Siedem Boskich atrybutów Ojca, Syna i Ducha – część 2

utworzone przez | sty 27, 2022 | Egzegezy, Trynitologia

Ślepa uliczka upadłego umysłu

Obj. 4:9-11

9. A gdy stworzenia oddawały chwałę i cześć, i dziękczynienie zasiadającemu na tronie, żyjącemu na wieki wieków;

10. Upadło dwudziestu czterech starszych przed zasiadającym na tronie i oddało pokłon żyjącemu na wieki wieków, i rzucało swoje korony przed tronem, mówiąc:

11. Godzien jesteś, Panie, wziąć chwałę i cześć, i moc, ponieważ ty stworzyłeś wszystko i z twojej woli trwa i zostało stworzone.

Na świecie jest wiele rzeczy, których istotę poznajemy przez rozmaite ich cechy. Światło jest jasne, woda jest mokra a kamień twardy. Poznanie istoty rzeczy nie musi być zależne od zmysłów, wiemy przecież, że istnieją swoiste prawa w świecie zwierzęcym, czy też zasady funkcjonowania wszechświata, jak choćby termodynamika, chemia, fizyka, matematyka, te poznajemy za pomocą logiki, często opartej o doświadczenia co czyni je możliwymi do poznania empirycznie.

Świat duchowy nie jest dostępny ani zmysłom, nie można prowadzić na nim doświadczeń, również ludzka logika nie jest zdolna do poznania świata duchowego o własnych siłach. Aby go  poznać koniecznym jest objawienie, zewnętrzne i niezależne od człowieka źródło obiektywnych informacji. Jak mówi Pismo, rzeczy duchowe należy rozsądzać duchowo co oznacza iż cała dostępna wiedza o Bogu zawarta jest w skończonym objawieniu, jedynym epistemologicznie wiarygodnym źródle prawdy.

Wiedza ta jest zrozumiała, jednakże rezultaty poszukiwania oparte o całość przesłania Pisma z całą pewnością będą odrzucane przez osoby nieodrodzone, co czyni niezbędnym kolejny ponadnaturalny element tj. sktukujące pełnym przekonaniem (1 Tes. 1:5) oświecenie (2 Kor. 4:6; Efez. 1:18) przez Ducha Świętego, co ma miejsce po regeneracji (2 Kor. 3:15-16).

1 Kor. 2:14 Lecz cielesny człowiek nie pojmuje (δέχεται dchetai tj. nie akceptuje) tych rzeczy, które są Ducha Bożego. Są bowiem dla niego głupstwem i nie może ich poznać, ponieważ rozsądza się je duchowo.

O Istocie Boga

Bóg nie należy do świata materialnego, nie jest też abstrakcyjną ideą, stąd jest empirycznie niepoznawalny. Upadły umysł nie może też logicznie wydedukować Boga. Bóg jest duchem, Istotą czyli Bytem (sam o Sobie powiedzieł „Ja jestem” por. 2 Mojż. 3:14; Izaj. 43:10; 45:5-6, 18, 22; 46:9; Jan 8:24). Jako Byt posiada określone greckim przymiotnikiem θεῖος theios  Boskie cechy umożliwiające rozpoznanie Boga. Boskość przede wszystkim:

Bóg w swej Boskości jest ponad wszystkim, wszystko zaś istnieje dzięki Bogu i  jest poddane Bogu. Upadły umysł z pewnością uzna istnienie Boga Wszechmocnego, czynią to wszak muzułmanie a nawet Żydzi, jednakże nigdy nie zaakceptuje biblijnej prawdy iż Bóg jest jeden ale są Trzy Boże Osoby. Dowodzą tego atrybuty odnoszące się do Istoty Ojca, Syna i Ducha, które jako tożsame świadczą o współistotności.

Oto jak Biblijnie poznajemy Boga.
.

