Tezy Genewskie z 1649 roku, część 1: niedawno odkryty klejnot

utworzone przez | mar 13, 2024 | Herezja Remonstrancji, Teologia reformowana

Nieznany w Polsce dokument Reformacji

Rzym. 9:21-22 21. Czy garncarz nie ma władzy nad gliną, żeby z tej samej bryły zrobić jedno naczynie do użytku zaszczytnego, a drugie do niezaszczytnego? 22. A cóż, jeśli Bóg, chcąc okazać gniew i dać poznać swoją moc, znosił w wielkiej cierpliwości naczynia gniewu przygotowane na zniszczenie;

Wśród 127 wyznań wiary zawartych w czterech tomach Reformed Confessions of the 16th and 17th Century in English Translation [Wyznania reformowane z XVI i XVII wieku w tłumaczeniu na język angielski], opracowanych i zredagowanych przez Jamesa T. Dennisona Jr., znajduje się bardzo znaczący dokument, niedostępny po polsku a dostępny w języku angielskim wyłącznie w wydanej w 1971 r. teologicznej pracy doktorskiej na kanadyjskim uniwersytecie. [1]

Tym „niedawno odkrytym klejnotem”, jak to ujęto w tytule tego artykułu, są Tezy Genewskie z 1649 roku. Ten piękny, mały klejnot znajduje się w pobliżu środka czwartego tomu dzieła Dennisona (s. 413-422), który zawiera jego wprowadzenie (s. 413-415), transkrypcję łacińskiego dokumentu pierwotnego (s. 415-418) i jego poprawione tłumaczenie na język angielski (s. 418-422).

Tezy Genewskie zostały napisane, aby przeciwstawić się teologii heretyka Moise Amyrauta (1596-1664) – stąd amyraldianizm- najsłynniejszego studenta i profesora Akademii Saumur – stąd salmurianizm – w zachodniej Francji.

To bardzo ważny dokument obnażający dobrointencyjną ofertę ewangelii jako herezję wyznawaną przez apostatów.

Zgniłe serce herezji

Tyt. 3:10 Heretyka po pierwszym i drugim upomnieniu unikaj;

W zgniłym sercu doktryny Amyrauta o hipotetycznej powszechnej łasce, zarówno w hipotetycznym powszechnym wyborze, jak i hipotetycznym powszechnym pojednaniu, znajduje się pogląd, że Bóg pragnie zbawić wszystkich, łącznie z potępionymi – dziś nazywa się to dobrowolną ofertą lub ofertą wynikającą z dobrych intencji, a także dobrointencyją ofertą ewangelii.

Herezja dobrointencyjnej oferty zbawienia wyznawana jest przez zdecydowaną większość osób, które będą twierdzić, że są „kalwinistami”. Głównym i najbardziej rozpoznawalnym jej propagatorem jest John MacArthur.

“zaproszenie do ewangelii – zbawienie w Chrystusie zostaje zaoferowane wszystkim bez wyjątku. Bóg nikogo nie dyskryminuje, z natury jest Bogiem, który zbawia.” – John MacArthur, Komentarz do NT (1 Tym. 4:10), Wydawnictwo Słowo Prawdy, Gdańsk 2015 s. 701

“Ta prawda o boskim wybraniu z wersetu 27 jest spójna z darmową ofertą dla wszystkich przedstawioną w wersetach 28-30.” – John MacArthur, tamże, s. 152

Autorzy Tez

Mat. 23:34 Dlatego ja posyłam do was proroków, mędrców i uczonych w Piśmie…

Antoine Léger (1594-1661) był jednym z dwóch pastorów i profesorów teologii kościoła i akademii genewskiej, którzy napisali Tezy Genewskie. Léger odegrał rolę w związku z dwoma innymi wyznaniami Reformowanymi, z których pierwszym było Wyznanie Cyryla Lukarisa (1629). Będąc pastorem kościoła we włoskich Alpach. W 1628 roku Czcigodne Towarzystwo Pastorów w Genewie zaproponowało mu wyjazd do Konstantynopola jako kapelan ambasady holenderskiej. Wkrótce po przybyciu Léger stał się bliskim przyjacielem Cyryla i został przyjęty jako teologicznie pokrewna dusza (t. 4, s. 154-155). Po drugie, przed śmiercią w 1661 r. Léger napisał przedmowę do Wyznania Waldensów (1662) (t. 4, s. 496-498).

