 1:23 Oto dziewica będzie brzemienna i urodzi syna, któremu nadadzą imię Immanuel, co się tłumaczy: Bóg z nami.
…I nazwie imię jego…
Kluczowe znaczenie będzie tu miało hebrajskie słowo וְקָרָ֥את wə·qā·rāṯ – tłumaczenie nazwie imię jego jest marginalne, lepszym jest nadadzą imię
Dlatego też nie możemy zakładać, że dziecko powinno otrzymać imię Immanuel jako imię własne. W kolejnym rozdziale Izajasza czytamy o kolejnych imionach:
Izaj. 9:6 Albowiem dziecię narodziło się nam, a syn dany jest nam; i będzie panowanie na ramieniu jego, a nazwią imię jego: Dziwny, Radny, Bóg mocny, Ojciec wieczności, Książę pokoju;”
Ewangelista Łukasz naucza o kolejnym imieniu
Łuk. 1:32 Będzie on wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego
Jeremiasz nadaje dziecku imię YHWY sprawiedliwość nasza
Jer. 32:6 a to jest imię jego, którym go zwać będą: YHWH sprawiedliwość nasza
.Jer. 33:16 A to jest imię, którym je nazwą YHWH sprawiedliwość nasza. .
.
Imię nadane czy tytuł?
Żadne z powyższych nie odnosi się do nadanego przez rodziców imienia. I o ile Jezus nigdy nie zostal nazwany przez rodziców Yahweh, o tyle jego rolą bylo sprowadznie sprawiedliwosci Yahweh na wierzących:
1 Kor. 5:21 On bowiem tego, który nie znał grzechu, za nas grzechem uczynił, abyśmy w nim stali się sprawiedliwością Bożą.
Zatem to było jedno z imion Mesjasza, jakim miał być nazywany, jeden z tytułów opisujących kim On jest.
- Immanuel (Bóg z nami)
- Bóg mocny
- Ojciec wieczności
- Książę pokoju
- Dziwny
- Radny
- Sprawiedliwość nasza
.
…Immanuel…
Połączenie dwóch hebrajskich słów: el, „Bóg,” oraz i mmanu, „z nami.” Przeznaczeniem tego imienia było zwrócenie uwagi na fakt, że Bóg będzie ze swoim ludem jako obrońca, a narodzenie dziecięcia będzie tego znakiem.
Figury mowy, obrazy i metafory
Wypełnienie się proroctw może być przedstawione za pomocą ilustracji, np. proroctwa Daniela i bestie które reprezentowały różne imperia: czy król Grecji wyglądał jak lampart albo niedźwiedź? Nie, to symboliczne przedstawienie rzeczy. Albo czy antychryst będzie wyglądał jak bestia z siedmioma głowami? Wiemy że to będzie człowiek.
Musimy rozumieć różne formy wypowiedzi w Biblii, kiedy w 5-księdze Mojżesza napisane jest, że Kanaan jest krainą mlekiem i miodem płynącą to nie znaczy że w rzekach zamiast wody jest miód albo mleko, chodzi o to, że jest tam obfitość i żyzna ziemia.
Kiedy w Psalmach jest powiedziane „łzami zalewam łoże swoje”, to nie znaczy, że autor tyle wylał łez, iż łóżko ściekało a prześcieradło można było wyżymać.
.
Skąd wiemy, ze Izaj. 7:14 odnosi się do Mesjasza w Mat. 1:23?
Tło historyczne
W latach 734 – 732 pne Izrael i jej sąsiadka, Syria, zawarły przymierze przeciwko Asyrii. Jednak Juda i król Achaz, jeden z najbardziej bezbożnych królów, nie chcieli mieć udziału w tym sojuszu, więc Izrael i Syria planowali zaatakować Judę, próbując zastąpić króla Achaza królem, który poprze ich przymierze. Gdy dowiedział się, że Syria była w zgodzie z Efraimem i ostatecznie linia Dawida stanęła w obliczu nieuchronnego upadku, Izajasz idzie na spotkanie z królem Ahazem z przesłaniem nadziei.