Atrybuty Boga

Pierwsze trzy trybuty: suwerenność, wieczność oraz moc stwarzania wszechrzeczy, zostały udokumentowane i przypisane Ojcu, Synowi i Duchowi w pierwszej częsci artykułu. Czas na kolejne dwa.
.

Praprzyczyna

11. i z twojej woli …zostało stworzone

Pojęcie praprzyczyna, czy też pierwsze źródło (gr. ἀρχή arche) odnosi się do Bytu, który sam nie posiadając źródła innego niż On sam jest samoistny. Z drugiej strony wszystko to co posiada źródło w czymś innym niż ono samo nie może być samoistne i przez implikację musi być stworzeniem, które nie istniejąc nie mogło spontanicznie zechcieć zaistnieć. Zatem o samoistności decyduje atrybut praprzyczyny, co jest pojęciem aksjomatycznym.

To co jest stworzone, (gr. αἰῶνες aiones),

  1. nie może być samoistne tj. nie ma źródła samo w sobie
  2. nie posiada mocy stwórczej
  3. nie posiada woli samostworzenia

To co niestworzone, (gr. ἀρχή arche)

  1. jest samoistne tj. ma źródło samo w sobie
  2. posiada moc stwórczą
  3. posiada wolę tworzenia

Nie ma żadnych wątpliwości co do udziału Ojca w dziele stworzenia. Bóg, Ojciec, z którego wszystko (1 Kor. 8:6) odnosi się do samoistności również ustanawia tak faktyczną zdolność do stworzenia jak i wolę tego stworzenia. Jednakże samo stworzenie określone zostało przez samego Boga jako dzieło pochodzace z mocy i aktu  wolicjonalnego więcej niż jednej Osoby:

1 Mojż. 1:26 Bóg powiedział: Uczyńmy człowieka na nasz obraz według naszego podobieństwa

Słowo אֱלֹהִ֔ים Elochim, czyli Bóg odnosi się do jednej Istoty jednakże polskie zaimki dzierżawcze nasz oraz naszego posiadają liczbę mnogą ponieważ pochodzą od hebrajskich słów również będących w liczbie mnogiej (בְּצַלְמֵ֖נוּ bealmenu oraz כִּדְמוּתֵ֑נוּ kidmutenu). Stąd Pismo naucza, że wszystko istnieje przez Boga i dla Boga (Hebr. 2:10)

Syn

A) Bóg Logos jest samoistny tzn. nie posiada źródla, nie jest stworzony.

Jan 1:1 Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga i Bogiem było Słowo.

Kiedy zaistniał początek (na początku) Słowo już było, co jednoznacznie dowodzi wieczności istnienia Logosu (z drugiej strony czas wcielenia posiada początek stąd użyty do jego opisania został zwrot od początku, odnoszacy się do ludzkiej, czyli drugiej natury przyętej przez Syna, por. 1 Jana 1:1)

Warto zwrócić tutaj uwagę na gramatyczną zależność podmiotu i orzeczenia mianownikowego. W heretyckich wywodach Świadków Strażnicy przedstawiany jest argument, że skoro Jan informuje iż Słowo było u Boga to stwierdzenie Bogiem było Słowo nie może znaczyć, że Słowo to Bóg Jahwe przy czym rozumowanie to zawiera błąd kategoryczny zrównujący Istotę z Osobą. Ktoś będący u innej Osoby nie może być tą samą Osobą dowodzą heretycy [1] stąd Syn nie może Być Bogiem. Logika ta oparta jest także o przyjęcie zasady równorzędności znaczeniowej między podmiotem a orzeczeniem manownikowym jako jedynej możliwości gramatycznej (czyli odrzucenie stosunku podrzęności zakresowej).

