Spis treści
Transmisja Pisma
Dwa główne czynniki nadają wartości zachowanym manuskryptom:
- Jak bliskie oryginałom są nasze kopie?
- Ile kopii posiadamy?
Tabela porównawcza
Autor Pracy | Kiedy Napisana | Najwcześniejsza kopia | Przedział czasowy | Liczba kopii |
Cezar (Wojny Galackie) | 100–44 B.C. | 900 A.D. | 1,000 lat. | 10 |
Livy (Historia Rzymu) | 59 B.C.–17 A.D. | N/A | N/A | 20 |
Platon (Tetralogies) | 400 B.C. | 900 A.D. | 1,300 lat. | 7 |
Pliny Młodszy
(Historia) |
61–113 A.D. | 850 A.D. | 750 lat. | 7 |
Thucydides (Historia) | 460–400 B.C. | 900 A.D. | 1,300 lat. | 8 |
Herodotus (Historia) | 480–425 B.C. | 900 A.D. | 1,300 lat. | 8 |
Sophocjusz (Historia) | 469–406 B.C. | 100 A.D. | 600 lat. | 193 |
Arystoteles | 384–322 B.C. | 1,100 A.D. | 1,400 lat. | 193 |
Homer (Iliada) | 900 B.C. | 400 A.D. | 1, 500 lat. | 643 |
NowyTestament | 50–90 A.D. | 125 A.D. | 25 lat. | >25,000 |
Jeśli o zachowaną ilość kopii chodzi to Nowy Testament deklasuje wszystkie inne pisma antyczne nie o klasę, nie o dwie lecz o tysiące klas jeśli chodzi o teksty Cezara, Livy, Platona, Pliniusza, Thucydidesa i Herodotusa. W najlepszym przypadku Nowy Testeamen deklasuje Iliadę Homera 38 krotnie!
Najwcześniejsze manuskrypty
Księga | Najstarsze zachowane manuskrypty | Data | Stan |
Mateusza | P 1 , P 19 , P 21 , P 25 , P 37 , P 45 , P 53 , P 64 , P 67 , P 70 , P 77 , P 101 , P 103 , P 104 [27] | do. 150-250 (II-III wiek) | Duże fragmenty |
Marka | P 45 , P 137 | do. 150-250 (II-III wiek) | Duże fragmenty |
Łukasza | P 4 , P 69 , P 75 , P 45 | do. 175-250 (II-III wiek) | Duże fragmenty |
Jana | P 5 , P 6 , P 22 , P 28 , P 39 , P 45 , P 52 , P 66 , P 75 , P 80 , P 90 , P 95 , P 106 | do. 125-250 (II-III wiek) | Duże fragmenty |
Dzieje | P 29 , P 38 , P 45 , P 48 , P 53 , P 74 , P 91 | Początek III wieku [28] | Duże fragmenty |
Rzymian | P 27 , P 40 , P 46 | do. 175-225 (II-III wiek) | Fragmenty |
1 Koryntian | P 14 , P 15 , P 46 | do. 175-225 (II-III wiek) | Fragmenty |
2 Koryntian | P 46 | do. 175-225 (II-III wiek) | Fragmenty |
Galatów | P 46 | do. 175-225 (II-III wiek) | Fragmenty |
Efezjan | P 46 , P 49 | do. 175-225 (II-III wiek) | Fragmenty |
Filipian | P 16 , P 46 | do. 175-225 (II-III wiek) | Fragmenty |
Kolosan | P 46 | do. 175-225 (II-III wiek) | Fragmenty |
1 Tesaloniczan | P 30 , P 46 , P 65 | do. 175-225 (II-III wiek) | Fragmenty |
2 Tesaloniczan | P 30 | Początek III wieku | Fragmenty |
1 Tymoteusza | א | do. 350 (IV wiek) | Kompletny |
2 Tymoteusza | א | do. 350 (IV wiek) | Kompletny |
Tytusa | P 32 | do. 200 (koniec II. – początek III wieku) | Fragment |
Filemona | P 87 | III wiek | Fragment |
Hebrajczyków | P 12 , P 13 , P 17 , P 46 | do. 175-225 (II-III wiek) | Fragmenty |
Jakuba | P 20 , P 23 , P 100 | III. wiek | Fragmenty |
1 Piotra | P 81 , [27] P 72 | do. 300 (koniec III – początek IV wieku) | Fragmenty |
2 Piotra | P 72 | do. 300 (koniec III – początek IV wieku) | Fragmenty |
1 Jana | P 9 | III wiek | Fragment |
2 Jana | א | do. 350 (IV wiek) | Kompletny |
3 Jana | א | do. 350 (IV wiek) | Kompletny |
Judy | P 72 , P 78 | do. 300 (koniec III – początek IV wieku) | Fragmenty |
Objawienie | P 18 , P 24 , P 47 , P 98 , P 115 | do. 150-250 (II-III wiek) | Fragment |
.
