Życiorys
Poza wzmiankami Hieronima niewiele wiadomo o Wigilancjuszu, który urodził się około 370 a.d. w Calagurris (obecnie Saint Martory) w Akwitanii (Galia) gdzie jego ojciec prowadził gospodę na wielkiej rzymskiej drodze do Hiszpanii.
Już w młodości jego talent poznał Sulpicjusz Sewer (żyjący w latach 363 – 420 a.d. nawrócony na chrześcijaństwo prawnik, historyk i hagiograf), który posiadał dobra w tej okolicy. W 395 a.d. Sulpicjusz, który prawdopodobnie ochrzcił Wigilancjusza, wysłał go z listami do Paulina z Noli (biskup, przyjaciel Augustyna z Hippony i Hieronima ze Strydonu), gdzie spotkał się z przyjaznym przyjęciem.
Gennadiusz z Maryslii (zmarły ok. 500 a.d chrześcijański historyk) stwierdza, że był on prezbiterem w Barcelonie po 406 a.d. czyli w tym czasie musiał zostać przeniesiony do Hiszpanii.
Wigilancjusz śmiało może być nazwany prekursorem prawdziwej myśli protestanckiej na co wskazuje jego sprzeciw wobec ówczesnych pogańskich praktych jakie przeniknęły do kościoła:
- zwalczał kult świętych i męczenników
- zwalczał kult relikwii.
- występował przeciw celibatowi
- sprzeciwiał się przymusowemu ubóstwu
Zaginiony list
Wigilancjusz jest jednym z prekursorów myśli protestanckiej działającym na łonie coraz bardziej odstępczego chrześcijaństwa. Około 403 a.d. kilka lat po powrocie ze wschodu, napisał swoją słynną pracę przeciwko niektórym praktykom kościelnym, w której argumentował przeciwko oddawaniu czci relikwiom, a także przeciwko czuwaniu w bazylice męczenników, wysyłaniu jałmużny do Jeruzalem, odrzucaniu dóbr ziemskich i przypisywaniu szczególnej cnoty stanu dziwiczemu, szczególnie w przypadku duchowieństwa.
Wiedza o zawartości tego zaginionego dzieła pochodzi z Listu Hieronima, w którym sprzeciwia się stawianym postulatom:
1. Cześć nie powinna być oddawana relikwiom świętych ludzi, które są noszone wokół kościoła w kosztownych naczyniach lub jedwabnych opakowaniach i które należy pocałować, modlitwy nie powinny być ofiarowane zmarłym;
.
2. Czuwania w bazylikach męczenników są próżne, towarzyszą im skandale, rytualne osmalanie ścian, rzekome cuda itp.
.
3. Wysyłanie jałmużny do Jerozolimy lepiej przeznaczyć na ubogich w lokalnych diecezjach a nie na mnichów żyjących w krajach pogańskich
.
4. Dziewictwo posiada sztucznie zawyżoną wartość, celibat duchowieństwa jest niebiblijny
.
5. Życie monastyczne posiada znikomą wartość i jest raczej szkodliwe dla duszy
.
Przeciwnik relikwii
1 Sam. 6:5 I sporządzicie [złote] podobizny waszych wrzodów i podobizny waszych myszy, które niszczą ziemię, i oddacie chwałę Bogu Izraela. Może odejmie swoją rękę od was, waszych bogów i waszej ziemi
Wywodzący się z pogaństwa konwertyci po przejściu na chrześcijaństwo wnosili do Kościoła swoje stare nawyki. I tak skoro wcześniej udawali się do świątyń bogów i na groby herosów przynosili ze sobą wota reprezentujące chore organy oraz datki oczekując w zamian uzdrowienia (por. 1 Sam. 6:1-5). Dało to podstawy do powstania kultu relikwi zmarłych świętych, rytuałom dzięki którym spodziewano się uzyskania:
- ochrony przed nieszczęściem
- ratunku w opresji
- ustąpienia choroby
I zamiast kierować swoje prośby do Boga tzw. “chrześcijanie” odwoływali się do zmarłych ludzi, często pielgrzymując do miejsca ich pochówku, gdzie spodziewano się załatwić te pilne cielesne sprawy poprzez dotknięcie grobu. Także poprzez składanie przysiąg usiłowano kupić a przez to wymusić spełnienie oczekiwań. Zakładanym oczekiwaniem był automatyczny skutek po wykonaniu odpowiednich rytów, do których należały także kulty rozmaitych relikwii.
