Spis treści
Prawo do obrony
Czy wierzący w Chrystusa ma prawo do obrony swojego życia, rodziny, kraju?
We współczesnym chrześcijaństwie (tj. wśród nie-katolików) panuje powszechne przekonanie, iż Jezus zakazał wszelkiego rodzaju walk, używania broni oraz udziału w wojnie. Jako argument służą słowa, które wypowiedział:
Mat. 26:52 Wtedy Jezus powiedział do niego: Schowaj miecz na swoje miejsce. Wszyscy bowiem, którzy za miecz chwytają, od miecza zginą.
.
Mat. 5:39 Lecz ja wam mówię: Nie sprzeciwiajcie się złemu, ale jeśli ktoś uderzy cię w prawy policzek, nadstaw mu i drugi.
Z tego powodu wielu chrześcijan rezygnuje ze służby wojskowej, zdając się na całkowitą bierność wobec ewentualnej napaści na kraj. Wynika też z tego konsekwentnie, iż gdyby padli ofiara przemocy, nie robiliby nic aby obronić siebie, żonę oraz własne dzieci przed brutalnym napastnikiem, który mógłby robić z nimi co mu się podoba.
Czy tego naucza Biblia? Czy Jezus rzeczywiście nauczał bierności wobec zła i przemocy?
Mateusz 26
Mat. 26:52 Wtedy Jezus powiedział do niego: Schowaj miecz na swoje miejsce. Wszyscy bowiem, którzy za miecz chwytają, od miecza zginą.
Tekst bez kontekstu jest pretekstem
Bardzo ważne jest, aby zawsze rozważać kontekst całej wypowiedzi, a dodatkowo jeszcze łączyć ją z kontekstem całego nauczania Pisma, które jest bardzo spójne i nie zawiera sprzecznych nauk. Zacznijmy zatem od kontekstu pierwszej wypowiedzi Pana Jezusa.
Mat. 26:52-56 I oto jeden z tych, którzy byli z Jezusem, wyciągnął rękę, dobył miecza swego, uderzył sługę arcykapłana i uciął mu ucho. Wtedy rzecze mu Jezus: Włóż miecz swój do pochwy; wszyscy bowiem, którzy miecza dobywają, od miecza giną. Czy myślisz, że nie mógłbym prosić Ojca mego, a On wystawiłby mi teraz więcej niż dwanaście legionów aniołów? Ale jak by wtedy wypełniły się Pisma, że tak się stać musi? W tej godzinie rzekł Jezus do tłumu: Jak na zbójcę wyszliście z mieczami i kijami, aby mnie pochwycić; codziennie siadywałem w świątyni i nauczałem, a nie pojmaliście mnie. Ale to wszystko się stało, aby się wypełniły Pisma prorockie. Wtedy wszyscy uczniowie go opuścili i uciekli
Zatem, tuż przed pamiętną chwilą pojmania Pana Jezusa, Piotr stając w obronie Mistrza, jednym precyzyjnym ruchem odcina słudze arcykapłana ucho. Trochę dziwne, że jako ‘pacyfista’ tak sprawnie posługuje się mieczem.
Poza tym, dlaczego Piotr miał w ogóle przy sobie miecz?
Oto słowa Pana Jezusa:
Łuk. 22:36 Wtedy im powiedział: Teraz jednak, kto ma sakiewkę, niech ją weźmie, podobnie i torbę. A kto nie ma miecza, niech sprzeda swoją szatę i kupi go
Łuk. 22:38 Oni zaś rzekli: Panie, oto tutaj dwa miecze. A On na to: Wystarczy
Jednak użycie broni w obronie Mistrza mijało się z celem, gdyż jak powiedział Jezus:
Mat. 26:53-54 Czy sądzisz, że nie mógłbym teraz prosić mego Ojca, a wystawiłby mi więcej niż dwanaście legionów aniołów? Ale jakże wypełniłyby się Pisma, [które mówią], że musi się tak stać?
Tak więc, gdyby zaszła taka konieczność Pan Jezus mógłby sprowadzić na Ziemię nawet kilkanaście legionów anielskiego wojska, które wałczyłoby w Jego obronie (a więc sam Bóg również ma swoje wojsko). Te słowa bynajmniej nie zachęcały do bierności wobec wrogów, ale uwypuklały obecny fakt, iż musi On pozwolić aby został pojmany, osądzony i zabity, mając wypełnić proroctwa to zapowiadające.
.
