Drogi czytelniku, chciałbym zabrać Cię w niesamowitą podróż, być może podróż Twojego życia. Jej celem będzie kościół wczesnochrześcijański. Spotkamy się z uczniami Apostołów, którzy siedząc u podnóżka ich stóp z zapartym tchem przysłuchiwali się głoszonej z mocą nauce, odkrywając nieskończoną łaskę, dobroć, miłosierdzie i sprawiedliwość Pana panów i Króla królów. Spotkamy się również z następcami uczniów Apostołów i zobaczymy, że przekazywana z pokolenia na pokolenie nauka apostolska nie zmieniła się, a prawdy Pisma Świętego zostały zachowane.
Poznajmy wiarę pierwszego kościoła i przekonajmy się, czy Twoja wiara jest wiarą Apostołów. Zapnijmy pasy. Czas w drogę!
Spis treści
Totalna Deprawacja
Pierwszy kościół wierzył, że w wyniku upadku człowieka każda osoba rodzi się w niewoli grzechu i bez działania nieodpartej łaski, pozostaje całkowicie niezdolna do wyboru sprawiedliwości i dobra, w wyniku czego zawsze wybiera niesprawiedliwość i zło. Dlatego też człowiek w stanie naturalnym, nie ma możliwości, aby wybrać służbę Bogu i posłuszeństwo wobec Jego panowania, którego zasady wyraża prawo Boże. Zatem wszelkie „dobre uczynki”, jakie osoba nieodrodzona podejmuje, są w rzeczywistości złe, grzeszne i podyktowane chęcią osiągnięcia korzyści własnej.
.
Barnaba (A.D. 70)
„Naucz się: zanim uwierzyliśmy w Boga, siedlisko naszego serca było zdeprawowane i bezsilne.”
.
Ignacy z Anthiochii (A.D. 110)
„Ci, którzy są cieleśni nie mogą czynić rzeczy duchowych… nie mogą też niewierzący czynić dzieł wiary.”
.
Justyn Męczennik (A.D. 150)
„Ludzkość przez Adama popadła w śmierć, i zwiedzenie węża; rodzimy się grzesznikami… Żadne dobro w nas nie mieszka.”
„Bo ani dzięki naturze, ani ludzkiemu zrozumieniu nie jest możliwe aby posiadł wiedzę rzeczy tak wspaniałych i świętych, lecz tylko dzięki Boskiemu Duchowi.”
„Z samy siebie jest niemożliwym wejść do królestwa Bożego.”
„To On przekonał nas o niemożliwości naszej natury do pozyskania życia.”
„Wolna wola zniszczyła nas; my, będąc wolnymi, staliśmy się niewolnikami i zaprzedani naszym grzechom.”
„Przygnieceni przez grzech, nie możemy wznieść się do góry w stronę Boga; jesteśmy jak ptaki, które mają skrzydła, lecz nie mogą latać.”
.
Klemens z Aleksandrii (A.D. 190)
„Dusza bez udziału szczególnej łaski nie może się podnieść ani latać, ani być podniesioną powyżej rzeczy, które są w górze.”
.
Orygen
„Nasza wolna wola… czy też ludzka natura nie wystarcza aby szukać Boga w jakikolwiek sposób.”
.
Euzebiusz (A.D. 330)
„Swoboda naszej woli do wybierania rzeczy dobrych jest zniszczona.”
.
Augustyn (A.D. 370)
„Jeśli zatem są oni sługami grzechu (2 Kor. 3:17) czemuż to chwalą się wolną wolą?”
„O człowiecze! Naucz się z przykazania co powinieneś zrobić; naucz się z karcenia, że to twoja własna wina iż nie masz mocy.”
„Niech ludzki wysiłek, który zginął w Adamie, będzie cicho, i niech łaska Boga króluje przez Jezusa Chrystusa.”
„Co Bóg obiecuje, my sami przez wolną wolę nie czynimy, lecz On sam poprzez łaskę w nas.”
„Ludzie trudzą się by znaleźć we własnej woli coś, co należy do nas, a nie do Boga; jak mogą to znaleźć, nie mam pojęcia.”
.
Oparcie w Słowie Bożym tutaj
.
