Trzy fatalnie przetłumaczone wersety, część 3

utworzone przez | wrz 3, 2020 | Chrześcijańska moralność, Egzegezy

Przypomnienie

Oto ostatni z trzech wersetów omawianych w cyklu egzegezy powszechnie znanych wersetów, które są fatalnie przetłumaczone w polskich Bibliach.

Pierwszym omawianym wersetem był Hebr. 13:7 Pamiętajcie o swoich przywódcach, którzy głosili wam słowo Boże, i rozważając koniec ich życia, naśladujcie ich wiarę. ”Koniec ich życia” oznacza w tym wersecie aktualne dokonania życia; wynik/ rezultat postępowania pastorów (więcej tutaj)

Drugim z wersetów omawianych w cyklu był Kol. 3:20 Dzieci, bądźcie posłuszne rodzicom we wszystkim, to bowiem podoba się Panu. gdzie słowo ”posłuszne” odnosi się do dzieci przebywających pod nadzorem rodziców, ponieważ mieszkają w ich domu. (więcej tutaj)

A teraz czas na wyjaśnienie znaczenia ostatniego z trzech wersetów.

Kwestia wdzięczności

1 Tes. 5:18 Za wszystko dziękujcie; taka jest bowiem wola Boża w Chrystusie …

W Biblii tematy tworzą ze sobą pary na zasadzie kontrastu. Dobro kontrastuje ze złem, miłość Jezusa kontrastuje ze straszną śmiercią jaką poniósł na krzyżu. Powyższy werset bardzo szybko wzbudzi niepohamowane pytania:

  • czy Bóg jest sprawiedliwy?
  • czy Chrześcijanin ma obowiązek uwielbiać Boga i dziękować Jemu za choroby, nieszczęścia czy za niesprawiedliwość?

Cierpienie to ogromna cześć doświadczeń z jakimi wzmaga się człowiek. Można zgodzić się że, cierpienia nie da się wyeliminować w całości. Kwestia podejścia do sensu cierpienia oraz wdzięczności Bogu to dwa motywy wytłoczone na tej samej monecie; nie da się ich rozdzielić bez morderstwa własnego intelektu jeśli nie zbadamy co naprawdę mówi 1 Tesaloniczan 5:18.

Jednakże uważnego czytelnika zaskoczy rozbieżność w polskich przekładach Słowa Bożego. Niektóre bowiem tektsty nauczają, aby za wszystko dziękować, inne natomiast aby dziękować we wszystkim. [1]

Nowa Biblia Gdańska
We wszystkim dziękujcie – bo to jest dla was wolą Boga w Jezusie Chrystusie.
.
Biblia Brzeska
We wszytkim dziękujcie, abowiem tać jest wola Boża przez Jezusa Krystusa przeciwko wam.
.
Biblia Gdańska
Za wszystko dziękujcie; albowiem tać jest wola Boża w Chrystusie Jezusie przeciwko wam.
.
Biblia Tysiąclecia
W każdym położeniu dziękujcie, taka jest bowiem wola Boża w Jezusie Chrystusie względem was.
.
Biblia Warszawska
Za wszystko dziękujcie; taka jest bowiem wola Boża w Chrystusie Jezusie względem was.
.
Biblia Jakuba Wujka
We wszytkim dziękujcie, abowiem ta jest wola Boża w Chrystusie Jezusie ku wam wszytkim.
.
Biblia Przekład Toruński
We wszystkim dziękujcie; bo taka jest wola Boga w Chrystusie Jezusie wobec was.
.
Uwspółcześniona Biblia Gdańska
Za wszystko dziękujcie. Taka jest bowiem wola Boga w Chrystusie Jezusie względem was.

Niektóre polskie tłumaczenia są po prostu fatalne w tym miejscu.
.

Analiza tekstu oryginalnego

Wystarczy sprawdzić tekst oryginalny aby zobaczyć, że autorską intencją jest dziękowanie we wszystkim czyli w każdej sytucji. [2]

ἐν παντὶ εὐχαριστεῖτε  en panti eucharisteite – we wszystkim dziękujcie.

