Większy od ludzi, większy od aniołów

Uderzająca głębia przekazu

Pisma Świętego nie można poznać w całości wraz z jego wszystkimi niuansami, detalami oraz przekazywanymi przez nie prawdami w ciągu życia jednego człowieka (Przysłów 26:12; 1 Kor. 8:2; 13:2; Jakuba 3:1-2). Prawdę mówiąc intensywne studium Biblii skutkować będzie powstawaniem coraz to nowych pytań a te z kolei poprowadzą do zaskakujących wniosków. Niektóre z najgłębszych i powalających na kolana doktryn odkryć można w wypowiedziach, zdawałoby się, prostych, których znaczenie początkowo nie wzbudza w czytelniku głębokich skojarzeń. Te pojawią się dopiero po dłuższym czasie zadumy i medytacji nad Świętym Tekstem (Jozue 1:8; Psalm 1:1-2; 63:6; 119:15; 48; 1 Tym. 4:15).

Choć na pierwszy rzut oka w wypowiedzi Jezusa ciężko dostrzec, iż określił się jako Bóg Wszechwiedzący, to jednak głębsza analiza Słów Mesjasza stanowi niezbity tego dowód. Rozważmy to.

---

Rozum w służbie poznania

Bóg stworzył człowieka na swój obraz i podobieństwo udzielając mu tym samym zdolności rozumowego rozeznawania duchowej prawdy (1 Mojż. 1:26), zdolność utracona po Upadku (Psalm 53:2; Rzym. 3:11), jednak przywrócona poprzez działanie Ducha Świętego (Rzym 12:2; Efez. 1:18; Efez. 3:18; Efez. 4:23; Filip. 4:8; Kol. 3:10). Kulminacją tego dzieła jest zdolność rozumienia i akceptacji prawdy Pisma, umiejętność ta, przedtem niedostępna, nabywana jest po narodzeniu z góry czyli rzeczywistym zbawieniu (2 Kor. 3:14-16) – człowiek rozumie Pismo dopiero gdy Duch Święty w nim zamieszka i uleczy duchową ślepotę. Istotnym tekstem dowodzącym dzieła Ducha będzie tekst Jana

1 Jana 5:20 A wiemy, że Syn Boży przyszedł i dał nam rozum, abyśmy poznali prawdziwego Boga, i jesteśmy w tym prawdziwym, to jest w jego Synu, Jezusie Chrystusie. On jest prawdziwym Bogiem i życiem wiecznym.

O ile heretycy i odszczepieńcy z całej siły odrzucać będą Boskość Chrystusa, o tyle Jego owce rozumieją, iż Jezus to prawdziwy Bóg i życie wieczne. Chrystus dał potrzebny do tego rozum poprzez udzielenie Ducha Świętego, który wprowadza chrześcijan we wszelką prawdę, najpierw ogłoszoną i przypomnianą Apostołom, następnie spisaną i skanonizowaną (Jan 14:16-17; 16:13-14; 17:20; Obj. 22:18-19). Mając zatem na uwadze iż w celu rozeznania prawdy Duch Święty używa ludzkiego rozumu, śmiało możemy oprzeć się na logice, wiedząc, że jako poddani działaniu Boga oraz opierając się na przesłankach wynikających z Biblii prawda zostanie przez logikę ujawniona. W dziele tym posłużymy się metodą rozumowania dedukcyjnego. Poniżej jego definicja:

Dedukcja – rodzaj rozumowania logicznego, mającego na celu dojście do określonego wniosku na podstawie założonego wcześniej zbioru przesłanek. Rozumowanie dedukcyjne w jest prostym wyciąganiem wniosków. Jeśli jest przeprowadzone poprawnie, zaś zbiór przesłanek nie zawiera zdań fałszywych, to wnioski wyciągnięte w wyniku rozumowania dedukcyjnego są nieodparcie prawdziwe i nie można ich zasadnie zakwestionować.

---

Przesłanka pierwsza: Syn Boży większy niż Salomon

Królowa Saby przyjechała do Salomona aby słuchać jego mądrości i zadawała mu mnóstwo zagadkowych pytań.

