Polemika z modalizmem

utworzone przez | lut 1, 2018 | Chrystologia: nauka o Chrystusie, Pneumatologia: nauka o Duchu Świętym, Trynitologia

Modalizm

To herezja, która rozwinęła się pod koniec II wieku. Oparta była na koncepcji patrypasjanistycznej. Naucza, że Bóg to jedna osoba, czasem przybierająca postać Ojca, czasem Syna, a czasem Ducha Świętego. Pogląd ten został zapoczątkowany przez Sabeliusza. Tłumaczył on jedność Boga za pomocą analogii słońca, tj. ciała, które emanuje światłem i ciepłem. Istotą Bóstwa jest Ojciec, natomiast Syn i Duch Święty są sposobami jego samowyrażania się. Jedynym Bogiem jest Ojciec, który narodził się jako Syn, a następnie pojawił się jako Duch Święty

Zatem według tej herezji Syn Boży był swoim Ojcem a obecnie jest Duchem Świętym. To jedna osoba. Koniec kropka.

.

Pozycja modalistów

Nauka zielonoświątkowca Branhama: Dlaczego wielu z was chrzci nie biblijnie? Chrzcimy w imię Jezusa, a nie Ojca, Syna i Ducha Świętego. Czemu? Ponieważ imieniem Ojca, Syna i Ducha Świętego jest imię ponad wszelkie imię – to imię to Jezus Chrystus.

Wnioski nauki:

  • Ojciec ma na imię Jezus Chrystus
  • Syn ma na imię Jezus Chrystus
  • Duch Święty ma na imię Jezus Chrystus
  • Ojciec jest Synem, Syn jest Duchem Świętym, Duch Święty jest Ojcem
    .

Polemika

Pismo wykazuje, że Ojciec nie jest Synem, Syn nie jest Duchem Świętym a Duch Święty nie jest Ojcem. Przyjrzyjmy się pierwszemu dowodowi w sprawie.
.

Syn nie jest Ojcem

Hebr. 1:3 Który (SYN), będąc blaskiem jego (OJCA) chwały i wyrazem jego istoty i podtrzymując wszystko słowem swojej mocy, dokonawszy oczyszczenia z naszych grzechów przez samego siebie, zasiadł po prawicy Majestatu na wysokościach;

Mamy tu do czyneinia z dwoma zaimkami:
.

ὃς hos – który – zaimek względny zastępujący wyrazy nazywające przedmioty lub właściwość przedmiotu, o których była mowa, tutaj w odniesieniu do Syna
αυτου  autou – jego – zaimek osobowy wskazujący na osobę, tutaj wskazuje na Ojca

Syn jest blaskiem chwały Ojca. Tak jak słońce posiada swój blask i rozumiemy, że blask nie jest słońcem, tak Syn jest blaskiem chwały Ojca, nie jest blaskiem swojej chwały, nie jest Ojcem. To oczywiście świadczy o wieczności Syna, ponieważ niewyobrażalnym jest, aby Bóg kiedykolwiek pozbawiony był chwały. Tak jak wieczna jest chwała, tak wieczny tej chwały jest blask.

Syn jest wyrazem istoty Ojca ale Ojcem nie jest. To nie ta sama osoba, choć ta sama istota.

Moc Syna to wszechmoc, ponieważ wszystko co stworzone jest podtrzymywane przy istnieniu tą właśnie mocą. To ta nieograniczona moc stwórcza, która miała udział przy tworzeniu wszechświata. To ta sama moc, która zniszczy wszelkie nieodkupione stworzenie. Bóg Syn jest Alfą (początkiem) i Omegą (końcem) wszechrzeczy.

2 Piotra 3:5 Tego bowiem umyślnie nie chcą wiedzieć, że niebiosa były od dawna i ziemia z wody, i w wodzie stanęła przez słowo Boże;

2 Piotra 3:7 A obecne niebiosa i ziemia przez to samo słowo są utrzymane i zachowane dla ognia na dzień sądu i zatracenia bezbożnych ludzi.

Neh. 9:6 Ty, ty jedynie jesteś PANEM. Ty uczyniłeś niebiosa, niebiosa niebios i całe ich wojsko, ziemię i wszystko, co jest na niej, morza i wszystko, co w nich jest, ty też utrzymujesz to wszystko; a wojska niebios oddają tobie pokłon.
.