Kto mieczem wojuje…
A co ze słowami:
Mat. 26:52 Wtedy Jezus powiedział do niego: Schowaj miecz na swoje miejsce. Wszyscy bowiem, którzy za miecz chwytają, od miecza zginą.
Czy potępiają tych, którzy dobywają miecza?
Jest to raczej stwierdzenie faktu ponoszenia ryzyka: jeżeli używasz broni, musisz się liczyć z tym, że możesz zostać nią ugodzony. Podobnie jak sportowiec, uczestnicząc w intensywnych treningach, ponosi wysokie ryzyko odniesienia kontuzji, a kierowca liczy się z tym, iż może się stać sprawcą albo ofiarą wypadku. Przykładów można by mnożyć. W każdym z nich istnieje pewne ryzyko z którym trzeba się liczyć, a które bynajmniej nie oznacza, że sportowiec ma nie uprawiać sportu, a kierowca nie siadać za kierownicą.
.
Mateusz 5
Mat. 5:39 Lecz ja wam mówię: Nie sprzeciwiajcie się złemu, ale jeśli ktoś uderzy cię w prawy policzek, nadstaw mu i drugi.
Oto kolejny fragment, na który powołują się osoby odmawiające służby wojskowej.
.
Winny ponosi karę
Prawo Tory, na które powołuje się tu Jezus „Oko za oko”, to przykład kary za krzywdę wyrządzoną bliźniemu
3 Mojż. 24:19-20 19 Kto też ranił swego bliźniego, niech mu uczynią tak, jak on uczynił. 20 Złamanie za złamanie, oko za oko, ząb za ząb; jak ranił człowieka, tak niech mu oddadzą
Oczywiste jest, że karę ponosi winowajca, a nie ofiara. Zatem kontekst tej wypowiedzi wskazuje na winowajcę, który powinien pokornie poddać się karze – przysłowiowemu drugiemu policzkowi. Dlaczego więc mowa tu o nie przeciwstawianiu się złemu? Ponieważ prawo miłości nakazuje raczej przebaczenie winowajcy, a nie zemstę.
.
Bogobojny centurion
Korneliusz, pierwszy „nawrócony” poganin, był rzymskim dowódcą, centurionem Kohorty Italskiej, jednostki o charkterze policyjnym. Nikomu nie trzeba chyba tłumaczyć, czym zajmuje się dowódca setek żołnierzy (600-800) i jakoś trudno sobie wyobrazić, że nosił miecz tylko dla ozdoby. Pismo natomiast przedstawia go jako człowieka bogobojnego, zanim jeszcze poznał ewangelię o Jezusie (stąd słowo „nawrócony” w cudzysłowie – jego „nawrócony”polegało na tym, iż uwierzył, iż Jezus to zapowiadany przez Pisma Mesjasz). Bynajmniej, nie był to człowiek, który nie znał Boga:
Dzieje 10:1-4 A pewien mąż w Cezarei, imieniem Korneliusz, setnik(centurion ) kohorty, zwanej italską, pobożny i bogobojny wraz z całym domem swoim, dający hojne jałmużny ludowi i nieustannie modlący się do Boga, ujrzał wyraźnie w widzeniu za dnia około dziewiątej godziny anioła Bożego, który przystąpił do niego i rzekł mu: Korneliuszu! Ten zaś, strachem zdjęty, utkwił w nim wzrok i rzekł: Co jest, Panie? I rzekł mu: Modlitwy twoje i jałmużny twoje jako ofiara dotarły przed oblicze Boże
Z powyższego fragmentu wynika, iż Korneliusz zanosił nieustanne modlitwy do Boga, dawał jałmużny i jako taki znany był całej ówczesnej społeczności żydowskiej, gdyż tak o nim powiedziano:
Dzieje 10:22 A oni odpowiedzieli: Setnik Korneliusz, człowiek sprawiedliwy i bojący się Boga, mający dobre świadectwo od całego narodu żydowskiego, w widzeniu otrzymał przez świętego anioła polecenie, aby cię wezwał do swego domu i wysłuchał twoich słów.
Jak zatem pogodzić jego pobożność z faktem noszenia miecza i aktywnosci porządkowej kohorty Italskiej którą dowodził?
.
Boża wola dla żołnierzy
Wielki prorok, Jan Chrzciciel, który miał przygotować ludzi na przyjście Zbawiciela, nie nauczał żołnierzy aby porzucili swa służbę wojskową, ale wręcz do pełnienia jej w rzetelny sposób.