W języku greckim wyraźnie widzimy różnicę między ἐν παντὶ en panti (we wszystkim) a ἐπὶ πᾶσιν epi pasin (za wszystko), frazie, którą  znajdziemy w tekście Łukasza czy też ὑπὲρ πάντων hyper panton (za wszystko) w Efezjan

Łuk. 2:20 I wrócili pasterze, wielbiąc i chwaląc Boga za wszystko (ἐπὶ πᾶσιν dosł. na wszystko czyli na podstawie wszystkiego), co słyszeli i widzieli.
.
Efez. 5:20 Dziękując zawsze za wszystko (ὑπὲρπάντων hyper panton dosł. w imieniu wszystkiego czyli za wszystko) Bogu i Ojcu w imię naszego Pana Jezusa Chrystusa

  • Przyimek ἐπὶ epi oznacza dosłownie na i w połączeniu z wyrazem w celowniku oznacza na podstawie.
  • Przyimek ὑπὲρ hiper dosłownie oznacza nad jednakże jeśli połączony jest z wyrazem w dopełniaczu rozumie się jako w imieniu
  • Przyimek ἐν en oznacza po prostu stan bycia w czymś czyli w,  np. w środku

Graficzna reprezentacja przyimków

Więcej o greckich przyimkach tutaj

Obcojęzyczne tłumaczenia

Tłumacze w innych językach nie mieli z tym słowem problemu; oto przykłady po angielsku. [3]

New International Version
give thanks in all circumstances; for this is God’s will for you in Christ Jesus.
.
New Living Translation
Be thankful in all circumstances, for this is God’s will for you who belong to Christ Jesus.
.
English Standard Version
give thanks in all circumstances; for this is the will of God in Christ Jesus for you.
.
Berean Study Bible
Give thanks in every circumstance, for this is God’s will for you in Christ Jesus. 

Zobaczmy jeszcze ten werset w kilku innych językach;

Joruba
Zawsze bądź wdzięczny w każdej sytuacji, w której się znajdziesz; bo taka jest wola Boża w Chrystusie Jezusie względem was.

Ẹ máa dúpẹ́ nígbà gbogbo nínú ipòkípò tí o wù kí ẹ wà; nítorí pé, èyí ni ìfẹ́ Ọlọ́run fún yin nínú Kristi Jesu nítòótọ́.(BYO – Yoruba Bible)  [4]

oraz

Czeski
Bądźcie we wszystkich okolicznościach wdzięczni, bo taka jest wola Boża względem was w Chrystusie Jezusie.

Za všech okolností buďte vděční, neboť to je Boží vůle pro vás v Kristu Ježíši.    [5]

oraz

Fiński
Dziękuję w każdym stanie. Taka jest bowiem wola Boża w Chrystusie Jezusie względem ciebie.

Kiittäkää joka tilassa. Sillä se on Jumalan tahto teihin nähden Kristuksessa Jeesuksessa.  [6]

Nie za wszystko lecz we wszystkim, w każdej sytuacji, tak tłumaczą tekst oryginalny w innych językach.
.

Zamieszanie polskich tłumaczeń

Zobaczmy możliwość pomocy jaka jest dostępna w języku polskim. Po wpisaniu w wyszukiwarkę zapytania pojawia się lista  dobrze znanych w Polsce pastorów. Jest to jednak raczej źródło dezinformacji czy informacyjnego szumu niż wyjaśnienie tego,  co naprawdę napisane jest w Biblii.
.

Tłumacz Wilkersona

Na początek konstrukt językowy zrobiony na polskiej stronie Dawida Wilkersona:

“Czy potrafisz zaufać, że Bóg wykonuje doskonałe dzieło w tobie w każdych okolicznościach? (…). Podobnie uczy Paweł, „We wszystkim dziękujcie; taka jest bowiem wola Boża w Chrystusie Jezusie względem was” (1 Tes. 5:18). [7]

W ewidentny sposób tłumacz użył cytatu Dawida Wilkersona, który referuje do angielskiej Biblii, natomiast werset został wklejony z Biblii w języku polskim. Słowo kluczowe po angielsku jest dość luźno reprezentowane przez polski werset i stwarza wrażenie, że tłumacz nie kwapił się przeczytać co napisał.
.

