Jak potoczyły się losy Apostołów Baranka, ewangelistów i ich najbliższych pomocników? Dzieje Apostolskie opisują tylko część wydarzeń pełnych cierpienia, prześladowań i walki o prawdę Słowa Bożego. Resztę znajdziemy w pismach ojców kościoła i tradycji przekazywanej z pokolenia na pokolenie. I choć nie są to informacje będące podstawą wiary, jednak warto zapoznać się z nimi w celu zbudowania pełnego obrazu wydarzeń.
Jan Marek, ewangelista
- Siostrzeniec Barnaby
Kol. 4:10 Pozdrawia was Arystarch, mój współwięzień, i Marek, siostrzeniec Barnaby (co do którego otrzymaliście polecenie: Przyjmijcie go, jeśli do was przybędzie);
- Dom jego matki był miejscem spotkań dla chrześcijan,
Dzieje 12:12-17 12 Gdy to sobie uświadomił, przyszedł do domu Marii, matki Jana, którego nazywano Markiem, gdzie wielu zebrało się na modlitwie. 13 I zapukał Piotr do drzwi w bramie, i wyszła dziewczyna imieniem Rode, aby nasłuchiwać: 14 Gdy poznała głos Piotra, z radości nie otworzyła bramy, lecz pobiegła i oznajmiła, że Piotr stoi przed bramą. 15 A oni powiedzieli do niej: Oszalałaś! Jednak ona twierdziła, że tak jest istotnie. Odpowiedzieli: To jego anioł. 16 Piotr zaś nie przestał pukać. A gdy otworzyli, zobaczyli go i zdumieli się. 17 A dawszy im ręką znak, aby zamilkli, opowiedział im, jak Pan wyprowadził go z więzienia, i powiedział: Powiadomcie o tym Jakuba i braci. Potem wyszedł i udał się w inne miejsce.
- Towarzyszył Pawłowi w jego pierwszej podróży misyjnej, później był podmiotem sporu między Pawłem i Barnabą
Dzieje 15:37-40 37 Barnaba chciał również wziąć ze sobą Jana, zwanego Markiem. 38 Ale Paweł nie chciał zabrać ze sobą tego, który odszedł od nich w Pamfilii i nie uczestniczył z nimi w tej pracy. 39 I doszło między nimi do ostrej kłótni, tak że się rozdzielili: Barnaba wziął ze sobą Marka i popłynął na Cypr; 40 Paweł zaś wybrał sobie Sylasa i wyruszył, polecony przez braci łasce Boga.
- Później przebywając z Piotrem w Rzymie spisuje „wspomnienia Piotra” znane jako Ewangelia Marka (potwierdza to Papias i wielu inny ojców kościoła)
1 Piotra 5:13 Pozdrawia was kościół w Babilonie, razem z wami wybrany, i Marek, mój syn.
- Godzi się z Pawłem przed jego śmiercią; zostaje wysłany przez Pawła do Kolosan
Kol. 4:10 Pozdrawia was Arystarch, mój współwięzień, i Marek, siostrzeniec Barnaby (co do którego otrzymaliście polecenie: Przyjmijcie go, jeśli do was przybędzie);
- Później usługuje Pawłowi w Rzymie
Filemon 1:24 Marek, Arystarch, Demas, Łukasz – moi współpracownicy.
2 Tym. 4:11 Tylko Łukasz jest ze mną. Weź Marka i przyprowadź ze sobą, bo jest mi bardzo przydatny do służby.
- Po śmierci Pawła usługuje w Pięciogrodzie w Północnej Afryce, następnie w Aleksandrii Egipskiej, gdzie według tradycji tworzy kościół Koptyjski
- Mieszkańcy Aleksandrii byli urażeni przez Marka, który próbował odwrócić ich od bałwochwalstwa tradycyjnych egipskich idoli; około roku 68 a.d. został przywiązany do koni i rozerwany na ulicach Aleksandrii
.
Łukasz, ewangelista
- Grecki lekarz pochodzący z Antiochii
Kol. 4:14 Pozdrawia was Łukasz, umiłowany lekarz, i Demas.
- Towarzyszył czasowo Pawłowi w jego podróżach misyjnych
- Był z Pawłem w Rzymie do końca jego życia
2 Tym. 4:11 Tylko Łukasz jest ze mną.
- Według Prologu Anti-Marcionite do Ewangelii Łukasza (napisana miedzy II a IV wiekiem)
„Łukasz, pochodzący z Antiochii, z zawodu był lekarzem. Został uczniem Apostołów a później podążał za Pawłem aż do jego śmierci. Służył Panu nieustannie, nieżonaty, bezdzietny, pełen Ducha Świętego zmarł w wieku 84 lat” (w Tebach)
.
Apollos, zakonoznawca
- Według Jeroma, Apollos opuścił Korynt z powodu strasznych podziałów w tamtejszym kościele i udał się służyć na Kretę
- Kiedy listy Pawła oczyściły atmosferę w Koryncie, Apollos wraca tam aby pełnić funkcję pastora
.