Łuk. 3:14 Pytali go też żołnierze: A my co mamy czynić? I odpowiedział im: Wobec nikogo nie używajcie przemocy, [nikogo] fałszywie nie oskarżajcie i poprzestawajcie na waszym żołdzie.
Pobierajcie swój żołd, oznacza: pełnijcie dalej swą wojskowa służbę.
.
Miecz w służbie Boga
Jak Pismo Święte ustosunkowuje się do władzy (a taką właśnie reprezentował setnik Korneliusz), noszącej miecz?
Rzym. 13:1-6 Każdy człowiek niech się poddaje władzom zwierzchnim; bo nie ma władzy, jak tylko od Boga, a te, które są, przez Boga są ustanowione. Przeto kto się przeciwstawia władzy, przeciwstawia się Bożemu postanowieniu; a ci, którzy się przeciwstawiają, sami na siebie potępienie ściągają. Rządzący bowiem nie są postrachem dla tych, którzy pełnią dobre uczynki, lecz dla tych, którzy pełnią złe. Chcesz się nie bać władzy? Czyń dobrze, a będziesz miał od niej pochwałę; jest ona bowiem na służbie u Boga, tobie ku dobremu. Ale jeśli czynisz źle, bój się, bo nie na próżno miecz nosi, wszak jest sługą Boga, który odpłaca w gniewie temu, co czyni źle. Przeto trzeba jej się poddawać, nie tylko z obawy przed gniewem, lecz także ze względu na sumienie. Dlatego też i podatki płacicie, gdyż są sługami Bożymi po to, aby tego właśnie strzegli
.
Czy rzeczywiście Apostołowie i pierwsi chrześcijanie dosłownie rozumieli słowa Jezusa:
Mat. 5:40 A temu, kto chce się z tobą procesować i zabrać ci szatę, zostaw i płaszcz
Bynajmniej Apostoł Paweł daleki był od tego zamiaru, odwołując się do cesarza wobec zarzutów, jakie mu stawiali Żydzi:
Dzieje 25:10-11 A Paweł rzekł: Przed sądem cesarskim stoję, przed nim też powinienem być sądzony. Żydom żadnej krzywdy nie wyrządziłem, jak to i ty wiesz bardzo dobrze. Jeśli więc uczyniłem coś złego i popełniłem coś, co zasługuje na śmierć, nie wzbraniam się umrzeć; ale jeśli nie ma nic w tym, o co mnie oskarżają, nikt nie może mnie wydać im na łaskę i niełaskę. Odwołuję się do cesarza
Dlatego też, nauczanie zachowania bierności w stosunku do osób wyrządzających krzywdę, stosujących przemoc lub co gorsze, chcących nas pozbawić życia, stoi w jawnej sprzeczności tego, czego naucza Biblia.
.
Kontekst historyczny
Wiele źródeł historycznych sięgających do I i II w n.e potwierdza, iż pierwotni chrześcijanie służyli w wojsku. Oto przykłady:
- Prof. A.G. Hamman w swojej książce (‘Życie codzienne pierwszych chrześcijan’, Warszawa 1990, s. 103) wspomina o chrześcijańskich pretorianach.
. - Aziz S. Atiya pisze o istniejącym za cesarza Trajana (98 – 117 n.e.) oddziale 11 tysiecy żołnierzy będących chrześcijanami (Atiya, Historia Kościolów Wschodnich, Warszawa 1978, s. 151).
. - Żyjący w II wieku Tertulian tak pisał o wspólnym życiu chrześcijan i niechrześcijan: ‘Spotykamy się razem z wami na okrętach, razem odbywamy służbę wojskową, razem uprawiamy rolę i razem prowadzimy handel (Tertulian, Apologetyk, 42, 3). W dziele tym autor wspomina, że za jego czasów wielu chrześcijan służyło w armii (s.37).
. - O tym, że chrześcijanie w pierwszych trzech wiekach służyli w wojsku, donosi także Euzebiusz. W swej Historii Kościelnej V, 5, 2 pisze on o istniejącym w roku 174 oddziale wojskowym złożonym z chrześcijan. Byli to żołnierze tak zwanej legii meliteńskiej, którzy brali udział w walce na polu bitwy. Te wydarzenia potwierdza również Tertulian w swym Apologetyku, uzupełniając tę informację o innym oddziale chrześcijan legionie III, stacjonującym w Lambese w północnej Afryce (Tertulian, Apologetyk, 36, 4).