Usilna i bezwarunkowa elekcja
Wcześni chrześcijanie wierzyli w bezwarunkową łaskę, opisującą dzieła i motywy Boga w wiecznej przeszłości, przed stworzeniem świata, gdzie przeznaczył niektórych ludzi do otrzymania zbawienia, nazwał ich wybranymi, podczas gdy pozostałych zostawił samym sobie aby pogrążali się w grzechu oraz otrzymali zasłużoną karę, wieczne potępienie za ich przestępstwa Bożego Prawa. Bóg dokonał tego wyboru ze względu na swoje nigdzie nie objawione cele, uczynił niezależnie od stanu i sytuacji w jakiej konkretna osoba się znajduje.
.
Klemens z Rzymu (A.D. 69)
„Dlatego też zbliżmy się do Niego w świętości duszy, wznosząc do Niego czyste i nieskalane ręce, z miłością w stronę naszego łagodnego i współczującego Ojca gdyż On nas uczynił wybraną częścią dla siebie.”
„Widząc, że jesteśmy szczególnie wybraną częścią przez Świętego Boga, czyńmy wszystko co należy do naszej świętości.”
„Wydano deklaracje błogosławieństwa nad tymy, którzy zostali wybrani przez Boga, za pośrednictwem Jezusa Chrystusa, naszego Pana.”
„Jezus Chrystus jest nadzieją wybranych.”
.
Barnaba (A.D. 70)
„Jesteśmy wybrani do nadziei, przez Boga oddani wierze, wyznaczeni do zbawienia.”
.
Ignacy z Antiochii
„Do przeznaczonych przed wszystkimi wiekami, to jest, zanim świat się zaczął, zjednoczonych i wybranych w prawdziwym płomiennym uczuciu, przez wieczną wolę Ojca.”
.
Justyn Męczennik
We wszystkich tych dyskursach przywiodłem wszystkie moje dowody pochodzące ze twoich własnych świętych i proroczych pism, mając nadzieję, że niektórzy z was mogą być znalezieni w liczbie tych, którzy przez łaskę pochodzą od Pana Zastępów, zostali pozostawieni czy też oddzieleni do wiecznego zbawienia.”
.
Irenaeus (A.D. 198)
„Bóg ograniczył liczbę tych, o których zdecydwał sam, tych wszystkich którzy są zapisani, czy też wyznaczeni do wiecznego życia.”
„Będąc przeznaczonymi zaiste wedle miłości Ojca, abyśmy mogli należeć do Niego na wieki.”
.
Klemens z Aleksandrii (A.D. 190)
„Przez wiarę wybrani przez Boga są zbawieni. Pokolenie szukających Boga to wybrana nacja, nie (ziemskie) miejsce, lecz zgromadzenie wybranych, które ja nazywam Kościołem.”
„Gdyby każda osoba znała prawde, wszyscy wskoczyliby na drogę, i nie byłoby elekcji.”
„Wy jesteście tymi, którzy są wybrani spomiędzy ludzi i jako ci, którzy są przeznaczeni spomiędzy ludzi i w Jego wybranym czasie powołani, prawowierni, i wybrani, ci, którzy przed założeniem świata są poznani intymnie przez Boga do wiary; to jest, którzy są wyznaczeni prez Niego do wiary, wyrośnijcie ponad niemowlęctwo.”..
.
Cyprian (A.D. 250)
„To jest zatem przeznaczenie, którego wiernie i pokornie nauczamy.”
.
Ambroży z Milanu (A.D. 380)
„W przeznaczeniu Kościół Boga zawsze istniał.”.
.
Augustyn (A.D. 380)
„Tu z pewnością nie ma miejsca na próżny argument tych, którzy bronią przedwiedzy Bożej przeciw łasce Bożej, i odpowiednio utrzymują, że zostaliśmy wybrani przed założeniem świata, ponieważ Bóg przewidział, że będziemy dobrzy, a nie że On sam uczyni nas dobrymi. To nie jest język tego, który powiedział: Nie wy mnie wybraliście, lecz ja was wybrałem.”(Jan 15:16)
.
Teodoret z Cyru (A.D. 386 – 466)
„Nie na podstawie uczynków naszych, lecz według postanowienia swojego i łaski” (2 Tym 1:9). Powołał nas, nie zważając na nasze życie, lecz czyniąc to wyłącznie ze względu na swoją miłosierną dobroć. (gr. Κεκληκε δε ημάς, ουκ εις τον ημετερον αποβλεφας βίον, αλλα δια μονην φιλανθρωπίαν). – Komentarz do 2 Listu św. Pawła do Tymoteusza 1,9B – Migne, PG 82:836A
.
