Spis treści
Podstawowe argumenty ekspozycji konsekutywnej
Zazwyczaj nauczanie ekspozycyjne jest również systematyczne – to jest przechodzenie od sekcji do sekcji, wers po wersie w danej Księdze Biblii. Oto argumenty dla konsekutywnego i sekwencyjnego nauczania Pisma Świętego (wers po wersie, paragraf po paragrafie, rozdział po rozdziale).
Argumenty praktyczne
Centralna pozycja Słowa
Podstawowym rezultatem będzie całkowicie centralna pozycja Biblii w kościele. Czytając i wyjaśniając tekst sekcja po sekcji, służba będzie zanurzona w Piśmie.
.
Pełny obraz
To umożliwia słuchaczowi objąć logiczny rozwój Słowa Bożego jako natchnionego przez Ducha.
- obserwowane jest nie tylko, co Duch powiedział,
- ale też jak to powiedział oraz
- w jakiej kolejności Duch przekazał wiedzę teologiczną
Ostateczną praktyczną korzyścią nauczania sekwencyjnego jest pokrycie wszystkich głównych tematów Pisma.
.
Równowaga nauczania
Nauczanie konsekutywne umożliwia zachowanie równowagi akcentów nauczania. Każdy kaznodzieja posiada swoje ulubione tematy, do który powraca najchętniej. Jednak zastosowanie nauczania sekwencyjnego zmusza do zajęcia się tematami biblijnymi z taką częstotliwością oraz naciskiem, jaki posiada sam Bóg.
I tak jeśli dany temat często występuje w Piśmie, kazania często będą tego dotyczyć i na odwrót. Rzadsze tematy będą rzadziej przedmiotem głoszenia w zborze.
Podejście konsekutywne sprawia, że Bóg pokazuje, co jest ważne a co mniej istotne dla nas.
.
Zajęcie się trudnymi fragmentami
Podejście sekwencyjne wymusza na kaznodziei zajęcie się trudnymi fragmentami Pisma. I tak np. nauczając z Listu do Efezjan nie będzie można pominąć tekstu Jak nas wybrał w nim przed założeniem świata, (Efez. 1:4). Doktryna elekcji zostanie ogłoszona.
To dotyczy również tematów niewygodnych dla głoszącego, jak choćby kolekta (Filip. 4:10-19).
Oraz tematów, co do których tyczy się debata, jak dary Ducha Świętego czy Eschatologia.
.
Systematyczne rozumienie Pisma w kontekście
Zgromadzenie będzie nauczane, w jaki sposób należy rozkładać Słowo Boże, tj. systematycznie i w odniesieniu do kontekstu. Jest to forma treningu na poziomie osobowym.
To umożliwia nauczenie się jak właściwie rozumieć Pismo, co jest najlepszym gwarantem osobistego duchowego wzrostu zarówno kaznodziei jak i ludzi Bożych.
Jan 17:17 Uświęć ich w twojej prawdzie. Twoje słowo jest prawdą.
Pomoc w wyborze kazań
Każdy, kto nauczał przez jakiś czas, wie doskonale, że wybór tematu następnego kazania może sprawiać trudności, ponieważ jest tak wiele rzeczy, których Boży kaznodzieja chciałby nauczać.
Problem ten zostaje całkowicie wyeliminowany przy stosowaniu zasady nauczania konsekutywnego. Każde następne kazanie to kolejna sekcja omawianego tekstu.
.
Argumenty teologiczne
O ile argumenty praktyczne nie należą do kategorii rozstrzygających, to argumenty teologiczne już tak.
.
Wzorzec inspiracji
1 Kor. 2:2-16
.
2. Postanowiłem bowiem nie znać wśród was niczego innego, jak tylko Jezusa Chrystusa, i to ukrzyżowanego.6. Głosimy jednak mądrość wśród doskonałych, ale nie mądrość tego świata ani władców tego świata, którzy przemijają;
7. Lecz głosimy mądrość Boga w tajemnicy, zakrytą mądrość, którą przed wiekami Bóg przeznaczył ku naszej chwale;
8. Której nie poznał żaden z władców tego świata. Gdyby ją bowiem poznali, nigdy nie ukrzyżowaliby Pana chwały;
.9. Ale głosimy, jak jest napisane: Czego oko nie widziało ani ucho nie słyszało, ani nie wstąpiło do serca człowieka, to przygotował Bóg tym, którzy go miłują.
10. Nam zaś Bóg objawił to przez swojego Ducha. Duch bowiem bada wszystko, nawet głębokości Boga.
11. Bo kto z ludzi wie, co jest w człowieku oprócz ducha ludzkiego, który w nim jest? Tak samo i tego, co jest w Bogu, nikt nie zna, oprócz Ducha Bożego.