Mówiąc prościej, według heretyków Logos to bóg a bóg to Logos, gdzie bóg to odrębna kategoria  znaczeniowa (a przez to ontologiczna) niż Bóg (u Boga było Słowo – oznacza że mniejszy bóg był u Boga). Jednakże zgodnie z gramatyką związek podmiotu (ang. Subject) i orzeczenia mianownikowego (ang. Predicative Nominative), gdzie oba są w mianowniku przy występującym czasowniku prównawczym (ang. equative) może przybierać dwie formy zakresowe:

  1. równorzędności znaczeniowej (gdzie podmiot jest tożsamy z orzeczeniem i można używać je zamiennie)  oraz
    .
  2. podrzędności znaczeniowej (gdzie podmiot jest mniejszym podzbiorem orzeczenia i nie można używać ich zamiennie) [2]

Np. w zdaniu Jan to był człowiek Jan jest podmiotem, człowiek to orzeczenie mianownikowe zaś to był określa czasownik porównawczy. Zachodzi tu zależność podrzędności zakresowej gdzie Jan należy do szerszego zbioru określanego przez słowo człowiek. Wyrażenia tego nie można odwrócić tworząc zdanie Człowiek to był Jan ponieważ nie każdy człowiek to Jan. W takim przypadku słowo człowiek (orzeczenie mianownikowe) określa naturę Jana (czyli podmiotu) na co wskazuje czasownik porównwaczy to był.

W grece koine podmiot od orzeczenia mianownikowego odróżnia między innymi użycie przedimka okreslonego [3]. W naszym przypadku będący w mianowniki anatrotyczny (pozbawiony przedimka) rzeczownik Θεὸς nie jest imieniem (tak samo jak imieniem nie jest człowiek z wcześniejszego przykładu) [4] co klasyfikuje go jako orzeczenie mianownikowe.

Θεὸς ἦν ὁ Λόγος
Theos hen ho Logos
Bóg było To Słowo

Podmiotem będzie  ὁ Λόγος który należy do szerszej kategorii znanej jako Θεὸς. Siła tej konstrukcji najwyrażniej kładzie nacisk  na Istotę Słowa a nie na jego tożsamość. To znaczy że Słowo jest prawdziwym Bogiem ale nie jest tą samą Osobą co wspomniany wcześniej w wersie τὸν Θεόν (Słowo było u tego Boga) [5]. Stąd: Słowo było u Boga (Syn u Ojca) i Bogiem było Słowo (istotą Słowa jest Bóstwo ale nie jest On Ojcem).

Hebr. 7:3 niemający ani początku dni, ani końca życia,

Stary Testament używa typologii na oddanie duchowej rzeczywistości. Znaczeniem typologicznym Melchisedeka (Pismo milczy co do jego początku i końca dni) odniesionym do Syna jest wieczność tego drugiego (Syn rzeczywiście nie ma ani początku ani końca) co potwierdza tekst Objawienia nazywając dodatkowo Syna Bogiem Wszechmogącym

Obj. 1:7-8 7. Oto przychodzi z obłokami i ujrzy go wszelkie oko, także ci, którzy go przebili. I będą lamentować przed nim wszystkie plemiona ziemi. Tak, amen. 8. Ja jestem Alfa i Omega, początek i koniec, mówi Pan, który jest i który był, i który ma przyjść, Wszechmogący.

Syn jest także Ojcem czyli źródłem wieczności

Izaj. 9:6 Albowiem dziecię narodziło się nam,a syn dany jest nam; i będzie panowanie na ramieniu jego, a nazwią imię jego: Dziwny, Radny, Bóg mocny, Ojciec wieczności (עד אבי ‚ĕby ‛ad), Książę pokoju;

עד אבי  ĕby ‛ad – Ojciec wiecznośći, od którego wieczność pochodzi. Dziecię, jakie się narodziło to Bóg mocny, który przyjął naturę człowieka, nie tracąc swojej Boskiej natury. Dzięcię ma imię Ojciec wiecznośći, zatem od Dziecięcia pochodzi wieczność. Niemożliwym jest, aby wieczność pochodziła od istoty, która ma początek. Chrystus nie ma początku (tak jak nie ma końca).

