Spis treści
Współcześni Żydzi a Trynitaryzm
W artykule z pytaniami i odpowiedziami rabin Stanley Greenberg ze świątyni Synaj w Filadelfii napisał kiedyś:
„Chrześcijanie oczywiście mają prawo wierzyć w trynitarną koncepcję Boga, ale ich wysiłki, aby oprzeć tę koncepcję na hebrajskiej Biblii, muszą upaść w obliczu przytłaczającej historii tej Biblii. Pisma Hebrajskie są jasne i jednoznaczne na temat jedności Boga.
.
Hebrajska Biblia potwierdza jedynego Boga z jednoznaczną jasnością. Monoteizm, bezkompromisowa wiara w jednego Boga, jest znakiem rozpoznawczym hebrajskiej Biblii, niezachwianą afirmacją judaizmu i niezachwianą wiarą Żyda ”.
Słowa szanownego rabina zdradzają, po pierwsze że nie rozumie on doktryny Trynitarnej myląc ją z tryteizmem (trzech bogów) oraz po drugie jego uparte przywiązanie do tradycji, która nie pozwala mu spojrzeć z otwartym i oświeconym przez Ducha Świętego umysłem na tekst Tory, gdzie aż kipi od dowodów na potwierdzenie naszej świętej doktryny.
Historyczna transmisja Trynitaryzmu
Stworzony przez Boga Adam żył 903 lata do czasów Lamecha, ojca Noego. Lamech, Syn Metuzelaha, żył 777 lat (1 Mojż. 5:28-30) a w 182 roku urodził mu się Noe, któremu przekazał teologię Adama. Noe żył 600 lat gdy nastał potop (1 Mojż. 7:6). Potem żył jeszcze 350 lat (1 Mojż. 9:28) z czego 58 wspólnie z Abrahamem przekazując mu teologię Adama, którą usłyszał z ust swojego ojca Lamecha i dziadka Metuzalecha. Jakub, syn Izaaka a wnuk Abrahama żył 147 lat w okresie między 1836 a 1689 b.c. Ze względu na długowieczność pierwszych ludzi mamy do czynienia z bardzo krótką linią personalnej transmisji teologii.
Adam → Metuzalech → Noe → Abraham → Jakub,
Wszyscy oni należeli do prawowiernej linii Mesjasza i wyznawali właściwą bo zbawiającą teologię. Interesującym zatem będzie głębsze spojrzenie w system wierzeń Jakuba, patriarchy Izraela (1 Mojż. 32:28), który okazuje się być Trynitarnym. Wgląd umożliwi nam fragment z Księgi Genesis, gdzie widzimy Jakuba wraz z całą rodziną i dobytkiem napotyka swojego największego rywala, rodzonego brata Ezawa, któremu odebrał przywilej pierworództwa. Ezaw jest sam sobie winny ponieważ sprzedał je za miskę jedzenia (1 Mojż. 25:29-40), nazwany został przez Ducha Świętego rozpustnikiem i bezbożnikiem (Hebr. 12:16). Mimo wszystko pałał gniewem i nienawiścią do Jakuba pragnąc jego śmierci (1 Mojż. 27:41).
Tak więc gdy Ezaw wraz z 400 wojownikami zbliżał się do Jakuba ten miał wszelkie podstawy do obawy o życie własne jak i najbliższych. Mimo wszystko dzięki Bożej opatrzności nie doszło do rozlewu krwi ichoć ich relacje dalej były napięte bracia pogodzili się. Z tego powodu Jakub postanowił w podzięce zbudować ołtarz Jahwe. I tu natrafiamy na arcyciekawy tekst Pisma
.
El Elohe, Bogowie Izraela?