Jednak król Achaz był tak przerażony inwazją, że wezwał króla asyryjskiego, by udzielił pomocy, który z radością pomógł zmiażdżyć koalicję Syryjsko-Izraelską. Mimo obietnicy Izajasza o Bożej ochronie, król Achaz nie ufał Bogu, ponieważ nie miał z Nim żadnego związku. Z pomocą Asyrii Izrael został zredukowany do małego obszaru otaczającego Samarię, a Juda została ocalona, ale problemem był teraz król Achaz, a naród Judy przeszedł pod kontrolę Asyrii, co oznaczało, że musieli zapłacić hołd pieniężny za ochronę. Co gorsza, naśladując przykład króla Achaza, wielu przyjęło pogańskie praktyki religijne Asyrii. Jak pokazuje Edward Young, „niegodziwość” Achaza przejawia się w tym, że przez swój upór faktycznie odrzucał fundamenty przymierza. Bóg obiecał, że będzie Bogiem i Wybawcą dla swojego ludu. Dlatego Syria i Izrael nie obalą dynastii Dawidowej, ponieważ gdyby mogły, obietnice Boże byłyby nieważne, a Mesjasz nie dokonałby ostatecznie dzieła zbawienia. (źródło).
Egzegeza Izaj. 7:9-16
Ostrzeżenie Boga do Achaza, króla Judy
9 A głową Efraima (Izraela) jest Samaria, głową zaś Samarii – syn Remaliasza. Jeśli nie uwierzycie, na pewno się nie ostoicie.
Bóg zapewnia wybawienie Judzie, Bóg oferuje znak jako gwarant zapewnienia wybawienia Judy. Znak ten miał być dany przed inwazją koalicji Syria-Izrale na królestwo Judy.
10 Ponadto PAN powiedział do Achaza: 11 Proś dla siebie o znak od PANA, twego Boga, czy to z głębin, czy wysoko w górze.
Achaz nie wierzy w słowa proroka Izajasza i pod przykrywką pobożności odrzuca Boży plan. Zamiast tego Achaz wybrał sojusz z Asyrią (patrz tło historyczne)
12 Wtedy Achaz odpowiedział: Nie będę prosił PANA ani wystawiał go na próbę.
Bóg oczywiście rozpoznaje fałszywą pobudkę Achaza i jego niewiarę.
13 A on powiedział: Posłuchaj teraz, domu Dawida! Czy mało wam naprzykrzać się ludziom, że naprzykrzacie się także mojemu Bogu?
Z tego powodu Bóg ogłasza nowy znak. Jest nim dziewicze poczęcie i odnosi się do wcielenia Mesjasza. To nie jest znak, jaki miał wybrać sobie Achaz i który miał nastąpić przed inwazją.
14 Dlatego sam Pan da wam znak. Oto dziewica pocznie i urodzi syna, i nazwie go Immanuel. 15 Będzie on jadł masło i miód, aż będzie umiał odrzucać zło, a wybierać dobro.
Jest to potwierdzenie i uzupełnienie proroczej obietnicy danej przez Boga przed wygnaniem ludzi z raju:
1 Mojż. 3:15 I wprowadzę nieprzyjaźń między tobą a kobietą, między twoim potomstwema a jej potomstwem. Ono zrani ci głowę, a ty zranisz mu piętę.
Prawdę tą potwierdza ewangelista
Mat. 1:23 Oto dziewica będzie brzemienna i urodzi syna, któremu nadadzą imię Immanuel, co się tłumaczy: Bóg z nami.
Mesjasz pojawi się po upadku Króla Syrii i Króla Izraela. Jest to znak, jaki objawi się po inwazji koalicji Syria-Izrael.
16 Zanim bowiem to dziecko będzie umiało odrzucać zło i wybierać dobro, ziemia, którą się brzydzisz, zostanie opuszczona przez dwóch swoich królów.
Oczywicie Mesjasz urodzi się po nieudanej inwazji i rozgromieniu koalicji Syria-Izrael, co faktycznie miało miejsce.
