Wykład XV – historia herezji: judaizatorzy i ebionici

utworzone przez | sie 9, 2018 | Teologia historyczna

Obszar studium

Zajmiemy się starożytnymi błędami, które zaczęły się rozwijać w II i III wieku, choć korzenie niektórych z nich sięgają jeszcze do I wieku. Studium historii Kościoła jest istotne nie tylko ze względu na przekazywaną prawdę ale również z powodu herezji, które się w Kościele rozwijały, ponieważ ich znajomość umożliwi wykrycie ich współczesnych wersji a także ułatwi polemikę.
.

Ostrzeżenia zawarte w Piśmie

Chrystus ostrzegał, że fałszywi prorocy pojawią się w Kościele

Mat. 7:15-16 15 Strzeżcie się fałszywych proroków, którzy przychodzą do was w owczej skórze, ale wewnątrz są drapieżnymi wilkami. 16 Po ich owocach poznacie ich. Czy zbierają winogrona z cierni albo z ostu figi?

Przed fałszywymi prorokami ostrzegali również Apostołowie i ich współpracownicy, zagrożenie jest poważne i trwałe.

Dzieje 20:29 28 Uważajcie na samych siebie i na całe stado, w którym was Duch Święty ustanowił biskupami, abyście paśli kościół Boga, który on nabył własną krwią. 29 Gdyż wiem, że po moim odejściu wejdą między was wilki drapieżne, które nie będą oszczędzać stada.
.
2 Piotra 2:1Byli też fałszywi prorocy wśród ludu, jak i wśród was będą fałszywi nauczyciele, którzy potajemnie wprowadzą herezje zatracenia, wypierając się Pana, który ich odkupił, i sprowadzą na siebie rychłą zgubę.
.
Judy 1:4 Wkradli się bowiem pewni ludzie, od dawna przeznaczeni na to potępienie, bezbożni, którzy łaskę naszego Boga zamieniają na rozpustę i wypierają się jedynego Pana Boga i naszego Pana Jezusa Chrystusa.

Duch Święty ostrzegał, że w przyszłości nastąpi odstępstwo od wiary spowodowane propagowanymi przez fałszywych nauczycieli naukami demonów popadając w sidła legalizmu podobnego do judaizmu.

1 Tym. 4:1 A Duch otwarcie mówi, że w czasach ostatecznych niektórzy odstąpią od wiary, dając posłuch zwodniczym duchom i naukom demonów;

W Liście do Tymoteusza Apostoł Paweł przepowiada nadejście czasy niemal całkowitego odrzucenia zdrowej doktryny i posłuchu udzielonego fałszywym nauczycielom

2 Tym. 4:3 Przyjdzie bowiem czas, gdy zdrowej nauki nie zniosą, ale zgromadzą sobie nauczycieli według swoich pożądliwości, ponieważ ich uszy świerzbią.

Juda zwracając się do autorytetu Apostołów ostrzega Kościół przypominając ich słowa, którymi przestrzegali przed fałszywymi zwodzicielami

Judy 1:17-18 17 Wy zaś, umiłowani, pamiętajcie słowa wcześniej wypowiedziane przez apostołów naszego Pana Jezusa Chrystusa; 18 Gdy mówili do was, że w czasach ostatecznych pojawią się szydercy, postępujący według własnych bezbożnych pożądliwości.

.

Wezwanie do walki o wiarę

Chrystus, Apostołowie i ich uczniowie przesłali Kościołowi ostrzeżenie przed fałszywymi nauczycielami i zalecili aby się strzec rzeczywistości fałszywych proroków. W czasie studium historii Kościoła szybko zobaczymy już w pierwszych generacjach, w pierwszych stuleciach rozkwit zwodzicieli, fałszywych nauczycieli i proroków zagrażających doktrynalnej integralności naśladowców Chystusa. Ze względu na tych fałszywych nauczycieli Chrześcijanie są zmuszeni do obrony zdrowej nauki, co owocowało pojawieniem się wielu prawowiernych wyznań wiary.