2 Kronik 9:1 A gdy królowa Saby usłyszała o sławie Salomona, przybyła do Jerozolimy, aby przez zagadki (בְחִיד֜וֹת behidowt) poddać go próbie.

Nie były to zwykłe pytania odnoszące się do świata nauki lecz dotyczyły sfery egzystencji, filozofii i kosmologii. W języku oryginału czytamy o בְחִיד֜וֹת behidowt czyli pytaniach bardzo trudnych, sprawiających kłopot w takim sensie, że ciężko na nie odpowiedzieć, greckie tłumaczenie Starego Testamentu ukazuje nam jeszcze jeden ich aspekt: αἰνίγμασιν ainigmasin – to zagadki, enigmy, pytania niemal bez odpowiedzi. Jaka była ich treść? Mesjasz ewidentnie dodaje tutaj kontekst soteriologiczny, mówi przecież, że Królowa z Południa po wysłuchaniu mądrości Salomona potępi to pokolenie na sądzie ostatecznym zatem została ona odrodzona z Ducha (a to przez Bożą mądrość jaką głosił Salomon, co widać w oddaniu przez nią chwały Bogu najwyższemu, por. 2 Kronik 9:8), tylko święci będą sądzić ten świat, nie potępieni.

1 Kor. 6:2 Czy nie wiecie, że święci będą sądzić świat?

Salomon prawidłowo odpowiadając na każde kłopotliwe pytanie (2 Kronik 9:2) rzeczywiście okazał się najmądrzejszym człowiekiem jaki kiedykolwiek żył na świecie. Pismo ogłasza wprost, że ani przed ani po Salomonie nie pojawi się żaden człowiek, który dorównywałby mu mądrością.

1 Król. 3:12  Oto uczyniłem według twoich słów: Dałem ci serce mądre i rozumne, tak że podobnego tobie nie było przed tobą ani po tobie nie powstanie nikt jak ty.

Tu jednakże słowa Chrystusa dowodzą, iż jest on od Salomona mądrzejszy, mówi przecież (w kontekście mądrości) oto tu ktoś więcej niż Salomon.

• nie chodzi o sprawowaną funkcję (Salomon pełnił rolę króla całego państwa 1  Król. 10:24, Chrystus przyszedł w ciele jako syn średnio zamożnego cieśli)
  .
• nie ma mowy o większym bogactwie (Salomon był najbogatszym człowiekiem swoich czasów 1 Król. 10:23, Chrystus posiadał tyle ile trzeba było na zaspokojenie podstawowych potrzeb)
  .
• nie chodzi o pozycję (Salomon był popularny na całym świecie wśród elit rządzących 2 Kronik 9:23; Chrystus wzgardzony i w ostateczności opuszczony przez wszystkich)

Wniosek: skoro Salomon był najmądrzejszym człowiekiem jaki kiedykolwiek żył, czy będzie żył na świecie a Chrystus jest od niego mądrzejszy to Chrystus nie może być zaledwie człowiekiem, jest kimś o wiele większym.

Ktoś jednak powie, że owszem, Syn Boży jest szczególnym “stworzeniem” Boga, że jest aniołem, którzy przecież od ludzi są więksi pod każdym względem: są silniejsi, mocniejsi, mądrzejsi (2 Piotra 2:11) co jasno wynika ze sposobu spierania się Michała z diabłem. Michał okazał się mądrzejszy od ludzi, ponieważ w czasie sporu nie potępił diabła, praktyka częsta wśród upadłych, lecz raczej polegał na Bożym Sądzie (Judy 1:8-9).
.

---

Przesłanka druga: Syn Boży większy od aniołów

Mieszkańcy Niniwy byli grzesznikami, jednak w Bożym planie istniał czas upamiętania i zbawienia dla obywateli tego miasta. Jonasz został wysłany w celu ogłoszenia sądu i Ewangelii (Jon. 3:4) co zaowocowało wiarą, upamiętaniem i nawróceniem

Jon. 3:5,8 5. I mieszkańcy Niniwy uwierzyli Bogu, ogłosili post i oblekli się w wory, od największego z nich aż do najmniejszego 8. [nakaz króla Niniwy] Niech każdy się odwróci od swojej złej drogi i od grabieży popełnianej swoimi rękami.