. - Historia zostawiła nam też do dzisiaj wiele napisów nagrobkowych z mogił żołnierzy chrześcijan, którzy polegli w II i III wieku (por. A.G. Hamman, dz. cyt., s. 74, przypis nr 83).
. - Fakt wstępowania do wojska chrześcijan w pierwszych trzech wiekach potwierdza postawa Juliusza Afrykańczyka, słynnego dziejopisarza chrześcijańskiego, który żył w czasach Orygenesa, w pierwszej połowie III wieku. Juliusz był rzymskim oficerem, uczestnikiem wyprawy Septymjusza przeciwko Osroeńczykom (Historia Kościelna Euzebiusza, przypis s. 285 w (wydanie z serii dr. Jana Sajdaka [Poznań 1924, tom III, tłum. A Lisiecki]).
.
Wiara a militaria
.
Wojskowy rynsztunek
Apostoł Paweł odwołuje się do terminologii wojskowej (zbroja, tarcza, hełm, miecz, żołnierz Chrystusa), co byłoby nie do przyjęcia, gdyby uważał służbę wojskową za coś nagannego. Rzeczy potępione przez Pismo Święte nie mogłyby służyć jako pozytywny przykład.
2 Kor. 6:7 Przez słowo prawdy i moc Boga, przez oręż sprawiedliwości na prawo i na lewo;
Efez. 6:11-17 11 Przywdziejcie pełną zbroję Bożą, abyście mogli się ostać wobec zasadzek diabła. 12 Nie toczymy bowiem walki przeciw krwi i ciału, ale przeciw zwierzchnościom, przeciw władzom, przeciw rządcom ciemności tego świata, przeciw duchowemu złu na wyżynach niebieskich. 13 Dlatego weźcie pełną zbroję Bożą, abyście mogli przeciwstawić się w dzień zły, a wykonawszy wszystko, ostać się. 14 Stańcie więc, przepasawszy wasze biodra prawdą, przywdziawszy pancerz sprawiedliwości; 15 I obuwszy nogi w gotowość ewangelii pokoju. 16 A przede wszystkim weźcie tarczę wiary, którą będziecie mogli zgasić wszystkie ogniste strzały złego. 17 Weźcie też hełm zbawienia i miecz Ducha, którym jest słowo Boże;
Filip. 2:25 Uznałem też za konieczne posłać do was Epafrodyta, mego brata, współpracownika i współbojownika, a waszego wysłannika i sługę w moich potrzebach;
1 Tes. 5:8 My zaś, którzy należymy do dnia, bądźmy trzeźwi, przywdziawszy pancerz wiary i miłości oraz hełm nadziei zbawienia.
2 Tym. 2:3 Cierp wespół ze mną jako dobry żołnierz Chrystusa Jezusa
.
Z dalszego kontekstu wynika, iż Apostoł Paweł stawia wierność i oddanie żołnierza służącego swojemu panu jako wzór nienagannej służby Mesjaszowi.
.
Symbolika miecza
W apokaliptycznych wizjach miecz jest tez atrybutem Jezusa jako zwycięzcy
Obj. 1:16 W swej prawej ręce miał siedem gwiazd, a z jego ust wychodził ostry miecz obosieczny. Jego oblicze było jak słońce, gdy świeci w pełni swej mocy.
Obj. 19:15 A z jego ust wychodził ostry miecz, aby nim pobił narody. On bowiem będzie rządził nimi laską żelazną i on wyciska w tłoczni wino zapalczywości i gniewu Boga Wszechmogącego.
Obj. 19: 21 Pozostali zaś zostali zabici mieczem wychodzącym z ust tego, który siedział na koniu. I wszystkie ptaki najadły się ich ciałami.
Miecz wielokrotnie pojawia się w Piśmie Świętym jako strażnik sprawiedliwości i wykonawca wyroków Bożych.
1. Miecz strzeże dostępu do drzewa życia
1 Mojż. 3:24 Tak wygnał człowieka i postawił na wschód od ogrodu Eden cherubinów i płomienisty miecz obracający się we wszystkie strony, aby strzegły drogi do drzewa życia.