1 Mojż. 33:20 Tam też postawił ołtarz i nazwał go: Mocny Bóg (אֵ֖ל אֱלֹהֵ֥י El Eloche) Izraela
Polskie tłumaczenie jest nie tyle błędne lecz raczej niepelne ponieważ hebrajski nie używa liczby pojedynczej na określenie Boga lecz liczby mnogiej. Etymologia jest tutaj następująca:
- אֵל el – oznacza Bóg w liczbie pojedynczej; od tego słowa pochodzi następne, czyli
- אֱלוֹהַּ eloah – przedłużona forma słowa אֵל el – oznacza Bóg w liczbie pojedynczej
- אֱלהִים elohim – to liczba mnoga słowa אֱלוֹהַּ eloah i dosłownie należałoby ją tłumaczyć jako Bogowie
- אֱלֹהֵ֥י elohe – jest formą konstruktową słowa אֱלהִים elohim dosłownie znaczy Bogów
Forma konstruktowa to figura gramatyczna używana w łączeniu rzeczownika lub przymiotnika z innym rzeczownikiem lub przymiotnikiem. W językach semickich formą konstruktową jest zwykle rzeczownik zmodyfikowany przez rzeczownik następujący w konstrukcji dopełniacza. Zatem po polsku właściwie wyrażenie אֵ֖ל אֱלֹהֵ֥י El Eloche oznacza Bóg Bogów Izraela.
Konkluzja do jakiej tu dochodzimy jest taka, iż Izrael, czyli Jakub wyznawał Jednego Boga lecz więcej niż jedną osobę… Brzmi to dokładnie jak cień doktryny Trynitarnej ponieważ widzimy tu Boga (zajmującego nadrzędną pozycję funkcjonalnie) i “Bogów” (podrzędnych funkcjonalnie o czym dowodzi konstrukcja dopełniacza słowa אֱלֹהֵ֥י elohe). Jednakże ontologicznie mowa cały czas o jednej i tej samej istocie co potwierdza nam tłumaczenie tekstu na język grecki, czytamy w Septuagincie że chodzi cały czas o jednego Boga.
LXX 1 Mojż. 3:20
.
καὶ ἐπεκαλέσατο τὸν Θεὸν ᾿Ισραήλ
kai epekalesato ton Theon Israel
i nazwał (ołtarz): tego Boga (l. pojedyncza) Izraela
Septuaginta to Pismo cytowane przez Jezusa i Jego uczniów. 90 – 95% cytatów tekstów Starego Testamentu przez autorów Ksiąg Nowego Testamentu pochodzi właśnie z Septuaginty i dlatego ma to tak istotne znaczenie.
Bóg Trynitarny Stworzyciel
W czasie stworzenia wszechświata Bóg mówi o sobie w liczbie mnogiej jednakże, odnosząc się do siebie rozumianego jako więcej niż jedna osoba, używa czasownika w liczbie pojedynczej dowodząc tym samym jedności istoty więcej niż jednej osoby.
1 Mojż. 1:1 Na początku Bóg (אֱלֹהִ֔ים elohim l. mnoga) stworzył (בָּרָ֣א bara l. pojedyncza) niebo i ziemię
W czasie stworzenia człowieka Bóg również mówi o sobie w liczbie mnogiej dając do zrozumienia czytelnikowi iż Jego istota jest współdzielona przez więcej niż jedną osobę. Ważnym jest tutaj przyjęcie do wiadomości iż zawsze gdy Bóg określa siebie iż istnieje jako jeden używa hebrajskiego słowa echad חָֽד׃ (jedność złożona, por. 5 Mojż. 6:4; inne użyca tego słowa to 1 Mojż. 2:24; 41:24; 41:26; 4 Mojż. 13:24; Ezech. 37:17), nigdy zaś słowa jahid יָחִיד (jedność niezłożona – słowo występuje w Biblii 12 razy, por. 1 Mojż. 22:2, 12, 16; Sędz. 11:34; Psalm 22:20; 25:16; 35:17; 68:6; Przysłów 4:3; Jer. 6:26; Amos 8:10; Zach. 12:10).
1 Mojż. 1:26 Zatem rzekł Bóg (אֱלֹהִ֔ים elohim): Uczyńmy (נַֽעֲשֶׂ֥ה naaseh) człowieka na wyobrażenie nasze (בְּצַלְמֵ֖נוּ besalmenu), według podobieństwa naszego. (כִּדְמוּתֵ֑נוּ kidmutenu)
.
