Wykład I – czemu studiować historię kościoła?

Wstęp

“Jeśli spojrzysz na historię kościoła od czasu Pięćdziesiątnicy do dnia dzisiejszego, jest bardzo uderzające, że doktryny o suwerennej łasce i partykularnym odkupieniu były utrzymywane przez kościół  bardzo rzadko i przez bardzo krótkie okresy” – H. Hoeksema, Pięć punktów Kalwinizmu

Istnieje wiele powodów aby studiować historię kościoła. Dzięki temu zdobędziemy głębsze zrozumienie doktryn, wgląd w nasze korzenie, będziemy łatwo mogli zidentyfikować błędy i herezje a także da nam to podstawy do skutecznej apologetyki.

Błędne założenie

Biblia należy do protestantów, hitoria kościoła do katolików. To typowy i błędny sposób myślenia o historii kościoła:

• Apostoł Jan otrzymuje objawienie na wyspie Patmos, zostaje zwolniony i udaje się do Efezu gdzie też umiera.
• Po śmierci Jana kościół spada natychmiast w przepaść herezji na 1400 lat.
• Pojawia się Augustyn z Hippony.
• Tomasz z Akwinu.
• Konstantyn.
• Wieki ciemne pełne błędu.
• Marcin Luter przybija swoje tezy, tworzy protestantyzm.
• Kalwin.
• Knox.
• Spurgeon.
• Lloyd Jones.
  .

Bóg działa w historii kościoła

• Przekonując grzeszników i przyprowdzając ich do wiary.
• To wielkie dzieło opatrzności Bożej.
  .

Chrystus obiecał, że sam zbuduje swój Kościół

• Mat. 16:18 – Kościół jest zbudowany na Chrystusie.
• Pomimo prześladowań kościół nigdy nie został pokonany przez bramy piekła.
• Izajasz 40:8 – ewangelia nigdy nie zaniknie.
  .

---

Dlaczego warto studiować historię kościoła?

To jest nasza historia

Historia kościoła to nasza historia jako członków Ciała Chrystusa. Kim jesteśmy? Skąd przybyliśmy? Jak pasujemy do całego planu Bożego?

• Jesteśmy częścią kościoła.
• Kościół nie wziął się z nikąd, posiadamy korzenie.
• Nie można powiedzieć, że jesteśmy jedyną generacją, która prawidłowo rozumie Słowo Boże.
  .

Transmisja prawdy

Ponieważ prawda została zachowana i przekazana dalej w czasie historii kościoła.  Gdy studiujemy historię kościoła nie tylko potwierdzamy fakt, że to w co wierzymy dzisiaj jest tym w co wierzył kościół apostolski;  widzimy również jak prawda została zachowana w czasie historii.

• Od Chrystusa do Apostołów.

Jan 15:26-27 26 Gdy jednak przyjdzie Pocieszyciel, którego ja wam poślę od Ojca, Duch prawdy, który wychodzi od Ojca, on będzie świadczył o mnie. 27 Ale i wy będziecie świadczyć, bo jesteście ze mną od początku.

• Od Apostołów do ich uczniów.

2 Tym. 2:2 A co słyszałeś ode mnie wobec wielu świadków, to powierz wiernym ludziom, którzy będą zdolni nauczać także innych.

• Nowy Testament zawiera ideę przekazywania wiedzy o Bogu kolejnym generacjom.

1 Piotra 1:8 A choć go nie widzieliście, miłujecie; i w niego, choć teraz go nie widzicie, wierzycie; i cieszycie się radością niewysłowioną i pełną chwały;

• Doktyrna zachowania Słowa Prawdy – poprzez opatrzność (nie cuda) jest zobrazowana w historii kościoła. Jest to szczególnie widoczne w doktyrnie kanoniczności. Pisma Nowego Testamentu zostały zebrane i obronione przez pierwsze generacje wierzących.
  .

Ku przestrodze

Tak jak jesteśmy zachęcani przez historię prawdy, jesteśmy też ostrzegani przez historię błędu. Nowy Testament jest pełen ostrzeżeń przeciw fałszywym nauczycielom i nauce. Gdy studiujemy historię kościoła, nie tylko uczymy się historii prawdy lecz także uczymy się historii błędów.

