Praktyczny proces ekspozycji sekwencyjnej, cz. 8

utworzone przez | gru 30, 2019 | Eklezjologia: nauka o kościele, Teologia biblijna

Egzegeza: studiowanie biblijnego tekstu

Do tej pory większość czasu spędziliśmy na wprowadzeniu do tematu, wskazując na biblijne założenia oraz wartości Pisma, które prowadzą nas do głoszenia Biblii co jest przeciwieństwem dzielenia się rzekomo zainspirowaną paplaniną ludzkiego umysłu.

Biblia to produkt Bożego oddechu, w 2 Tym. 3:16 czytamy: Całe Pismo jest natchnione przez Boga (θεόπνευστος theopneustos – pochodzące z tchnienia Boga). Pismo jest adekwatne w każdym miejscu, czasie, jest wystarczające. Ludzkie dusze nie potrzebują niczego więcej poza tym co Bóg objawił w swoim spisanym Słowie – tradycja i pozabiblijne objawienie są zbędne.

Przypomnienie definicji

Mając powyższe na uwadze rozumiemy iż zadaniem kaznodziei jest przekazywanie Bożej myśli, nie swoich opinii. Głoszenie czegokolwiek poza autorską intencją zawartą w Świętym Tekście nie ma najmniejszego sensu.

Egzegeza to wyciąganie prawdy z tekstu, znaczenia jakie nadał mu Duch Święty (bez egzegezy kaznodzieja nie ma nic do powiedzenia).

Ekspozycja to wyjaśnienie znaczenia danego tekstu na podstawie egzegetycznych detali wyciągniętych z tekstu, jego publiczna prezentacja w jasny sposób (bez ekspozycji słuchacze nie mogą być zbudowani).

Prezentacja to skuteczne publiczne wygłoszenie ekspozycyjnego kazania.
.

Powtarzalny proces ekspozycji konsekutywnej

Konsekutywny / sekwencyjny – następujący po czymś, sekwencyjny

Ekspozycja konsekutywna – polega na wyjaśnianiu znaczenia wersów następujących po sobie (wers za wersem)

Zajmiemy się teraz powtarzalnym procesem umożliwiającym prawidłową egzegezę oraz ekspozycję. Najgorszym możliwym podejściem do studiowania danego fragmentu Pisma jest chaotyczne i przypadkowe rozważanie – nie przyniesie to zdrowego owocu. Jedynym sposobem zapewniającym konsekwentny rezultat to posiadanie konsekwentnego i powtarzalnego procesu.

Gdy zwrócimy nasze oczy na wielkich nauczycieli naszego wieku zobaczymy, iż wszyscy oni stosują powtarzalny proces studium Słowa.
.

Obserwacja

Indukcyjne studium biblijne posiada pięć podstawowych kroków.

Pierwsze podejście (proces indywidualnego studium Słowa)
 Drugie podejście
(proces tworzenia ekspozycji Słowa)
1. Obserwacja 1. Przygotowanie
2. Interpretacja 2. Obserwacja
3. Ewaluacja 3. Medytacja
4. Aplikacja 4. Interpretacja
5. Ewaluacja

Pierwszy z nich, przygotowanie został omówiony wcześniej.

Sercem studium Słowa Bożego jest obserwacja – dochodzenie do bezpośredniego znaczenia tekstu, co dany fragment mówi.

Egzegeza używa starannego czytania, przemyślenia i analziy razem z wszystkimi dostępnymi narzędziami w celu systematycznego studium detali rozważanego tekstu w celu dotarcia do jego znaczenia.

Obserwacja odpowiada na pytanie „co w rzeczywistości dany tekst mówi?”

W tym miejscu nie jest istotnym jaka jest aplikacja danego fragmentu i niekoniecznie należy tu podejmować decyzje interpretacyjne. Najważniejszym jest zrozumienie co dany tekst mówi.