B) Posiada moc stwórczą. Wieczny Boży Syn jest praprzyczyną, powodem i celem stworzenia. Syn w dziele stworzenia wykazuje aktywną moc i wolę, determinuje co zostanie stworzone, określa zakres tego stworzenia. Ponaddto nie istnieje nic co przez Syna nie zosatałoby stworzone, co jednoznacznie ontologicznie klasyfikuje Go jako Boga (ponieważ to Bóg stworzył wszystko)

Kol. 1:16 Przez niego bowiem wszystko zostało stworzone, to, co w niebie i to, co na ziemi, to, co widzialne i co niewidzialne, czy trony, czy panowania, czy zwierzchności, czy władze. Wszystko przez niego i dla niego zostało stworzone.

C) Posiada wolę stworzenia, która jest aktywna w działaniu. Wszechświat istnieje ponieważ Syn zechciał aby zaistniał, dlatego go stworzył

Jan 1:3 Wszystko przez nie się stało, a bez niego nic się nie stało, co się stało.
.
Jan 1:10 Był na świecie, a świat został przez niego stworzony, ale świat go nie poznał. .
.
Hebr. 1:10 Oraz [do Syna]: Ty, Panie, na początku założyłeś fundamenty ziemi, a niebiosa są dziełem twoich rąk.

Duch Święty

A) Jest samoistny. Dowodzi tego przede wszystkim Jego wieczność. Wieczna Istota nie posiada źródła innego jak samo w sobie.

Hebr. 9:4 To o ileż bardziej krew Chrystusa, który przez Ducha wiecznego ofiarował Bogu samego siebie bez skazy, oczyści wasze sumienie z martwych uczynków, by służyć Bogu żywemu?

Innym tekstem odnoszącym się do samoistności Ducha będzie Ewangelia Jana ukazująca sposób działania Ducha.

Jan 15:26 Duch prawdy, który wychodzi (ἐκπορεύεται ekporeutai – zawsze z głębi) od Ojca

Grecki termin ἐκπορεύεται ekporeutai występuje tylko w tym miejscu i pochodzi od niego kościelne określenie relacji, jaką Duch Święty podtrzymuje z Ojcem. Duch Święty zawsze wychodzi od Ojca Ojca w Jego dziele Boskiego samoobjawiania się i Boskiego działania we wszechświecie, przy czym strona medialna czasownika wskazuje iż Duch Święty działa tu we własnym zakresie (On we własnym zakresie wychodzi od Ojca), przez co rozumiemy iż jest współistotny co do natury Ojca, i odrębny co do Osoby (okresla to sposób działania).

B) Posiada moc stwórczą, jest aktywnym uczestnikiem stworzenia. Duch Boży ukazany jest w czasie stworzenia jako ten, który unosi się nad wodami gdzie unosić się to hebr. רָחַף rachapch – spoczynek, relaksować się, poruszać, trząść. Duch Święty po pierwszym akcie stworzenia znajdował się w spoczynku. Świat wtedy nie miał formy, nie był wypełniony, nie było jeszcze światła. Następnie Bóg Duch Święty nadaje formę i wypełnia świat (1 Mojż. 1:3-31). Aby dnia siódmego odpocząć.

1 Mojż. 1:1-2 1. Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię. 2. A ziemia była bezkształtna i pusta i ciemność była nad głębią, a Duch Boży unosił się (מְרַחֶ֖פֶת marachepeth) nad wodami.
.
Hiob 26:13 Swoim Duchem przyozdobił niebiosa, a jego ręka stworzyła pokrzywionego węża

C) Posiada wolę stworzenia. Jest On tym, który aktywnie kreuje rzeczywistość stworzenia nie tylko w sferze materialnej ale i duchowej, przy czym najistotniejsza będzie tu regeneracja grzeszników, czyli cud nowonarodzenia będący wynikeim aktywnej woli Ducha.

Hiob 33:4 Duch Boży stworzył mnie, tchnienie Wszechmocnego ożywiło mnie.
.
Psalm 33:6 Słowem PANA zostały uczynione niebiosa i tchnieniem jego ust wszystkie ich zastępy.
.
Izaj. 48:16  A teraz Pan BÓG posłał mnie, i jego Duch.
.
Jan 6:63 Duch jest tym, który ożywia, ciało nic nie pomaga.