Różnice w tłumaczeniach
Wynikają głównie z tego jakich tekstów/manuskryptów się używa oraz z tego w jaki sposób chce się je wykonać (tzn. czy ma być bardziej restrykcyjna, wręcz słowo w słowa czy możne bardziej dolosowana do danego języka lub coś bardziej parafrazowanego, czego bym nie polecał – no i są tłumaczenia, a raczej spaczenia, typu przekłady wykonane przez świadków jehowy, gdzie ewidentnie przekręca się tekst).
Różnice te powiedziałbym są nieznacznie, bo głównie są to pobożne ozdobniki, które z czasem nazbierały się w kolejnych kopiach, gdzie na przykład ewangelista Marek napisał gdzieś samo imię Jezus, a z czasem bogobojni kopiści z szacunku poszerzali ten tytuł pisząc Pan Jezus Chrystus.
Oczywiście są także większe różnie wynikające z tego, że tłumaczenia typu KJV oparte były tylko o 7 drukowanych manuskryptów ( 5 wersji Erazma, 1 Bezy i 1 Stefanusa), którzy to z kolei opierano się o dostępny im bardzo ograniczony wachlarz tekstów greckich pochodzących najwcześniej z XII wieku (tak przynajmniej było z Erazmem, co do Bezy i Stefanusa to nie jestem pewien) a nowsze tłumaczenia starają się wziąć pod uwagę wszystko to co Bóg zachował przez te lata i nie tylko z tekstów greckich ale także korzysta się z wczesnych tłumaczeń itd. Oczywiście największy priorytet mają te najstarsze, choć oczywiście jak się wejdzie w posiadanie tekstu greckiego od NA czy UBS to wszystkie możliwe warianty są podawane i podkreślenie jakie manuskrypty czytają tak a jakie inaczej, przez co każda osoba może samodzielnie podjąć decyzję i nic nie jest ukrywane.
Większość wariantów jest łatwo wytłumaczyć prostym błędem kopistów, ponieważ terminy różnią się czasami dosłownie jedną literką lub jedną kreską, jak to ma na przykład miejsce w 1 Tym 3:16. A należy pamiętać, że wcześni chrześcijanie nie mieli takich wygód jak my dziś, bo będąc prześladowanymi, pod ciągłym strachem pod świecą w ciemności przepisywali teksty, tak by każdy mógł mieć dostęp do Słowa Bożego.
Także nie są to żadne teorie spiskowe, gdzie próbuje się umniejszyć rolę Słowa Bożego i wprowadzić wątpliwości co do zachowania Jego Słowa przez te wszystkie lata, ale spojrzenie na wszystkie dostępne nam kopie, zarówno greckie, jak i inne i wydedukowanie, które czytanie jest oryginalne, bo prawdą jest, że kopiści robili błędy a teraz my musimy przez nie przebrnąć do tego co oryginalnie pisali autorzy nowotestamentowi. Ja sam gdybym miał przekopiować NT zrobiłbym masę błędów, choć piszę na komputerze z korektorem
Nieprawdą też jest, że nowsze tłumaczenia umniejszają boskości Jezusa, bo to wszystko zależy od tekstu na jaki się spojrzy – bo na przykład w Ewangelii Jana 1:18 zamiast Jednorodzony Syn nowsze tłumaczenia mają “monogenes theos” (Jednorodzony Bóg, choć bardziej pasuje Wyjątkowy, Unikatowy, Jeden w swoim rodzaju) jednoznacznie określając Jezusa Bogiem.