12. My zaś nie przyjęliśmy ducha świata, lecz Ducha, który jest z Boga, żebyśmy wiedzieli, które rzeczy są nam od Boga darowane.
13. A o tym też mówimy nie słowami, których naucza ludzka mądrość, lecz których naucza Duch Święty, stosując do duchowych spraw to, co duchowe.
14. Lecz cielesny człowiek nie pojmuje tych rzeczy, które są Ducha Bożego. Są bowiem dla niego głupstwem i nie może ich poznać, ponieważ rozsądza się je duchowo.
15. Człowiek duchowy zaś rozsądza wszystko, lecz sam przez nikogo nie jest sądzony.
16. Kto bowiem poznał umysł Pana? Kto go będzie pouczał? Ale my mamy umysł Chrystusa.
Bóg zdecydował, aby dać nam swoje Słowo, produkt Jego oddechu (2 Tym. 3:16 – θεόπνευστος theopneustos) w spójnych i konsekutywnych porcjach, które nazywamy Księgami.
Analiza tekstu
Wers 2 ustanawia treść przekazu, jest nią Chrystus ukrzyżowany
Wersy 6-9 w głoszeniu Chrystusa ukrzyżowanego Paweł głosił tajemną mądrość; to co kiedyś było nieznane teraz jest znane lecz nie poprzez ludzką nieszczerość
Wers 10 stwierdza, że mądrość, która nie wstąpiła do umysłu naturalnego człowieka, są dostępne wierzącym. Wiedza dotycząca Boga została objawiona Pawłowi przez Ducha
Wers 11 powodem, dla którego Duch może objawiać rzeczy dotyczące Boga, jest to, że jest On Bogiem, dlatego zna umysł Boga.
Wersy 12-13 mają kluczowe znaczenie – Apostołowie i prorocy otrzymali Ducha Świętego, aby wiedzieć i rozumieć rzeczy dotyczące Boga (mowa zatem o objawieniu), rzeczy te zakomunikowali oni poprzez słowa, jakich nauczył ich Duch Święty, łącząc w ten sposób duchowe myśli z duchowymi słowami. Tak więc Paweł został nauczony przez Ducha Świętego nie tylko wiedzy o Bogu, ale i słów, jakich powinien użyć przekazując tę wiedzę
Wers 14 tylko osoba posiadająca Ducha Świętego może zrozumieć myśli i słowa Ducha Świętego, które są myślami i słowami Boga.
Konkluzja: Paweł stwierdził, że zarówno słowa jak i myśli autorów Ksiąg Pisma Świętego, nie pochodziły w ostateczności od ludzi, lecz od Ducha Świętego. Oto werbalna inspiracja. A każdy kaznodzieja powinien nauczać, demonstrując Ducha i moc. Tak się dzieje, gdy nauczane są myśli Boga poprzez słowa Boga.
4. A moja mowa i moje głoszenie nie opierały się na powabnych słowach ludzkiej mądrości, ale na ukazywaniu Ducha i mocy;
Pomyślmy: jeśli zatem to są myśli Boga i słowa Boga, zaprezentowane w dokładnej formie i porządku w każdej Księdze, tak jak ustalił to Duch, jak zatem moglibyśmy to jeszcze poprawić? Wzorzec inspiracji stwierdza, że naszym powszechnym podejściem do Pisma powinien być konsekutywnym nauczaniem ekspozycyjnym.
.
Natura roli kaznodziei
Rolą kaznodziei, którą nigdy nie było i nie jest tworzenie nowej wiadomości.
a. Starotestamentowi prorocy po prostu powtarzali słowa Pana; więcej niż 3 800 razy autorzy Ksiąg Starego Testamentu rozpoczynają wypowiedzi proroków w następujący sposób
– Słowo Pana przyszło do…
– Usta Pana przemówiły…
– Pan mówi…
– Pan powiedział…
– Słuchajcie słowa Pana
2 Mojż. 6:28-29
28. A w tym dniu, kiedy PAN mówił do Mojżesza w ziemi Egiptu;
29. PAN powiedział do niego: Ja jestem PAN. Mów do faraona, króla Egiptu, wszystko, co do ciebie mówię.
b. Nowotestamentowi nauczyciele mają przekazywać wyłącznie wcześniej objawioną naukę Bożą. To orędownicy Boga. Istnieje 33 różnych greckich słów na określenie biblijnego nauczania.
Główne to κηρύσσω kerusso – herold, głosić, proklamować to, co nakazuje ten, który wysłał. Chodzi zatem o przekazywanie dalej otrzymanych wcześniej słów zawartych w spisanym Piśmie Świętym.
c. Nowotestamentowi liderzy posiadali identyczną odpowiedzialność. Apostołowie są nazwani osobami, sługami słowa oddanymi słowu.
Łuk. 1:2 Tak jak nam je przekazali ci, którzy od początku byli naocznymi świadkami i sługami słowa;
.