„Kilka lat temu jeden z wielkich ekspozytorów Biblii naszych czasów nauczał w szkole pastorów o wartości korzystania z różnych narzędzi do studiowania Biblii w celu przygotowania kazania. W czasie dyskusji pewien młody człowiek zadał mu ważne pytanie.
.
– „Proszę pana” zapytał, „czy nie uważa pan, że ważne jest dla mnie, aby zostać sam na sam z Bogiem i dowiedzieć się, co Duch Święty do mnie mówi?”
.
Odpowiedź kaznodziei była szokująca.
.
– „Młody człowieku”, odpowiedział, „nie interesuje mnie to, co Duch Święty mówi do ciebie. W rzeczywistości możesz być zaskoczony, że nie jestem zainteresowany tym, co Duch Święty mówi do mnie”. Potem wyjaśnił. „Interesuje mnie tylko to, co mówi Duch Święty, a Duch Święty mówił to samo poprzez fragment Pisma od dnia,  w którym zainspirował go. I zamierzam użyć wszelkich dostępnych środków, aby się dowiedzieć się, co to jest ”
.
James Shaddix, The passion-driven sermon

Poszukujemy autorskiej intencji Ducha, który poruszał autora danej Księgi.
.

Historyczna aberacja

Niestety gramatyczno-historyczna interpretacja Pisma nie zawsze była podejściem stosowanym przez Kościół. Istnieje wiele historycznych interpretacji opartych o alegorię, sposób ten został udoskonalony przez Orygenesa.

Alegoryzacja polega na dostrzeganiu w danym fragmencie różnych poziomów znaczeniowych. Przykadowo każda referencja do miasta Jeruzalem posiada cztery poziomy znaczeniowe:

1. LIteralne – historyczne miasto
2. Alegoryczne – rozumiane jako kościół
3. Moralne – czyli ludzka dusza
4. Eschatologiczne – niebiańskie Jeruzalem

To właśnie dlatego Marcin Luter nazwał alegorię piękną prostytutką która odnosi się do bałwochwalstwa. Alegoryzujący kaznodzieja może brzmieć bardzo mądrze jednocześnie naruszając wszelkie zasady pisemnej komunikacji.

W Piśmie istnieją wprawdzie użycia słowa w podwójnym znaczeniu lecz raczej jako forma wyjątku a nie zasady ogólnej interpretacji. Każdy fragment Pisma posiada jedno znaczenie.
.

Światło Reformacji

Posłuchajmy słów Lutra

„Duch Święty to piszący najprościej autor jaki jest na niebie i ziemi; dlatego też Jego słowa nie mogą mieć więcej niż jedno, najprostsze znaczenie, które nazywamy znaczeniem biblijnym lub literalnym.” – Marcin Luter

Wtóruje mu Kalwin

„Pierwszym zadaniem interpretatora jest pozowolenie autorowi powiedzieć to, co powiedział, zamiast przypisywania mu tego, co myślimy że powinien powiedzieć” – Jan Kalwin

Systematyczność

Podejście do procesu obserwacji musi być systematyczne, rozpoczyna się ona od ogółu i przechodzi do zrozumienia szczegółów.

„Najpierw wstrząsam całym drzewem, aby owoc mógł spaść. Potem wspinam się na drzewo i potrząsam każdą kończyną, a następnie każdą gałęzią, a następnie każdą gałązką, a następnie zaglądam pod każdy liść” – Marcin Luter

Poniżej graf przedstawiający podział Pisma Świętego

Podczas studium konkretnego fragmentu Pisma należy rozpocząć od najszerszego poglądu, należy odpowiedzieć sobie na pytania

  • jaki jest główny temat Pisma jako całości?
  • jaki jest główny temat danej Księgi i jak on pasuje do głównego tematu Pisma?
  • jaki jest główny podział danej Księgi (gdzie następują główne zmiany myśli) i jaki jest temat rozważanego głównego podziału oraz jak on się odnosi do tematu całej Księgi?
  • jaki jest główny temat danej sekcji i jak się on odnosi do tematu głównego podziału?
  • jaki jest główny temat danego paragrafu i jaka jest jego relacja do tematu sekcji?

Główny temat Pisma jako całości to:

Bóg zbawia swój lud przez swojego Syna, dla swojego Syna, ze względu na swoją chwałę.

Czego szukamy w obserwacji?

Stosując gramatyczno-historyczną metodę interpretacji Słowa, w rozważanym fragmencie staramy się zaobserwować autorską intencję czyli pierwotne znaczenie, jakie zostało przekazane przez autora.