Pastor Henryk Hukisz

Oto kolejny przykład. Henryk Hukisz jako wieloletni pastor w USA powinien mieć doświadczenie w harmonizacji różnic pomiędzy tłumaczeniami Słowa Bożego. Jego wpis jest jednak wprowadzeniem większego chaosu, niż wyjaśnieniem czegokolwiek w tym temacie. Oto co napisał  Hukisz;

”Nie wiem, czy potrafimy to zrozumieć bez udziału Ducha Świętego, który wypełniając nasze serca, sprawia, że będziemy mogli dziękować „zawsze za wszystko Bogu i Ojcu w imieniu Pana naszego, Jezusa Chrystusa” (Efez. 5:20). Tylko wówczas będziemy zdolni zrozumieć wielką prawdę zawartą w słowach: „Nie troszczcie się o nic, ale we wszystkim w modlitwie i błaganiach z dziękczynieniem powierzcie prośby wasze Bogu” (Filip. 4:6). Jeśli w naszych sercach zabraknie słów wdzięczności Bogu za wszystko, wówczas zamiast słowa „Dziękuję” będziemy zadawać pytanie „Dlaczego?”.”  [8]

Z pozoru piękne słowa nie zaczepiają tak ważnej kwestii jak harmonizacja 1 Tesaloniczan 5:18 z wymienionymi przez pastora wersetami. O ile bowiem tekst Efezjan naucza o dziękowaniu za wszystko co dobre i co zarazem pochodzi od Boga, to tekst Filipian odnosi nas do trudności, prześladowań i czasu próby i dziękczynienia za możliwość ich przezwyciężenia (taka postawa czyni człowieka odpornym na zło ponieważ myśli ma skupione na Bogu!).

Pierwszy tekst naucza wdzięczności za rzeczy zgotowane przez Boga, drugi wdzięczności za Bożą pomoc w czasie złym. Słowo Boże nie przeczy sobie, ale wzajemnie się uzupełnia. Za grzech, tak obecny w naszych życiach przecież Bogu nie dziękujemy lecz prosimy o wybaczenie i to właśnie jest przyczyną naszej wdzięczności, podobnie nie dziękujemy za śmierć ojca czy matki a nawet dziecka, lecz raczej za moc wytrwania w bólu. Tego Henryk Hukisz zdaje się nie rozróżniać i wrzuca wszystkie teksty o wdzięczności do jednego worka. I jak przystało na lip service (czcze słowa) pomimo sześciu lat od zadania pytania z prośbą o wyjaśnienie kwestia nie została wyjaśniona.

Ten rodzaj fałszywego argumentu został właśnie użyty w debacie przez Michaela Browna przeciw Jamesowi White (motyw od 1:16:48)

.

Prezbiter Michał Hydzik

Godnym odnotowania jest rozważanie nieżyjącego już prezbitera Michała Hydzika. Choć należał on do ruchu znanego ze złej egzegezy oraz dominacji stanów emocjonalnych nad rozumem, mimo wszystko tekst Listu do Tesaloniczan interpretuje nad wyraz prawidłowo:

”Piszę o tym dlatego, ponieważ powyższy nakaz dziękowania za wszystko, zdaje się być dość niezgrabnym tłumaczeniem. Bo czy rzeczywiście dziękować za wszystko było by właściwe? Pozwolę sobie postawić kilka pytań: czy byłoby właściwe i zrozumiałe dla słuchających, dziękować na pogrzebie za śmierć osoby zmarłej? Jak byłoby to odebrane przez obecnych na pogrzebie?
.
Zapewne niektórzy doszli by do wniosku, że czekaliśmy na tę śmierć i teraz ciesząc się, że nastąpiła, dziękujemy. Nie, nie była by to właściwa postawa, zwłaszcza dla osób niewierzących. Czy było by to na miejscu, gdybyśmy dziękowali za tragedię jaka wydarzyła się naszym sąsiadom np. wypadek samochodowy, śmierć dziecka…?
.
Bardziej logiczne zdaje się więc być współczesne tłumaczenie, które brzmi: W każdej sytuacji dziękujcie… albo we wszystkich okolicznościach dziękujcie….
.
Nie dziękujemy wówczas za tragiczne, nieszczęśliwe wydarzenie, ale i w tej sytuacji nie poddajemy się przygnębieniu, narzekaniu, szemraniu lecz ufnie podnosimy nasz wzrok na Pana i nawet przez łzy dziękujemy Bogu, świadomi, że ...Bóg współdziała we wszystkim ku dobremu z tymi, którzy Boga miłują... (Rz 8:28)”. [9] http://www.betel.kz.pl/?slowo-od-pastora-za-wszystko-dziekujcie-(m-hydzik),566