Dzieje 6:4 My zaś oddamy się modlitwie i posłudze słowa.
Tak samo starsi mają być zdolnymi do nauczania, ich zadaniem jest praca w Słowie i nauczanie, przekazywanie prawdy kolejnym generacjom, głoszenie słowa Bożego
1 Tym. 3:2 Biskup więc ma być …zdolny do nauczania;
.
1 Tym. 5:17 Starsi, którzy dobrze przewodzą, niech będą uważani za godnych podwójnej czci, a zwłaszcza ci, którzy pracują w słowie i w nauce
.
2 Tym. 2:2 A co słyszałeś ode mnie wobec wielu świadków, to powierz wiernym ludziom, którzy będą zdolni nauczać także innych
.
2 Tym. 4:2 Głoś słowo Boże, nalegaj w porę i nie w porę, upominaj, strofuj i zachęcaj ze wszelką cierpliwością i nauką.
Rola kaznodziei polega na dalszym przekazywaniu wiadomości od Boga poprzez ogłoszenie tego, co powiedział Bóg, a nie na tworzeniu nowego przekazu.
I na tym właśnie polega konsekutywne nauczanie ekspozycyjne.
Jednym z największych wyzwań Reformacji było zdefiniowanie prawdziwej natury chrześcijańskiej służby.
Katolicy twierdzili, że natura jest sakralna, to administracja rytuałów przez kapłanów.
Reformatorzy z Lutrem i Kalwinem na czele argumentowali na podstawie Pisma, że służba nie jest sakralna, lecz dydaktyczna i polegała na usługiwaniu Słowem Bożym. Kaznodzieja służy Słowem Bożym. Jego jedynym obowiązkiem w głoszeniu jest deklaracja prawdy, tak jak ją Bóg objawił.
.
Argumenty historyczne
Ponieważ ludzie popełniają błędy, rozumiemy, że historia może zawierać błędy – zatem argumenty historyczne nie są fundamentalne, mają jedynie moc wspierającą tezę.
.
Najstarsze kazanie
Justyn Męczennik (100 – † 165 a.d.) w swojej pracy „Pierwsza Apologia” skierowanej do cesarza Antoniusza Piusa stwierdza:
Pierwsza Apologia
Rozdział 67: tygodniowe chrześcijańskie uwielbienie
.
„W dniu zwanym niedzielą, wszyscy mieszkający w miastach czy na wsi zbierają się razem w jednym miejscu. I wspomnienia Apostołów (Nowy Testament) czy też pisma proroków (Stary Testament) są czytane, tak długo jak na to czas pozwalał. Następnie, gdy czytający skończył, przewodniczący werbalnie poucza i wzywa do naśladowania tych dobrych rzeczy (wyjaśnienie znaczenia i jego zastosowania)
.
Wtedy wszyscy razem powstajemy i modlimy się, a jak już powiedzieliśmy, kiedy nasza modlitwa się skończy, przynosimy chleb i wino i wodę, a przewodnik w podobny sposób ofiaruje modlitwy i dziękczynienia, zgodnie ze swoimi możliwościami, a ludzie się zgadzają, mówiąc: Amen;
Najstarszy zachowany zapis służby polegał na ekspozycyjnym nauczaniu konsekutywnym. Widzimy, że w pierwszych chrześcijańskich społecznościach
- czytano Pismo,
- następnie było ono wyjaśnianie
- zachęcano do zastosowania nauki w życiu
.
Ojcowie kościoła
Wzorzec obserwowany u niektórych ojców kościoła wspiera ideę ekspozycji konsekutywnej. Niestety wiele przykładów starożytnych kazań mają charakter alegoryczny, gdzie każdy fragment Pisma posiadał cztery, lub więcej poziomów znaczenia, jednakże istniały też dobre przykłady. Jednym z nich to homiletyki Augustyna. (354 – † 430 a.d.) czy też nauczania Jana Chryzostoma (350 – † 407 a.d.).
Niestety bardzo często we wczesnym kościele Pismo było nadużywane a jego znaczenie zanieczyszczone przez tradycje, ignorancję i złą hermeneutykę, czego owocem było powstanie Rzymskiego katolicyzmu i wieki ciemne.
.
Reformatorzy
Wzorzec Reformatorów definitywnie podkreśla konsekutywne nauczanie ekspozycyjne. Marcin Luter w odpowiedzi na alegoryczną metodę interpretacji Orygenesa napisał:
„Alegorie Orygenesa nie są warte funta kłaków, gdyż alegorie są pustymi spekulacjami, szumowiną Pisma Świętego. Alegorie są niezdarnym absurdem, przestarzałym wymysłem, znoszonymi łachami.” – WA 42.173.31
A gdyby tego było mało, Luter dodaje
„Alegoria jest rodzajem pięknej nierządnicy, która okazuje się szczególnie kusząca dla próżnych mężczyzn” – WA 42.667; LW, 5, 347
Innymi słowy, alegorie są dla leniwych, ponieważ łatwo je wymyślić.
