Spis treści
Rozbieżność w latach?
Dzieje 13:17-21
17. Bóg tego ludu izraelskiego wybrał naszych ojców i wywyższył lud, gdy był na obczyźnie w ziemi egipskiej i wyprowadził go z niej wyciągniętym ramieniem.
18. Przez około czterdzieści lat znosił ich obyczaje na pustyni.
19. A gdy wytępił siedem narodów w ziemi Kanaan, rozdzielił przez losowanie między nich ich ziemię.
20. A potem przez około czterysta pięćdziesiąt lat dawał im sędziów, aż do proroka Samuela.
21. Później prosili o króla. I na czterdzieści lat dał im Bóg Saula, syna Kisza, męża z pokolenia Beniamina.
Na pierwszy rzut oka 450 lat rządów Sędziów nie wydaje się pasować do chronologii historii po wyjściu z Egiptu podanej w Pierwszej Księdze Królewskiej
1 Król. 6:1 W roku czterysta osiemdziesiątym po wyjściu synów Izraela z ziemi Egiptu, w czwartym roku panowania Salomona nad Izraelem, w miesiącu Ziw, to jest drugim miesiącu, Salomon rozpoczął budować dom PANA.
Uczeni próbowali rozwiązać tę pozorną trudność różnymi sposobami. Najbardziej popularnym sposobem było podążanie za odczytem aleksandryjskim i przeniesienie wyrażenia „około czterystu pięćdziesięciu lat” ze zdania odnoszącego się do czasów Sędziów do poprzedniego zdania dotyczącego czasu exodusu i podboju. Uczeni ci przypisują 450 lat połączonym latom niewoli (400 lat), wędrówki (40 lat) i podboju (10 lat).
Istnieje jednak inny sposób zrozumienia tych 450 lat. I nie ma w tym celu potrzeby poprawiania Textus Receptus ani UBG.
Analiza gramatyczna
Greckie μετὰ meta czyli „potem” użyte w Dziejach Apostolskich 13:20 nie jest przysłówkiem (który wskazuje kolejność), ale raczej przyimkowym „potem” (co wskazuje na zgodność).
Chociaż powszechne jest czytanie greckiego μετα ταυτα meta tauta jako „po tych rzeczach” w sensie sekwencyjnym, greckie „μετα” (przyimek używany z biernikiem) może również oznaczać „według” [1]. Zatem μετὰ meta można przeczytać „według tych rzeczy”.
Słowo „potem”, które tłumaczy się jako μετὰ meta , może również oznaczać „zgodnie z” [2] Na przykład: „więc tak się módlcie” (Mat. 6:9) jest przez wszystkich rozumiane jako oznaczające: „w ten sposób się więc módlcie…”.
Zatem Dzieje Apostolskie 13:20 w UBG można rozumieć w ten sposób:
„I [zgodnie z] tym, jak dał im sędziów na mniej więcej czterysta pięćdziesiąt lat, aż do proroka Samuela”.
Dzieje Apostolskie 13:20 nie mówią, że 450 lat nastąpiło po wydarzeniach opisanych w wersetach 17–19, ale że Bóg dał sędziów na około 450 lat zgodnie (lub w taki sposób) ze wszystkim, co wydarzyło się w narracji od wersetów 17–19.
17. Bóg tego ludu izraelskiego wybrał naszych ojców i wywyższył lud, gdy był na obczyźnie w ziemi egipskiej i wyprowadził go z niej wyciągniętym ramieniem.
18. Przez około czterdzieści lat znosił ich obyczaje na pustyni.
19. A gdy wytępił siedem narodów w ziemi Kanaan, rozdzielił przez losowanie między nich ich ziemię.
20. „I zgodnie z tym, jak dał im sędziów na mniej więcej czterysta pięćdziesiąt lat, aż do proroka Samuela”
Dzieje Apostolskie 13:20 po prostu mówią, że Bóg dał sędziów Izraelowi na około 450 lat, aż do czasu, gdy nad Izraelem panował król
Dzieje 13:21 Później prosili o króla. I na czterdzieści lat dał im Bóg Saula, syna Kisza, męża z pokolenia Beniamina.