Podpora

11. i z twojej woli trwa

Wszechświat istnieje ponieważ tego chce Bóg. Nawet zło, grzech i diabły wraz z szatanem istnieją tylko dlatego, że Bóg chce aby istnieli (choć nie jest ani autorem grzechu ani zła). Zakres władzy jest nieograniczony i odnosi się między innymi do nieskończonego wszechświata (Izaj. 55:9), wszelkiej materii (1 Mojż. 1:2), czasu (1 Mojż. 1:1), energii (1 Mojż. 1:3), przyrody nieożywionej i ożywionej (1 Mojż. 1:11-12, 24), zasad panujących w przyrodzie (Hiob 26:7; 38:11-12), wszystkich aniołów (Hiob 38:4-7; Psalm 104:2-5), ludzi (1 Mojż. 1:27; 5:1; 9:6), praw dla ludzi i aniołów (1 Mojż. 2:17; 2 Mojż. 12:49; Gal. 3:19; Judy 1:6; Izaj. 14:12-14).

Neh. 9:6 Ty, ty jedynie jesteś PANEM. Ty uczyniłeś niebiosa, niebiosa niebios i całe ich wojsko, ziemię i wszystko, co jest na niej, morza i wszystko, co w nich jest, ty też utrzymujesz to wszystko; a wojska niebios oddają tobie pokłon.

Syn

A) Syn stworzył wszechświat, Syn podtrzymywał wszechświat przy istnieniu swoim słowem w czasie ziemskiej posługi, i to Syn podtrzymuje istnienie wszechświata obecnie zachowując go na dzień sądu. Oczywiście Nikt inny poza Bogiem nie ma takiej mocy.

Kol. 1:17 On jest przed wszystkim i wszystko istnieje dzięki niemu.
.
2 Piotra 3:7 A obecne niebiosa i ziemia przez to samo słowo są utrzymane i zachowane dla ognia na dzień sądu i zatracenia bezbożnych ludzi.
.
Hebr. 1:3 Który, będąc blaskiem jego chwały i wyrazem jego istoty i podtrzymując wszystko słowem swojej mocy, dokonawszy oczyszczenia z naszych grzechów przez samego siebie, zasiadł po prawicy Majestatu na wysokościach;

B) Potwierdzone przez Nehemiasza, gdzie Istota będąca stworzycielem niebios, ziemi, całej materii i świata duchowego to Bóg Jahwe.

Neh. 9:6 Ty, ty jedynie jesteś Jahwe. Ty uczyniłeś niebiosa, niebiosa niebios i całe ich wojsko, ziemię i wszystko, co jest na niej, morza i wszystko, co w nich jest, ty też utrzymujesz to wszystko; a wojska niebios oddają tobie pokłon.

Duch

A) Dzieło Ducha podtrzymujące wszechświat przy istnieniu ukazane zostałe przez Bibilę na sposób opisowy i praktyczny. Duch święty jest wszechobecny, prostą implikacją tego faktu jest konieczność tej wszechobecności dla istnienia wszechświata. Jest niewyobrażalnym, aby jakikolwiek element stworzonej rzeczywistości był niezależny od Boga i znajdował się tym samym poza Jego transcendentnym zasięgiem (wtedy posiadałby przecież Boskie cechy). Zależność wymaga transcendentnej wszechobecności.

Psalm 139:7-9 7. Dokąd ujdę przed twoim Duchem? Dokąd ucieknę przed twoim obliczem? 8. Jeśli wstąpię do nieba, jesteś tam; jeśli przygotuję sobie posłanie w piekle, tam też jesteś. 9. Gdybym wziął skrzydła zorzy porannej, aby zamieszkać na krańcu morza;

B) Duch Święty decyduje o przyrodzie, widoczne to jest na przykładzie klęsk nieurodzaju

Izaj. 40:7 Trawa usycha, kwiat więdnie, gdy wiatr PANA powieje na nie. Zaprawdę ludzie są trawą.

