Trynitaryzm Justyna Męczennika

utworzone przez | lut 7, 2020 | Chrystologia: nauka o Chrystusie, Historia chrześcijaństwa, Trynitologia

Początki doktryny

Izaj 9:6 Dziecko bowiem narodziło się nam, syn został nam dany. Na jego ramieniu spocznie władza, a nazwą go imieniem: Cudowny, Doradca, Bóg Mocny, Ojciec Wieczności, Książę Pokoju;

Zawsze chichoczę w środku, gdy słyszę kogoś, kto mówi, że doktryna o Trójcy Świętej powstała w 325 roku n.e. w Nicei. Czasami niektórzy nawet sugerują, że dopiero po upadku chrześcijaństwa pod wpływem złego cesarza Konstantyna ktokolwiek kiedykolwiek pomyślał, że Jezus jest Bogiem i że cała ta sprawa była motywowana politycznie.

Podczas gdy prawdą jest, że niektóre z bardziej rozwiniętych języków trynitarnych i rozróżnień technicznych zostały dopracowane znacznie później, po wiekach uważnej refleksji i dyskusji, podstawowe zarysy doktryny trynitarnej znajdują się na stronach Nowego Testamentu. Pismo Święte wyznaczyło aksjomaty, a gdy chrześcijanie rozmawiali, logiczne wymagania tych aksjomatów stały się jaśniejsze, a język teologiczny niezbędny do wyrażenia tych wymagań zaczął się rozwijać.

Izaj. 10:21 Resztka zawróci, resztka Jakuba, do Boga mocnego

Rozwój

Izaj. 43:10 Wy jesteście moimi świadkami, mówi PAN, i moim sługą, którego wybrałem, abyście poznali mnie i wierzyli mi, i zrozumieli, że to ja jestem. Przede mną nie został stworzony żaden Bóg ani po mnie nie będzie.

Podczas niedawnego studium nad Justynem Męczennikiem (100 – † 165 A.D.) byłem zdziwiony, jak daleko zaszedł ten rozwój do czasu, gdy Justyn żył. Dla nas głównym źródłem jego myśli jest Dialog z Żydem Tryfonem, w którym wyobraża on sobie, jak próbuje przekonać Żyda imieniem Tryfon, że Jezus jest Mesjaszem, opierając się wyłącznie na Pismach, które Tryfon akceptuje. Ze względu na ten cel nie słyszymy w nim wiele z Nowego Testamentu i bardzo niewiele o Duchu Świętym.

Zamiast tego pojawiają się przebłyski trynitaryzmu Justyna, gdy próbuje on wykazać, że kilka fragmentów Pism hebrajskich mówi zarówno o Bogu Ojcu, jak i Bogu Synu, i że powinniśmy utożsamiać tę drugą osobę z Jezusem Chrystusem z Nazaretu. Doceniając egzegezę Justyna, możemy na chwilę zignorować trudne pytania dotyczące tego czy Justyn dobrze rozumie Stary Testament, czy też nie. Zamiast tego chcę po prostu zwrócić uwagę na jasność, z jaką kilka podstawowych idei trynitarnych zostało sformułowanych w pierwszej połowie drugiego wieku.
.

Jezus jest Bogiem

Hebr. 1:8 Lecz do Syna mówi: Twój tron, o Boże, na wieki wieków, berłem sprawiedliwości jest berło twego królestwa.

W kilku miejscach Justyn wymienia imiona, które pisma święte, tak jak je czyta, nadają Mesjaszowi. Na przykład nazywa się Go

  • „aniołem”, ponieważ przynosi przesłanie od Boga (ἄγγελος angelos – posłaniec)
  • i „Panem” z powodu jego autorytetu.

Wraz z tymi tytułami, Justyn uparcie twierdzi, że Mesjasz jest Bogiem:

„Pozwólcie mi dalej pokazać wam z Księgi Wyjścia, jak ten sam, który jest zarówno Aniołem, jak i Bogiem, Panem i człowiekiem…” (§ 59 Por. §§ 60,61,127,129).

Przez cały czas możemy zauważyć, że Justyn nie zadowala się twierdzeniem, że Mesjasz jest jedynie „boski”, ale raczej upiera się, że On jest

„Synem, który jest Bogiem (Θεὸν ὄντα Ὑιόν Theon onta Hyion)” (§ 127).

Ojciec i Syn są naprawdę odrębni

Mich. 5:2 Ale ty, Betlejem Efrata, choć jesteś najmniejsze wśród tysięcy w Judzie, z ciebie jednak wyjdzie mi ten, który będzie władcą w Izraelu, a jego wyjścia są od dawna, od dni wiecznych.