Judy 1:2 Umiłowani, podejmując usilne starania, aby pisać wam o wspólnym zbawieniu, uznałem za konieczne napisać do was i zachęcić do walki o wiarę raz przekazaną świętym.

Studium herezji uzdalnia do skutecznej polemiki. Nowy Testament wzywa Chrześcijan, a w szczególności starszych aby byli zdolni do obrony wiary, szczególnie dziś, w XXI wieku kiedy obserwujemy szczególny rozkwit herezji.

1 Tym. 1:9-10 9 Trzymający się wiernego słowa, zgodnego z nauką, aby też mógł przez zdrową naukę napominać i przekonywać tych, którzy się sprzeciwiają. 10 Jest bowiem wielu niekarnych, oddających się czczej gadaninie i zwodzicieli, zwłaszcza wśród obrzezanych.
.
1 Piotra 3:15 Lecz Pana Boga uświęcajcie w waszych sercach i bądźcie zawsze gotowi udzielić odpowiedzi każdemu, kto domaga się od was uzasadnienia waszej nadziei, z łagodnością i bojaźnią.

.

Historia herezji a polemika

Obrona wiary jest głównie zbudowana na Piśmie, jednak historia kościoła służy jako wartościowe (choć drugorzędne) narzędzie polemiczno apologetyczne. Studium błędu w celu jego refutacji jest ważną częścią wyposażenia każdego pastora. Dzieło obrony doktryny dokonane przez apologetów wiary pierwszych wieków Kościoła jest doskonałym przykładem działania współczesnych obrońców wiary.

Znajomość historii herezji jest bardzo praktyczna ponieważ umożliwia szybką identyfikacje współczesnych wersji nauk zatracenia. Istnieje ogromna ilość podobieństw i paralel między starymi herezjami i współczesnymi kultami. Szatan nie wymyśla nic nowego, co już nie było narzędziem ataku na Kościół, jest to raczej podana w garniturze nowych etykiet stara trucizna błędu.
.

Kulty I wieku

Judaizatorzy

Byli to główni przeciwnicy Pawła i Barnaby, którzy swoimi naukami zatruwali pierwszy Kościół, a nawet brali udział w Synodzie Jerozolimskim w opozycji do nauki Apostołów, co widzimy w Księdze Dziejów Apostolskich.

Dzieje 15:5 Lecz niektórzy ze stronnictwa faryzeuszy, którzy uwierzyli, powstali i powiedzieli: Trzeba ich obrzezać i nakazać, żeby zachowywali Prawo Mojżesza.

Judaizatorzy kontynuowali swoje zatruwające Kościół dzieło także po śmierci Pawła także w formie kultu ebonitów, pomimo że Piotr i Jakub oraz inni Apostołowie potwierdzali jego nauki.

Jakub potwierdza nauki Pawła odrzucające szabaty, ceremonie i obrzezanie Starego Testamentu a byłby to doskonały moment na ich potwierdzenie, gdyby miały one obowiązywać w Kościele

Dzieje 15:19-20 19  Dlatego uważam, że nie należy czynić trudności tym spośród pogan, którzy się nawracają do Boga; 20 Ale napisać im, aby wstrzymywali się od splugawienia bożków, od nierządu, od tego, co uduszone, i od krwi.

Paweł świadczy o jedności między filarami Kościoła

Gal. 2:9 I gdy poznali daną mi łaskę, Jakub, Kefas i Jan, którzy są uważani za filary, podali mnie i Barnabie prawicę na znak wspólnoty, abyśmy my poszli do pogan, a oni do obrzezanych.

Apostoł Piotr potwierdza Pawła jako Apostoła przekazującego objawione prawdy teologiczne dla Kościoła, z którymi się zgadza

2 Piotra 3:16 Jak też (Apostoł Paweł) mówi o tym we wszystkich listach. Są w nich pewne rzeczy trudne do zrozumienia, które, podobnie jak inne Pisma, ludzie niedouczeni i nieutwierdzeni przekręcają ku swemu własnemu zatraceniu.