Samuel, ostatni sędzia, sądził Izrael co najmniej do około 1051 roku p.n.e. Wiemy o tym, ponieważ Saul został królem około 1051 roku p.n.e. (data ta jest akceptowana przez konserwatywnych uczonych). Jednakże Samuel nadal „nauczał” Izrael nawet po tym, jak Saul został królem (1 Sam. 12:20-23). W rzeczywistości wielki żydowski historyk Józef Flawiusz odnotowuje, że Samuel
„rządził ludem i przewodniczył mu… przez osiemnaście lat razem z królem Saulem” [3].
W ten sposób Samuel nadal pełnił funkcję sędziego aż do około 1033 roku p.n.e. (1051-18 = 1033)
Dodając 450 lat do roku 1033 p.n.e. dochodzimy do roku 1483 p.n.e. – daty, w której Bóg zaczął dawać sędziów Izraelowi. Ale to nasuwa pytanie: co działo się w 1483 roku p.n.e.? I czy w roku 1483 p.n.e. w ogóle istniał sędzia Izraela?
.
Pierwszy sędzia Izraela
Korzystając z 1 Królewskiej 6:1, możemy obliczyć datę exodusu na rok 1447 p.n.e. (dodajemy 480 lat do roku 967 p.n.e., czwartego roku panowania Salomona jako króla, aby otrzymać rok 1447 p.n.e.).
1 Król. 6:1 W roku czterysta osiemdziesiątym po wyjściu synów Izraela z ziemi Egiptu, w czwartym roku panowania Salomona nad Izraelem, w miesiącu Ziw, to jest drugim miesiącu, Salomon rozpoczął budować dom PANA.
Jest to tradycyjna data exodusu akceptowana przez konserwatywnych uczonych. Zatem rok 1483 p.n.e. był około 40 lat przed exodusem (dokładnie 36 lat). Jest to przybliżona data, kiedy Mojżesz zabił Egipcjanina, który uderzył hebrajskiego niewolnika. Wiemy to, ponieważ Mojżesz zabił Egipcjanina i natychmiast uciekł na pustynię, gdzie pozostał przez 40 lat (Dzieje 7:30) aż do wyjścia.
To czyni Mojżesza pierwszym sędzią, a jego objęcie sędziego nastąpiło około roku 1483 p.n.e.
Niewiele jest sporów co do faktu, że Mojżesz był pierwszym sędzią Izraela. W Księdze Wyjścia czytamy:
2 Mojż. 18:13 Nazajutrz Mojżesz usiadł, aby sądzić lud. I lud stał przed Mojżeszem od rana aż do wieczora.
W dalszej części rozdziału Mojżesz wyznacza podległych mu sędziów (2 Mojż. 18:25-26). Przed Mojżeszem nie było sędziego. W ten sposób Mojżesz był pierwszym sędzią.
.
Istota sporu
Spór dotyczy jednak tego, „kiedy” Mojżesz został pierwszym sędzią. Aby zaakceptować fakt, że Mojżesz został pierwszym sędzią Izraela około 1483 roku p.n.e., musimy najpierw zdać sobie sprawę, co oznaczało bycie sędzią. W Księdze Sędziów czytamy:
Sędz. 2:16 Potem PAN wzbudził sędziów, którzy ich wyzwalali z rąk grabieżców;
Zatem „sędzia” w sensie biblijnym to osoba, która wyzwala lud Boży z rąk wrogów. Chociaż sędziowie mieli wiele obowiązków, na przykład wykonywanie wyroków, wzór, jaki widzimy w Księdze Sędziów, wskazuje, że sędzia Izraela był kimś, kto wybawił dzieci Izraela z rąk ich prześladowców.