Syn zasiada po prawicy majestatu Ojca –  jest to metafora bazująca na kulturowym wyróżnieniu poważanej osoby i niesie w sobie obraz przynajmniej dwóch osób, zasiadających obok siebie jednocześnie. Zatem Syn i Ojciec siedzą obok siebie na równej pozycji, przy czym pozycja Syna jest honorową, ze względu na dzieło odkupienia. To Syn a nie Ojciec dokonał faktycznej zapłaty i odkupił wierzących skutecznie ich zbawiając.
.

Filip. 2:6 Który, (wiecznie) będąc w postaci Boga (ἐν μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων), nie uważał (hēgēsato hegesato) bycia równym Bogu (ἴσα Θεῷ isa theo) za grabież;

ἐν μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων – istnieć w postaci Boga
μορφή morphe – forma, zewnętrzny wyraz, który zawiera istotę wewnętrznej substancji tak, że forma jest w kompletnej harmonii z wewnętrzną istotą
ὑπάρχω hupracho – ja jestem, ja istnieję, ja rozpoczynam, ja posiadam
ἡγέομαι hegeomai – przewodniczyć, myśleć, rozważać, mieć opinię, zakładać że
ἴσος isos – równy, identyczny, posiadający identyczną wartość, równy co do substancji i jakości
θεός theos – Bóg, stwórca i właściciel wszechrzeczy, który je wszystkie utrzymuje przy istnieniu

Jeśli Syn, jest odwiecznie jednososobowym Jahwe powstają logiczne paradoksy:

Komu miałby być równy jednoosobowy Jahwe, skoro nie ma więcej niż jedna osoba Boga?

Z kim miałby być Syn identyczny co do wartości, substancji i jakości (ἴσος isos)? Z samym sobą?

Równość oraz identyczność wskazują na punkt odniesienia. Tym punktem odniesienia jest oczywiście Ojciec, Pierwsza Osoba Trójjedynego Boga…..

Syn oczywiście od zawsze jest równy Ojcu a skoro jest komuś równy, mamy tu do czynienia z inną osobą, która co do istoty jest identyczna, bo równa co do substancji i jakości. Jednocześnie widzimy, że Syn dobrowolonie pozbawia się przywilejów należących się mu jako Bogu (przyjmując na siebie drugą nature, ludzką, o czym mowa w dalszych wersach). Zatem gdyby modalism był prawdą i Jahwe był tylko jedną osobą, to przynajmniej w czasie ziemskiej pielgrzymki Syna Bóg byłby pozbawiony Bożej chwały a niebo nie posiadałoby suwerena, skoro nie byłoby Boga, któremu chwałę należałoby oddawać. Jest to całkowicie absurdalne założenie.

O rozróżnieniu osoby Ojca i Syna czytamy w Liście do Hebrajczyków, który we wspaniały sposób interpretuje Teodoret z Cyru

Hebr. 1:3-4 3 Który (Syn), będąc blaskiem jego chwały i wyrazem jego istoty

„…boski Apostoł przy pomocy pewnego obrazu świetnie ukazał, że jednorodzony Syn istnieje zarówno z Boga, jak i razem z Bogiem.

Nazwał Go bowiem odblaskiem chwały. Odblask natomiast zarówno od ognia bierze swoje istnienie, jak i wraz z ogniem współistnieje, bo przecież wraz z ogniem rodzi się odblask i promień wraz ze słońcem: skąd słońce, stąd także promienie. Jednak słońce jest przyczyną promieni, a ogień odblasku, bo przecież to nie słońce rodzi się z promieni, ale promienie rodzą się ze słońca i odblask wyrasta z ognia. W ten sposób jednorodzony Syn, chociaż jest zrodzony z Ojca, współistnieje z umysłem, jak słowo z tym, który je rodzi, jak odblask z ogniem, jak promień ze słońcem. A każde z nich nie istnieje samo przez się, lecz ma podstawę w tym, z czego się urodziło.