Ebionici

Działali w II i III wieku. Nazwa ebionici został im nadana przez Ojców Kościoła w odniesieniu do ich doktrynalnego ubóstwa i duchowej pustki oraz, co jest bardzo prawdopodobne, także do ślubów ubóstwa jakie na siebie nakładali. Była to legalistyczna sekta odrzucająca łaskę i nauczająca zbawienie z uczynków Prawa Mojżeszowego.

  • To teologiczni spadkobiercy judaizatorów, którzy nauczali że Chrześcijanie mają przestrzegać Prawa Mojżesza i zachowywać starotestamentowe ceremonie wraz z obrzezaniem.
    .
  • Postrzegali siebie jako oddzielonych od chrześcijaństwa Pawła i gnostyków; jednak późniejsze grupy Ebionitów były pod wpływem gnostycyzmu
    .
  • Pierwsze wzmianki o nich pojawiają się w II wieku jako najwyraźniej grupie powiązanej z judaizatorami, którzy odpadli z Kościoła w Jerozolimie, który przeniósł się do miejscowości Pella
    .
  • Większość wiedzy o nich pochodzi z pism wczesnych Ojców Kościoła, którzy przeciwko ich heretyckim naukom pisali polemiki
    .
  • Najstarsze odniesienie do grupy, która mogła być ebionitami, znajduje się w Dialogu z Żydem Tryfonem (ok. 140 r.) Justyna Męczennika. Justyn rozróżnia tam judeochrześcijan, którzy przestrzegają Prawa Mojżeszowego, ale nie nakazują czynić tego innym, od tych, którzy wymagali jego przestrzegania od wszystkich, uważanych przez Justyna za heretyków
    .
  • Ireneusz z Lyonu ok. 180 r. jako pierwszy użył określenia „ebionici” dla nazwania heretyckiego odłamu wytrwale trzymających się Zakonu, judaizujących chrześcijan
    .
  • W 212 r. Orygenes uważa, że nazwa „ebionici” pochodzi od hebrajskiego słowa אֶבְיוֹן ebion – „ubogi”
    .
  • Epifaniusz z Salaminy w IV wieku jest autorem najbardziej kompletnego źródła: wykładu osobistych poglądów na temat herezji, zatytułowanego Panarion, wymieniającego, pośród osiemdziesięciu różnych sekt, także ebionitów To głównie Epifaniusz dostarcza informacji na temat wierzeń ebionitów oraz cytuje ich własną, apokryficzną ewangelię, która nie zachowała się – Ewangelię Ebionitów.
    .
  • Ci heretycy odrzucali Boskość Chrystusa, Trynitaryzm, dziewicze narodzenie Chrystusa, i Jego zastępczą śmierć jako odkupienie za grzech.
    .
  • Wyznawali adopcjanizm, uważali, że Jezus stał się adoptowanym synem Boga gdy został namaszczony przez Ducha Świętego w czasie chrztu wodnego, przez co mógł się stać swego rodzaju mesjanistycznym królem-kapłanem Izraela.
    .
  • Trzymali się zmienionej. „ewangelii według Hebrajczyków„ , która była powiązana z hebrajskojęzyczną Ewangelią Mateusza.
    .

Współczesne odpowiedniki: Rzymski katolicyzm, Adwentyści Dnia Siódmego (legalizm), Świadkowie Jehowy, Badacze Pisma, żydujące odłamy mesjanistyczne i zielonoświątkowe (antytrynitaryzm / legalizm).

Efekt działania: artykulacja doktryny Trynitarnej staje się coraz wyraźniejsza w prawowiernym Kościele co obserwujemy w konkretnych dziełach Ojców

  • I wiek: Didache,
  • II wiek: Ignacy Antiocheński, Polikarp, Teofil Antiocheński,
  • III wiek: Tertulian, Hipolit Rzymski, Orygenes, Nowatian

Również afirmacja zbawienia z łaski (zobacz artykuł Ojcowie Kościoła o usprawiedliwieniu przez wiarę). Wyrażali je np.

 

Print Friendly, PDF & Email