Marcin Luther wierzył, że interpretacja musi mieć swoje źródło w literalnym, czyli dosłownym rozumieniu Pisma, interpretator zaś powinien rozważać tekst w ujęciu historycznym, gramatycznym i kontekstualnym.
„Duch Święty jest najprostszym pisarzem, jacy są w niebie czy na ziemi, dlatego też Jego słowa nie mogą mieć więcej niż jedno proste znaczenie, co my nazywamy znaczeniem dosłownym lub znaczeniem Pisma.”
Jan Kalwin również kładł wielki nacisk na studiowanie kontekstu, gramatyki, słów i fragmentów paralelnych. W jednej ze swoich najsławniejszych wypowiedzi odnośnie interpretacji Pisma powiedział:
„Podstawowym zadaniem interpretatora jest umożliwienie autorowi powiedzenia tego, co rzeczywiście powiedział, zamiast przypisywania mu tego, co naszym zdaniem powinien powiedzieć”
Reformatorzy nauczali, że Słowo musi zajmować centralną pozycję w uwielbieniu, to raison d’être (racja bytu) wspólnego uwielbienia. Nazywali to Królewskim Sakramentem.
Jan Kalwin, mówiąc o Rzymskim katolicyzmie swoich dni, powiedział:
„Wystawiają naprzód kapłaństwo świątynne, acz reszta zewnętrzna pokazuje ten pusty blask, który oślepia oko prostego. Nie powinno to nas wzruszać od wyznania, że kościół istnieje tam, gdzie nie znaleziono Słowa Bożego.
.
Bo to jest znak, który nasz Pan zapieczętował. Ten, który jest z Boga, słyszy słowa Boga. Powodem, dla którego nie słyszysz ich, jest to, że nie jesteś z Boga”
Gdzie nie ma Słowa Bożego, tam nie ma Kościoła. Podobnie stwierdza Marcin Luter:
„Jedynym znamieniem chrześcijańskiego kościoła jest podążanie za Słowem i posłuszeństwo Słowu. Gdy tego nie ma, ludzie mogą przechwalać się do woli: Kościół! Kościół! – nie ma nic w ich przechwałkach. Dlatego powinniście spytać: czy ludzie mają tam Słowo Boże i czy je uznają? Kiedykolwiek słyszymy Słowo Boże, mamy do czynienia z Kościołem Boga.”
Gdy w danym miejscu jest głoszone Słowo Boże, mamy do czynienia z Kościołem. Gdy zaś nie ma tam Słowa Bożego, to nie jest Kościół. Z tego powodu Reformatorzy ustawili pulpity z Biblią w centralnym miejscu sceny, oraz w centrum zbiorowego uwielbienia. Luter powiedział:
„Największym i najważniejszym, pryncypialnym przeznaczeniem służby kościelnej jest głoszenie i nauczanie Słowa Bożego.”
Przykładowo Jan Kalwin głosił:
- 84 kazania z Dziejów
- 65 kazań z harmonii Ewangelii
- 170 kazań z Ezechiela
- 159 kazań z Hioba
- 200 kazań z 5 Mojżeszowej
- 353 kazań z Izajasza
- 123 kazań z 1 Mojżeszowej
- 107 kazań z 1 Samuela
- 87 kazań z 2 Samuela
- oraz wiele innych
Huldrych Zwingli, zamiast głosić nakazanych przez Rzym fragmentów Biblii, dokonał ekspozycji całej Ewangelii Mateusza, mając do pomocy grecki tekst.
Jest oczywistym, że Reformatorzy praktykowali eskpozycyjne nauczanie konsekutywne.
.
Purytanie
Idąc nieco dalej, zaobserwujemy wzorzec purytan. J. I. Packer w swojej książce „W poszukiwaniu pobożności” napisał:
„Purytański kaznodzieja uważał się za rzecznika Boga, a sługa Jego Słowa musiał mówić jak wyrocznie Boga. Dlatego jego zadaniem nie było przywiązanie znaczenia do tekstów Pisma, które z niego nie wynikało ani w nim się nie zawirało, czy też używać tego tekstu jako wieszaka, na którym można powiesić homilię z nim niezwiązaną.
.
Zadaniem kaznodziei było precyzyjne wyodrębnienie z Tekstu tego, co Bóg w nim zamknął. Purytanie byli wielbicielami ciągłej ekspozycji i pozostawili po sobie wspaniałe zestawy komentatorzy opartych na pełnych rozdziałach i księgach Biblii.”
Oto fundament, na którym stoi współczesny Kościół.
Nauczanie wygłoszone dnia 16.02.2025
Na podstawie, źródło.
Zobacz w temacie
