Reguła Colwella a współistotność Ojca i Syna

utworzone przez | lis 22, 2022 | Chrystologia: nauka o Chrystusie, Greka Koine, Trynitologia

Przyczynek

Temat Jana 1:1 wraca jak bumerang. Jest to bardzo ważny tekst z punktu widzenia Chrystologii, ponieważ wyraźnie naucza iż Słowo, czyli Boży Syn, jest Bogiem. Nie jakimś tam bogiem, tak jakby Pismo Święte nauczało henoteizmu (tj. wielobóstwa przy zachowaniu gradacji boskości od największej czyli Ojca do pomniejszych można by rzec na modłę gnostyków “emanacji”) lecz Słowo posiada istotę Boga.

Czytamy wyraźnie

Jan 1:1 Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga i Bogiem było Słowo.

Interesująca nas fraza brzmi w grece następująco: καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος  kai Theos hen ho Logos. W każdym poprawnym tłumaczeniu tak Syn-Logos jak i Bóg-Theos pisane są dużą literą, choć w grece koine, języku w jakim spisany został tekst nie istniało wyróżnienie liter dużych i małych.

Niestety sprawa nie dla wszystkich jest jasna tak jak być powinna. Niestrudzeni w swych wysiłkach do wykluczenia Bóstwa Syna współcześni socynianie, tacy jak Świadkowie Russella, Badacze Pisma Świętego (a za nimi większość odstępczych pozbawionych rozumu i zdolności interpretacji gramatyki neo-ewangelików) podnosi w tym miejscu obiekcję. Według heretyków gdyby Logos miał naturę Boga (tzn. Boga Ojca)

  • tekst grecki powinien posiadać przedimek określony przed słowem Θεὸς.
    .
  • ponadto istnieją dowody w manuskryptach zawierających tłumaczenie z greki na koptyjski, gdzie przed słowem Θεὸς dodany został przedimek nieokreślony

Stąd przez upadłe umysły wysnuwane są następujące wnioski:

“Czego możemy się z niego dowiedzieć? Otóż wyraz „bóg” w drugiej części tego wersetu jest poprzedzony rodzajnikiem nieokreślonym. Gdyby więc przełożyć je na współczesny język polski, tłumaczenie brzmiałoby tak: „I Słowo był bogiem”. Jak zatem wyraźnie widać, ci starożytni tłumacze zdawali sobie sprawę, że w Ewangelii według Jana 1:1 Jezusa nie utożsamiono z Bogiem Wszechmocnym“ – źródło

Brak tego przedimka oraz świadectwo manuskryptu koptyjskiego, napisanego w dialekcie saidzkim (spisany przed IV wiekiem) który dodaje przedimek nieokreślony (czyniąc z Syna jakiegoś tam boga) dowodzą iż Syn nie jest Bogiem lecz ma zaledwie boskie pochodzenie.

Czy rzeczywiście możemy ufać argumentacji Russellitów, jakoby pierwotny przednicejski Kościół odrzucał doktrynę współistotności Ojca i Syna?

Rozważmy te argumenty

Wstępna analiza

W języku greckim przedimek określony ὁ ho wskazuje generalnie na znany czytelnikowi obiekt. Z drugiej strony greka koine nie posiadała przedimka nieokreślonego. Dla lepszego zrozumienia można posłużyć się tutaj analogią języka angielskiego

a car – jakiś tam, bliżej nieokreślony samochód; a to właśnie przedimek nieokreślony

the car – ten konkretny, okreslony i znany czytelnikowi samochód; the to przedimek określony

Tak więc aby dowieść iż Logos to ten konkretny Bóg heretycy wymagają od Pisma następującej frazy

καὶ ὁ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος
kai ho Theos hen ho Logos
i ten Bóg był ten Słowo.

Niestety taka konstrukcja oznaczałaby zrównanie znaczeniowe Theos i Logos, zatem nie możnaby w żaden sposób dowodzić odrębności osobowej Ojca i Syna (a także przez implikację Ducha Świętego) przy zachowaniu jedności ontologicznej.

