Spis treści
Tło historyczne
1 Kor. 2:6-7 6. Głosimy jednak mądrość wśród doskonałych, ale nie mądrość tego świata ani władców tego świata, którzy przemijają; 7. Lecz głosimy mądrość Boga w tajemnicy, zakrytą mądrość, którą przed wiekami Bóg przeznaczył ku naszej chwale;
W II wieku chrześcijaństwo wywądzące się z Galileli, regionu postrzeganego za zacofany i zamieszkany przez niewykształconych wieśniaków było traktowane przez cywilizowany świat pogardliwie. Jeszcze w 362 roku Imperator Julian Apostata dał temu wyraz podpisując 17 czerwca ustawę zabraniającą chrześcijanom nauczania literatury, odsyłając jednocześnie
“Galilejczyków do ich kościołów, aby tam komentowali Mateusza i Łukasza” – Julian Apostata, List 61(c)
Wyznawcom Chrystusa odmawiano rozumu, uznawano za intelektualnych karłów, zaś sama koncepcja Boga wcielonego i ukrzyżowanego, a co gorsza cieleśnie zmawrtwychwstałego wzbudzała śmiech (świat rzymski wierzył iż najwyższą formą bytu jest ten duchowy, nie cielesny zaś bogowie postrzegani byli jako mężni i zwycięscy zdobywcy – bohaterowie).
Wobec chrześcijan padały poważne zarzuty kanibalizmu (błędnie czyli cieleśnie rozumiana formuła Eucharystii), niemoralności (dzięki gnostyckim sektom uzurupującym sobie miano chrześcijańskich) i ateizmu (odrzucenie politeizmu).
Przeciwko tym zarzutom mężnie stanął jeden człowiek
Justyn Męczennik (100 – 165 A.D.)
Ten wczesnochrześcijański apologeta urodzony Judei w pogańskiej rodzinie jest uznawany za najbardziej prominentnego ekspozytora Słowa Bożego w II wieku. Studiował filozofię lecz później nawrócił się i został obrońcą wiary. Odnosząc się do Pism Starego oraz Nowego Testamentu stweirdził:
“Zakochałem się w prorokach i w tych mężach, którzy pokochali Chrystusa. Dumałem nad ich wszystkimi słowami i uznałem, że tylko ta filozofia jedynie jest prawdziwa i wartościowa”
Justyn bezwarunkowo uznawał kanoniczność Starego Testamentu, Chrystusa jako Boga, Syna Bożego, który objawił się w ciele, zosatł ukrzyżowany i zmartwychwstał. Przeciwstawiając te poglądy dualizmowi (zły Bóg w Starym, dobry Bóg w Nowym Testamencie) oraz gnostycyzmowi (tutaj Chrystus był czymś w rodzaju hologramu, bezcielesnego fantoma).
Życiorys
W Dialogu z Żydem Tryfonem opisuje swoje wczesną edukację i rozczarowanie z tym związane, ponieważ szkoła stoickich filozofów nie potrafiła udzielić mu odpowiedzi na nurtująceg pytania o Bożym bycie, rozczarowanie przyniosły nauki Perypatetyków (założonych przez Arystotelesa) i Pitagorejczyków. W ostateczności przyjął nauki pitagorejczyków, które kładły nacisk na nauki o niematerialnym świecie idei.
Jednakże poruszony mową starego syryjskiego chrześcijanina Justyn porzucił zarówno swoją dawną wiarę jak i swoje filozoficzne przekonania i zamiast tego postanowił poświęcić swoje życie służbie Bogu. Jego nowe przekonania zostały wzmocnione jedynie przez ascetyczne życie pierwszych chrześcijan i heroiczny przykład męczenników, których pobożność przekonała go o moralnej i duchowej wyższości doktryny chrześcijańskiej. W rezultacie odtąd zdecydował, że jedyną opcją dla niego było podróżowanie po kraju, szerzenie wiedzy o chrześcijaństwie jako „prawdziwej filozofii”. Powszechnie przyjmuje się, że jego konwersja miała miejsce w Efezie, chociaż mogła mieć miejsce w dowolnym miejscu na drodze z Syrii Palestyny do Rzymu.