Oparcie w Słowie Bożym tutaj.
.
Limitowane odkupienie
Pierwsi chrześcijanie wierzyli w ograniczone odkupienie zwane też konkretnym odkupieniem. Wierzyli, że pomimo iż śmierć Chrystusa jest wystarczająca do zbawienia całego świata, to intencją Boga Ojca jest to, aby to odkupienie działało wyłącznie na wybranych, doprowadzając ich do zbawienia bez możliwości odpadnięcia od wiary.
.
Barnaba (A.D. 70)
„[Chrsytus mówi] Widzę, że zatem ofiaruję Moje ciało za grzechy nowego ludu.”
.
Klemens Rzymski (A.D. 96)
“Przyjmijcie naszą radę, a nie będziecie tego żałowali. Jak prawdą jest, że żyje Bóg, żyje Pan Jezus Chrystus i Duch Święty, wspólna wiara i nadzieja wszystkich wybranych, tak kto w pokorze, w gorliwej dobroci i bez oglądania się za siebie wypełnia dane nam przez Boga przykazania i zalecenia, ten z pewnością znajdzie swoje miejsce i zostanie zaliczony do tych, których Jezus Chrystus odkupił. Jemu chwała na wieki wieków. Amen” – 1 List Klemensa Rzymskiego do Koryntian 53
.
Justyn Męczennik (A.D. 150)
„On zniósł cierpienia za tych ludzi, których dusze są (rzeczywiście)oczyszczone z wszelkiej nieprawości.”
„Jak Jakub, służył Labanowi w zamian za bydło cętkowane, ułomne, tak Chrystus służył aż do krzyża za ludzi każdego rodzaju, wielu rozmaitych kształtów, odkupując ich Swoją krwią i tajemnicą krzyża.”
.
Irenaeus (A.D. 180)
„Przyszedł by zbawić wszystkich, wszystkich powiadam, którzy przez Niego są narodzeni na nowo Bogu, niemowlęta i maluczkich, i dzieci, I młodzieńców, i starców.”
„Jezus jest Zbawicielem tych, którzy wierzą; lecz Panem tych, którzy nie wierzą. Dlatego Chrystus jest przedstawiany w znoszonej ewangelii.”
„Obiecuje Swoje życie jako okup za wielu.”
.
Tertullian (A.D. 200)
„Chrystus umarł dla zbawienia Swego ludu.”
„Chrystus umarł za swój kościół.”
.
Cyprian (A.D. 250)
„Wszystkie owce, które Chrystus wyszukał Swoją krwią i cierpieniem są zbawione.”
„Tylko ten, kto zostanie znaleziony w Tej Krwi, i ze znamieniem Chrystusa uniknie kary.”
„On ocalił wierzących za cenę Swojej własnej krwi.”
„Niech boi się ten, kto nie jest zaliczony w poczet mających udział w krzyżu i cierpieniu Chrystusa.”
.
Laktantius (A.D. 320)
„On cierpiał i został zabity dla zbawienia wielu ludzi.”
„Który wycierpiał śmierć za nas, uczynił nas dziedzicami wiecznego królestwa, który odrzucił i wydziedziczył naród Żydowski.”
„Wyciągnął Swe ręce ze współczuciem i zmierzył świat, aby móc w odpowiednim czasie pokazać, że wielki lud, zebrany z wszystkich języków i plemion wejdzie pod Jego skrzydła, i otrzyma największy i wzniosły znak.”
.
Euzebiusz (A.D. 330)
„Do czegóż to słowo MY się odnosi, jeśli nie do tych, którzy wierzą w Niego? Bo tym, którzy w Niego nie wierzą, jest on autorem ich ognia i palenia. Powód przyjścia Chrystusa jest odkupienie tych, którzy mieli być przez Niego zbawieni.”
.
Juliusz (A.D. 350)
„Syn Boży, poprzez przelanie Jego drogocennej krwi, odkupił swych oddzielonych; są oni uratowani krwią Chrystusa.”
.