אֱלֹהִ֔ים elohim – rzeczownik liczba mnoga słowa אֱלוֹהַּ eloah – Bóg
נַעֲשָׂה naasa – czasownik liczba mnoga słowa עָשָׂה asá – czynić
בְּצַלְמֵ֖נוּ besalmenu – wyobrażenie nasze – przyimek liczba mnoga
כִּדְמוּתֵ֑נוּ kidmutenu – podobieństwa naszego – przyimek liczba mnoga
Inne miejsca, gdzie Bóg o sobie mówi w liczbie mnogiej to:
- Rozpoznając grzech człowieka,
1 Mojż. 3:22 Wtedy PAN Bóg powiedział: Oto człowiek stał się jak jeden z nas (מִמֶּ֔נּוּ mimmennu przyimek l. mnoga)
. - W czasie incydentu w wierzy Babel,
1 Mojż. 11:7 Zstąpmy (נֵֽרְדָ֔ה neredah czasownik l. mnoga) więc i pomieszajmy (וְנָבְלָ֥ה wenabelah czasownik l. mnoga) tam ich język
. - Wysyłając Izajasza do służby,
Izaj. 6:8 Potem usłyszałem głos Pana mówiącego: Kogo poślę i kto nam (לָ֑נוּ lanu przyimek l. mnoga) pójdzie?
. - Ogłaszając się Zbawicielem,
Izaj. 54:5 Bo twoim małżonkiem jest twój Stwórca (עֹשַׂ֔יִךְ oszaik rzeczownik l. mnoga), PAN zastępów – to jego imię, a twoim Odkupicielem jest Święty Izraela – będzie nazywany Bogiem całej ziemi
. - Gdy Bóg świadczy iż rozmawiał z Jakubem
Oz. 12:9 Mężnie zmagał się z Aniołem i go przemógł. Płakał i go prosił. Znalazł go w Betel i tam z nami (עִמָּֽנוּ immanu zaimek l. mnoga) rozmawiał;
.
Bezpośredni fragment Trynitarny Tory
Izaj. 48:16-17 16. Zbliżcie się do mnie i słuchajcie tego; od początku nie mówiłem w skrytości; ale od tego czasu, kiedy to się działo, tam byłem. A teraz Pan BÓG posłał mnie, i jego Duch. 17. Tak mówi PAN, twój Odkupiciel, Święty Izraela: Ja jestem Jahwe [Panem], twoim Bogiem, który cię uczy tego, co jest pożyteczne, i prowadzi cię drogą, którą masz chodzić.
Jest to najbardziej klarowny wers Trynitarny Starego Testementu, gdzie obserwujemy występowanie obok siebie wszystkich Trzech Osób Jednego Boga. Kontekst rozdziału do wersu 16 nie pozostawia czytelnikowi możliwości wprowadzenia na scenę innego narratora niż Bóg. Zatem:
- W wersie 16 przemawia Bóg Syn i to On jest podmiotem wypowiedzi …tam byłem…
.
- Identyfikuje On Ojca [Wszechwładnego Pana] i Jego Ducha jako posyłającego. …Pan BÓG posłał mnie, i jego Duch…
.
- W wersie 17 o Synu wyraźnie mówi o sobie jako o Jahwe [Panu], narrator wraca do pierwotnego podmiotu logicznego, którym jest On sam …Tak mówi PAN, twój Odkupiciel, Święty Izraela: Ja jestem Jahwe…
.
- W konsekwencji wersety te identyfikują trzy różne Osoby, które są jednym Bogiem, nie zaprzeczając, że istnieje tylko jeden Bóg.
.
Tranzyt od Starego do Nowego
Nie jest zatem prawdą, że koncepcja wieloosobowego jednego Bóstwa nie była znana Żydom oraz ich przodkom do Adama włącznie. Jednakże prawdą jest iż teologia Trynitarna została wyjaśniona dokładnie dopiero przez Chrystusa, wcielonego Boga Jahwe, który objawił całą dostępną wiedzę o istocie Boga. Nie uczynił tego jednak w oderwaniu od tekstów Tory, raczej przedstawił prawdy o Bogu, o jakich czytali Izraelici, w odniesieniu do samego Siebie.
.
Starotestamentowy Ja jestem
Zwróćmy teraz uwagę na tekst Izajasza rozważając trzy istotne elementy przesłania, mianowicie określenie istoty Boga, unikalność istoty Boga oraz świadków tej istoty.