Théodore Tronchin (1582-1657) był drugim teologiem, który opracował Tezy Genewskie. Tronchin studiował teologię w Genewie i Bazylei (na terenie dzisiejszej Szwajcarii), Heidelbergu (Niemcy), Franekerze i Lejdzie (Holandia). Wraz z Giovannim Diodatim (1576-1649), którego później zastąpił na stanowisku profesora teologii, Tronchin był delegatem Genewy na wielki Synod w Dort, który potępił Arminianizm. Trzydzieści lat później napisał Tezy Genewskie, kontynuując tę samą tradycję suwerennej łaski, co Kanony z Dort (1618-1619), przeciwstawiając się subtelniejszemu wrogowi, Amyraldianizmowi, przy czym późniejsze wyznanie było bardziej wyraźne, antytetyczne i dobitne przeciwko dobrowolnej ofercie, bardziej przebiegłemu wrogowi niż nawet Amyraldianizm. Jest to niezwykła rzecz, biorąc pod uwagę, że Tronchin był powszechnie uważany za bezstronnego teologa.

Pięć Rozdziałów Tez Genewskich nosi tytuły

I. O grzechu pierworodnym (wbrew pośredniemu przypisaniu, szczególnie nauczanemu przez Josué de la Place z Saumur),
II. O predestynacji
III. O odkupieniu
IV. O usposobieniu człowieka do łaski
V. O obietnicach złożonych wierzącym i ich prerogatywach

Podobnie jak bardziej znane pięć Rozdziałów Kanonów z Dort (1618-1619), z których wywodzi się Pięć Punktów Kalwinizmu, które Rozdziały Tez Genewskich starały się ochronić, to znacznie krótsze wyznanie wiary składa się zarówno z pozytywnych stwierdzeń (od dwóch do czterech artykułów), jak i odrzuceń błędów (od jednego do czterech artykułów).
.

Artykuły przeciwne dobrointencyjnej ofercie

1 Kor. 1:10 Proszę więc was, bracia, przez imię naszego Pana Jezusa Chrystusa, żebyście wszyscy to samo mówili i żeby nie było wśród was rozłamów, ale abyście byli zespoleni jednakowym umysłem i jednakowym zdaniem.

Jest rzeczą wielce znamienną, że w tezach II, III i IV (dotyczących predestynacji, odkupienia i usposobienia człowieka do łaski) siedem z siedemnastu artykułów, na które składa się jedno z dziesięciu pozytywnych stwierdzeń i zadziwiająco wysoka liczba sześciu z siedmiu odrzuceń błędów, wyraźnie sprzeciwia się wszystkim głównym założeniom teologii dobrointencyjnej oferty ewangelii. Oto artykuły przeciwko dobrowolnej ofercie:

II: R. Odrzucenie błędu tych:

1) Tych, którzy nauczają, że w Bogu jest udzielona, pod warunkiem wiary i upamiętania, dobra wola zbawienia tych, którzy giną.

2) Którzy, używając ekonomii (ὂικονομίας oikonomias) jako wymówki, przypisują Bogu skłonność, siłę woli, tendencję, uczucie bądź mniej żarliwą miłość, moc, zamiar, pragnienie, wolę, radę, postanowienie, ugodę albo konieczną czy powszechną warunkową łaskawość, przez które chce, aby każdy człowiek został zbawiony, jeśli uwierzy w Chrystusa.

3) Którzy przypisują Bogu zamysł poprzedzający wybranie, w którym postanowił On być miłosiernym dla całego rodzaju ludzkiego bez ograniczeń.

4) Którzy przypisują Bogu dwojaką łaskawość, jedną wyraźną lub pierwszą i powszechną, przez którą chciał On, aby każdy człowiek był zbawiony; drugą bardziej wyraźną i szczególną wobec wybranych. (s. 419-420).