Hilarion (A.D. 363)
„Pozostanie On przed obliczem Boga na zawsze, biorąc ze Sobą wszystkich tych, których On odkupił do królestwa niebios, i współdziedziców wieczności, ratując ich jako królestwo Boga Ojca.”
.
Ambroży (A.D. 380)
„Przed założeniem świata, było Bożą wolą, aby Chrystus cierpiał za nasze zbawienie.”
„Czy może potępić tych, których wykupił od śmierci, którym ofiarował samego Siebie, których życie przez Niego znanych jest nagrodą za Jego własną śmierć?”
.
Pacian (A.D. 380)
„Więcej, On nie pozwoli zbawionemu aby został zniszczony, ani też On nie odrzuci tych, których On odkupił za wielką cenę.”
.
Epifaniusz (A.D. 390)
„Jeśliś zbawiony… i jeśli jesteś wykupiony krwią, a są przecież tacy, którzy tą krwią nie są wykupieni, O Manesie, ponieważ zapierasz się tej krwi.”
„On dał Swoje życie za Swoje własne owce.”
.
Hieronim (A.D. 390)
„Chrtystus jest poświęcony dla zbawienia wierzących.”
„Nie wszyscy są odkupieni, gdyż nie wszyscy będą zbawieni, lecz tylko resztka.”
„Wszyscy, którzy są odkupieni i uratowani przez Twoją krew, wrócą do Syjonu, który Tyś przygotował dla Siebie przez Twoją własną krew.”
„Chrystus przyszedł aby odkupić Syjon Swoją krwią. Lecz abyśmy nie myśleli, że wszyscy są Syjonem, albo że każdy jest Syjonem, ten jest prawdziwie odkupiony przez Pana, którzy są odkupieni przez krew Chrystusa tworzą kościół.”
„Nie dał On Swego życia za każdego człowieka, ale za wielu, to jest, za tych, którzy uwierzą.”
.
Augustyn (A.D. 370)
W swoim komentarzu do Ewangelii Jana, odnosząc się do słów Jezusa: “Ale wy nie wierzycie, bo nie jesteście z owiec moich.” (J 10:26) Augustyn pisze o ludziach, którzy będąc przeznaczeni na wieczną zgubę, nie zostali nabyci krwią Jezusa:
“Żydzi jako o coś ważnego Chrystus pytali i gdyby powiedział: Jestem Chrystusem i według tego, co o Nim wiedzieli, czyli iż tylko z rodu Dawida będzie pochodził, to będą Go mogli oczerniać, iż przywłaszcza sobie godność królewską. Donioślejszą dał im odpowiedź. Oni chcieli go za to oczernić, iż nazwał się synem Dawida. On zaś im odpowiedział, że jest Synem Boga. A w jaki sposób? Posłuchajcie. „Odpowiedział im Jezus: Mówię wam, a nie wierzycie. Czyny, które wykonuję w imię Ojca mego, świadczą o mnie, ale wy nie wierzycie, bo nie jesteście z owiec moich.” (Jan 10:25-26)
Już poprzednio uczyłem was (Homilia 45.9), które to są owce; bądźcie więc owcami. Stają się owcami, wierząc, są owcami, idąc za pasterzem; są owcami, nie gardząc swym Odkupicielem; są owcami, wchodząc przez bramę; są owcami, wychodząc i znajdując pastwiska; są owcami, zażywając wiecznego życia. Dlatego więc im powiedział: „Nie jesteście z owiec moich.” Bo wiedział, iż na wieczną zgubę są przeznaczeni, a nie za cenę Jego krwi nabyci dla wiecznego życia.”
.
Teodoret z Cyru (A.D. 386 – 466)
“On nie popełnił żadnego grzechu, ani też nie znaleziono zdrady w jego ustach”. Należy oczywiście zauważyć, że poniósł on grzechy wielu, nie wszystkich: nie wszyscy przyszli do wiary, więc on usunął grzechy tylko wierzących”.
.