Chociaż Justyn jest dobrym monoteistą, jak wiemy z jego dzieła pt. „O Jedynym Rządzie Bożym”, i chociaż właśnie widzieliśmy, jak utrzymuje, że Jezus jest Bogiem, to jednak stara się zachować prawdziwą różnicę między Bogiem Ojcem a Bogiem Synem. Czyni to, wskazując na szereg interesujących fragmentów Pisma Świętego, w których Bóg wydaje się przemawiać w takich frazach, jak

1 Mojż. 1:26 stwórzmy człowieka na Nasz obraz

Justyn utrzymuje, że tutaj Bóg

„rozmawiał z kimś, kto był liczbowo odmienny od Niego Samego (ἀριθμῷ ὄντα ἕτερον arithme onta eteron), a także z Istotą rozumną (λογικὸν ὑπάρχοντα logikon hyparchonta)”

Zwroty takie jak: „Oto Adam (człowiek) stał się jak jeden z Nas” w 1 Mojż. 3:22 oświadczają, według Justyna, że ​​istnieje pewna

„liczba osób powiązanych ze sobą (ἀριθμὸν τῶν ἀλλήλοις συνόντων arithme ton allelois synonton) i że są to co najmniej dwie (osoby)” (§62).

Podobnie, gdy Abraham zobaczył, że „Pan spuścił ogień od Pana z nieba”, w 1 Mojż. 19:24, Justyn wyjaśnia, że

​​„prorocze słowo wskazuje, że było ich (w liczbie) dwóch (δύο ὄντας ἀριθμῷ duo ontas arithme)” (§ 129).

Zauważcie w każdym z tych przypadków sposób, w jaki Justyn używa ἀριθμός arithmos (liczba) jako quasi-technicznego terminu dla prawdziwego rozróżnienia między osobami, gdzie późniejsi autorzy mogliby użyć ὑπόστασις hypostasis (substancja). Istotnie, stara się on podkreślić, że ​​sens, w którym Ojciec i Syn są odrębni (różnią się od siebie), to sens, w którym dwie osoby muszą być odrębne (różnić się od siebie), aby mogły rozmawiać (ὁμιλεῖν hominein) lub pozostawać w komunii (συνεἶναι syneinai).

Co więcej, konsekwentnie używa języka „zrodzony”, a nie „uczyniony” czy „stworzony”, gdy odnosi się do relacji między Ojcem a Synem. Zamiast tego jest całkiem jasne, że Syn jest z Ojcem przed wszystkimi stworzeniami, a zatem Syn nie może być jednym ze stworzeń:

„Ale to Potomstwo, które rzeczywiście zostało zrodzone z Ojca, było z Ojcem przed wszystkimi stworzeniami i Ojciec obcował z Nim (i Ojciec był z Nim w komunii)” (§62).

Jezus jest Λόγος Logos (Słowem) Boga

Jan 1:1-3 1. Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga i Bogiem było Słowo. 2. Ono było na początku u Boga. 3. Wszystko przez nie się stało, a bez niego nic się nie stało, co się stało.

Idąc za Jana 1:1, Justyn w kilku fragmentach mówi o Jezusie jako Słowie Bożym (Bogu Bożym). Podobnie jak inni wczesnochrześcijańscy autorzy, utożsamia to Λόγος (Lógos) z Mądrością Bożą w Księdze Przysłów 8 i początkiem Księgi Rodzaju 1:1:

„Bóg zrodził przed wszystkimi stworzeniami [zatem przed stworzeniem czasu] Początek, [który był] pewną racjonalną mocą [pochodzącą] od Niego Samego, nazwany przez Ducha Świętego raz Chwałą Pana, innym razem Synem, co więcej, Mądrością, ponadto Aniołem, potem Bogiem, a następnie Panem i Λόγος (Lógos)” (§61).

Rozwija to jednak poza samym tytułem, spekulując nieco na temat analogii między boskim Λόγος (Lógos) a naszymi zwykłymi ludzkimi słowami:

„Albowiem wszystkimi tymi imionami można nazwać [Jezusa], gdyż służy on woli Ojca i ponieważ został zrodzony z Ojca przez akt woli; tak jak widzimy, że dzieje się to między nami: bo kiedy ogłaszamy jakieś słowo, rodzimy je; ale nie przez obcinanie, aby umniejszyć słowo w nas, kiedy je oznajmiamy (οὐ κατὰ ἀποτομὴν, ὡς ἐλαττωθῆναι τὸν ἐν ἡμῖν λόγον προθαλλόμενοι ou kata potomen, hos elattothenai ton en hemin logon prothallomeno)” (§61).