III: R. Odrzucenie błędu tych:

1) Tych, którzy nauczają, że Chrystus umarł za każdego w sposób wystarczający, nie tylko ze względu na wartość, lecz także ze względu na intencję; lub za wszystkich warunkowo, jeśli uwierzą; albo którzy twierdzą, że Pismo Święte naucza, iż Chrystus umarł za wszystkich ludzi ogólnie; a zwłaszcza te miejsca Pisma Świętego (Ezech. 18:21; 33:11; Jana 3:16; 1 Tym. 2:4 ; 2 Piotra 3:9) powinny zostać rozciągnięte na każdego człowieka i przez nie należy wykazać powszechność miłości i łaski. (s. 421) [2]

2) Ponieważ warunki konieczne do zbawienia są niemożliwe dla potępionych, Bóg nie planuje ich warunkowego zbawienia, jeśli uwierzą i upamiętają się, chyba że zakłada się, że istnieje pusty, zwodniczy i bezużyteczny zamiar i wola Boga (str. 421).

IV: R. Odrzucenie błędu tych:

2) Którzy nauczają, że przez Swoje objawione usposobienie Bóg chce zbawienia każdego z osobna. (s. 421).
.

Wola Boża

W opozycji do dobrointencyjnej oferty, która zakłada wolę Wszechmogącego, żeby zbawić wszystkich, jak stwierdza ostatni artykuł cytowany powyżej, Tezy Genewskie odrzucają

„błąd tych, którzy nauczają, że przez Swoje objawione usposobienie Bóg pragnie zbawienia każdego bez wyjątku” (IV:R:2).

Z czterech odrzuceń błędu w „II. O predestynacji”, trzy odrzucają pogląd o wolnej ofercie woli Bożej. To wyznanie wiary z kalwińskiej Genewy odrzuca poglądy tych, którzy:

1) „nauczają, że w Bogu jest… jakaś dobra wola zbawienia tych, którzy giną” (II:R:1)

.

2) „przypisują Bogu skłonność, wolę, usposobienie, uczucie lub mniej żarliwą miłość, moc, zamiar, pragnienie, wolę, radę, dekret, przymierze albo konieczną lub powszechną warunkową łaskawość, przez które On chce, aby każdy człowiek bez wyjątku dostąpił zbawienia, jeśli uwierzy w Chrystusa” (II:R:2); oraz

.

3) „przypisują Bogu… powszechne [pragnienie], przez które chciał, aby każdy człowiek został zbawiony” (II:R:4).

Przeanalizujmy różne elementy błędów, którym ostro sprzeciwiają się Tezy Genewskie.
.
 Po pierwsze, chodzi o wolę Boga, zarówno w ujęciu czasownikowym: On „chce” lub „chciał” (II:R:2, 4; IV:R:2), jak i rzeczownikowym: Jego „wola” (II :R:1, 2; IV:1). O woli Jahwe mówi się jako o Jego „usposobieniu” (II:R:2), a nawet o Jego „objawionym usposobieniu” (IV:R:2). Oprócz „woli” i „usposobienia” Jahwe lista zawarta w artykule II:R:2 obejmuje Bożą „skłonność”, „wolę”, czy „pragnienie”, a także osiem innych terminów!

Po drugie, ta wola Boża jest „powszechna” (II:R:2), dotycząca „każdego z osobna” (IV:R:2), „każdego człowieka” (II:R:2), „każdego z osobna”, „każdej osoby” (II:R:4) i „całego rodzaju ludzkiego bez ograniczeń” (II:R:3), włączając w to „tych, którzy giną” (II:R:1), którzy są „potępionymi” (IV:1) – słowo, którego Tezy Genewskie, w przeciwieństwie do wielu w naszych czasach, nie boją się użyć.

4:1 Ponieważ warunki niezbędne do zbawienia są dla potępionych niemożliwe, Bóg nie planuje ich warunkowego zbawienia, jeśli uwierzą i okażą skruchę, chyba że uważa się, iż istnieje pusty, zwodniczy i bezużyteczny zamiar i wola Boga.

