Wyjątkowość religii Izraela – odrębność wiary Starego Testamentu, część 1

utworzone przez | wrz 21, 2023 | Egzegezy, Reformowany światopogląd, Teologia historyczna

Skąd te podobieństwa między religiami?

5 Mojż 26:18 PAN zaś oświadczył dziś, że będziesz jego szczególnym ludem, jak ci obiecał, i że masz przestrzegać wszystkich jego przykazań

Bibliści odkryli różnorodną literaturę ze starożytnego Bliskiego Wschodu, taką jak tablice prawa i ruiny budowli, w tym wielokomorowe świątynie. Podczas gdy odkrycia te zapewniają wgląd w kulturowy i literacki klimat otaczający Izrael i jego Pismo Święte, nasuwa się pytanie o podobieństwa między religiami opartymi na objawieniu a tymi opartymi na ludzkiej wyobraźni.

Skąd one się wzieły?

Po pierwsze, pogaństwo jest zepsuciem wcześniejszej, czystej religii. Kult prawdziwego Boga nie rozwinął się od animizmu do etycznego monoteizmu według schematu ewolucyjnego, lecz raczej grzech zepsuł kult prawdziwego Boga, a zatem pewne podobieństwa między pogaństwem a wiarą biblijną mogły wynikać ze wspólnej pamięci o wczesnych wydarzeniach i uzasadnionego kultu, który pozostaje w ludzkiej osobowości i kulturze.

Po drugie, narody i kultury świata, pomimo odrzucenia Boga, nie rozwinęły się niezależnie od nadzoru Jahwe. Bóg przygotował kulturowo starożytny Bliski Wschód na objawienie imienia Bożego w Izraelu. Tak więc formy, które Izrael dzielił z otaczającymi go narodami, były wytworem wspólnej opatrzności Bożej, choć w przypadku narodów zostały wypaczone przez pogaństwo.

Po trzecie, kiedy Bóg zaczął objawiać patriarchom i pierwszym pokoleniom Izraela, w jaki sposób należy Go czcić, rozsądne było zastosowanie form, które miałyby dla nich jakieś znaczenie. Tak więc chociaż formy wiary Izraela miały część wspólnych cech z wierzeniami ich pogańskich sąsiadów, istota wielbienia Jahwe, różniła się drastycznie.

Wiara Starego Testamentu miała pięć głównych cech wyróżniających.

  1. Była monoteistyczna i ekskluzywistyczna.
    .
  2. Bóg Izraela był transcendentny i samowystarczalny.
    .
  3. Chociaż Bóg jest transcendentny, nie ukrywał swojego charakteru ani woli, tak jak bogowie innych narodów.
    .
  4. Relacja Izraela z Jahwe opierała się na boskim wybraniu, w którym Bóg ustanowił w historii przymierze ze swoim ludem.
    .
  5. Wreszcie, chociaż Jahwe nakazał stosowanie rytuału w wielbieniu, brzydził się rytuałem, którego celem była manipulacja Bogiem.

W ten sposób religia biblijna zapewnia wyższy pogląd na ludzkość i wyższy pogląd na Boga, a Izrael miał być królestwem kapłanów, śpiewającym Jahwe i głoszącym Jego chwałę wśród narodów dzień po dniu.
.

Narodziny narodu

5 Mojż. 7:7 PAN umiłował was i wybrał was nie dlatego, że byliście liczniejsi od innych narodów, gdyż byliście najmniej liczni ze wszystkich narodów

Obietnica dana Abrahamowi zaowocowała powstaniem wspólnoty Izraela, która była postrzegana jako jedna całość. Jahwe, będąc ich Bogiem mógł na mocy tego prawnego przymierza wyzwolić ich z niewoli. Zachował się jak ich prawowity Wykupiciel i użył siły, aby ukarać pierworodnego faraona za to, że nie wypuścił „pierworodnego” dziecka Bożego, Izraela. Bóg oświadczył, że Izrael jest jedynym narodem, jaki zna ze wszystkich rodzin na ziemi.

Amos 3:2 Tylko was uznałem spośród wszystkich rodów ziemi, dlatego was ukarzę za wszystkie wasze nieprawości.
.
2 Mojż. 19:5-6 5. Dlatego teraz, jeśli posłuchacie mego głosu i będziecie przestrzegać mojego przymierza, będziecie moją szczególną własnością ponad wszystkie narody, bo do mnie należy cała ziemia.  6. A wy będziecie mi królestwem kapłanów i narodem świętym. To są słowa, które będziesz mówić do synów Izraela. 
.
5 Mojż. 7:6 Ty bowiem jesteś świętym ludem dla PANA, swego Boga: PAN, twój Bóg, wybrał cię, abyś był dla niego szczególnym ludem spośród wszystkich narodów, które są na ziemi. 

Następnie Bóg postanowił traktować Izrael nie tylko jako społeczeństwo patriarchalne, ale także jako naród z teokratycznym rządem, którego konstytucja opierała się na Przymierzu Prawa.