Ponadto odkrycia w grece dokonane już po wydaniu KJV, jak reguła Grenvilla Sharpa pomogły tłumaczom lepiej przetłumaczyć teksty jak słowa Tomasza, Pan mój i Bóg mój oraz wersety z Tytusa 2:13 i 2 Piotra 1:1 Wielki Bóg i Zbawiciel, gdzie oba terminy jednoznacznie odnoszą się do Jezusa, ponownie lepiej oddając Jego boskość.
Kanonizacja Pisma
Skąd wiemy, że księgi jakie mamy w Biblii to te właściwe? Kto miał autorytet aby zdecydować które księgi można nazwać Pismem?
Kanon: Lit. “reguła” lub “laska miernicza.” Referuje do zaakceptowanych ksiąg Starego i Nowego Testa-mentu.
Fakty dotyczące Kanonu
- Prorocza natura i Apostolstwo zawierają w sobie kanoniczność.
- Ciało Chrystusa rozpoznaje kanon.
- Jedynie Bóg determinuje kanoniczność.
Czynnik “determinacji / ustalania” jest zarezerwowany dla samego Boga. Bóg suwerennie ustanowił Kanon Pisma. Bóg, który stworzył świat i wskrzesza umarłych nie miał biernej nadziei, że Kościół dochowa ustalonego kanonu (Pisma). On nie siedzi teraz na brzegu Swego tronu, pragnąc, by ktoś zdał sobie sprawę, że jakiejś księgi brakuje w kanonie. On już dopilnował tego, żeby kanon został ustalony dokładnie tak, jak powinno być. Musimy ostatecznie polegać właśnie na tym dla obrony kanonu.
O powstawaniu Nowego Testamentu
Pierwszym sprawdzianem, czy dana księga znajdzie się w kanonie Pisma Świętego było Apostolskie autorstwo. Każda księga Nowego Testamentu musiała być napisana przez Apostoła lub bliskiego współpracownika Apostoła. I tak na przykład Marek, który nie był Apostołem, otrzymał swoje informacje od Piotra. Również Łukasz, który także nie był Apostołem, był bardzo bliskim współpracownikiem Pawła.
Drugim sprawdzianem była treść księgi. W Dziejach 2:42 jest powiedziane, że pierwsze spotkanie Koscioła koncentrowało się wokół modlitwy, społeczności, łamaniu chleba i nauki apostolskiej. Głównym sprawdzianem każdej księgi było: czy zgadza się ona z nauką apostolską? Był to bardzo ważny sprawdzian, ponieważ do Koscioła przenikali wtedy różnego rodzaju heretycy. Ich pisma nigdy nie zostały zaakceptowane, ponieważ szybko wykrytyo zawarte w nich błędy doktrynalne.
Trzecim sprawdziwnem było: Czy księga ta jest czytana w zborach? Inaczej mówiąc, czy lud Boży ją akceptuje, korzysta z niej w czasie nabożeństwa i czyni ją częścią własnego życia? Jeżeli członkowie Koscioła są pouczani przez tę księgę i dostępują przez nią błogosławieństwa, to również jest dowodem jej natchnienia.
Czwartym sprawdzianem było przyjęcie wszystklich ksiąg przez następne pokolenia pierwotnego Koscioła, czyli przez ojców Kościoła. Do 405 roku wersja łacińskiej Wulgaty została zakończona. Słowo „Wulgata”pochodzi od łacińskiego „vulgar” co znaczy „język powszechny, język ludowy”. Biblia została przekazana w ręce ludu. Zawierała ona wszystkie księgi, ale tylko te, które odpowiadały podstawowym wymaganiom. Bóg przemówił i oto Jego Słowo zostało skompletowane.