Potem sam przyjął strój filozofa i podróżował nauczając innych. Za panowania Antoninusa Piusa (138–161) przybył do Rzymu i założył własną szkołę chrześcijańską. Jednym z jego uczniów był Tacjan. Za panowania Marka Aureliusza, po sporze z reprezentującym cyników filozofem Krescensem, został przez niego wydany władzom. Justyna wraz z sześcioma towarzyszamiosądzono i skazano ma śmierć przez ścięcie, co miało miejsce ok. 165 A.D. Zachował się nawet zapis rozprawy:
“Prefekt Rusticus mówi: zbliżcie się wszyscy i poświęćcie się bogom. Justyn mówi: nikt przy zdrowych zmysłach nie rezygnuje z pobożności na rzecz bezbożności. Prefekt Rusticus mówi: Jeśli nie posłuchasz, będziesz torturowany bez litości. Justyn odpowiada: To jest nasze pragnienie, aby być torturowanym dla Naszego Pana, Jezusa Chrystusa, i tak być zbawionym, ponieważ da nam to zbawienie i mocne zaufanie w straszniejszym powszechnym trybunale Naszego Pana i Zbawiciela. I wszyscy męczennicy powiedzieli: Róbcie, co chcecie; bo jesteśmy chrześcijanami i nie poświęcamy się bożkom. Prefekt Rusticus przeczytał zdanie: Ci, którzy nie chcą składać ofiary bogom i być posłuszni cesarzowi, będą biczowani i ścięci zgodnie z prawem. Święci męczennicy wielbiąc Boga, zebrali się w zwyczajowym miejscu, gdzie zostali ścięci i skonsumowali męczeństwo wyznając Zbawiciela”
Twórczość
W swoich dziełach Ewangelie nazywa “wspomnieniami Apostołów”, odnosi się do Objawienia jako natchnionej Księgi i całkowicie uznaje wszystkie Listy Apostoła Pawła, które przeciwstawia herezji Marcjona (wyznawcy herezji Marcjona Pawła odrzucali). Daje także wyraz swojej trynitarnej teologii. Poniższa lista dzieł Justyna prawdopodobnie nie jest wyczerpująca, poneiważ wczesnochrześcijański historyk Euzebiusz z Cezarei (264 – 340 A.D.) twierdzi, iż wiele innych dzieł Justyna “było w obiegu”, zaś Ireneusz z Lyonu (130 – 202 A.D.) dowiadujemy się o istnieniu apologii pt. “Przeciw Marcjonowi” a z ust samego Justyna o kolejnym, także zaginionym pt. “Przeciwko wszystkich herezjom”.
1. Pierwsza Apologia skierowana do Anoninusa Piusa, jego synów i Rzymksiego Senatu
2. Druga Apologia skierowana do rzymskiego Senatu;
3. Dialog z Żydem Tryfonem
4. Dyskurs z Grekami, dyskusja z greckimi filozofami na temat charakteru ich bogów;
5. Traktat O suwerenności Boga, w którym korzysta on z pogańskich autorytetów tak samo jak z chrześcijańskich
6. praca zatytułowana Psalmista;
7. O duszy, traktat w formie scholastycznej
8. Traktak o wskrzeszeniu, dowodzi iż wskrzeszenie ciała nie tylko nie jest niemożliwe ale też nie jest niegodne Boga
Większość z jego prac zaginęła, jednakże dwie apologetyki i jeden dialog zachowały się w całości do dziś. Należą do nich:
Pierwsza Apologia, najbardziej popularny tekst Justyna. gdzie podnosi temat moralności chrześcijańskiego życia i przedstawia różne argumenty etyczne i filozoficzne, aby przekonać cesarza rzymskiego Antoniusza Piusa, aby porzucił prześladowania Kościoła. Ponadto wskazuje on, jak później Augustyn na temat „prawdziwej religii”, która poprzedza chrześcijaństwo, że „nasiona chrześcijaństwa” (przejawy Logosu działającego w historii) faktycznie poprzedzały wcielenie Chrystusa.
Druga Apologia, jest to uzupełnienie Pierwszej Apologii, dzieło napisane ze względu na pewne postępowania, które w międzyczasie miały miejsce w Rzymie przed Lolliuszem Urbicusem jako prefektem miasta. Skierowane są do Senatu Rzymu. Tekst miał na celu ujawnienie prawdziwych przyczyn niedawnych prześladowań chrześcijan pod Urbicusem. Podjęta została w nim także próba obnażenia całkowitej irracjonalności zarzutów i propagandy szerzonej przeciwko chrześcijanom. Według Justyna to upadłe anioły i demony podżegają do nienawiści i zła wobec ludu Bożego. Chrześcijanie byli oskarżani o kanibalizm i niemoralność seksualną. Justyn stwierdza, że gdyby tak było i chrześcijanie są miłośnikami przyjemności, to dlaczego mieliby być nieustraszeni śmierci i wierni temu, w co wierzą?