W ciągu trzech miesięcy od opuszczenia Egiptu Izrael stał się niepodległym narodem na mocy Przymierza Prawa, które zostało zawarte na górze Synaj. (Hebr. 9:19-2)

Dziesięć Przykazań stanowiło podstawę tego krajowego kodeksu, do którego dodano około 600 innych praw, przepisów i orzeczeń sądowych. To uczyniło go najobszerniejszym zbiorem praw wśród starożytnych narodów, określającym bardzo szczegółowo relacje między człowiekiem a Bogiem oraz między człowiekiem a innymi ludźmi. (2 Mojż. 31:18; 34:27, 28)

W czystej teokracji całą władzę sądowniczą, ustawodawczą i wykonawczą sprawował Jahwe.

Izaj. 33:22 PAN bowiem jest naszym sędzią, PAN naszym prawodawcą, PAN naszym królem. On nas zbawi.

Przekazał wybranemu przez siebie przedstawicielowi część uprawnień administracyjnych. Kodeks przewidywał nawet przyszłą dynastię królów,  którzy mieli reprezentować Jahwe w sprawach cywilnych, co było grzechem i nie podobało się Bogu. W ten sposób Izrael chciał upodobnić się do otaczających narodów.

1 Sam. 8:5-7 5. I powiedzieli mu: Oto zestarzałeś się, a twoi synowie nie chodzą twoimi drogami. Ustanów nam więc króla, aby nas sądził, jak to jest u wszystkich narodów. 6. Lecz Samuelowi nie podobało się to, że mówili: Daj nam króla, aby nas sądził. I modlił się Samuel do PANA. 7. Wtedy PAN powiedział do Samuela: Posłuchaj głosu tego ludu we wszystkim, co ci powiedzą, gdyż nie tobą wzgardzili, ale mną wzgardzili, abym nie królował nad nimi. 
.
1 Sam. 10:19 Lecz wy dziś odrzuciliście waszego Boga, który was wybawił od wszystkich nieszczęść i ucisków, i powiedzieliście mu: Ustanów króla nad nami…
.
1 Sam. 12:19 Wtedy cały lud powiedział do Samuela: Módl się za swoimi sługami do PANA, swego Boga, abyśmy nie pomarli. Dodaliśmy bowiem do wszystkich naszych grzechów to zło, że prosiliśmy dla siebie o króla. 

Jednakże królowie ci nie byli monarchami absolutnymi, ponieważ kapłaństwo było oddzielone od królestwa i niezależne od niego. Królowie występowali w roli przedstawicieli Jahwe i podlegali Jego wskazówkom oraz karceniu. (5 Mojż. 17:14-20; 1 Kronik 29:23; 2 Kronik 26:16-21)

Wielbienie Jahwe było najważniejszym aspektem życia i działalności narodu, a bałwochwalstwo uważano za zdradę stanu, karaną śmiercią. (5 Mojż. 4:15-19; 6:13-15; 13:1-5).

5 Mojż. 6:13-15 13. Będziesz się bał PANA, swego Boga, i będziesz mu służyć, i na jego imię przysięgać. 14. Nie pójdziecie za obcymi bogami, za bogami narodów, które są dokoła was; 15. (PAN bowiem, twój Bóg, znajdujący się pośród ciebie, jest Bogiem zazdrosnym), by nie rozpalił się gniew PANA, twego Boga, przeciw tobie i aby nie wytępił cię z powierzchni ziemi.

Święty przybytek, czyli świątynia, z przepisanymi ofiarami, był ośrodkiem kultu, a kapłaństwo zostało powołane przez Boga, aby zapewniać odpowiedzi na ważne pytania życia i śmierci poprzez Urim i Tummim. Regularnie organizowano zgromadzenia mężczyzn, kobiet i dzieci, które pomagały zachować duchowe zdrowie i jedność narodu (5 Mojż. 31:10-13)

3 Mojż. 23:2 Przemów do synów Izraela i powiedz im: Uroczyste święta PANA, które będziecie ogłaszać jako święte zgromadzenia. One są moimi uroczystymi świętami. .

Ustanowiono system sędziów nad dziesiątkami, pięćdziesiątkami, setkami i tysiącami, co pozwalało na szybkie rozpatrywanie spraw, a odwołania można było składać do Mojżesza, a następnie do Jahwe w celu podjęcia ostatecznej decyzji. (2 Mojż. 18:19-26😉

5 Mojż. 16:18 Ustanowisz sobie sędziów i urzędników we wszystkich swoich miastach, które PAN, twój Bóg, daje ci dla wszystkich waszych pokoleń, aby sądzili lud sprawiedliwym sądem.

Wojsko zostało zorganizowane z poborem siły roboczej, zgodnie z podobnym systemem liczbowym. (4 Mojż. 1:3-4, 16; 31:3-6, 14, 48).

4 Mojż. 1:3-4
.
3. Od dwudziestu lat wzwyż, wszystkich w Izraelu zdolnych do walki. Ty i Aaron policzycie ich według ich oddziałów. 4. I będzie z wami jeden mężczyzna z każdego pokolenia, głowa domu swoich ojców.

16. Ci powołani, sławni spośród zgromadzenia, byli naczelnikami pokoleń swych ojców, wodzami tysięcy w Izraelu. 

Urzędy cywilne, sądownicze i wojskowe obsadzali dziedziczni przywódcy plemion, doświadczeni, mądrzy i dyskretni starsi mężczyźni.