Zrozumienie pierwotnego znaczenia jest możliwe poprzez zrozumienie oryginalnej gramatyki i  tła historycznego (w celu zrozumienia okoliczności i sposobu myślenia tak nadawcy jak i odbiorcy) oraz zastosowanie zwykłych zasad jakie są używane do zrozumienia informacji zawartych w zwykłej literaturze czy też na stronie internetowej.
.

Kontekst

Kontekst historyczny: pozycja danej księgi w historii ludzkości.

Np. Piotr pisał swoje listy w samym centrum ogólnoświatowych prześladowań całego kościoła (Neron oskarżył chrześcijan o spalenie części Rzymu) i miały one na celu umocnienie wierzących.

Również dialog Samuela z Dawidem jest istotny aby uwiarygodnić go jako prawowiernego nowego króla, ponieważ w normalnych warunkach syn Saula powinien odziedziczyć tron. Stąd udokumentowania interakcji, gdzie Bóg przez proroka wyznacza nowego króla w miejsce odstępczego Saula.

Kontekst biblijny: czyli związek paragrafu czy też sekcji z otaczającymi go ustępami tekstu, resztą Księgi oraz całego przekazu Pisma.

Analizujemy kontekst poszczególnych słów w celu odnalezienia ich prawidłowego znaczenia (np. fraza cały świat nie oznacza każdej żywej osoby jaka kiedykolwiek żyła lub będzie żyć na świecie).
.

Treść

Składnia: związki pomiędzy frazami, klauzulami i słowami.

Analiza musi być dokonana w języku oryginalnym (grecki lub hebrajski). Znaczenia nie odnajduje się w odizolowanych od siebie poszczególnych słowach ponieważ słowa posiadają różne znaczenia. Znaczenie znajduje się w relacji między słowami, frazami i klauzulami.

Słowa: dokładne i zgodne z autorską intencją znaczenie słów.

Poszukujemy różnych znaczeń danego słowa, jak dane słowo zostało użyte w pozostałej części rozważanej sekcji czy też Księdze, jakie jest użycie tego słowa w całym Piśmie. Następnie należy odpowiedzieć na pytanie, które znaczenie było zamierzoną autorską intencją użycia wynikającą z kontekstu.

Proces obserwacji nigdy nie powinien być czyniony w pośpiechu

„Większość czyta swoje Biblie jak krowy stojące w gęstej trawie i depczące pod stopami najlepsze kwiaty i zioła” – Ch. H. Spurgeon

Proces obserwacji

Należy pamiętać o szerszej perspektywie

  • Biblia napisana została na przestrzeni 1 500 lat: od 1 445 B.C. do 95 A.D.
  • Spisana przez ponad 40 różnych autorów (wsród nich tylko dwóch wywodziło się z pogan: Łukasz, Grek autor Ewangelii i Dziejów, oraz Nabuchodonozor, autor Daniela 4)
  • Zawiera 66 Ksiąg (39 Starego i 27 Nowego Testamentu)
  • Isniteje ponad 25 000 manuskryptów zawierających jakąś część tekstu NT. Greckie manuskrypty (5 800), wczesne tłumaczenia (np. łacińskie, koptyjskie) oraz cytaty wczesnych ojców kościoła (na podstawie samych cytatów ojców można skompletować niemal cały NT)
    .

Autentyczność Biblii

Ujęcie historyczne: istnieje ponad grekojęzycznych 5 800 manuskryptów Nowego Testamentu. Dla porównania drugi dokument co do ilości zachowanych manuskryptów to Iliada Homera (643 sztuki).

Biblijne manuskrypty datowane są bliżej w stosunku do autografów. Między oryginalnymi dokumentami a najwcześniejszymi manuskryptami  Iliady to 400 lat. Jeśli o Nowy Testament chodzi to odpowiednio

  • 30 lat (fragment),
  • 100 lat (księga)
  • 150 lat (większość Nowego Testamentu)

Ujęcie teologiczne: Wszystkie Księgi Pisma nie mają nic wspólnego z synodami kościoła (synody jedynie potwierdziły kanoniczność Ksiąg, co zostało wcześniej rozpoznane i potwierdzone przez Kościół).