2. Miecz jako symbol wymierzania ludzkiej sprawiedliwości
Rzym. 13:1-5 1 Każda dusza niech będzie poddana władzom zwierzchnim. Nie ma bowiem władzy innej, jak tylko od Boga, a te władze, które są, zostały ustanowione przez Boga. 2 Tak więc kto się sprzeciwia władzy, sprzeciwia się postanowieniu Boga. Ci zaś, którzy się sprzeciwiają, sami na siebie ściągają potępienie. 3 Przełożeni bowiem nie są postrachem dla uczynków dobrych, ale złych. A chcesz nie bać się władzy? Czyń dobrze, a będziesz miał od niej pochwałę. 4 Jest bowiem sługą Boga dla twojego dobra. Ale jeśli czynisz zło, bój się, bo nie na próżno nosi miecz, gdyż jest sługą Boga, mszczącym się w gniewie nad tym, który czyni zło. 5 Dlatego trzeba być poddanym nie tylko z powodu gniewu, ale i ze względu na sumienie.
3. Wielu mężów Bożych było ludźmi używającymi aktywnie miecza:
Abraham
1 Mojż. 14:14-16 14 Gdy Abram usłyszał, że jego brat został pojmany, wyprawił swoich trzystu osiemnastu wyszkolonych sług, urodzonych w jego domu, i ścigał ich aż do Dan. 15 W nocy podzielili się, on i jego słudzy, napadli na nich i pobili ich. Potem ścigali ich aż do Choby, która leży po lewej stronie Damaszku. 16 Odzyskał całe mienie i odbił swego brata Lota wraz z jego mieniem, a także kobiety i ludzi.
.
Jozue
2 Mojż. 17:13 Jozue rozgromił więc Amaleka i jego lud ostrzem miecza.
.
Samuel
1 Sam. 15:33 Lecz Samuel powiedział: Jak twój miecz pozbawiał kobiety ich dzieci, tak wśród kobiet twoja matka będzie pozbawiona dziecik. I Samuel posiekał Agaga na kawałki przed PANEM w Gilgal.
.
Eliasz
1 Król. 18:40 Wtedy Eliasz powiedział do nich: Chwytajcie proroków Baala, niech żaden z nich nie ujdzie. I schwytano ich. A Eliasz sprowadził ich do potoku Kiszon i tam ich zabił.
.
Dawid
1 Sam. 23:4-5 4 Dawid ponownie radził się PANA. A PAN odpowiedział mu: Wstań, idź do Keili, gdyż wydam Filistynów w twoje ręce. 5 Dawid wyruszył więc ze swoimi ludźmi do Keili, walczył z Filistynami, uprowadził ich stada i zadał im wielką klęskę. Tak Dawid wybawił mieszkańców Keili.
.
1 Sam. 25:13 Wtedy Dawid powiedział swym ludziom: Niech każdy przypasze swój miecz. Każdy więc przypasał swój miecz, Dawid również przypasał swój miecz. I wyruszyło za Dawidem około czterystu ludzi, a dwustu zostało przy taborze
.
Boże przyzwolenie na noszenie miecza i zaprawiania się do sztuki wojennej
Psalm 18:35-39 35 Dałeś mi też tarczę swego zbawienia i wspierała mnie twoja prawica, a twoja dobrotliwość uczyniła mnie wielkim. 36 Rozszerzyłeś ścieżkę dla mych kroków, tak że moje stopy się nie zachwiały. 37 Ścigałem moich wrogów i dopadłem ich, nie zawróciłem, aż ich nie wytraciłem. 38 Powaliłem ich tak, że nie mogli powstać, upadli pod moje stopy. 39 Przepasałeś mnie mocą do walki, powaliłeś pod moje stopy moich przeciwników.
Psalm 144:1 Błogosławiony PAN, moja skała, który zaprawia moje ręce do walki, a moje palce do wojny.
.
Nie zabijaj czy też raczej: nie morduj?
Jak zatem to wszystko ma się do przykazania Dekalogu: Nie zabijaj?
2 Mojż. 20:13 Nie będziesz (תִּֿרְצָֽ֖ח׃ tresah) mordował
.
5 Mojż. 5:17 Nie będziesz (תִּֿרְצָֽ֖ח׃ tresah) mordował
תִּֿרְצָֽ֖ח׃ tresah (forma podstawowa to רָצַח ratsach) – dosłownie: posiekać na kawałki, mordować, zabójca
W Torze hebrajskie lo tresah nie oznacza „nie zabijaj”, lecz „nie morduj”. Lo taharog oznaczałoby „nie zabijaj”! Przykazanie głosi „nie morduj”, a mordowanie oznacza nieetyczne, moralnie bezprawne pozbawianie życia, podczas gdy zabijanie może być etyczne, zgodne z prawem i uzasadnione, o czym przekonuje chociażby konieczność samoobrony. – źródło
Kiedy Bóg wprowadził Izrael od ziemi obiecanej, nie wypędził przed nimi grzesznych narodów w cudowny i nadprzyrodzony sposób, każąc Żydom tylko czekać na spełnienie swojej obietnicy. Owszem, sam dokonywał wielkich cudów, ale przy tym zawsze wymagał aktywnego i zdecydowanego udziału ze strony Izraelitów. Mury Jerycha runęły w cudowny sposób, ale Izraelici musieli je okrążać codziennie przez siedem dni (Joz. 6:1-20).