• Pierwsze 500 lat historii kościoła to okres powstawania herezji, z których praktycznie wszystkie powróciły w postaci współczesnych kultów.
  .
• Gnostycyzm – to współczesny ruch New Age, teologia Word of Faith, Mormonizm, Christian Science.
  .
• Legalizm – Adventyści dnia Siódmego.
  .
• Odrzucenie Boskości Chrystusa – arianizm, Świadkowie Jehowy.
  .

Przekazane doświadczenia

Ponieważ możemy wiele się nauczyć od tych, którzy chodzili z Bogiem. W historii kościoła obserwujemy wiernych Słowu pomimo prześladowań. Pierwsze 300 lat historii kościoła to historia wielkich prześladowań wewnątrz Imperium Rzymskiego, także później oraz w okresie Reformacji.

• Fox’s Book of Martyrs  opisuje w detalach prześladowania koscioła.
  .
• Możemy uczyć się wierności ewangelii od osób w samym centrum prześladowań i pokuszeń.
  .
• Atanazy nigdy nie poddał się błędom arianizmu.
  .

Uczyć się na błędach

Ponieważ możemy wiele się nauczyć od tych, którzy zawiedli

• Kościół funkcjonuje podobnie jak Biblijna historia
  .
• Paweł w 2 Kor. 10 przywołuje historię Izraelitów jako negatywny przykład dla ówczesnego kościoła.
  .
• Temu samemu celowi służą negatywne przypadki herezji w historii kościoła.
  ,
• Służy to jako ostrzeżenie.
  .

Efektywna apologetyka

Ponieważ bycie prawowiernym apologetą wymaga obeznania z historią. Aby móc skutecznie prowadzić dyskusje doktrynalne potrzebna jest podstawowa wiedza hiostoryczna (w szczególności rozwoju herezji).

• Nowy Testament wzywa Starszych do trzymania się nauki apostolskiej  przed fałszywą nauką.
  

Tyt. 1:9 Trzymający się wiernego słowa, zgodnego z nauką, aby też mógł przez zdrową naukę napominać i przekonywać tych, którzy się sprzeciwiają.

• Każdy chrześcijanin do pewnego stopnia jest wezwany do obrony wiary.

1 Piotra 3:15 Lecz Pana Boga uświęcajcie w waszych sercach i bądźcie zawsze gotowi udzielić odpowiedzi każdemu, kto domaga się od was uzasadnienia waszej nadziei, z łagodnością i bojaźnią.

• Zrozumienie historii kościoła ułatwia wykazanie herezji kultów takich jak:
  .
  – Katolicyzm.
  – Prawosławie.
  – Islam.
  – Pentekostalizm.
  – Adwentyści dnia Siódmego.
  – Christian Science.
  – Scientologia.
  – Świadkowie Jehowy.
  – Word of faith – słowo wiary
  – Health and Wealth Prosperity Gospel czyli ewangelia sukcesu
  – Zbawienie panującego Pana (Lordship Salvation)

Wielkim nieporozumieniem jest stwierdzenie, że Biblia należy do protestantów jednak historia kościoła należy do katolików.

• Biblia należy do protestantów.
  .
• Historia koscioła należy do protestantów.
  .
• Znajomość historii kościoła pomaga w obronie kluczowych obszarów doktrynalnych – wykazuje, że współczesne zrozumienie Pisma nie odbiega od nauki kościoła apostolskiego.
  .

Właściwa perspektywa

Ponieważ historia daje pastorom w XXI wieku  właściwą perspektywę w odniesieniu do ich miejsca w dziejach kościoła

• Musimy zdawać sobie sprawę, że nie jesteśmy pierwszą generacją, „która prawidłowo rozumie Słowo” Musimy pamiętać, że wcześniejsze pokolenia chrześcijan (w szczególnosci te z pierwszych wieków) żyli o wiele bliżej do czasów apostolskich. Powinniśmy traktować pisma tych chrześcijan ze szczególną powagą i poświęcać czas aby się z nich uczyć.
  .
• Jesteśmy częścią czegoś większego niż my sami, nasze lokalne zgromadzenia czy też całe ruchy ewangeliczne w dzisiejszej formie. Historia chrześcijaństwa ma blisko 2 tysiące lat, a my jesteśmy niewielką częścią tej historii.
  .
• Musimy zdawać sobie sprawę z tego, że to co Bóg robi dziś w kościele w naszym kraju jest tylko małą częścią tego, co robił w kościele na całym świecie od czasu pięćdziesiątnicy. Musimy zrozumieć, że Bóg może z łatwością działać poprzez inne narody niż nasz.