Jednakże Logos należy ontologicznie do kategorii Bóg natomiast brak przedimka określonego ma swoje gramatyczne uzasadnienie.

Poznajmy regułę Colwella
.

Stwierdzenie Reguły

Definicja

W zdaniach, w których

1) Wyrażona jest kopula, określony orzecznik rzeczownikowy w mianowniku ma przedimek określony.

2) Gdy określony orzecznik rzeczownikowy w mianowniku następuje po czasowniku nie ma przedimka określonego przed czasownikiem.

Pomocne skróty

CK – czasownik kopulatywny (np. jest, był)
P – przedimek określony (ten konkretny)
ø – anatrotyczny czyli pozbawiony przedimka określonego
OM – orzecznik rzeczownikowy w mianowniku (np. Bóg, Słowo, Król)
ZW – zaimek względny (np. który)
o – określony

Przykład

Jan 1:49 Odpowiedział mu Natanael: Mistrzu, ty jesteś Synem Bożym (CK+P+oOM) ty jesteś królem Izraela (øOM + CK)

Tekst oryginalny

Jan 1:49
Ἀπεκρίθη αὐτῷ Ναθαναήλ Ῥαββί σὺ εἶ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ σὺ Βασιλεὺς εἶ τοῦ Ἰσραήλ
Odpowiedział mu Nataniel Rabbi ty jesteś ten konkretny Syn tego konkretnego Boga ty Król jesteś tego konkretnego Izraela

Analiza

(1) CK+P+oOM czyli czasownik kopulatywny + przedimek określony + określony orzecznik mianownikowy

σὺ εἶ ὁ Υἱὸς
ty jesteś ten konkretny Syn
CK+ P+ oOM
czasownik kopulatywny+ przedimek określony+ określony orzecznik rzeczownikowy w mianowniku

Syn to określony orzecznik rzeczownikowy w mianowniku. Posiada on przedimek określony. Przed nim występuje kopula jesteś. Słowo Syn odnosi się do nikogo innego jak do Jezusa Chrystusa. Nie ma możliwości przypisania tego słowa bliżej nieokreślonemu i nieznanemu Synowi.

(2) øOM + CK czyli pozbawiony przedimka określonego orzecznik rzeczownikowy w mianowniku + czasownik kopulatywny

σὺ Βασιλεὺς εἶ
ty Król jesteś
øOM+ CK
pozbawiony przedimka określonego orzecznik rzeczownikowy w mianowniku + czasownik kopulatywny

Król to pozbawiony przedimka okreslonego orzecznik rzeczownikowy w mianowniku. Nie posiada on przedimka określonego. Kopula występuje na końcu frazy.

Król o jakim mowa to najwyższy, dobrze znany i oczekiwany przez cały Izrael Boży pomazaniec. To ten konkretny Król na którego czekali wszyscy duchowi Izraelici.
.

Rozwinięcie reguły

W zdaniach, w których występuje czasownik:

1) Określone orzeczniki rzeczownikowe w mianowniku zazwyczaj posiadają przedimek określony

2) Wyjątki są w większości przypadków spowodowane zmianą kolejności słów

a) określone orzeczniki rzeczownikowe w mianowniku występujące po czasowniku zwykle mają przedimek określony

CK + P + oOM czyli czasownik kopulatywny + przedimek określony + określony orzecznik rzeczownikowy w mianowniku

Jan 1:49b Odpowiedział mu Natanael: Mistrzu, ty jesteś Synem Bożym, ty jesteś królem Izraela.
.
σὺ εἶ (CK) ὁ (P) Υἱὸς (oOM) τοῦ Θεοῦ  
sy ei ho Hyios tou Theou
ty jesteś ten Syn tego Boga

b) określone orzeczniki rzeczownikowe w mianowniku występujące przed czasownikiem zwykle nie mają przedimka określonego

øOM + CK czyli pozbawiony przedimka określonego orzecznik rzeczownikowy w mianowniku + czasownik kopulatywny