Ewangelia Boża przyniosła bardzo dobre rezultaty, ludzie upamiętali się nie tylko w doczesnym rozumieniu zaprzestania grzeszenia, przez co miasto nie zostało zniszczone (Jon. 3:9-10). Pan Bóg zbawił mieszkańców Niniwy nie tylko od doczesnej zagłady ale też udzielił im daru upamiętania (Jon. 3:10; por. Dzieje 11:18) czego ponownym potwierdzeniem jest fakt sądu jaki będą oni sprawować nad niewierzącymi.

“powyższe słowa Jezusa świadczą o tym, że opamiętanie się mieszkańców Niniwy dzięki zwiastowaniu Jonasza było autentycznym nawróceniem, w wyniku którego osiągnęli oni zbawienie.” – źródło

Tak historia Salomona i królowej Saby oraz Jonasza i Niniwijczyków odnosi czytelnika do kwestii zbawienia, do Ewangelii opartej o zastępczą śmierć Chrystusa. Wiemy również, że ani anioły ani demony w całej swojej mądrości Ewangelii nie rozumieją. Dla tych stworzeń fakt okazania litości przez Boga grzesznemu stworzeniu stanowi tajemnicę, której nie mogą intelektualnie spenetrować. Upadłym aniołom bowiem Bóg litości nie okazał i nie okaże nigdy. Jest to dla nich rzecz niepojęta, mądrość przewyższająca ich zdolności poznawcze. Anioły, które nie upadły (a do których zalicza się także archanioł Michał) również tej litości nie doświadczą, ponieważ nie jest im ona do niczego potrzebna, stąd i u nich brak zrozumienia zagadnienia zbawienia.

1 Piotra 1:10-12 10. O to zbawienie wywiadywali się i badali je prorocy, którzy prorokowali o przeznaczonej dla was łasce. 11. Badali oni, na jaką i jakiego rodzaju porę wskazywał Duch Chrystusa, który był w nich, przepowiadając cierpienia, które miały przyjść na Chrystusa i mającą potem nastąpić chwałę. 12. Zostało im objawione, że nie im samym, lecz nam służyły sprawy wam teraz zwiastowane przez tych, którzy wam głosili ewangelię przez Ducha Świętego zesłanego z nieba. W te sprawy pragną wejrzeć aniołowie.

Wniosek: Syn Boży z całą pewnością rozumie kwestię zbawienia, jest przecież jego współautorem (Efez. 1:11) oraz egzekutorem (to On cierpiał na krzyżu w miejsce wybranych ludzi, przeznaczonych do osiągnięcia życia wiecznego jeszcze przed założeniem świata). Jest On zatem z całą pewnością kimś więcej niż ludzie

• większy niż Jonasz, który na koniec zrozumiał Boży żal skierowany do ludzi oraz zamiar zbawienia, por. Jon. 4:1-11,
  .
• większy niż prorocy, którzy rozumieli ideę zbawienia lecz nie znali pory jego realizacji, por. 1 Piotra 10:11)

Syn Boży jest również kimś większym niż anioły, nawet najpotężniejsze z nich.
.

---

Przesłanka trzecia: ludzie są mniejsi od aniołów

Wiemy, że anioły są bardzo mądre, mądrzejsze od ludzi i demonów. Diabeł okazał się sprytniejszy od ludzkości ponieważ udało mu się podstępem zwieść Adama i Ewę, on także który swoim sługom udziela demonicznej mądrości (Dan. 7:8; Jakuba 3:15), przez co synowie tego świata w swoim pokoleniu są roztropniejsi od synów światłości (Łuk. 16:8). Mimo to szatan nie potrafił w walce duchowej przemóc archanioła Michała i jego zastępów (Dan. 10:13; Obj. 12:7-8) co dowodzi, że upadła ludzkość stoi najniżej w hierarchii