Po trzecie, ten pogląd na wolę Boga dotyczącą każdej bez wyjątku potępionej istoty ludzkiej jest taki, że pragnie On ich „zbawienia” (IV:1; IV:R:2) lub „zbawiania” (II:R:1) lub bycia „zbawionym” (II:R:2, 4).

Po czwarte, w odrzuceniu poglądów tych, którzy „upatrują” (II:R:2) albo „przypisują” (II:R:4) Bogu lub „nauczają” (II:R:1; IV:R:2) że ma On wolę zbawienia potępionych, XVII-wieczne Tezy Genewskie wyraźnie odrzucają to, co w naszym pokoleniu jest rozumiane i nazywane dobrointencyjną ofertą. Jak często w naszych czasach słyszymy zdeklarowanych kalwinistów, którzy

„nauczają, że Bóg przez swoje objawione usposobienie chce zbawienia wszystkich i każdego z osobna” (IV:R:2).

Ale to Reformowane wyznanie wiary nazywa to „błędem” i deklaruje jego „odrzucenie”!
.

Odrzucenie zbawienia warunkowego

Warto zwrócić uwagę na silny nacisk na warunkowość zbawienia w schemacie amyraldiańskim i wielokrotne jego odrzucenie w Tezach Genewskich. W swoich siedmiu artykułach przeciwko dobrointencyjnej ofercie to wyznanie wiary z 1649 r. dwukrotnie używa rzeczownika „warunek” bądź „warunki” (II:R:1; IV:1), dwukrotnie przysłówka „warunkowo” (III:R:1; IV:1) oraz przymiotnik „warunkowy” jeden raz (II:R:2) w opisie i krytyce salmurianizmu.

Warunkami są wiara (II:R:2; III:R:1) lub, bardziej wyczerpująco, wiara i upamiętanie (II:R:1; IV:1). Amyraldiańska nauka o warunkowym zbawieniu dla każdego bez wyjątku, jeśli ten upamięta się i uwierzy (II:R:1, 2; III:R:1; IV:1), stoi w sprzeczności z

  • wieczną i bezwarunkową predestynacją Boga (II; por. II: R:1,2)
    ,
  • szczególnym i skutecznym zadośćuczynieniem przez Chrystusa (III; por. III:R:1)
    .
  • oraz niechęcią człowieka do łaski (IV; por. IV:1) – a tego właśnie naucza dobrointencyjna oferta ewangelii.

Ponieważ Wszechmogący nie daje upamiętania i wiary absolutnie każdemu (II, 3, 4; III, 1, s. 419, 420), a z definicji zbawienie „potępionych” jest „niemożliwe”, Tezy Genewskie odrzucają dobrointencyjną ofertę, gdyż, podobnie jak Amyraldianizm, przyjmuje za pewnik „pusty, zwodniczy i bezużyteczny zamiar i wolę Boga” (IV:1)!

Dzieje 13:48 Kiedy poganie to usłyszeli, radowali się i wielbili słowo Pańskie, a uwierzyli wszyscy, którzy byli przeznaczeni do życia wiecznego.
.
2 Tym. 2:25 Łagodnie nauczający tych, którzy się sprzeciwiają; może kiedyś Bóg da im upamiętanie, aby uznali prawdę;

Oferta bez pokrycia

Po pierwsze, dobrointencyjna oferta jest „pusta” w przeciwieństwie do pełnej, bogatej i wiecznej woli, pragnienia, ujawnianie woli i objawionego usposobienia błogosławionego Trójjedynego Boga, który manifestuje mądrość, moc i chwałę Ojca, Syna i Ducha Świętego w zbawieniu wszystkich wybranych „pewnej liczby ludzi, którzy tworzą Jego [tj. Chrystusa] mistyczne ciało” (III:2, s. 420).

Efez. 1:3-14
.

3. Błogosławiony niech będzie Bóg i Ojciec naszego Pana Jezusa Chrystusa, który pobłogosławił nas wszelkim duchowym błogosławieństwem w miejscach niebiańskich w Chrystusie.