C) Zarządzanie rzeczywistością przez Ducha Świętego widoczne jest w Jego postępowaniu z ludem Bożym ale też przeciwnikami Boga. Niezależnie od obszaru, czy też sfery działania, Duch Święty okazuje się ostatecznym Suwerenem, którego wola zawsze się spepłnia.

Izaj, 59:19 I ci, którzy są na zachodzie, będą się bali imienia PANA, i ci, którzy na wschodzie – jego chwały. Gdy wróg przyjdzie jak rzeka, Duch PANA przepędzi go.
.
Izaj. 63:1 Jak bydło schodzące w dolinę tak Duch PANA spokojnie ich prowadził. Tak prowadziłeś swój lud, aby uczynić sobie chwalebne imię.
,
Agg. 2:5 Zgodnie ze słowem, przez które zawarłem z wami przymierze, gdy wyszliście z Egiptu, mój Duch jest stale wśród was, nie bójcie się.
,
Dzieje 9:31 A tak kościoły w całej Judei, Galilei i Samarii cieszyły się pokojem, budując się i żyjąc w bojaźni Pańskiej, i rozrastały się przez pociechę Ducha Świętego.

Współistotność

Cała pełnia Boskości (gr. πλήρωμα τῆς θεότης pleroma tes Theotes) mieszka cieleśnie w Synu (Kol. 2:9), który wiecznie będąc Bogiem, praprzyczyną i podporą stworzenia przyjął na siebie drugą, ludzką naturę (Filip. 2:6-8). Wieczny Syn Boży stał się synem człowieczym, Zbawicielem, jedynym skutecznym Mediatorem między Bogiem a ludźmi (Psalm 49:7-9; 1 Tym. 2:5; Dzieje 20:28; 1 Piotra 1:2).

Duch Święty jest wiecznym (Hebr. 9:14) wszechwiedzacym (1 Kor. 2:11) i wszechobecnym (Psalm 139:7-12) Bogiem (Dzieje 5:3-4, 9; 1 Kor. 12:4-6, 11), którego istota ma źródło sama w sobie, czytamy przecież iż pochodzi od współistonego Ojca i Syna (Jan 15:26; Gal. 4:6) stąd rozumiemy iż cała pełnia Boskości określa również Ducha Świętego. Jest praprzyczyną i podporą wszelkiego stworzenia.

Trzy Osoby jedna i ta sama istota co jasno wynika z rozpatrzonych atrybutów Ojca, Syna i Ducha. Jedynym ludzkim określeniem w prosty sposób przekazującym tę cudowny związek Ojca, Syna i Ducha to ὁμοούσιος homoousios – wspóistotność, czy też raczej jedność istoty (ὁμοια homoia – jednorodność, ουσία ousia – istota, byt). Ojciec, Syn i Duch nie są do siebie zaledwie podobni lecz co do istoty to Jeden i ten sam Bóg. Bóg godzien wszelkiej chwały.

Choć słowo współistotny nie występuje w tekście Pisma Świętego nie możemy odrzucić idei za nim stojącej tylko na tej podstawie. Równie dobrze należałoby odrzucić istnienie poligami, praktykowanej przecież nawet wśród patriarchów (1 Mojż. 29:23, 30-31) i regulowanej Prawem (2 Mojż. 21:10) tylko dlatego, że samo słowo poligamia nie występuje w Świętym Tekście.

Soli Deo gloria!

Kazanie wygłoszone dnia 16.07.2023

Przypisy

[1] New York: Watchtower Bible and Tract Society, 1989
[2] Daniel B. Wallace. Greek Grammar Beyond the Basics, s. 39-40
[3] tamże, s. 43
[4] tamże, s 46
[5] tamże

Zobacz w temacie

Print Friendly, PDF & Email