Kiedy to było, że Izraelita został po raz pierwszy wybawiony z rąk swego ciemięzcy? Miało to miejsce, gdy Mojżesz w wieku 40 lat zabił Egipcjanina, który uderzył hebrajskiego niewolnika
2 Mojż. 2:12 Rozejrzał się na wszystkie strony, a gdy zobaczył, że nikogo nie ma, zabił Egipcjanina i ukrył go w piasku.
.
Dzieje 7:23-24 23. A gdy miał czterdzieści lat, przyszło mu na myśl odwiedzić swych braci, synów Izraela. 24. A kiedy zobaczył, że jednemu z nich wyrządzano krzywdę, ujął się za nim i pomścił skrzywdzonego, zabijając Egipcjanina.
Chociaż Izraelici mieli pozostać w niewoli przez kolejne 40 lat, był to decydujący moment w historii, kiedy do Hebrajczyka przybył pomocnik. W Księdze Wyjścia czytamy:
2 Mojż. 2:11 Kiedy Mojżesz dorósł, wyszedł do swych braci i widział ich ciężary. Zobaczył też Egipcjanina, który bił Hebrajczyka, jednego z jego braci.
Co więcej, następnego dnia, gdy Mojżesz zawołał Hebrajczyka, który uderzył swego towarzysza, Hebrajczyk lekceważąco zapytał Mojżesza: „Któż cię ustanowił przełożonym i sędzią nad nami?” (2 Mojż. 2:14)
Widzimy tutaj, że Mojżesz już odpowiedział na swoje powołanie nie tylko jako wybawiciel, ale także jako sędzia Izraelitów. Przez następne 40 lat Bóg pozwolił Mojżeszowi zostać pasterzem, prawdopodobnie po to, aby wyszkolić go w sztuce pasterskiej i przygotować go do zadania pasterstwa dzieci Izraela.
.
Wnioski
Widzimy więc, że jeszcze przed incydentem z płonącym krzakiem Bóg już powołał Mojżesza na sędziego Izraelitów około 1483 roku p.n.e. Zatem liczby w 1 Królewskiej 6:1 i Dziejów Apostolskich 13:20 w UBG doskonale do siebie pasują, jeśli zrozumiemy „potem” w Dziejach Apostolskich 13:20 jako przyimek i zdamy sobie sprawę, że Mojżesz został wyniesiony na pierwszego sędziego około 1483 p.n.e.
Istnieje jedynie 4-letnia rozbieżność między historiami zawartymi w tekstami, co jest całkowicie akceptowalne, ponieważ w większości przypadków mamy do czynienia z okrągłymi liczbami. Dzieje Apostolskie 13:20 w UBG nie są błędem, ale jasnym stwierdzeniem, na ile lat Bóg dał sędziów Izraelowi.
Na podstawie, źródło
Przypisy
[1] Liddell-Scott -Jones Leksykon grecko-angielski
[2] Słownik Merriam-Webster
[3] Józef Flawiusz, Dzieje Żydów 6:13:5
Zobacz w temacie
- Tota Scriptura – Całe Pismo
- Jeśli wierzysz całym sercem
- Tekstualne machinacje
- Tekstualny rozum-onlyism aka socynianizm odrodzony
- Najstarsze, czyli jakie?
. - Nienaruszalne Pismo, część 1
- Nieomylność Pisma
- Ilu było autorów Księgi Izajasza? część 1
- Obrona 1 Jana 5:7
- Obrona Księgi Ezechiela
- Obrona Księgi Jeremiasza jako autentycznej i prawdziwej
. - Szwindle i konfabulacje Jamesa White’a wokół tekstu krytycznego
- Białe kłamstwa Jamesa White a zakończenie Ewangelii Marka
- Czy Drugi List Piotra to oszustwo?
- Gangrena liberalizmu