4. Jak nas wybrał w nim przed założeniem świata, abyśmy byli święci i nienaganni przed jego obliczem w miłości.

5. Przeznaczył nas dla siebie, ku usynowieniu przez Jezusa Chrystusa, według upodobania swojej woli;

6. Dla uwielbienia chwały swojej łaski, którą obdarzył nas w umiłowanym;

7. W którym mamy odkupienie przez jego krew, przebaczenie grzechów, według bogactwa jego łaski;

8. Którą nam hojnie okazał we wszelkiej mądrości i roztropności;

9. Oznajmiając nam tajemnicę swojej woli, według swego upodobania, które sam w sobie postanowił;

10. Aby w zarządzeniu pełni czasów wszystko zebrał w jedno w Chrystusie, i to, co w niebiosach, i to, co na ziemi.

11. W nim, mówię, w którym też dostąpiliśmy udziału, przeznaczeni według postanowienia tego, który dokonuje wszystkiego według rady swojej woli;

12. Abyśmy istnieli dla uwielbienia jego chwały, my, którzy wcześniej położyliśmy nadzieję w Chrystusie.

13. W nim i wy położyliście nadzieję, kiedy usłyszeliście słowo prawdy, ewangelię waszego zbawienia, w nim też, gdy uwierzyliście, zostaliście zapieczętowani obiecanym Duchem Świętym;

14. Który jest zadatkiem naszego dziedzictwa, aż nastąpi odkupienie nabytej własności, dla uwielbienia jego chwały.

Jakże „puste” wydają się niemądre spekulacje Saumura i dobrointencyjnej oferty, gdy zestawimy je w świetle dziękczynienia naszego Zbawiciela złożonego Jego Ojcu za objawienie bezwarunkowej woli Boga dotyczącej wybrania i potępienia w ustanowionych przez Boga rezultatach głoszenia Ewangelii!

Mat. 11:25-27 25. W tym czasie Jezus powiedział: Wysławiam cię, Ojcze, Panie nieba i ziemi, że zakryłeś te sprawy przed mądrymi i roztropnymi, a objawiłeś je niemowlętom.26. Tak, Ojcze, gdyż tak się tobie upodobało. 27. Wszystko zostało mi dane od mego Ojca i nikt nie zna Syna, tylko Ojciec, ani nikt nie zna Ojca, tylko Syn i ten, komu Syn zechce objawić.

Kłamliwa obietnica

Po drugie, dobrointencyjna oferta jest „zwodnicza”, gdyż nieuczciwe i nieszczere jest twierdzenie, że Bóg prawdy pragnie zbawić każdą upadłą osobę, gdy nie podjął żadnych niezbędnych kroków, aby wybawić ją od grzechu i zagłady i doprowadzić ich wszystkich do błogości społeczności przymierza z żywym Bogiem (Konfesja Westminsterska 3:3-7). Jahwe

  • nie wybrał ani nie odkupił żadnego z nich
  • nigdy ich nie odradza,
  • nie powołuje,
  • nie usprawiedliwia,
  • nie adoptuje,
  • nie uświęca,
  • nie zachowuje
  • ani nie uwielbia żadnego z potępionych.

Zamiast tego Nieskończenie Święty słusznie ich nienawidzi i zatwardza jako „naczynia gniewu przygotowane na zniszczenie” 

Rzym. 9:10-24 
.
10. A nie tylko to, ale i Rebeka, gdy poczęła z jednego mężczyzny, naszego ojca Izaaka;

11.Gdy dzieci jeszcze się nie urodziły i nie zrobiły nic dobrego ani złego, aby zgodnie z wybraniem trwało postanowienie Boga, nie z uczynków, ale z tego, który powołuje;

12. Powiedziano jej, że starszy będzie służył młodszemu;

13. Jak jest napisane: Jakuba umiłowałem, ale Ezawa znienawidziłem.

14. Cóż więc powiemy? Czy Bóg jest niesprawiedliwy? Nie daj Boże!

15. Mówi bowiem do Mojżesza: Zmiłuję się, nad kim się zmiłuję, a zlituję się, nad kim się zlituję.

16. A więc nie zależy to od tego, który chce, ani od tego, który zabiega, ale od Boga, który okazuje miłosierdzie.

17. Pismo bowiem mówi do faraona: Po to właśnie cię wzbudziłem, aby okazać na tobie swoją moc i żeby moje imię było głoszone po całej ziemi.