Każde pokolenie wierzących jest w dużym stopniu kształtowane przez kulturę i czas w jakim żyje. Nie zdajemy sobie sprawy z efektów tego kształtowania. Powinniśmy  zadać sobie pytanie, w jaki sposób czas i kultura wpływają na nasze postrzeganie biblijnej prawdy. Dla przykładu wczesny kościół był pod wpływem platonizmu (co było przyczyną alegoryzacji Słowa Bożego). Innym przykładem jest czas protestanckiej reformacji, gdzie dużą rolę odgrywała przemoc wobec oponentów. Niektóre współczesne kościoły próbują włączyć teorię ewolucji Darwina do nauki Biblijnej o stworzeniu (reinterpretacja Księgi Rodzaju).
.

---

Ograniczenia w studiowaniu historii kościoła

Wybiórczość

Historia kościoła, w szerokim znaczeniu, powinna zawierać historię każdego członka niewidzialnego kościoła. Możemy dyskutować wyłącznie o ograniczonej ilości osób widzialnego kościoła – o ludziach wyróżniających się w jakiś sposób. Wydarzenia na jakich należy się skupić to tzw. punkty zwrotne. Musimy mieć świadomość, że Boży pogląd na to co jest istotne w historii kościoła może być inny niż nasz ponieważ Bóg ceni sobie bardziej wierność wierzących od wpływu danego wydarzenia na historię kościoła.
.

Obiektywność

Żaden historyk nie może być w pełni obiektywny. Wszyscy podchodzimy do historii z pewnymi założeniami i koncepcjami. I o ilie robimy co w naszej mocy aby odkrywać fakty, w naturalny sposób postrzegamy te fakty poprzez pryzmat naszej wiary (należy zwrócić uwagę na różnicę między historycznymi podejściami przed-modernistycznym, modernistycznym, post-modernistycznym). Celem jest wykazanie jak historia kościoła wpasowuje się w doktryny biblijne oraz co głosi Biblia w odniesieniu do priorytetów jakie miał Bóg w stosunku do wypełnienia Nakazu Misyjnego. Wierzymy, że Biblia jest ostatecznym autorytetem (Sola Scriptura) a Biblijna ewangelia to zbawienie tylko wiarą (Sola Fide), tylko przez Chrystusa tylko poprzez Jego dzieło na krzyżu (Soli Christus).
.

Duma

Istnieje pokusa przyjęcia myślenia „współczesne jest lepsze”; że niczego nie możemy się nauczyć z historii. Właściwym podejściem do historii kościoła jest uznanie, że możemy wiele się nauczyć od mężczyzn i kobiet jakich Bóg używał potężnie w przeszłości dla swoich celów. Historia kościoła to zbiór biografii. Biografie mężów bożych są doskonałym narzędziem. Można w nich znaleźć mentorów będących modelami do naśladowania. Czynili tak Klemens z Rzymu, Justyn Męczennik, Jan Chryzostom, Augustyn i inni. Choć może to też mieć negatywne skutki. Np. John Piper wybrał Jonathana Edwardsa jako swojego mentora. Obaj wykazali tendecję do proklamowania zbawienia z uczynków.

Edwards napisał:

“Ale [wbrew Kalwinowi] naprawdę jesteśmy zbawieni przez wytrwałość.… Bo choć grzesznik jest usprawiedliwiony w swoim pierwszym akcie wiary; to jednak nawet wtedy, w tym akcie usprawiedliwienia, Bóg ma szacunek do wytrwałości jako wirtualnie [implikowanej] w pierwszym akcie.”

Piper dowodził:

“W ostatecznym zbawieniu na sądzie ostatecznym wiara jest potwierdzona przez uświęcający owoc, który przyniosła, a my jesteśmy zbawieni przez ten owoc i tę wiarę.”
.