Izaj. 43:10 Wy jesteście moimi świadkami, mówi Jahwe i moim sługą, którego wybrałem, abyście poznali mnie i wierzyli mi, i zrozumieli, że to ja jestem. Przede mną nie został stworzony żaden Bóg ani po mnie nie będzie.
A. Określenie istoty Boga:
Nikt tutaj nie ma wątpliwości iż słowa wypowiada Bóg Jahwe. Sam Siebie Jahwe nazwał jako ja jestem. Określenie to odnosi się do atrybutu wieczności Boga, transcendentnego i istniejącego niezależnie od czasu, który stworzył.
- hebr. ה֔וּ אכִּֽי־ אֲנִ֣י ki ina uh – że ja jestem
- gr. ὅτι ἐγώ εἰμι ego eimi – że ja jestem
.
B. Unikalność istoty Boga:
Jahwe mówiąc iż ani przed Nim ani po Nim nie było ani nie będzie żadnego Boga określił dobitnie iż zawsze jest tylko jeden Bóg Jahwe
.
C. Świadkowie istoty Boga:
Ja jestem czyli Bóg Jahwe posiada swoich świadków, wybrane sługi, którzy powinni głosić tę prawdę
.
Nowotestamentowy Ja jestem
W Nowym Przymierzu Jezus Chrystus używa dokładnie tych samych trzech elementów. Określa swoją Boskość, unikalność swojej istoty oraz wybiera świadków w celu zachowania i głoszenia tej prawdy
a
A. Określenie istoty Boga:
w noc gdy Pan zostal zdradzony cytuje poczatek Izajasza identyfikujac siebie jako Bog Jahwe
| Septuaginta | Nowy Testament |
|
Izaj. 43:10 abyście poznali mnie i wierzyli mi, i zrozumieli, że to ja jestem |
Jan 13:19 Teraz wam mówię, zanim to się stanie, abyście, gdy to się stanie, uwierzyli, że ja jestem |
W grece formy czasowników są identyczne, podobnie jest z szykiem zdania. Chrystus tutaj cytuje Izajasza odnoszą tekst do siebie samego objawiając tym samym swoją Boską istotę.
.
B. Unikalność istoty Boga:
Chrystusa określona przez atrybut wieczności jest również potwierdzona w wyraźnej korelacji ze zwrotem ja jestem. Chrystus dowodząc Żydom swojej preegzystencji używa ich tutaj wskazując iż jest zawsze.
| Septuaginta | Nowy Testament |
| Izaj. 43:10 … ja jestem. Przede mną nie został stworzony żaden Bóg ani po mnie nie będzie. | Jan 8:58 Jezus im odpowiedział: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Zanim Abraham był, ja jestem. |
|
|
.
C. Świadkowie istoty Boga:
W Nowym Testamencie Chrystus powołuje świadków swojej Boskiej i unikalnej istoty, jednakże zachodzi tutaj swoista zmiana jakości. O ile Izrael nazwany był świadkiem-sługą tak Kościół to świadkowie-przyjaciele Boga.
| Stary Testament |
Nowy Testament |
| Izaj. 43:10 Wy jesteście moimi świadkami, mówi Jahwe [Pan] i moim sługą, którego wybrałem, abyście poznali mnie i wierzyli mi, i zrozumieli, że to ja jestem. Przede mną nie został stworzony żaden Bóg ani po mnie nie będzie. | Jan 15:14-15.27 14. Wy jesteście moimi przyjaciółmi, jeśli robicie to, co wam przykazuję. 15. Już więcej nie będę nazywał was sługami, bo sługa nie wie, co robi jego pan. Lecz nazwałem was przyjaciółmi, bo oznajmiłem wam wszystko, co słyszałem od mego Ojca. . I wers 27 o byciu swiadkiem . 27. Ale i wy będziecie świadczyć, bo jesteście ze mną od początku. |
|
|
.