Dialog z Żydem Tryfonem, tekst, zwykle datowany na czas między 155 – 170 A.D. Jest to dokument wykazujący, że chrześcijaństwo jest nowym prawem (świętowanie szabasu oraz restrykcje żywieniowe zosatły zniesione) dla wszystkich ludzi i udowadniający na podstawie Pisma Świętego, że Jezus jest żydowskim Mesjaszem. Dialog wykorzystuje literackie urządzenie intelektualnej rozmowy między Justynem a Tryfonem, Żydem. Część końcowa sugeruje, że chrześcijanie są prawdziwym ludem Bożym.
.
Cesacjonizm
Daniel 9:24 Siedmdziesiąt tygodni zamierzono ludowi twemu i miastu twemu świętemu na zniesienie przestępstwa, i na zgładzenie grzechów i na oczyszczenie nieprawości, i na przywiedzienie sprawiedliwości wiecznej, i na zatrzymanie (וְלַחְתֹּם֙ wəlaḥtōm) widzenia i proroctwa, a na pomazanie Świętego świętych.
Justyn daje świadectwo ustania urzędu potwierdzanego przez znaki i cuda proroka wskazując jednocześnie na dwa czynniki świadczące o wiarygodności proroka, są nimi odpowiednio: dokładność przepowiedni oraz prawdziwość i niezawodność cudów jako elementu uwiarygadniającego osobę mówiącą Boży bezpośredni przekaz. Prawdziwym prorokom, których według Justyna, urząd nie był już obecny w Kościele, przeciwstawieni zostali fałszywi odpowiednicy. Ich znowóż cechują sztuczki czynione w celu zwiedzenia słuchaczy, gdy w tym samym czasie cedzą oni do uszu tak oczarowanych jad fałszywych, gdyż zawierających pomyłki i błędy, proroctw.
Dialog z Żydem Tryfonem
.
“Istnieli, na długo przed tym czasem, niektórzy ludzie bardziej starożytni od wszystkich tych, którzy są cenionymi filozofami, zarówno prawymi, jak i umiłowanymi przez Boga, którzy przemawiali przez Ducha Bożego, i przepowiadali wydarzenia, które miały mieć miejsce i które obecnie mają miejsce. Nazywani są prorokami. Ci sami zarówno widzieli, jak i głosili prawdę ludziom, ani nie czcili, ani nie bali się nikogo, nie odczuwając pragnienia chwały, lecz mówiąc tylko te rzeczy, które widzieli i słyszeli, napełnieni Duchem Świętym. Ich Pisma wciąż istnieją, a temu, kto je przeczytał, bardzo pomaga ich wiedza o początku i końcu rzeczy oraz o tych sprawach, które filozof powinien wiedzieć, pod warunkiem że im uwierzy. Gdyż nie używali demonstracji w swoich traktatach, widząc, że byli świadkami prawdy ponad wszelką demonstrację i godnej wiary; a wydarzenia, które się wydarzyły, i te, które się dzieją, zmuszają was do uznania ich wypowiedzi, chociaż rzeczywiście byli oni uprawnieni do uznania z powodu cudów, których dokonali, ponieważ obie te rzeczy [doskonale wypełniające się proroctwa oraz niezawodne cuda] wielbiły Stwórcę, Bóg i Ojciec wszystkich rzeczy ogłosił Swego Syna, Chrystusa [posłanego] przez Niego, którego rzeczywiście fałszywi prorocy, wypełnieni kłamliwym nieczystym duchem, ani nie zrobili, ani nie robią, ale tworzą pewne rzeczkome cudowne czyny dla zdumienia ludzi i uwielbiają duchy i demony błędu. ”
Jest to nomen omen opis współczesnego ruchu zielonoświątkowego, gdzie nie ma ani jednego przypadku bezbłędnych proroctw, zaś rzekome cuda okazują się nie tylko zawodne ale też są zwykłą psychomanipulacją, która tak zwiedzionych wystawia jako bezbronnych na fałszywą teologię. Na szczególną uwagę zasługuje stwierdzenie wprost, że ludzie podążający za fałszywą nauką, której towarzyszą łże-proroctwa i pseudo-cuda tak naprawdę służą demonom. Zielonoświątkowy demon zwiedzenia działa identycznie niezależnie od epoki.
.