Tutaj widzimy Justyna sięgającego po zasoby pojęciowe niezbędne do wyjaśnienia, w jaki sposób Bóg Syn, Λόγος (Lógos), może być zrodzony z Ojca, zachowując jednak integralność Boga.
.

Bóg z Boga, Światło ze Światłości

Tyt 2:13 Oczekując błogosławionej nadziei i chwalebnego objawienia się wielkiego Boga i Zbawiciela naszego, Jezusa Chrystusa

W tym samym fragmencie Justyn posługuje się inną analogią, która poprzedza Niceę:

„I tak jak widzimy, to samo dzieje się w przypadku ognia, który nie ulega osłabieniu, gdy rozpali [kolejny], ale pozostaje taki sam; a to, co zostało przez niego rozpalone, wydaje się istnieć samo z siebie, nie umniejszając tego, z którego się (to) rozpaliło”.

O ile analogia i sformułowania Justyna nie rozwiązują sporu z homoiousianizmem (ὁμοιούσιος homoiousios, od słów ὅμοιος hómoios, “podobny” oraz οὐσία ousía, “istota, byt, substancja“, pogląd w którym Syn posiada podobną istotę do Ojca) o tyle jego umysł niemalże widać w działaniu, gdy szuka odpowiedniego sposobu na wyjaśnienie przesłanek wiary.
.

Jezus jest objawieniem Ojca

2 Kor. 5:19 Bóg bowiem był w Chrystusie, jednając świat z samym sobą, nie poczytując ludziom ich grzechów, i nam powierzył to słowo pojednania.

W kilku fragmentach Justyn twierdzi obok Apostoła Jana, że ​​„nikt nigdy nie widział Boga [Ojca]” Jan 1:18. Niemniej jednak otrzymaliśmy objawienie Boga w słupie i ogniu, w krzaku i w tabernakulum, ponieważ

Jana 1:18 Jednorodzony Syn, który jest w łonie Ojca, on nam o nim opowiedział (dosł. uczynił Go znanym)”

Justyn lubi używać słowa „niewysłowiony” (ἄρρητος arretos), aby opisać Ojca, co kładzie nacisk na Jego trudno dostępną tajemnicę. Twierdzi, że

.

„ani Abraham, ani Izaak, ani Jakub, ani żaden inny człowiek nie widział Ojca i niewysłowionego Pana wszystkich”,

ponieważ ten Ojciec

„ani nie przybył do żadnego miejsca, ani nie chodzi, ani nie śpi, ani nie wstaje, lecz pozostaje na Swoim miejscu”.

Zamiast tego patriarchowie i prorocy ze Starego Testamentu spotykali w teofaniach, takich jak słup, który prowadził Izraela

„Tego, który był według Jego woli Jego Synem, będąc Bogiem, i Aniołem, ponieważ służył Jego woli; Którego również upodobał Sobie, żeby narodził się człowiekiem z Dziewicy; Który również był ogniem, gdy rozmawiał z Mojżeszem z krzaka” (§ 127).

W tym miejscu zebrałem najbardziej soczyste fragmenty z Dialogu z Żydem Tryfonem wraz z odnośnikami do greki, jeśli jesteście zainteresowani.

Tłumaczył Robert Jarosz, źródło

Teofanie, a raczej Chrystofanie….