Bóg Logos, odblask chwały, nie jest jakąś pozbawioną własnej podstawy energią Ojca, lecz podstawą żyjącą, która postawiona jest na sobie samej. Nie mówi się przecież o Nim po prostu „Logos”, lecz „Logos Boga”; i nie tylko „odblask chwały”, ale także „odbicie podstawy” – Teodoret z Cyru, O herezjach, s. 90

Komunikacja Ojca i Syna, która świadczy o tym, że Bóg nie jest jedną osobą, zauważona zostaje również przed wcieleniem Syna. Syn zwrócił się do Ojca o zgromienie szatana.

Zach. 3:2Ale PAN powiedział do szatana: Niech cię PAN zgromi, szatanie! Niech cię skarci PAN, który wybrał Jerozolimę.

Wypowiedzi Ojca o Synu świadczą o dwóch różnych osobach, które posiadają jedną istotę. I tak Hebrajczycy, czyli pierwotni odbiorcy listu mieli problem z Boskością Pana Jezusa. Oni wierzyli, że Jezus to ktoś w rodzaju anioła. Oto część argumentacji  autora Listu, która będzie pomocna przy obaleniu fałszywej nauki modalizmu. Argumentacja ta ukazuje Syna jako Boga a jednocześnie wykazuje, że Syn nie jest Ojcem:

Hebrajczyków 1
.
(Odnośnie Syna) 5 do którego bowiem z aniołów (Ojciec) powiedział kiedykolwiek: Ty jesteś moim Synem, ja ciebie dziś zrodziłem?
.
I znowu (Ojciec do Syna) Ja będę mu Ojcem, a on będzie mi Synem?
.
6 I znowu (Ojciec do Syna):, gdy wprowadza pierworodnego na świat, mówi: Niech mu oddają pokłon wszyscy aniołowie Boga.
.

(dygresja)7 O aniołach (Ojciec) zaś mówi: On czyni swoich aniołów duchami, a swoje sługi płomieniami ognia.
.

8 Lecz do Syna (Ojciec) mówi: Twój tron, o Boże, na wieki wieków, berłem sprawiedliwości jest berło twego królestwa. 9 Umiłowałeś sprawiedliwość, a znienawidziłeś nieprawość, dlatego namaścił cię, o Boże, twój Bóg olejkiem radości bardziej niż twoich towarzyszy.
.
10 Oraz (Ojciec do Syna): Ty, Panie, na początku założyłeś fundamenty ziemi, a niebiosa są dziełem twoich rąk. 11 One przeminą, ale ty zostaniesz i wszystkie jak szata się zestarzeją; 12 I jak płaszcz je zwiniesz, i zostaną odmienione. Ty zaś jesteś ten sam, a twoje lata się nie skończą.
.

(dygresja)13 Do którego też z aniołów kiedykolwiek powiedział
.

(jak Ojciec do Syna) Siądź po mojej prawicy, aż położę twoich nieprzyjaciół jako podnóżek pod twoje stopy?
.

(dygresja) 14 Czy (anioły) nie są oni wszyscy duchami służebnymi, posyłanymi, by służyć tym, którzy mają odziedziczyć zbawienie?

Zaimki osobowe i posesywne ja, mój, mi (użyte przez Ojca w odniesieniu do siebie) oraz ty, on, cię, twoich, twoje, twemu, twego, mu, ciebie (użyte przez Ojca w odniesieniu do Syna) wskazują na wypowiedź Boga Ojca do Syna, który jest odrębną osobą, co nasuwa prostą konkluzję, że pomimo iż Syn jest współistotny Ojcu i posiada prawdziwie Boską naturę, rozumiemy, że Syn jest Bogiem Jahwe lecz nie jest Ojcem.

Referencje Boskości Syna

Psalm 45:6-7 6 Twój tron, o Boże, na wieki wieków, berłem sprawiedliwości jest berło twego królestwa. 7 Miłujesz sprawiedliwość, a nienawidzisz nieprawości, dlatego namaścił cię, o Boże, twój Bóg olejkiem radości bardziej niż twoich towarzyszy.

…Twój tron, o Boże…

Tłumaczenie Bóg twoim tronem, zaproponowane przez Geseniusa, Ewalda i szkołę anty-mesjanistyczną jest całkowicie nie do utrzymania, jak wyraźnie wykazał Hengstenberg. Intencją psalmisty jest zwrócenie się do Króla, który już zadeklarował, że jest kimś więcej niż człowiekiem 

Psalm 45:2  Ty jesteś najpiękniejszym z synów ludzkich; wdzięk rozlał się na twoich wargach, dlatego Bóg pobłogosławił cię na wieki.