Historia Apostołów Baranka
Łuk. 6:14-16; Mat. 10:2-4; Marka 1:16-20; 2:14; 3:16-19; Dzieje 1:13; Jan 1:44
| Co się stało z Dwunastoma Apostołami według historii kościoła? | ||
| Imię | Informacje biblijne | Tradycja kościoła |
| Szymon Piotr (Kefas) z Betsaidy brat Andrzeja (Łuk. 6:14; Mat. 10:2; Marka 1:16; 3:16; Dzieje 1:13; Jan 1:44) | Rzecznik apostolski wczesnego kościoła; to on jest w centrum uwagi pierwszej części Dziejów Apostolskich; autor 2 natchnionych listów | Został ukrzyżowany do góry nogami w Rzymie za cesarza Nerona; późniejsza tradycja sugeruje, że odwiedził Brytanię i Gam |
| Andrzej z Betsaidy, brat Piotra (Łuk. 6:14; Mat. 10:2; Marka 1:16; 3:18; Dzieje 1:13; Jan 1:44) | W Jeruzalem podczas pięćdziesiatnicy | Prawdopodobnie nauczał w Scythii (tereny ZSRR), Azji Mniejszej i Grecji; ostatecznie ukrzyżowany w Patras w Achai. |
| Jakub Większy zwany Syn Gromu, syn Zebedeusza, brat Jana (Łuk. 6:14; Mat. 10:2; Marka 1:19-20; 3:17; Dzieje 1:13) | W Jeruzalem podczas pięćdziesiatnicy; aż do czasu egzekucji przez Heroda Agrypę (Dzieje 12) | |
| Jan, zawny Syn Gromu, syn Zebedeusza, brat Jakuba Większego (Łuk. 6:14; Mat. 10:2; Marka 1:19-20; 3:17; Dzieje 1:13) | Towarzyszy Piotrowi na początku Dziejów Apostolskich (w Świątyni w Samarii); wygnany na Patmos pod koniec życia; napisał Ewangelię, trzy listy i Księgę Objawienia. | Przeniesiony z Jeruzalem do Efezu prawdopodobnie w połowie lat 60; wczesny oponent Gnostycyzmu; zmarł w Efezie w roku 100 z przyczyn naturalnych |
| Filip z Betsaidy (Łuk. 6:14; Mat. 10:3; Marka 3:18; Dzieje 1:13; Jan 1:44) | W Jeruzalem podczas pięćdziesiatnicy; to nie ten sam Filip z Dziejów 8, który był diakonem. | Według tradycji dociera do Herapolis w Azji Mniejszej |
| Batłomiej (Natanael) z Ptolemaidy (Łuk. 6:14; Mat. 10:3; Marek 3:18; Dzieje 1:13) | W Jeruzalem podczas pięćdziesiatnicy | Kompan Filipa do Herapolis; ginie męczeńską śmiercią po służbie w Armeni |
| Tomasz zwany Didymos (Bliźniakiem) (Łuk. 6:15; Mat. 10:3; Marka 3:18; Dzieje 1:13) | W Jeruzalem podczas pięćdziesiatnicy; | Zakłada się, że nauczał w Babilonie; nauczał w Indiach gdzie poniósł męczeńską śmierć; Kościół Marthoma do dziś funkcjonuje |
| Mateusz celnik (Lewi) syn Alfeusza brat Jakuba Mniejszego i Judy (Lebeusza, Tadeusza) (Łuk. 6:15; Mat. 10:3; Marka 2:14; 3:18; Dzieje 1:13) | W Jeruzalem podczas pięćdziesiatnicy; napisał ewangelię | Tradycja mówi, że dotarł do Macedonii, Persji, Partii i Etiopii |
| Jakub Mniejszy, syn Alfeusza (Łuk. 6:15; Mat. 10:3; Marka 3:18; Dzieje 1:13} | W Jeruzalem podczas pięćdziesiatnicy; | Często mylony z Jakubem, bratem przyrodnim Jezusa; prawdopodobnie nauczał w Syrii; ukrzyżowany |
| Juda (Lebeusz, Tadeusz), syn Alfeusza, brat Jakuba Mniejszego i Mateusza (Lewiego) (Łuk. 6:16; Mat. 10:3; Marka 3:18; Dzieje 1:13) | W Jeruzalem podczas pięćdziesiatnicy; | Według Hipolita Lebeusz głosił w Edessie i w całej Mezopotamii. Tradycja mówi, że nauczał w Armenii, Syrii i Persii, gdzie został zamordowany. Pochowany w Kara Kalisa, dzisiejszy Iran. |
| Szymon Kananejczyk zwany Zelotą (Łuk. 6:15; Mat. 10:4; Marka 3:18; Dzieje 1:13) | W Jeruzalem podczas pięćdziesiatnicy; | Według Hipolita Szymon był drugim pastorem zboru w Jerozolimie. |
| Maciej, zastępca Judasza | W Jeruzalem podczas pięćdziesiatnicy; | Głosi Słowo w Syrii, zakopany żywcem. |
| Paweł, Apostoł pogan | Ścięty mieczem przez Nerona 68-69 a.d. | |
Koligacje rodzinne
| Imię | Koligacja | Koligacja |
| Szymon Piotr | brat Andrzeja | |
| Andrzej | brat Szymona Piotra | |
| Jakub Większy | brat Jana | syn Zebedeusza |
| Jan | brat Jakuba Większego | syn Zebedeusza |
| Filip | ||
| Bartłomiej Natanael | ||
| Mateusz Lewi | brat Jakuba Mniejszego i Judasza nie Iskarioty | syn Alfeusza |
| Tomasz | ||
| Jakub Mniejszy | brat Mateusza i Judasza nie Iskarioty | syn Alfeusza |
| Szymon Zelota / Kananejczyk | ||
| Judasz / Lebeusz / Tadeusz | brat Jakuba Mniejszego i Mateusza | syn Alfeusza |
| Judasz Iskariota | syn diabła | |