Michał Hydzik uchwycił prawidłowe znaczenie fragmentu. Nie chodzi bowiem o dziękowanie za wszystko lecz o składanie Bogu podziękowania w każdej sytuacji. Zgodnie z tą prawdą żył najbardziej Bogobojny człowiek swoich czasów, czyli Hiob: uważał on Boga za ostatecznego i absolutnego suwerena wszystkich rzeczy, rozumiał także, iż bez Bożej woli nic nie dzieje się na świecie. Dlatego też po utracie wszystkiego co posiadał, łącznie większą częścią rodziny, zamiast oskarżać Boga oddaje Mu wszelką chwałę!

Hiob 1:21 Nagi wyszedłem z łona swojej matki i nagi tam powrócę. PAN dał, PAN też wziął, niech imię PANA będzie błogosławione
.
Hiob 2:10 Czy tylko dobro będziemy przyjmować od Boga, a zła przyjmować nie będziemy? W tym wszystkim Hiob nie zgrzeszył swymi ustami.

Podsumowanie

Zatem należy pamiętać o czytaniu ze zrozumieniem i o harmonizacji Biblii. Wersety nie przeczą jeden drugiemu, ale się wzajemnie uzupełniają. W Kolosan 3:17 dziękujemy za wszystko Bogu za to, co uda nam się uczynić dla Bożej chwały

Kol. 3:17 A wszystko, co czynicie w słowie lub w uczynku, wszystko czyńcie w imię Pana Jezusa, dziękując Bogu i Ojcu przez niego.

Podobnie w Efezjan 5:20 tekst poprzedzający odnosi się do chrześcijańskiego życia, a konkretnie mówiąc do procesu uświęcenia, czyli odwracania się od grzechu i upodabniania do Chrystusa co wynika bezpośrednio z wersu 17, gdzie mowa o rozumieniu Bożej woli, za którą właśnie dziękujemy w odniesieniu do osobistego życia. Nie ma więc powodu, aby nie dziękować za wszystko, co Bóg dla nas zrobił, bo Jego dzieło jest doskonałe.

Efez. 5:17…20 17. Dlatego nie bądźcie nierozumnymi, ale rozumiejcie, jaka jest wola Pana. 20. Dziękując zawsze za wszystko (co udało się zrozumieć) Bogu i Ojcu w imię naszego Pana Jezusa Chrystusa

W przeciwieństwie do tego, 1 Tesaloniczan 5:18 naucza aby dziękować w każdej sytuacji, dobrej czy złej. Żyjemy przecież w świecie pełnym niesprawiedliwości, z problemami z jakimi się musimy borykać. Tu więc Bóg chce abyśmy dziękowali pomimo trudnych doświadczeń; mamy się skupić na Bogu i na celu do czego On nas zbawił; do oddawania Jemu chwały, do dziękowania za Zbawienie które jest większe niż najgorszy dzień w naszym życiu. Tak właśnie czynił Hiob.

Przypisy

[1] http://biblia-online.pl/Porownaj/Wersety/NowaBibliaGdanska/1-List-do-Tesaloniczan/5/18
[2] https://biblehub.com/interlinear/1_thessalonians/5-18.htm
[3] https://biblehub.com/1_thessalonians/5-18.htm
[4] Yoruba; Lud Joruba to grupa etniczna zamieszkująca zachodnią Afrykę, głównie Nigerię… https://en.wikipedia.org/wiki/Yoruba_people
[5] Czeski  Bible 21 (B21)
[6] Fiński Raamattu 1933/38 (R1933)
[7] http://davidwilkersoninpolish.blogspot.com/2016/12/we-wszystkim-dziekujcie.html
[8] http://hukisz.blogspot.com/2014/01/za-wszystko-dziekujcie.html
[9] http://www.betel.kz.pl/?slowo-od-pastora-za-wszystko-dziekujcie-(m-hydzik),566

Zobacz w temacie

Print Friendly, PDF & Email