2 Król. 16:5 Wtedy Resin, król Syrii, i Pekach, syn Remaliasza, król Izraela, wyruszyli na wojnę przeciw Jerozolimie i oblegli Achaza, ale nie mogli go pokonać.
.
Eliminacja potomków
Syn Izajasza
Nie jest możliwe aby proroctwo dotyczyło syna Izajasza, który faktycznie miał dziecko z żoną w tym okresie
Izaj. 8:3 Potem zbliżyłem się do prorokini, a ona poczęła i urodziła syna. I PAN powiedział do mnie: Nazwij go: Maherszalalchaszbaz.
Po pierwsze imię syna Izajasza było Maherszalalchaszbaz (Rychły-Łup-Bliska-
Po drugie Bóg zapowiedział narodziny Maherszalalchaszbaz w osobnym proroctwie
Izaj. 8:1-4 I PAN powiedział do mnie: Weź sobie wielką księgę i napisz w niej ludzkim pismem: Maherszalalchaszbaz. 2 Wziąłem sobie wtedy za wiernych świadków Uriasza, kapłana, i Zachariasza, syna Jeberechiasza. 3 Potem zbliżyłem się do prorokini, a ona poczęła i urodziła syna. I PAN powiedział do mnie: Nazwij go: Maherszalalchaszbaz. 4 Zanim bowiem to dziecko nauczy się wołać: Mój ojcze i moja matko, bogactwa Damaszku i łupy Samarii zostaną wywiezione przed króla Asyrii.
Po trzecie dziecko, o którym mowa w Izaj. 7:14 jest Bogiem wcielonym, czyli Chrystusem
1 Mojż. 3:15 I wprowadzę nieprzyjaźń między tobą a kobietą, między twoim potomstwema a jej potomstwem. Ono zrani ci głowę, a ty zranisz mu piętę.
Izaj. 7:14 Dlatego sam Pan da wam znak. Oto dziewica pocznie i urodzi syna, i nazwie go Immanuel.
Izaj. 9:6 Dziecko bowiem narodziło się name, syn został nam dany. Na jego ramieniu spocznie władza, a nazwą go imieniem: Cudowny, Doradca, Bóg Mocny,
Ezechiasz, syn Achaza
Po śmierci Achaza królował jego syn Ezechiasz
2 Kron. 29:1 Ezechiasz miał dwadzieścia pięć lat, kiedy zaczął królowaćh, i królował dwadzieścia dziewięć lat w Jerozolimie. Jego matka miała na imię Abijja, była córką Zachariasza.
Po pierwsze חִזְקִיָּה Ezechiasz oznacza Pan wzmocnił. Jest to jego imię własne zupełnie odmienne znaczeniowo od עִמָּ֫נוּאֵ֫ל Immanuel – Bóg z nami. Ezechiasz odnosi się do Boga jako Jahwe czyli Pana, Immanuel odnosi się do Boga jako El – wielki, potężny, silny, Bóg mocny (Izaj. 9:6 Dziecko bowiem narodziło się name, syn został nam dany. Na jego ramieniu spocznie władza, a nazwą go imieniem: Cudowny, Doradca, Bóg Mocny (אֵ֣ל גִּבּ֔וֹר el gibbowr).
Po drugie występuje tu niezgodność dat.
- Achaz umarł w roku 716 p.n.e
- Ezechiasz urodził się w 741 p.n.e. i miał 25 lat gdy zaczął królować samodzielnie w roku 716 p.n.e., wcześniej na zasadzie współkrólewia z Achazem, od roku 729 p.n.e. Miał wtedy 13 lat (osiągnął męskość wg przepisów Mojżesza)
- Inwazja Syrio-Efraimicka miała miejsce w latach 736-732 p.n.e. Czyli między 5 a 9 rokiem życia Ezechiasza.
- Odmowa Achaza dołączenia do koalicji anty Asyryjskiej miała miejsce w roku 735 p.n.e. Ezechiasz miał wtedy 6 lat.
Inwazja nastąpiła na długo w po spłodzeniu Ezechiasza.
.