---

Cel główny studium

Kazania

Podstawowym zdaniem seminarium jest nauka głoszenia kazań. Zaczyna się to od właściwej interpretacji Słowa Bożego. Drugim krokiem jest nadanie tej interpretacji właściwej formy. Trzecim jest dostarczenie tej pracy wierzącym w efektywny sposób przez moc Ducha. To umożliwia zmianę ich życia.
.

Ilustracje

Dykterie lub odpowiednie cytaty z historii kościoła mogą być zarówno ponadczasowe (ponieważ dotyczą osób, które zakończyły swój żywot) jak i świerze (ponieważ często dotyczą postaci  z jakimi zgromadzenia nie są zaznajomione). W połączeniu z Biblijnymi ilustracjami mogą mieć bardzo potężne oddziaływanie.
.

Niebezpieczeństwa

Należy się upewnić, że dykteria jest dokładna. Często historie te bywają ubarwione lub zawierają pół-prawdy, czego należy unikać. Należy także właściwie wyjaśnić historyczny kontekst aby pomóc tym ze słuchaczy, którzy nie znają tej historii. Trzeba unikać uwielbiania „bohaterów”.
.

Komentarze poprzednich generacji

Komentarze poprzednich generacji są bardzo trafne. Są również zbieżne doktrynalnie ze współczesnymi komentarzami. Historia kościoła nie jest autorytatywna. Jednakże historia kościoła to zbiór studiów Słowa Bożego wielu generacji bożych mężów na przestrzeni wieków, którzy dochodzili do wniosków na podstawie studiów Słowa zbierznych z wierzeniami współczesnego kościoła.
.

Historia doktryn

Historia kościoła częśto jest ważnym komponentem dyskusji o doktrynach.

• Natura Boga.
• Trójjedyność Boga.
• Kanon.
• Chrzest dorosłych wierzących.
• Reformacja protestancka.
• Protestancka teologia.
• Eschatologia (każdy ze znanych Ojców kościoła był premilienialistą, dopiero Klemens z Aleksandrii żyjący w latach 150-215 a.d. jawi się jako pierwszy amilenialista i ojciec hermeneutyki alegorycznej).
• Luter, Zwingli, Kalwin, Knox i inni byli bardzo zainteresowani tym, co ojcowie kościoła mieli do powiedzenia. Sam Kalwin cytował z ojców kościoła prawie tak często jak cytował Słowo Boże (samego Augystyna ponad sto razy).
• Reformacja protestancka polegała na powrocie do historii kościoła, która została opuszczona przez katolików.
  .

---

Protestantyzm a katolicyzm

Dlaczego protestanci doszli do wniosku, że historia kościoła należy do katolików?

To założenie rozwinęło się w ostatnich 100 latach. Jeszcze w XVIII i XIX wieku istnieją traktaty ukazujące,  ojcowie kościoła wierzyli w usprawiedliwienie z łaski. Przyczyną takiej opinii jest rozwój ruchu kościołów niezależnych, w których chrześcijanie ewangeliczni zostali nie tylko oddzieleni od historii kościoła w ogólnym tego słowa rozumieniu, lecz także od historii denominacji, czy też jakiejkolwiek historii. Płytkie chrześcijaństwo ewangeliczne wogóle nie interesuje się historią kościoła. Raczej kładzie nacisk na to, co nowe. Współcześni ewangelicy stawiają na oryginalność i nowoczesność aby jak najszybciej zwiększyć ilość członków, przez co skupiają się na najnowszych trendach. Historyczna ingorancja współczesnych ewangelików zostaje wykorzystana przez katolików, którzy są bardzo zainteresowani historią kościoła w celu obrony wiary, której nie da się obronić Biblijnie.

Apologetyka: Historia kościoła jest bardzo efektywnym narzędziem w obszarze obrony wiary przeciw kultom, które odnoszą się do pierwotnego objawienia jakim jest Biblia, dodając do tego nowe objawienia, np.

• Katolicyzm
• Mormonizm
• Świadkowie Jehowy
• Pentekostalizm
• Islam (bardzo zbliżony do Mormonizmu)
• Adwentyści dnia siódmego

Na podstawie nauczania Nathana Busenitza