Pięć Testów Kanoniczności Starego Testamentu
- Czy Nowy Testament świadczy o autorytecie danej księgi?
- Czy pozabiblijni pisarze żydowscy potwierdzają to?
- Czy księga jest spójna z pozostałym objawieniem?
- Czy była napisana przez proroka lub kogoś z boskim autorytetem?
- Czy Chrystus zaświadcza o jej autorytecie?
Księga Powtórzonego Prawa mówi, że zgodność z pozostałym spisanym objawieniem jest sprawdzianem kanoniczności (5 Mojż. 13:1-4). Jeszcze dobitniej czytamy o tym u Izajasza
Izaj. 8:16 Zawiąż to świadectwo, zapieczętuj prawo wśród moich uczniów.
Użyte w tekście hebrajskie צָרַר tsarar tłumaczone jako “zawiąż” informuje jednoznacznie iż świadectwo Pana jest w restrykcyjny sposób ograniczone do tego, co mówi Prawo (czyli zapięczetowany, tj. niezmienny kanon Pisma). Izajasz zaraz potem dodaje, że ktokolwiek przemawia musi czynić to w całkowitej zgodzie z wcześniejszym objawieniem Prawa.
Izaj. 8:20 Do prawa i do świadectwa! Jeśli nie będą mówić według tego słowa, to w nim nie ma żadnej światłości.
Stąd rozumiemy iż Nowy Testament nie narusza owej zasady, ponieważ jest pełnym i natchnionym zarazem wyjaśnieniem typologii zawartej w Starym Testamencie. To co wcześniej przedstawiane było formie cieni i obrazów, teraz jest przedstawione jasno i jednoznacznie.
Są to ważne testy do wykorzystania podczas obrony protestanckiego kanonu Pisma. Ostatecznie musimy polegać na suwerennym Bogu, któremu służymy, aby być wiernymi w prowadzeniu ludzi do zrozumienia tego, co miało być uwzględnione.
.
CBGM
CBGM czyli Coherence Based Genealogy Method to metoda komputerowa stosowana do analizy manuskryptów wspierając uczonych w podejmowaniu tekstualnych decyzji. Ma ona swoje poważne wady:
“Najważniejszą, moim zdaniem, różnicą jest ta w Drugim liście św. Piotra 3:10, gdzie NA28 oraz UBS5 czytamy, iż w dniu Pańskim „ziemia i dzieła na niej nie zostaną odnalezione. Włączenie słowa „nie”, zamiast jego pominięcia, jest istotną zmianą. Jeszcze ciekawszym jest to, iż żaden nam znany grecki manuskrypt nie popiera tego odczytu. Powoduje to poważne pytania o jego zasadność.” – źródło
Innymi słowy, komputer podjął decyzję wbrew wszystkim manuskryptom. Żaden manuskrypt nie popiera decyzji komputera ale mimo wszystko Biblie zostały zmienione, ponieważ tak wyszło w algorytmie…
Zobacz w temacie
- Kanon Nowego Testamentu w komentarzu Orygenesa do Księgi Jozuego
- Grzegorz Wielki a kanon Starego Testamentu
- Jedyny kanon Pisma
- Najstarszy kanon Pisma (wg. XXXIX Listu paschalnego św. Atanazego z Aleksandrii)
- Apokryfy
- Transmisja i Kanonizacja Pisma
- Krytyka tekstu biblijnego
- Jezus Chrystus: nasz Jedyny Władca, Bóg i Pan
- Dlaczego 1 Jana 5:7-8 jest w Biblii?
- I (biblijna) sprawiedliwość dla wszystkich…
- Jeśli wierzysz całym sercem
- Tekstualne machinacje