Odrzucenie Zakonu
Hebr. 7:18-19 18. Zostało więc zniesione poprzednie przykazanie z powodu jego słabości i nieużyteczności. 19. Prawo bowiem nie uczyniło niczego doskonałym, ale na jego miejsce została wprowadzona lepsza nadzieja, przez którą zbliżamy się do Boga
Szabat, obrzezanie oraz życie zgodnie ze starym Zakonem ewidentnie były odrzucane przez pierwszy Kościół jako uchylone przez samego Boga za pomocą Nowego Przymierza. Nowe Prawo jest doskonałe i stoi ponad Starym. Nowym Prawem, jakie zastąpiło Stary Zakon jest naśladowanie i wiara w Chrystusa ,
Dialog z Żydem Tryfonem
.
10.„Czy są jeszcze jakieś innesprawy, moi przyjaciele, o które bylibyśmy oskarżani, poza tym, że nie żyjemy według Prawa i niejesteśmy obrzezani na ciele tak, jak byli wasi przodkowie, i że nie przestrzegamy Szabatów tak, jakwy to czynicie? Czy nasz sposób życia i nasze obyczaje również wśród was są zniesławiane? Ipytam, czy też uwierzyliście odnośnie do nas w to, że zjadamy ludzi i że po świątecznychobchodach gasimy światła i oddajemy się rozwiązłej rozpuście?”
.
11. Gdyż Prawo ogłoszone na Horebie jest teraz stare i odnosi się tylko do was samych, to zaś jest powszechne idotyczy wszystkich. Obecne Prawo zostało ustanowione w zamian za tamto Prawo uchylone i stoi ponad tamtym,
Liturgia
Justyn bardzo dokładnie opisuje co działo się w czasie sekretnych spotkań chrześcijan obalając tym samym w oczach cesarzy fałszywe zarzuty stawiane przez wrogów. Świadectwo to ukazuje nam jak wyglądało spoktanie chrześcijan w II wieku. Jest to najwcześniejszy pozabiblijny opis liturgii w historii.
Pierwsza Apologia
.
67. “W dniu zwanym niedzielą mamy wspólne zgromadzenie w jednym miejscu, wszystkich, którzy żyją w danym mieście czy obaszarze wiejskim. Czytane są wspomnienia Apostołów lub też Pisma proroków, tak długo jak pozwala na to czas. Gdy czytający przestaje czytać, przewodnik w przemówieniu zachęca i zaleca do naśladowania tych dobrych rzeczy. Następnie wszyscy wstajemy i modlimy się.
.
Gdy kończymy się modlić, pojawia się chleb i wino i woda. Przewodnik w ten sam sposób modli się i składa dziękczynienia, zgodnie z jego zdolnością a ludzie wyrażają swoją zgodę słowem Amen. Dystrybucja i uczestnicwto w tych elementach, za które złożono dziękczynienia jest czyniona względem każdej osoby, a tym, którzy nie są obecni, wysyłane są przez diakonów.
.
Ci, którzy mają sposobnośc i chcą , każdy według własnego wyboru, dają ile chcą, a co zostaje zebrane jest składane u przewodnika. On udziela sierotom i wdowom, tym, którzy są w potrzebie ze względu na chorobę czy z innego powodu, którzy są w więzach, obcym przybyszom, a w słowie staje się on obrońcą wszystkich w potrzebie.
.
Ale to niedziele jest dniem w którym my wszyscy się zbieramy, ponieważ to jest piewrszy dzień w którym Bóg, wykuł zmianę w ciemności i materii, stworzył świat; a Jezus Chrystus, nasz Zbawiciel powstał tegoż właśnie dnia z martwych.
.
Gdyż został ukrzyżowany przez dniem Saturna (sobota); i tego dnia, po dniu Saturna, w dniu Słońca, pojawiając się Swoim Apostołom i uczniom nauczał ich tych rzeczy, które przekazujemy wam do rozważenia.”
Elementy widoczne w liturgii całego pierwszego Kościoła Apostolskiego (z wyjątkiem wyizolowanych pomniejszych i grup żydowskich chrześcijan) przekazane na podstawie nauczania Apostolskiego to:
- wspólne zebranie w niedzielę
- czytanie spisanego Słowa Nowego Testamentu (kanon rozpoznany na podstawie autorstwa apostolskiego)
- nauczanie ekspozycyjne
- modlitwa
- regularna pamiątka Wieczerzy Pańskiej w postaci chleba i wina (nic o transsubstancjacji)
- kolekta
Na podstawie, źródło
Zobacz w temacie
- Dialog z Żydem Tryfonem
- Justyn Męczennik Apologia
- Trynitaryzm Justyna Męczennika
- Koniec znaków i cudów – świadectwo Słowa i historii Kościoła
