Definicja

Gr. δοκεῖν dokeinwydawać się, mniemać, przypuszczać – herezja chrystologiczna (powstała w II w., jej korzenie sięgają do I w.), która nie atakowała Boskiej natury lecz kwestionowała fizyczność Chrystusa. Herezja ta zakładała, że fenomen Jezusa, jego historyczne i cielesne istnienie, a przede wszystkim ludzka postać, były jedynie pozorem bez żadnej prawdziwej rzeczywistości. Ogólnie przyjmowano, że Jezus wydawał się jedynie człowiekiem, a jego ludzka forma była iluzją..


Historia

Słowo Δοκηταί Dokētaí “Iluzjoniści” odnoszące się do wczesnych grup, które zaprzeczały człowieczeństwu Jezusa, po raz pierwszy pojawiły się w liście biskupa Serapiona z Antiochii (197-203), który odkrył tą doktrynę w apokryficznej Ewangelii Piotra podczas pasterskich odwiedzin w społeczność chrześcijańskiej w miejscowości Rhosus (obecnie Turcja). Nauka została przez niego potępiona. Doketyzm został jednoznacznie odrzucony na I Soborze Niceiskim w 325 roku.

Nauka ta odwzorowuje grecki system filozoficzny. Platon nauczał, że świat fizyczny jest podrzędnym odbiciem prawdziwego świata idei, który jest doskonały. Doketyzm przyjął ten dualistyczny podział: materia zła, duchowość dobra i dopasował do niego przesłanie Pisma. Tak więc Chrystus postrzegany jako dobry Bóg – duch – nie mógł być materialny, gdyż stałby się niedoskonały i zły poprzez zanieszczyszczenie światem materialnym. A ponieważ Pismo jasno stwierdza, że Jezus nie był zanieczyszczony, stąd wniosek, że nie był cielesny.
.


Dwie formy herezji

W jednej wersji, tak jak w marcjonizmie, Chrystus był tak boski, że nie mógł być człowiekiem, ponieważ Bóg nie posiada ciała materialnego, które w związku z tym nie mogło fizycznie cierpieć. Jezus wydawał się tylko człowiekiem z krwi i kości; jego ciało było fantomem.

Inne grupy, które zostały oskarżone o doketyzm, utrzymywały, że Jezus był człowiekiem w ciele, ale Chrystus był oddzielną istotą, która weszła w ciało Jezusa w postaci gołębia podczas chrztu, upoważniła go do czynienia cudów i porzuciła go po jego śmierci na krzyżu.
,


Niekanoniczne teksty zawierające nauczanie doketyzmu

  1. Dzieje Jana
  2. Podstawowy List – Augustyn z Hippony nawiązuje do manichejczyków wierzących w doketystycznego Jezusa
  3. Gnostyczna apokalipsa Piotra
  4. Ewangelia Basilidesa
  5. Ewangelia Judasza
  6. Ewangelia Piotra
  7. Ewangelia Filipa
  8. Drugi Traktat o wielkim Secie
    .

Doketyzm a Islam

Koran zawiera doketystyczną chrystologię, postrzegającą Jezusa jako boskiego iluminatora, a nie Odkupiciela. Islamski doketyzm koncentruje się na zanegowaniu ukrzyżowania Jezusa.

Sura an-Nisa naucza:

I z powodu ich powiedzenia: Zabiliśmy Mesjasza, Jezusa, syna Marii, posłańca allacha – oni go nie zabili i nie ukrzyżowali, ale im się to wydawało; i patrzcie! ci, którzy się nie zgadzają, mają wątpliwości; nie mają o tym pojęcia, poza poszukiwaniem przypuszczeń; zabili go nie na pewno. Ale bóg wziął go do siebie. [Koran Sura 4:157-58]
.


Apologetyka Apostoła Jana

Zaprzeczenie wcielenia Boga Chrystusa jest równoznaczne z negacją dzieła odkupienia. Skoro Chrsytus miał umrzeć za grzechy wszystkich wybranych do zbawienia to jeśli nie przyszedł w ciele, również nie umarł jako ofiara zastępcza. Również aby Chrystus mógł spełniać rolę pośrednika między Bogiem a ludźmi zbawionymi, musi On być prawdziwym człowiekiem posiadającym fizyczne ciało. Jeśli Jezus nie miał ciała, nie jest też pośrednikiem.

Ewangelia Jana spisana między 80 a 90 a.d. zawiera zeznanie Apostoła, który dotykał fizycznego ciała Chrystusa

Jan 21:20 A Piotr, odwróciwszy się, zobaczył ucznia, którego Jezus miłował, idącego za nim, który też przy wieczerzy położył się na jego piersi i zapytał: Panie, kto jest tym, który cię wyda?

Powstały między 90 a 95 a.d. Pierwszy List Jana skierowany jako miecz przeciw herezji rodzącego się doketyzmu nie pozostawia wąpliwości, że nauka ta jest z innego ducha. I tak jeśli ktoś przemawia w zborze głosząc, że Bóg Syn nie przyszedł w ciele, jest fałszywym prorokiem. Inny duch został zdefiniowany przez Apostoła Jana jako duch, czyli sługa antychrysta.

1 Jana 1:1 To, co było od początku, co słyszeliśmy, co widzieliśmy na własne oczy, na co patrzyliśmy i czego dotykały nasze ręce, o Słowie życia;
.
1 Jana 4:1-2 1 Umiłowani, nie wierzcie każdemu duchowi, ale badajcie duchy, czy są z Boga, gdyż wielu fałszywych proroków wyszło na świat. 2 Po tym poznacie Ducha Bożego: każdy duch, który wyznaje, że Jezus Chrystus przyszedł w ciele, jest z Boga. 3 Każdy zaś duch, który nie wyznaje, że Jezus Chrystus przyszedł w ciele, nie jest z Boga. Jest to duch antychrysta, o którym słyszeliście, że nadchodzi, i już teraz jest na świecie.

Ciekawym jest fakt, że pierwsi heretycy nie kwestionowali prawdziwej i wielkiej Boskości Chrystusa. Wiara, że Mesjasz to Bóg Jahwe była bardzo ugruntowana we wczesnym Kościele.

Doketyzm jest głównym komponentem gnostycyzmu.


Współczesne przejawy

Wydawałoby się, że herezja doketyzmu umarła w pierwszych wiekach, szczególnie po przyjęciu Symbolu Nicejskiego gdzie czytamy o Chrystusie:

“który dla nas ludzi i dla naszego zbawienia zstąpił i przyjął ciało, stał się człowiekiem, cierpiał i zmartwychwstał trzeciego dnia,”

Jednakże nawet dzisiaj pozbawieni Ducha Świętego i niedouczeni “pastorzy” głoszą swoiste formy doketyzmu. Przykładem tego jest Paweł Chojecki, który odrzucając rzeczywistość ludzkiej natury Chrystusa zakłada zaledwie podobieństwo i upodobnienie:

“Jezus odarł się z majestatu i przyszedł z zewnątrz podobny do człowieka (…). Owszem, upodobnił się w zewnętrznym wizerunku do człowieka. Przyszedł na ziemię w postaci człowieka. Ale nie jest człowiekiem.” Paweł Chojecki, źródło 37 minuta nagrania

Podobnie jak doketyści i gnostycy Chojecki wierzy, że Chrystus jawił się jako człowiek ale nie był człowiekiem. Szanowni wyznawcy innego chrystusa Pawła Chojeckiego, owa nauka to herezja zatracenia, odwróćcie się od tego zwodziciela.

Na podstawie źródło

Print Friendly, PDF & Email