Izydor z Sewilli (A.D. 560 – 636) o podwójnej predestynacji:
“Dwojakie jest przeznaczenie, czy to wybranych (electorum) na wieczny odpoczynek, czy to odrzuconych (reproborum) na wieczną śmierć. Dzieje się tak na mocy wyroku Bożego, który sprawia, że rzeczy niebiańskie i związane z życiem wewnętrznym zawsze pociągają za sobą wybranych, jak też, opuszczając odrzuconych, pozwala, by zawsze nęciły ich sprawy niższe, związane ze światem zewnętrznym.” – Sentencje, Księga II.6.1, Migne PL83: 606A
Guido Stucco w dość szczegółowy sposób omawiając poglądy Izydora na temat predestynacji (w szczególności fragment z Sentencji II.6) potwierdza jej dualność, ale i niesymetryczność (God’s Eternal Gift: a History of the Catholic Doctrine of Predestination from Augustine to the Renaissance, Xlibris 2009, str. 143 – 151).
.
Oparcie w Słowie Bożym tutaj
.
I nieodparta łaska
W Kościele Apostolskim wierzono w łaskę, której nie można się oprzeć, rozumianej jako determinujący dar Boga. Wierzono, że człowiek nie ma żadnego udziału w pierwotnym nawróceniu; dopiero nowa, odnowiona wola współdziała z Duchem Świętym w jego dalszym działaniu.
.
Barnaba (A.D. 70)
„Bóg daje nam upamiętanie, wprowadzając nas do niezniszczalnej świątyni.”
.
Ignacy z Antiochii
„Módl się o nich, aby jeśli to możliwe mogli się upamiętać, co jest bardzo trudne; ale Jezus Chrystus, nasze prawdziwe życie, ma moc to uczynić.”
.
Justyn Męczennik (A.D. 150)
„Przekonując nas jakiś czas przedtem o niemożliwości naszej natury do pozyskania życia, ukazał nam Zbawiciela, który może ich zbawić, bo w innym przypadku jest niemożliwym aby byli zbawieni.”
„Wolna wolna nas zniszczyła; jesteśmy zaprzedani grzechowi.”
.
Irenaeus (A.D. 180)
„Nie z nas samych, lecz z Boga jest błogosławieństwo naszego zbawienia.”
„Człowiek, będący wcześniej uprowadzonym w niewolę, jest wyrwany z mocy władcy, według łaski Boga Ojca, i odrodzony, Ojciec daje zbawienie przez Słowo; to jest przez Chrystusa; żeby wielu przez próby nauczyło się, że nie z samych siebie, lecz dzięku Bożemu darowi otrzymuje nieśmiertelność.”
.
Tertullian (A.D. 200)
„Czy myślicie, o ludzie, że moglibyśmy kiedykolwiek zrozumieć Pismo, jeślibyśmy nie otrzymali łaski do zrozumienia wszystkiego dzięki woli Tego, którego wola zawsze się spełnia?”
„Lecz jest oczywistym, że (wiera) nie jest wam dana przez Boga, ponieważ nie chcecie przypisać tego tylko Jemu.”
.
Cyprian (A.D. 250)
„Cokolwiek, za co możecie być wdzięczni, nie może być przypisane ludzkiej mocy, ale to Boży dar. Wszystko jest z Boga, powiadam, wszystko jest z Boga co uczynić możemy, Tak, niczym nie możemy się szczycić, gdyż nic do nas nie należy.”
.
Arnobius (A.D. 303)
„Pokładacie zbawienie waszych dusz w was samych, i ufność, że możecie być uczynieni bogami przez wasze wewnętrzne starania, a jednak nie jest w naszej mocy osiągnąć rzeczy w górze.”
.
Laktantius (A.D. 320)
„Zwycięstwo leży w woli Bożej, nie w naszej. Przezwyciężyć nie leży w naszej mocy.”
.
Atanazy (A.D. 350)
„Wiara nie z nas pochodzi, ani nie jest w naszej mocy, lecz w mocy Ducha, który jest w nas, i nas zamieszkuje.”
.
Hieronim (A.D. 390)
„Oto główna sprawiedliwość człowieka, uznać, że jakakolwiek posiadana przez niego moc nie jest z niego, ale to Pan ją daje.”
„Patrzcie jak wielka jest pomoc Boga i jak wątły stan człowieka, że nie możemy żadną siłą tego dokonać, aby się upamiętać, o ile Pan pierwszy nas nie nawróci.”
„Gdy (Jezus) mówi, Nikt nie przychodzi do Mnie, łamie dumną swobodę wolnej woli; gdyż człowiek nie może niczego pragnąć, i na próżno się stara.”
„Gdzież jest próżna chwała wolnej woli?”