1. Najmądrzejszy Bóg
2. Święte anioły
3. Upadłe anioły
4. Ludzkość
.

---

Konkluzja

Pierwsza przesłanka wskazuje na wyższość ontologiczną Syna Bożego od wszystkich ludzi, w tym Jonasza i Salomona (a obaj rozumieli kwestię zbawienia). Jest tak, ponieważ Salomon był najmądrzejszym człowiekiem jaki stąpał po świecie i mądrzejszego nie było i nie będzie, a Jezus jest mądrzejszy od Salomona. Z natury Chrystus nie może być jedynie człowiekiem, ponieważ jest mądrzejszy od wszystkich ludzi.

Druga zaś wskazuje na Jego wyższość ontologiczną od wszystkich aniołów, upadłych, świętych, niezależnie od rangi jaką zajmują w hierarchii (w tym od szatana i archaniołów). Dowodem tego jest fakt, że Jezus nie tylko rozumie kwestię zbawienia, czego nie można powiedzieć o żadnym aniele czy demonie ale jest jego autorem. Z natury Chrystus jest wyższy od wszystkich aniołów w absolutnie każdej sferze i aspekcie.

• Jezus jest o tyle wyższy od aniołów, o ile znamienitsze od nich odziedziczył imię (Hebr. 1:4)
  .
• Do żadnego anioła Bóg nigdy nie powiedział Ty jesteś moim Synem, ja ciebie dziś zrodziłem I znowu: Ja będę mu Ojcem, a on będzie mi Synem (Hebr. 1:5)
  .
• W stosunku do żadnego anioła Bóg nigdy nie nakazał Niech mu oddają pokłon wszyscy aniołowie Boga. (Hebr. 1:6)
  .
• Żadnego anioła Bóg nie nazywa Wiecznym Bogiem, Syna zaś owszem Twój tron, o Boże, na wieki wieków, berłem sprawiedliwości jest berło twego królestwa (Hebr. 1:8)
  .
• Syn jest współistotny Ojcu i wyraża tą samą sprawiedliwość oraz nienawiść do grzechu, Umiłowałeś sprawiedliwość, a znienawidziłeś nieprawość, dlatego namaścił cię, o Boże, twój Bóg olejkiem radości bardziej niż twoich towarzyszy (Hebr. 1:9)
  .
• Anioły nie stworzyły świata, uczynił to Syn Boży Ty, Panie, na początku założyłeś fundamenty ziemi, a niebiosa są dziełem twoich rąk. (Hebr, 1:10)
  .
• Żadnemu aniołowi Bóg nie udzieli miejsca chwały, które należy się Bogu Synowi Siądź po mojej prawicy, aż położę twoich nieprzyjaciół jako podnóżek pod twoje stopy (Hebr. 1:13)

Trzecia przesłanka jest następująca: choć ludzie posiadają zrozumienie kwestii zbawienia niedostępnej aniołom, to jednak żaden nie jest wyższy ontologicznie od aniołów. Dodatkowym argumentem jest fakt, że wiedza i zrozumienie kwestii zbawienia nie jest ludzkości dostępna w sposób naturalny i wynika z wewnętrznego działania Ducha Świętego zwanego oświeceniem. Dodatkowo anioły przewyższają ludzkość siłą i mocą a nawet mądrością oraz pozycją we wszystkich pozostałych obszarach.

Syn Boży nie może być człowiekiem, ponieważ jest kimś więcej niż nawet najmądrzejszy z nich. Nie może być też aniołem, ponieważ ma wgląd w sprawy, których nie rozumieją aniołowie. Skoro zatem Chrystus jest większy od ludzi, większy od upadłych aniołów, większy od świętych aniołów musi być współistotny (homoousios) Ojcu dzieląc z nim identyczną mądrość.