Dialog z Żydem Tryfonem
.
“Te fragmenty Pisma nie odnoszą się do Ojca, ale do Słowa.
.
127.„Te i inne podobne im wypowiedzi zostały zapisane przez prawodawcę i przez proroków, i sądzę, że dostatecznie jasno się wyraziłem, iż wszędzie gdzie Bóg mówi: «Bóg wyszedł od Abrahama» albo «Pan powiedział do Mojżesza», czy «Pan zstąpił, by zobaczyć wieżę, którą oni budowali», czy też «Bóg zamknął Noego w Arce», nie należy wyobrażać sobie, że sam odwieczny Bóg zstępował, czy przychodził na jakieś miejsce.
.
Bowiem niewypowiedziany Ojciec i Pan wszystkiego ani nie przychodził na żadne miejsce, ani się nie przechadzał, ani nie spał, ani nie wstawał, ale pozostawał w swoim własnym miejscu, gdziekolwiek się ono znajduje, prędko dostrzegając i prędko słysząc, nie mając ani oczu, ani uszu, ale mając nieopisaną moc; i widzi On wszystko, i wszystko zna, a nikt z nas nie może uciec przed Jego wzrokiem; i nie może zostać poruszony, ani też ograniczony jakimkolwiek miejscem na całym świecie, ponieważ istniał On zanim świat został stworzony.
.
Jak inaczej mógłby On rozmawiać z każdym, czy przez każdego być widzianym, albo objawiać się na najmniejszym skrawku ziemi, skoro lud na Synaju nie mógł znieść nawet widoku chwały Tego, który został przez Niego posłany, a Mojżesz nie mógł wchodzić do namiotu spotkania, który sam postawił, gdy został on już napełniony chwałą Bożą, a kapłan nie mógł znieść tego, że musiał stać przed świątynią, kiedy Salomon przewiózł arkę do Jeruzalem, do domu, który dla niej zbudował?
.
Tak więc ani Abraham, ani Izaak, ani Jakub, ani żaden inny człowiek nie widział Ojca i niewypowiedzianego Pana wszechrzeczy, jak również Chrystusa, ale widział Tego, który był zgodnie z Jego wolą Jego Synem, będącym Bogiem i aniołem, ponieważ wypełniał On Jego wolę; co do którego spodobało mu się, by narodził się jako człowiek z Dziewicy; który też był ogniem wtedy, gdy rozmawiał z Mojżeszem z krzewu.
.
Ponieważ gdybyśmy inaczej rozumieli Pisma, musielibyśmy przyjąć, że Ojciec i Pan wszechrzeczy nie przebywał w niebie, kiedy miało miejsce to, co napisał Mojżesz:
.
1 Mojż. 19:24 A Pan (וַֽיהוָ֗ה Jahwe)spuścił na Sodomę deszcz ognia i siarki od Pana (וַֽיְהוָ֖ה Jahwe) z nieba
.
oraz kiedy Dawid powiada tak:
.
Psalm 24:7 Podnieście wasze bramy, wodzowie, unieście wasze odwieczne podwoje, aby mógł wkroczyć Król chwały
.
i znów, kiedy mówi On:
.
Psalm 110:1 «Rzekł Pan do Pana mego, siądź po mojej prawicy, aż sprawię, że Twoi wrogowie staną się podnóżkiem stóp Twoich”.
.
Justyn Męczennik, Dialog z Żydem Tryfonem

 Fragmenty do rozważenia

1 Jana 5:20-2120.A wiemy, że Syn Boży przyszedł i dał nam rozum, abyśmy poznali prawdziwego Boga, i jesteśmy w tym prawdziwym, to jest w jego Synu, Jezusie Chrystusie. On jest prawdziwym Bogiem i życiem wiecznym. 21. Dzieci, wystrzegajcie się bożków. Amen.
.
Kol. 2:9  Gdyż w nim mieszka cieleśnie cała pełnia Bóstwa.
.
Jan 8:58 Jezus im odpowiedział: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Zanim Abraham był, ja jestem.
.
Rzym. 9:5 Do których należą ojcowie i z których według ciała pochodzi Chrystus, który jest nad wszystkimi, Bóg błogosławiony na wieki. Amen.
.
2 Piotra 2:1 Byli też fałszywi prorocy wśród ludu, jak i wśród was będą fałszywi nauczyciele, którzy potajemnie wprowadzą herezje zatracenia, wypierając się Pana, który ich odkupił, i sprowadzą na siebie rychłą zgubę.

Duch Święty otrzymuje tą samą cześć co Ojciec i Syn

Justyn Męczennik, Pierwsza Apologia 6 . Zarównono Jemu samemu, jak Jego Synowi, (którego do nas posłał, by nas o tym wszystkim pouczył, a take zastępom otaczających Go i podobnych doń innych dobrych aniołów), wreszcie Duchowi proroczemu, składamy uwielbienie i pokłon, oddając im cześć zgodną z rozumem i prawdą.

W powyższym fragmencie Justyn stwierdza wprost, że Bóg uwielbiany jest przez pierwszych chrześcijan w 3 osobiach: Ojca, Syna i Ducha

1 Piotra 4:14 Jeśli was znieważają z powodu imienia Chrystusa, błogosławieni jesteście, gdyż Duch chwały, Duch Boży spoczywa na was, który przez nich jest bluźniony, ale przez was jest uwielbiony.

Zobacz w temacie

Print Friendly, PDF & Email