Chrześcijaństwo zamieniało się w bezbożną hagioterapię (od gr. ἅγιος hagios – święty i θεραπεύω therapeuo – leczyć), i warto tu dodać, że cecha ta jest obecna bardzo wyraźnie we współczesnym neo-montanizmie czyli ruchu zielonoświątkowym, gdzie głównym (jeśli nie jedynym) powodem przystąpienia do sekty jest chęć uzyskania tych czy innych profitów w życiu doczesnym.
Wigilancjusz proceder ten nazywał po imieniu: pogańskim zabobonem.
“Oto w kosztownym naczyniu umieszcza się nie wiedzieć czyje kości, pali przed nimi światło, adoruje. Kult prochu uwłacza świętości Boga, a religijność upodabnia do magii, stając się pretekstem zabobonu” – Jan Kracik, Chrześcijaństwo kontra magia, s. 63
Porażka
Początkowo biskup diecezji Exsuperius z Tuluzy zdecydowanie poparł szerzone przez Wigilancjusza poglądy. Jednakże skargi, które dotarły do Hieronima przez prezbitera Ripariusa, spowodowały jego natychmiastowe oburzenie, które wyraził w szczegółowej, bardzo emocjonalnej i niezbyt merytorycznej odpowiedzi w postaci Listu przeciw Wigilancjuszowi (LXI).
“ten gospodarz tawerny Calagurris, który zgodnie z nazwą swojej rodzinnej wioski jest Quintilianin, tylko głupi zamiast elokwentny, miesza wodę z winem.”
.
“zgyrwa filozofa nad kielichami i koi się słodkimi odmianami psalmideł, podczas gdy klepie wargi po sernikach; nie mógłby on raczyć się pieśniami Dawida i Jedutuna, Asafa i synów Korego, chyba że przy stole bankietowym. Wylałem to z większym smutkiem niż rozbawieniem, bo nie mogę się powstrzymać…”
.
“Wstyd mówić, ale są biskupi, o których mówi się, że są z nim związani w jego niegodziwości – jeśli w ogóle mogą oni być nazywani biskupami”
I chyba właśnie tutaj należy dopatrywać się porażki proponowanej reformy, która choć zasadna, została zrefutowana przez urażonego człowieka, jak się okazało, jednego z dwóch (obok Augustyna z Hippony) największych i najbardziej wpływowych teologów swoich czasów.
Wkrótce wielki wpływ Hieronima na Kościół Zachodni spowodował, że przywódcy Kościoła poparli wszystkie jego stanowiska, a Wigilancjusz stopniowo zyskał sobie złą sławę jako heretyk, chociaż jego wpływ pozostał silny przez pewien czas zarówno we Francji, jak i w Hiszpanii, jak udowodniono na drodze polemicznej Fausta z Renu.
Choć Wigilancjusza popierali główni kościelni hierarchowie to praktyki przez niego zakwestionowane panowały prawie bez kontroli aż do XVI wieku, do czasów Marcina Lutra. Czemu? Bo stanął na odcisk nie tej osobie co trzeba…
Zwyciężyła tradycja nad prawdą Pisma, zaś sam bohater zmarł około 490 a.d. pokonany przez jednego z największych i prawowiernych zarazem teologów swoich czasów.
Dziwne są wyroki Boże
Źródła: List Hieronima do Wigilancjusza LXI, Hieronima refutacja reformy Wigilancjusza
https://youtu.be/vuIx_kvxBiI
Zobacz w temacie
- Reformacja przeciw tradycji i pozabiblijnemu objawieniu
- Reformacja przeciw idolatrii
- Reformacja przeciw papiestwu
- Papież jest w piekle
- Poznaj zdrajców wiary
- Nekroświątkowcy