Nieznany Syn Achaza
Nie jest możliwe aby to był nieznany syn Achaza. Jest to założenie oparte o osobiste przekonania a nie o informacje zawarte w Piśmie, które nie wskazuje na istnienie takiego syna.
Immanuel jest właścicielem tej ziemi, tej, przeciwko której ostatecznie grożą Asyria, od której zależy uwolnienie. To nie może być syn Izajasza, ani nawet nieznany syn Achaza. Może to być tylko Mesjasz, w którym przebywa wszelka nadzieja. To tak, jakby Izajasz, zanurzając się coraz głębiej w ciemne implikacje swego znaku, nagle przerwał najgłębsze rozważania: Bóg jest z nami, a najlepszym ze wszystkiego jes to, ż będzie z nami nie tylko w bezosobowym rozwoju wydarzeń ale w jakiś sposób jako osoba. – John Oswalt
Nic w tekście nie świadczy, że Achaz zbliżył się do żony po napaści, choć było tak w przypadku spłodzenia Maherszalalchaszbaza. Należy również pamiętać o dwóch faktach. Po pierwsze o szczególnym doborze słowa na określenie dziewicy w proroctwie czyli עַלְמָה almah – dziewica, niedawno poślubiona oraz erussin – obowiązkowym rocznym okresie oczekiwania na skosnumowanie małżeństwa. Wszystko to są argumenty wskazujące na to, że Achaz i Abija nie mogli spełnić tego warunku ponieważ byli małżeństwem od dawna.
.
Syn Marii
Po pierwsze w tekście Izajasza i Mateusza mowa o dziewiczym poczęciu niewiasty, która została niedawno poślubiona z mężem
Izaj. 7:14 Przetoż wam sam Pan znak da. Oto dziewica (הָעַלְמָ֗ה ha al mah) pocznie i porodzi syna, a nazwie imię jego Immanuel
.
Mat. 1:23 Oto dziewica (παρθένος parthenos) będzie brzemienna i urodzi syna, któremu nadadzą imię Immanuel, co się tłumaczy: Bóg z nami.
עַלְמָה almah – dziewica, niedawno poślubiona
παρθένος parthenos – dziewica, kobieta która jeszcze nie miała stosunku płciowego
Mat. 1:18 A z narodzeniem Jezusa Chrystusa było tak: Gdy Maria, jego matka, została zaślubiona Józefowi, zanim się zeszli, okazało się, że jest brzemienna z Ducha Świętego.
Żydowski kontekst kutlurowy: Małżeństwo składało się z trzech następujących po sobie etapów
- sziduszim – ojciec wybierał dla syna małżonkę (Jer. 29:6 wybierajcie żony dla waszych synów). Czynił to osobiście lub przesz swata (szadahan)
- erussin – zaręczyny, roczny okres oczekiwania, w tym czasie syn płacił za małżonkę i przygotowywał mieszkanie u ojca, oczekiwanie na skonsumowanie małżeństwa
- zaślubiny – siedmiodniowe wesele
W okresie erussin wybranka uznawana była za zaślubioną, jednak nie wolno było synowi jeszcze z nią współżyć, oraz posiadał prawo do odprawienia, jeśli ta okazała się niewierna (więcej tutaj). Widzimy zatem, że tekst z Izajasza 7 nauczający o niedawno poślubionej dziewicy doskonale pasuje do kontekstu Mateusza 1.
Po drugie dobór słów przez Izajasza odpowiada narracji Marka 1.
Prorok do opisania dziewicy użył słowa עַלְמָה almah – które oznacza dziewicę, niedawno poślubioną co odpowiada sytuacji między Józefem i Marią. Izajasz na opisanie dziewicy mógł użyć innego słowa, בְּתוּלָה bĕtûlâ – które odnosi się do fizycznie dojrzałej kobiety, która osiągnęła wiek umożliwiający małżeństwo, jednak nie odnoszący się do zaślubin. Proroctwo Izajasza było bardzo konkretnie powiązane z wydarzeniami w 1 rozdziale Mateusza. Mowa o 100% zgodności.