Jan 1:49cOdpowiedział mu Natanael: Mistrzu, ty jesteś Synem Bożym, ty jesteś królem Izraela.
.
σὺ Βασιλεὺς (øOM) εἶ (CK) τοῦ (P) Ἰσραήλ  (oOM)
sy Basileus ei tou Israel
ty Król jesteś tego Izraela

Chrystus nie był jakimś tam królem Izraela, lecz jedynym prawdziwym Królem.  Struktura zdania jest taka: øOM + CP + P + oOM. W tej kategorii mieści się właśnie tekst Jana stwierdzający Boskość Syna

καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος
i Bogiem było to konkretne Słowo
øOM CK+ P+ oOM
pozbawiony przedimka określonego orzecznik rzeczownikowy w mianowniku czasownik kopulatywny przedimek określony określony orzecznik rzeczownikowy w mianowniku

Syn nie jest jakimś tam bogiem lecz Jedynym Bogiem co do natury.

c) nazwy własne w mianowniku zazwyczaj nie posiadają przedimka określonego w orzeczniku

øNazwa + CK czyli pozbawiona przedimka określonego Nazwa + czasownik kopulatywny

Jan 1:21 I pytali go: Kim więc jesteś? Jesteś Eliaszem?
.
σὺ Ἠλίας (øOM) εἶ (CK)?
sy Elijas ei?
ty Eliasz jesteś?

CK + øNazwa czyli czasownik kopulatywny + pozbawiona przedimka określonego Nazwa

Mat. 11:14 A jeśli chcecie to przyjąć, on jest Eliaszem, który miał przyjść
.
αὐτός ἐστιν (CK) Ἠλίας  (øNazwa)
autos estin Elijas
on Eliasz jest

d) orzeczniki rzeczownikowe w mianowniku w zdaniach względnych zazwyczaj następują po czasowniku, niezależnie od tego, czy mają przedimek określony czy nie

ZW + CK + P + OM czyli zaimek względny + czasownik kopulatywny + przedimek okreslony + orzecznik rzeczownikowy w mianowniku

Efez. 1:23 Który jest jego ciałem i pełnią tego, który wszystko we wszystkich napełnia.
.
ἥτις (ZW)  ἐστὶν (CK) τὸ (P) σῶμα (OM) αὐτοῦ
hetis estin tosoma autou
który jest to ciało jego

ZW + CK + øOM czyli zaimek względny + czasownik kopulatywny + pozbawiony przedimka określonego orzecznik rzeczownikowy w mianowniku

Efez. 1:14 Który jest zadatkiem naszego dziedzictwa
.
ὅ (ZW) ἐστιν (CK) ἀρραβὼν (øOM) τῆς κληρονομίας ἡμῶν
ho estin arrabon tes kleronomas hemon
który jest zadatek tego dziedzictwa naszego

Obserwacje

Zwykła kolejność wyrazów w zdaniach kopulacyjnych, w których wyrażany jest czasownik kopulacyjny, a orzecznik rzeczownikowy w mianowniku jest określony, to CK + oOM (czasownik kopulatywny + okreslony orzecznik rzeczownikowy w mianowniku)

Określone rzeczowniki orzecznikowe w mianowniku w zdaniach z wyrażonym czasownikiem kopulatywnym zwykle posiadają przedimek określony: CK + P + oOM (czasownik kopulatywny + przedimek określony + orzecznik rzeczownikowy w mianowniku

Reguła nie dotyczy zdań, w których pominięto czasownik kopulatywny (ponieważ nie ma możliwości ustalenia, gdzie autor oryginału umieściłby kopulę, gdyby miał taki zamiar)

Zakłada się określoność, której nie potwierdza reguła. Nie można używać reguły do ustalania określoności

Nie można zakładać odwrotności reguły. To znaczy, nie jest prawdą, że ponieważ orzecznik rzeczownikowy w mianowniku poprzedza czasownik kopulatywny jest on zatem określony. Jest to często ignorowane, a reguła jest często używana tak, jakby mówiła że taki orzecznik jest okreslony. To nie jest to, co mówi reguła i nie można tego wywnioskować z reguły.