Oto inne przykłady a można ich przytaczać jeszcze całe mnóstwo.
2 Mojż. 17:10-13 10 Jozue uczynił więc, jak mu Mojżesz rozkazał, i stoczył bitwę z Amalekiem. A Mojżesz, Aaron i Chur weszli na szczyt wzgórza. 11 Gdy Mojżesz podnosił rękę, przeważał Izrael, a gdy opuszczał rękę, przeważał Amalek. 12 Ale ręce Mojżesza były ociężałe. Wzięli więc kamień i podłożyli pod niego, i usiadł na nim. A Aaron i Chur podpierali jego ręce, jeden z jednej, drugi z drugiej strony. I jego ręce były stale podniesione aż do zachodu słońcaf. 13 Jozue rozgromił więc Amaleka i jego lud ostrzem miecza.
Joz. 10:13-14 13 I zatrzymało się słońce, i księżyc stanął, aż zemścił się lud na swych wrogach. Czy nie jest to napisane w księdze Jaszara1? Zatrzymało się więc słońce pośrodku nieba i nie śpieszyło się zachodzić niemal przez cały dzień. 14 I nie było podobnego dnia, w którym PAN wysłuchał głosu człowieka, ani przedtem, ani potem, PAN bowiem walczył za Izraela.
2 Król. 3:22-24 22 Wstali rano, a gdy słońce wzeszło nad wodą, Moabici zobaczyli z naprzeciwka wodę czerwoną jak krew. 23 I powiedzieli: To krew! Z pewnością królowie pobili się i zabili jeden drugiego. Teraz więc po łupy, o Moabie! 24 A gdy przyszli do obozu Izraela, Izraelici powstali i pobili Moabitów, tak że ci uciekali przed nimi. Oni zaś szli naprzód, bijąc Moabitów.
Te historie czegoś nas uczą a mianowicie, że Bóg błogosławi wysiłek, a nie bierność.
.
Przeciw alegoryzacji wiary
Wielu chrześcijan twierdzi, iż dziś trwa wojna duchowa, a naszym mieczem jest Słowo Boże
Efez. 6:12-17 12 Nie toczymy bowiem walki przeciw krwi i ciału, ale przeciw zwierzchnościom, przeciw władzom, przeciw rządcom ciemności tego świata, przeciw duchowemu złu na wyżynach niebieskich. 13 Dlatego weźcie pełną zbroję Bożą, abyście mogli przeciwstawić się w dzień zły, a wykonawszy wszystko, ostać się. 14 Stańcie więc, przepasawszy wasze biodra prawdą, przywdziawszy pancerz sprawiedliwości; 15 I obuwszy nogi w gotowość ewangelii pokoju. 16 A przede wszystkim weźcie tarczę wiary, którą będziecie mogli zgasić wszystkie ogniste strzały złego. 17 Weźcie też hełm zbawienia i miecz Ducha, którym jest słowo Boże;
Jednak ta walka ‘z nadziemskimi władzami, ze zwierzchnościami, z władcami tego świata ciemności, ze złymi duchami w okręgach niebieskich’ przenika do świata fizycznego w sposób bardzo realny – powszechna niesprawiedliwość, nieustanne wojny, przemoc, morderstwa to żywe dowody na to, że moc sił ciemności nie ogranicza się tylko do sfery duchowej.
Dlatego nie możemy pozostać w stosunku i do tej sfery całkowicie bierni, czekając z założonymi rekami, aż Bóg zgotuje nam zbawienie, tak jak Izraelici nie spodziewali się, że bez kiwnięcia palcem posiądą Ziemie Obiecaną.
Michał Roszak
Zobacz w temacie
- Nadstaw drugi policzek
- Granice posłuszeństwa władzy
- Kazanie Johna Knoxa, cz. 1 – o władzy
- Gdy głód zajrzy twemu Bratu w oczy