5 Mojż. 1:13-15 13. Wybierzcie spośród siebie mężczyzn mądrych, rozumnych i doświadczonych w waszych pokoleniach, a ja ustanowię ich waszymi przywódcami. 14. Wtedy odpowiedzieliście mi: Dobra to rzecz, którą nakazałeś uczynić. 15. I wybrałem naczelników z waszych pokoleń, mężczyzn mądrych i doświadczonych, i ustanowiłem ich waszymi zwierzchnikami: przełożonymi nad tysiącami, nad setkami, nad pięćdziesięcioma i nad dziesięcioma oraz urzędnikami dla waszych pokoleń. 

Ci starsi mężczyźni reprezentowali przed Jahwe całą społeczność Izraela i przemawiali do ludu za pośrednictwem Mojżesza.

2 Mojż. 3:15-16 15. I mówił jeszcze Bóg do Mojżesza: Tak powiesz synom Izraela: PAN, Bóg waszych ojców, Bóg Abrahama, Bóg Izaaka i Bóg Jakuba, posłał mnie do was. To jest moje imię na wieki i takim ma pozostać w pamięci po wszystkie pokolenia. 16. Idź, zgromadź starszych Izraela i mów do nich: Ukazał mi się PAN, Bóg waszych ojców, Bóg Abrahama, Izaaka i Jakuba, i powiedział: Nawiedziłem was i widziałem, co wam uczyniono w Egipcie. 

Rozpatrywali sprawy sądowe, egzekwowali przymierze Prawa, potwierdzali traktaty i wykonywali inne obowiązki pod zwierzchnictwem arcykapłana. (5 Mojż. 21:18-21; 22:15-21; 25:7-10).

Zapewniali także dowództwo wojskowe.

4 Mojż. 1:16 Ci powołani, sławni spośród zgromadzenia, byli naczelnikami pokoleń swych ojców, wodzami tysięcy w Izraelu. 

Nowe teokratyczne państwo Izrael miało scentralizowaną władzę, ale nadal utrzymywało patriarchalny układ 12 plemion. Aby zwolnić plemię Lewiego ze służby wojskowej i utrzymać liczbę plemion na poziomie 12, dokonano korekt w.w spisach. (4 Mojż. 1:49, 50; 18:20-24)

Dodatkowo pojawiła się kwestia praw pierworodnych, które zostały przyznane Józefowi, pierworodnemu Racheli, zamiast Rubenowi, pierworodnemu Lei (1 Mojż. 29:31, 32; 30:22-24). Po tych zmianach 12 plemion Izraela, które nie były plemionami Lewiego, to Ruben, Symeon, Juda, Issachar, Zabulon, Efraim, Manasses, Beniamin, Dan, Aszer, Gad i Neftali. (4 Mojż. 1:4-15)

Żaden okoliczny naród na w.w w tamtym czasie nie mógł być porównany z Izraelem co do jego struktury zarządzania i Prawa o jakie się opierał.
.

Od Synaju do Ziemi Obiecanej

Historia podróży Izraelitów z Synaju do Ziemi Obiecanej to historia wiary, buntu i dyscypliny. Kiedy dwunastu szpiegów zostało wysłanych, aby zbadać Ziemię Obiecaną, tylko dwóch wróciło z wystarczającą wiarą, aby zachęcić swoich towarzyszy Izraelitów do jej podboju.

4 Mojż. 13:30 Wtedy Kaleb uspokajał lud szemrzący przeciw Mojżeszowi i mówił: Pójdźmy i posiądźmy ziemię, bo zdołamy ją podbić

W wyniku ich braku wiary Jahwe zdecydował, że wszyscy, którzy opuścili Egipt w wieku powyżej 20 lat, umrą na pustyni, z wyjątkiem kilku wyjątków.

4 Mojż. 14:40 Nie wejdziecie do tej ziemi, którą przysiągłem dać wam na mieszkanie, z wyjątkiem Kaleba, syna Jefunnego, i Jozuego, syna Nuna

Przez następne 40 lat Izraelici wędrowali po Półwyspie Synaj, a nawet Mojżesz i Aaron zmarli przed dotarciem do Ziemi Obiecanej. W tym czasie Jahwe zaspokajał ich wszelkie potrzeby,

  • chroniąc ich przed wrogami,
  • dając im żywność, wodę
  • i kodeks sanitarny.

Pomimo tej troskliwej opieki Izraelici często szemrali i buntowali się, co prowadziło do surowych kar ze strony Jahwe. Gdy ich podróż zbliżała się do końca, Izraelici odnieśli zwycięstwo w bitwie z królami Amorytów, co pozwoliło im osiedlić się na nowym terytorium na wschód od rzeki Jordan. Zamieszkały tam plemiona Rubena, Gada i połowa Manassesa.

Żaden inny naród nie mógł poszczycić się taką opieką i karnością ze strony wyznanych bogów.

C.d.n.

Na podstawie, źródło

Zobacz w temacie

Print Friendly, PDF & Email