Apostolska kontynuacja
Paweł nie głosił innego Boga niż ten, który został objawiony w Torze. Mimo tego widzimy, że przyzwyczajeni do politeizmu ateńczycy zareagowali w dość specyficzny sposób na słowa Ewangelii Pawła. Gdyby bowiem kategorycznie Apostoł twierdził, że Bogiem jest wyłącznie osoba Ojca lecz nie Jezusa, mając na uwadze religijne uwarunkowanie hellenistów, Syn Boży powinien zostać rozpoznany jako heros, syn Boga i śmiertelniczki. Heros w mitologii greckiej był kimś więcej niż człowiekiem, ale kimś mniej niż bogiem (np. Herakles, Tezeusz, Achilles, Perseusz, Jazon, Hektor, Odyseusz i inni). Mimo wszystko ateńczycy nazywali Jezusa obcym bogiem a naukę Pawła głoszeniem obcych (ξένων xenon – liczba mnoga) bogów (δαιμονίων daimonion – liczba mnoga).
Dzieje 17:18 Wtedy niektórzy z filozofów epikurejskich i stoickich spierali się z nim. Jedni mówili: Co chce powiedzieć ten nowinkarz? A inni: Zdaje się, że jest zwiastunem obcych bogów. Głosił im bowiem Jezusa i zmartwychwstanie.
Warto zapamiętać
- Paweł został opisany przez ateńczyków jako głoszący obcych czyli więcej niż jednego bogów
.
- Apostoł nie głosił Jezusa rozumianego przez odbiorców jako herosa czyli hybrydę (pomieszanie) istoty boskiej i ludzkiej (więcej na temat unii hipostatycznej tutaj)
. - W umysłach helenistów Jezus jawił się jako obcy bóg, jeden z głoszonych przez Pawła bogów
.
- Choć błędnie interpretowana przez słuchaczy (jako politeizm) wnioskujemy, że Ewangelia Pawła była Trynitarna
Podobna sytuacja miała miejsce w czasach Starego Testamentu, gdy Filiystyni przerażeni widokiem arki definitywnie wyrazili się o Bogu Izraela w liczbie mnogiej dając tym samym dowód ich fałszywej interpretacji żydowskiego trynitaryzmu. Żydzi bowiem wierzyli iż jeden Bóg to więcej niż jedna osoba.
1 Sam. 4:6-8 6. Kiedy Filistyni usłyszeli ten okrzyk, pytali: Cóż to za wielki okrzyk w obozie Hebrajczyków? I dowiedzieli się, że arka PANA przybyła do obozu. 7. I Filistyni zlękli się, gdyż mówiono: Bóg przybył do ich obozu. I mówili: Biada nam, bo czegoś takiego nigdy przedtem nie było. 8. Biada nam! Któż nas wybawi z rąk tych potężnych bogów? To są ci bogowie, którzy porazili Egipt wszelką plagą na pustyni
Wezwanie do pokuty
Jak zostało dowiedzone Bóg objawił się od samego początku jako Jedna istota współdzielona przez Trzy Boże Osoby. Mimo to jest na świecie wielu fałszywych proroków i zwodzicieli wysłanych na świat Przez Boga jako sąd nad niewierzącymi. Ci klauni prowadzą swoje koźlanie na przepaść, do jeziora ognistego. Współcześnie główną ich herezją jest odrzucenie Boskości Chrystusa (dawniej gnostycy odrzucali Jego człowieczeńśtwo).
A nawet jeśli akceptują Jego Boskość twierdzą stanowczo, że Bóg raz jest Ojcem, raz Synem a raz Duchem Świętym lecz nigdy trzema na raz. Uważaj na swoją wiarę czytelniku, bo dzień sądu zbliża się wielkimi krokami, pamiętaj o ostrzeżeniu wcielonego Boga Jahwe:
Jan 8:24 Dlatego wam powiedziałem, że umrzecie w swoich grzechach. Bo jeśli nie uwierzycie, że ja jestem, umrzecie w swoich grzechach
Zobacz w temacie
- Bóg Duch Święty
- Bóg Ojciec
- Bóg Syn
- Bóg jest Trójjedyny
- Bóg Trójjedyny a doktryna powszechnego odkupienia
- Bóg Trójjedyny a jedność Kościoła
- Carmen Christi a zielonoświątkowa jedność Bóstwa
- Doktryna spiracji, czyli procesja Ducha Świętego
- Egzegeza 1 Rozdziału Ewangelii Mateusza