Pomocne książki:

– The question of canon, Michael Kruger
– The inspiration and canonicity of the Bible, R. Laird Harris

Jezus potwierdza Stary Testament jako Słowo Boga

Mat. 5:17-18 17. Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo albo Proroków. Nie przyszedłem znieść, ale wypełnić. 18. Zaprawdę bowiem powiadam wam: Dopóki niebo i ziemia nie przeminą, ani jedna jota, ani jedna kreska nie przeminie z prawa, aż wszystko się wypełni.

Jezus potwierdza Swoje własne słowa jako Słowo Boga

Mat. 24:35 Niebo i ziemia przeminą, ale moje słowa nie przeminą.
.
Jan 12:49-50 49. Bo ja nie mówiłem sam od siebie, ale ten, który mnie posłał, Ojciec, on mi dał nakaz, co mam powiedzieć i co mówić. 50. I wiem, że jego nakaz jest życiem wiecznym. Dlatego to, co ja wam mówię, mówię tak, jak mi powiedział Ojciec.
.
Jan 14:10 Nie wierzysz, że ja jestem w Ojcu, a Ojciec we mnie? Słów, które ja do was mówię, nie mówię od samego siebie, lecz Ojciec, który mieszka we mnie, on dokonuje dzieł.

Jezus wstępnie uwierzytelnił Nowy Testament poprzez wybranie mężów, pod nadzorem których miał zostać napisany i opublikowany – 11 Apostołów oraz Pawła

Jan 14:26 Lecz Pocieszyciel, Duch Święty, którego Ojciec pośle w moim imieniu, on nauczy was wszystkiego i przypomni wam wszystko, co wam powiedziałem.
.
Jan 16:12-13 12.Mam wam jeszcze wiele do powiedzenia, ale teraz nie możecie tego znieść.13.Lecz gdy przyjdzie on, Duch prawdy, wprowadzi was we wszelką prawdę. Nie będzie bowiem mówił sam od siebie, ale będzie mówił to, co usłyszy, i oznajmi wam przyszłe rzeczy.

Wstępne uwiarygodnienie publikacji Nowego Testamentu

Jan 17:20 A nie tylko za nimi proszę, lecz i za tymi, którzy przez ich słowo uwierzą we mnie;

Apostoł Piotr potwierdza wszystkie Listy Apostoła Pawła jako Słowo Boga

2 Piotra 3:16 Jak też [Paweł] mówi o tym we wszystkich listach. Są w nich pewne rzeczy trudne do zrozumienia, które, podobnie jak inne Pisma, ludzie niedouczeni i nieutwierdzeni przekręcają ku swemu własnemu zatraceniu.

Apostoł Paweł potwierdza Stary Testament oraz Ewangelię Łukasza jako Słowo Boga

1 Tym. 5:18 Mówi bowiem Pismo: Młócącemu wołowi nie zawiążesz pyska (potwierdzenie 5 Mojż. 25:4), oraz: Godny jest robotnik swojej zapłaty (potwierdzenie Łuk. 10:7)

Tylko 5 Ksiąg NT z 27 nie zostało napisanych przez Apostoła, jednak i te powstały pod apostolskim nadzorem).

– Ew. Marka, pod nadzorem Apostoła Piotra
– Ew. Łukasza i Dzieje, pod nadzorem Apostołów Piotra i Pawła
– Listy Jakuba i Judy, przyrodnich braci Pana Jezusa napisane pod nadzorem Apostołów Piotra i Jana
– List do Hebrajczyków, autorem jest osoba z otoczenia Apostoła Pawła

Przeznaczenie Testamentów

W kontekście głównego tematu Pisma (Bóg zbawia swój lud przez swojego Syna, dla swojego Syna, ze względu na swoją chwałę)

Stary Testament zapowiada przyjście Mesjasza oraz potrzebę Jego przyjścia

Nowy Testament potwierdza przyjście Mesjasza (Ewangelie), wyjaśnia znaczenie tego przyjścia (Dzieje oraz Listy) oraz zapowiada powtórne przyjście (Objawienie)

Na podstawie nauczania Toma Penningtona źródło

Zobacz w temacie

Print Friendly, PDF & Email