Jan 16:30 Teraz wiemy, że wszystko wiesz [wie wszystko tylko Bóg] i nie potrzebujesz, aby cię ktoś pytał. Dlatego wierzymy, że wyszedłeś od Boga
.
Kol. 2:3 W którym są ukryte wszystkie skarby mądrości i poznania [wszechwiedza to cecha Boga]
.
Obj. 2:23 I poznają wszystkie kościoły, że ja jestem tym, który bada nerki i serca [czyni to jedynie Bóg]. I oddam każdemu z was według waszych uczynków.

Alternatywą do tego jest henoteizm zakładający iż Syn Boży jest jedynie podobny (homoiousios) do Ojca lub że został przez Niego adoptowany, co stoi w rażącej sprzeczności z tekstem Izajasza 43:10 Przede mną nie został stworzony żaden Bóg ani po mnie nie będzie. Jednym z niezaprzeczalnych dowodów tej jedności Ojca i Syna jest wszechwiedza Syna Bożego, która była objawiana i rozpoznawana nawet w Starym Testamencie, gdzie przed wcieleniem okazjonalnie przybierał On postać anioła:

2 Sam. 14:20 Mój pan jednak jest mądry mądrością anioła Boga, tak że wie wszystko [wie wszystko tylko Bóg], co się dzieje na ziemi

---

Patrystyka i Symbol Wiary

Chrześcijanie pierwszych wieków istnienia Kościoła rozumieli doskonale te prawdy, czego dowodzi chociażby egzegeza omawianego przez nas tekstu jaka wyszła spod pióra Ireneusza z Lyonu (130 – † 202 A.D.). Kontekstem jego rozważania jest prastara herezja ebionitów, którzy odrzucali Boskość Chrystusa twierdząc, iż był On tej samej substancji co każdy człowiek i został przez Boga adoptowany stając się Synem Bożym w czasie chrztu wodnego. W odpowiedzi Ireneusz stwierdza, że Chrystus jest kimś więcej niż człowiek i następnie stwierdza, że jest Bogiem

“I jak On (Chrystus) mógłby być większy niż Salomon, [por. Mat. 12:41-42] lub większy niż Jonasz, albo być Panem Dawida, [por. Mat. 22:43-44], gdyby był z tej samej substancji, co oni?“ – Ireneusz z Lyonu, Przeciw Herezjom IV, 33,4

Stąd też w powszechnym Symbolu Nicejsko-Konstantynopolitańskim, najprawdopodobniej autorstwa Epifaniusza z Salaminy (315 – † 403 A.D.) czytamy:

“Wierzę w Boga Ojca wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi, wszystkich rzeczy widzialnych i niewidzialnych. I w jednego Pana Jezusa Chrystusa, Syna Bożego Jednorodzonego, który z Ojca jest zrodzony przed wszystkimi wiekami. Bóg z Boga, Światłość ze Światłości, Bóg prawdziwy z Boga prawdziwego. Zrodzony a nie stworzony, współistotny Ojcu, a przez Niego wszystko się stało. On to dla nas ludzi i dla naszego zbawienia zstąpił z nieba. I za sprawą Ducha Świętego przyjął ciało z Maryi Dziewicy i stał się człowiekiem. Ukrzyżowany również za nas, pod Poncjuszem Piłatem został umęczony i pogrzebany. I zmartwychwstał dnia trzeciego, jak oznajmia Pismo. I wstąpił do nieba; siedzi po prawicy Ojca. I powtórnie przyjdzie w chwale, sądzić żywych i umarłych, a Królestwu Jego nie będzie końca. Wierzę w Ducha Świętego, Pana i Ożywiciela, który od Ojca i Syna pochodzi. Który z Ojcem i Synem wspólnie odbiera uwielbienie i chwałę; który mówił przez Proroków. Wierzę w jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół. Wyznaję jeden chrzest na odpuszczenie grzechów. I oczekuję wskrzeszenia umarłych.I życia wiecznego w przyszłym świecie. Amen.”

---

Zobacz w temacie

• Archanioł Chrystus?
• Henoteizm pseudokościoła
• Wykład XV – historia herezji: judaizatorzy i ebionici
• Doktryna spiracji, czyli procesja Ducha Świętego

https://www.youtube.com/watch?v=TFHlg7yH6UE&feature=youtu.be