18. A zatem komu chce, okazuje miłosierdzie, a kogo chce, czyni zatwardziałym.

19. Ale mi powiesz: Dlaczego więc jeszcze oskarża? Któż bowiem sprzeciwił się jego woli?

20. Człowieku! Kimże ty jesteś, że prowadzisz spór z Bogiem? Czy naczynie gliniane może powiedzieć do tego, kto je ulepił: Dlaczego mnie takim uczyniłeś?

21. Czy garncarz nie ma władzy nad gliną, żeby z tej samej bryły zrobić jedno naczynie do użytku zaszczytnego, a drugie do niezaszczytnego?

22. A cóż, jeśli Bóg, chcąc okazać gniew i dać poznać swoją moc, znosił w wielkiej cierpliwości naczynia gniewu przygotowane na zniszczenie;

23. I żeby dać poznać bogactwo swojej chwały na naczyniach miłosierdzia, które wcześniej przygotował ku chwale;

24. To znaczy nas, których powołał, nie tylko z Żydów, ale i z pogan?

Bezużyteczna oferta

Po trzecie, dobrowolna oferta zbawienia jest całkowicie „bezużyteczna”, jak wskazują Tezy Genewskie, jako że nie zbawiła, nie zbawia i nie zbawi ani jednego potępionego w całej historii świata. Dlaczego? Ponieważ z definicji nie może nikogo zbawić. Przeciwstawiając się bezsilnemu bogu dobrointencyjnej oferty wyznajemy:

Psalm 115:3 A nasz Bóg jest w niebie, czyni wszystko, co zechce

Wbrew bogu Saumura i boga większości współczesnego ewangelikalizmu, prawdziwy Bóg ogłasza:

Izaj. 46:10 Mój zamiar się spełni i wykonam całą swoją wolę [wszystko, co mi się podoba]

Bałwochwalstwo obnażone

Każde bóstwo o „pustej, zwodniczej i bezużytecznej” woli jest „pustym, zwodniczym i bezużytecznym” bogiem. Zamiast o „pustej, zwodniczej i bezużytecznej” boskiej woli i bogu dobrointencyjnej oferty, Genewskie Wyznanie Wiary wielokrotnie mówi o odwiecznym Bożym dekrecie, radzie, dobrym upodobaniu, predestynacji i wyborze. Jeśli chodzi o predestynację Jahwe, Wyznanie stwierdza:

„Tych, których Bóg wybrał w Chrystusie jedynie dla swego upodobania, i tylko tych, postanowił oddać Synowi i dać im wiarę, aby zostali doprowadzeni aż do życia wiecznego” (II, 3, s. 419).

O zamierzeniu Chrystusa, by odkupić tylko tych, których dał Mu Ojciec, czytamy:

„Za tych sam Chrystus, doskonale świadomy swego powołania, zechciał i postanowił umrzeć, aby do nieskończonej wartości Swojej śmierci dodać najbardziej skuteczny i wyjątkowy cel Jego woli ” (III:3, s. 420).

Nic dziwnego, że w Tezach Genewskich nie ma miejsca ani tolerancji dla parodii dobrowolnej oferty odnośnie do woli Bożej w Jezusie Chrystusie!

Wyznawców fałszywego bóstwa dobrointencyjnej oferty zbawienia, szczególnie tych, którzy myślą, że są „kawlinistami” albo myślą, że są „reformowani” wzywamy do upamiętania z tej herezji.

Na podstawie źródło
Tłumaczył Robert Jarosz

Przypisy

[1] James T. Dennison, Jr. (red.), Reformed Confessions of the 16th and 17th Centurys in English Translation, 4 tomy. (Grand Rapids, MI: Reformation Heritage Books, 2008–2014).
[2] Zamiast Ezechiela 31:11 w tłumaczeniu na język angielski (s. 421), zmieniłem odniesienie do Ezechiela 33:11, co jest wersetem wyraźnie zamierzonym, jak wskazuje oryginał łaciński (s. 417).

Zobacz w temacie

Print Friendly, PDF & Email