Strona czynna czasowników i imiesłowów

utworzone przez | kwi 7, 2021 | Greka Koine

Definicja

Strona to właściwość czasowników i imiesłowów, która wskazuje, w jaki sposób podmiot jest powiązany z czynnością (lub stanem) wyrażonym przez czasownik lub imiesłów. Ogólnie rzecz biorąc, strona może wskazywać, że podmiot

  • wykonuje czynność (strona czynna)
  • odbiera czynność (strona bierna)
  • lub jednocześnie wykonuje i odbiera czynność (przynajmniej rezultat czynności) (strona medialna)

Rodzaje strony czynnej

Ogólnie można powiedzieć, że w stronie czynnej podmiot wykonuje, wytwarza lub doświadcza działania lub istnieje w stanie wyrażonym przez czasownik.

Prosta

Czasownik przechodni – ma formy zarówno strony czynnej, jaki biernej
.
Czasownik nieprzechodni – czasownik, który nie może mieć dopełnienia bliższego i w związku z tym nie tworzy strony biernej. Czasowniki nieprzechodnie wyrażają stan (inakuzatywne), np. stać, iść. (np. obszedłem jezioro to strona czynna, strony biernej nie da się utworzyć – jezioro zostało przeze mnie… )

W stronie czynnej prostej podmiot wykonuje lub doświadcza działania. Czasownik może być przechodni lub nieprzechodni. Jest to normalne lub standardowe użycie strony, zdecydowanie najczęstsze.

Marek 4:2 A on nauczał (ἐδίδασκενedidasken – czas przeszły niedokonany, tryb orzekający, strona czynna) ich wielu rzeczy w przypowieściach i mówił do nich w swojej nauce:

Sprawcza (causative)

Podmiot nie jest bezpośrednio zaangażowany w działanie, ale można powiedzieć, że jest jego ostatecznym źródłem lub przyczyną. Ta przyczyna może być wolicjonalna, ale niekoniecznie.

W przypadku czasownika prostego czasami przed czasownikiem i jego dopełnieniem można użyć wyrażenia „sprawił, że”; w takich przypadkach czasem najlepiej jest zamienić czasownik na bierny (np. sprawił, że został ochrzczony, np. Jan 4:1-2).

Mat. 5:45 On bowiem sprawia, że wschodzi (ἀνατέλλειanatellei – tryb orzekający, czas teraźniejszy, strona czynna) jego słońce nad złymi i nad dobrymi i deszcz zsyła (βρέχειbrechei – czas teraźniejszy, tryb orzekający, strona czynna) na sprawiedliwych i niesprawiedliwych.

Statyczna

Podmiot istnieje w stanie wskazanym przez czasownik. Ten rodzaj czynności aktywnych obejmuje zarówno czasowniki równoznaczne (kopule), jak i czasowniki, które są tłumaczone z przymiotnikiem w predykacie czyli orzeczeniu (np. „Jestem bogaty”).

Łuk. 16:23 A będąc w piekle i cierpiąc męki (ὑπάρχων hyparchon – będąc… w męczarniach – imiesłów, czas teraźniejszy, strona czynna), podniósł oczy i ujrzał z daleka Abrahama i Łazarza na jego łonie.
.
Jan 1:1 Na początku było (ἦν hen – czas przeszły niedokonany, tryb orzekający, strona czynna ) Słowo, a Słowo było u Boga i Bogiem było Słowo.

Refleksyjna

Podmiot działa na siebie. W takich przypadkach naturalnie zaimek zwrotny jest używany jako dopełnienie bezpośrednie (np. ἑαυτοῦ eautou lub σεαυτοῦ seautou), podczas gdy strona medialna pomija zaimek zwrotny.

Marek 15:30 Ratuj samego siebie (σῶσον σεαυτὸν sosan seauton – czas aorist przeszły dokonany, tryb rozkazujący, strona czynna) i zejdź z krzyża!
.
1 Tym. 4:7 Odrzucaj natomiast pospolite i babskie baśnie. Sam zaś ćwicz się (γύμναζε … σεαυτὸν gymnase… seauton – czas teraźniejszy, tryb rozkazujący, strona czynna) w pobożności

Uwaga: czas aorist czyli czas przeszły dokonany w trybie rozkazującym nie ma swojego odpowiednika w języku polskim (nie można nakazać uczynienia czegoś w przeszłości). Grecka konstrukcja wyraża nakaz dokończenia czynności rozpoczętej w przeszłości.

źródło

Zobacz w temacie

Print Friendly, PDF & Email