„Modlimy się na próżno, jeśli to nasza własna wola. Czemu ludzie modlą się do Pana o to, co leży w mocy ich wolnej woli?”
.
Augustyn (A.D. 370)
„Wiara sama w sobie może być przypisana tylko Bogu.”
„Wiara jest darem. Jednak tamci ludzie przypisują wiarę wolnej woli, zatem łaska przypisana do wiary staje się nie darmowym darem, lecz długiem. Muszą zaprzestać tych twierdzeń.”
.
Oparcie w Słowie Bożym tutaj.
.
Przetrwanie świętych
Pierwsi chrześcianie wierzyli również, że ludzie Boży wytrwają do końca i nie będą zgubieni. Wcześniej poznani są przeznaczeni, przeznaczeni są powołani, powołani są usprawiedliwieni, a usprawiedliwieni są uwielbieni. Nikt z tej grupy nie jest zgubiony. Należeć do tej grupy oznacza być wiecznie bezpiecznym.
.
Klemens z Rzymu (A.D. 69)
„Jest wolą Bożą aby wszyscy, których On miłuje mieli udział w upamiętaniu, a przez to nie zginęli z niewierzącymi i zatwardziałymi. Ustanowił to Swą wszechmocną wolą. Lecz jeśli ktokolwiek z tych, którzy są w Bożej woli, miałby uczestniczyć w łasce i upamiętaniu, miałby potem zginąć, gdziż byłaby Jego wszechmocna wola?”
.
Klemens z Aleksandrii (A.D. 190)
„Lecz taka dusza (chrześcijanina) nigdy nie, w żadnym czasie nie będzie oddzielona od Boga.”
„Wiara, powiadam, jest czymś Boskim, które nie da się wyrwać przez jakąkolwiek ludzką przyjaźń, ani rozwiążać przez obecny starch.”
.
Tertullian
„Broń Boże abyśmy mieli wierzyć, że dusza któregokolwiek świętego miałaby być utopiona przez diabła. Co z Boga jest, nigdy zgaszonym być nie może.”
.
Augustyn
„Z tychże to wierzących nikt nie zginie, ponieważ wszyscy zostali wybrani. I zostali wybrani ponieważ byli powołani zgodnie z celem – tym celem, jednakże, który nie z nich samych, lecz z Boga jest.”
„Posłuszeństwo zatem jest darem Bożym.”
„Zaiste nie jesteśmy w stanie zaprzeczyć, że wytrwanie w dobrze, które dociera aż do końca, jest także wielkim darem Boga.”
.
Oparcie w Słowie Bożym tutaj.
.
Podsumowanie
Jak widzimy wszystkie powyższe doktryny to wierzenia pierwszych chrześcijan. Wszystkie zostały potwierdzone w 529 roku na synodzie w Orange.
Niestety od IX wieku obserwujemy całkowity upadek chrześcijaństwa a prawdy te zostały utracone. Wraz z zabronieniem działalności ikonoklastom, ustanowieniem panowania Vicariusa Filii Dei i wprowadzeniem semipelagianizmu wieki ciemne ogarnęły kościół, który przestał głosić zbawienie z łaski, zamieniając prawdę ewangelii na ludzką naukę zbawieniu z uczynków.
Jednak Bóg czuwał nad wybranymi i wraz z nastaniem reformacji zapoczątkowanej w Wittenberdze 31 października 1517 roku przez Marcina Lutra, kościół zwrócił się ponownie do Pisma Świętego jako jedynego źródła prawdy o Bogu, odrzucając tym samym tradycje, wizje, sny, proroctwa i objawienia.
Inny wielki reformator ponownie odkrył wszystkie pięć doktryn łaski, w jakie wierzył Wczesnochrześcijański Kościół Apostolski. Człowiek ten nazywał się Jan Kalwin.
Zobacz w temacie
Zobacz w temacie
- Totalna deprawacja
- Usilna i bezwarunkowa elekcja
- Limitowane odkupienie
- I nieodparta łaska
- Przetrwanie świętych
- Czy wczesny kościół wierzył w doktryny łaski?
- Doktryny łaski u Ojców Kościoła
- Ojcowie Kościoła o usprawiedliwieniu przez wiarę
- Synod w Orange – „Kalwinizm” w 529 roku?
- Wczesnochrześcijańskie doktryny łaski