Pozbawiony przedimka określonego rzeczownik w podmiocie lub orzeczeniu może być zarówno określony jak i nieokreślony, należy jednak założyć że jest

1) albo nieokreślony o ile kontekst nie wskaże inaczej
.
2) albo kwalitatywny (jakościowy). niezależnie od jego stanu określenia

Wartość reguły Colwella dotyczy krytyki tekstu i jest jest następująca: jeśli jest oczywiste, że znajdujące się przed czasownikiem OM – orzeczniki rzeczownikowe w mianowniku są określone, Manuskrypty, które nie zawierają przedimka określonego przed orzecznikiem zawierają w sobie oryginalny tekst autorski.
.

Wnioski

Aplikując obserwacje do tekstu Jana 1:1 wiemy, że tekst zawiera oryginalny przekaz. Stąd kpotyjski (saidzkki) manuskrypt przekazu tego nie zawiera. Dodanie przedimka nieokreślonego jest w tym tłumaczeniu nie tylko niezasadne ale też stanowi dowód herezji.

Wiemy także, że żaden kontekst Pisma Świętego nie wskazuje na istnienie mniejszego boga od Boga, mało tego istnieje fragment wykluczający podobną koncepcję: ani przedtem, ani teraz ani nigdy nie powstanie żaden mniejszy bóg od Boga:

Izaj. 43:10 Wy jesteście moimi świadkami, mówi PAN, i moim sługą, którego wybrałem, abyście poznali mnie i wierzyli mi, i zrozumieli, że to ja jestem. Przede mną nie został stworzony żaden Bóg ani po mnie nie będzie.

Tak Jezus nie był mniejszy od największego spodziewanego Króla Izraela, tak nie spodziewamy się, aby Syn był mniejszym bogiem od Boga

Jan 1:49 Odpowiedział mu Natanael: Mistrzu, ty jesteś Synem Bożym, ty jesteś Król tego Izraela.
.
σὺ Βασιλεὺς (øOM) εἶ (CK) τοῦ (P) Ἰσραήλ  (øOM)
sy Basileus ei touh Israel
ty Król jesteś tego Izraela		 Jan 1:1 Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga i Bóg był ten Słowo.
.
καὶ Θεὸς (øOM) ἦν (CK) ὁ (P) Λόγος (øOM)
kai Theos hen ho Logos
i Bóg był ten Logos

Czego możemy się z dowiedzieć z oryginalnego tekstu Jana 1:1 dzięki regule Colwella? Otóż należy odrzucić manuskrypty koptyjskie zawierające przedimek nieokreślony przed słowem Bóg jako błędne interpretacje oryginalnego tekstu, a nie powszechne zrozumienie doktryny obecnej w całym Kościele (mowa raczej o lokalnej herezji). Jest tak ponieważ wyraz „Bóg” w drugiej części Jana 1:1 wersetu jest kwalitatywny (a nie nieokreślony) i ponieważ odnosi się do Bożej istoty Syna należy pisać go z dużej litery. Przekładając tekst na współczesny język polski tłumaczenie musi brzemieć „I Słowo był Bogiem”. Gdy powstawał ten natchniony przez Boga tekst, Duch Święty jako trzecia Osoba Boga przekazał prawdę o współistotności Ojca i Syna, oraz sformułował przekaz tak aby nie utożsamiać osoby Syna z osobą Ojca. Ten przekaz jest więc trynitarny.

Jest jeden Bóg, jedna Boża istota. I ta jedna, doskonała i nieskończona Boża istota jest współdzielona przez trzy doskonałe i nieskończone Osoby: Ojca, Syna i Ducha Świętego. Oto Bóg. Wszystkie inne to idole.

Na podstawie źródło

Zobacz w temacie

Print Friendly, PDF & Email