W grece klasycznej nie stosowano wołacza liczby pojedynczej wyrazu Bóg, późniejsza greka zezwalała na użycie tak mianownika θεός theos oraz wołacza θεέ thee. Wyraz w mianowniku ὁ θεός ho theos użyty został przez autora w znaczeniu wołacza, tak samo jak np. w

Kol. 3:18 Żony (γῠναῖκες gynaikes – mianownik i wołacz liczby mnogiej mają tą samą formę gramatyczną), bądźcie poddane swym mężom, jak przystoi w Panu.

Tron jest na wieki wieków. Władza, do której nigdy nie będzie końca. Tego nie można nigdy powiedzieć o żadnym ziemskim królestwie. Kiedy obietnica wieczna jest dana tronowi Dawida to odnosi się do tronu Mesjasza, który będzie kontynuacją tronu Dawida.

2 Sam. 7:13-16 13 On zbuduje dom dla mojego imienia, a ja utwierdzę tron jego królestwa na wieki. 14 Ja będę mu ojcem, a on będzie mi synem. Jeśli zgrzeszy, skarcę go rózgą ludzką i razami synów ludzkich. 15 Lecz moje miłosierdzie nie odstąpi od niegoa, tak jak je cofnąłem od Saula, którego odrzuciłem przed tobą. 16 I twój dom, i twoje królestwo będą utwierdzone na wieki przed tobą, a twój tron będzie trwał na wieki

Psalm 89:4 Na wieki utwierdzę twoje potomstwo i zbuduję twój tron na wszystkie pokolenia.

Psalm 89:36-37 36 Jego potomstwo będzie trwać na wieki, a jego tron jak słońce przede mną; 37 Jak księżyc będzie utwierdzone na wieki i jak wierny świadek na niebie.


..

Syn nie jest Duchem Świętym

Wiemy, że Syn jest orędownikiem wszystkich zbawionych przed Ojcem

1 Jana 2:1 Moje dzieci, piszę wam to, abyście nie grzeszyli. Jeśli jednak ktoś zgrzeszy, mamy orędownika (Παράκλητον Paraklēton) u Ojca, Jezusa Chrystusa sprawiedliwego.

Grecki tekst w odniesieniu do Syna używa słowa παράκλητος parakletos, które oznacza adwokata, pocieszyciela, pomocnika. Zapamiętajmy to. Czemu jest to tak ważne? Ponieważ Święty Tekst Pisma nazywa tak jeszcze jedną istotę nadprzyrodzoną. Mowa oczywiście o Duchu Świętym.

Jan 14:16-17 16 A ja będę prosił Ojca i da wam innego (ἄλλον allon) Pocieszyciela (Παράκλητον Paraklēton), aby z wami był na wieki; 17 Ducha prawdy, którego świat nie może przyjąć, bo go nie widzi ani go nie zna. Wy jednak go znacie, gdyż z wami przebywa i w was będzie

Duch Święty jest nazwany tak samo jak Syn, pocieszycielem i adwokatem (παράκλητος parakletos). Wstawiennictwo Ducha za wierzącymi obserwujemy w Liście do Rzymian, zatem z całą pewnością mowa o Paraklecie – pocieszycielu, wstawienniku i adwokacie. Duch czyni to samo co Syn. Wstawia się do Ojca za wierzącymi co jest kolejnym dowodem na odrębność osobową Ojca Syna i Ducha (do kogo miałby wstawiać się Syn i Duch, jeśli Ojciec, Syn i Duch to jedna osoba? To całkowita niedorzeczność)

Rzym. 8:26 Podobnie i Duch dopomaga naszej słabości. Nie wiemy bowiem, o co powinniśmy się modlić, jak trzeba, ale sam Duch wstawia się za nami w niewysłowionych westchnieniach.

Ale ktoś powie, że skoro Syn i Duch czynią tą samą pracę (wstawiennictwo) i noszą to samo miano (parakletos) to czy nie jest zasadnym uznać Syna i Ducha za jedną i tą samą osobę? Odpowiedzi na to pytanie udziela greckie słowo

ἄλλος allos – inny tego samego rodzaju

Użycie tego słowa wskazuje, że autor wskazuje na identyczność istoty Syna i Ducha, lecz na odrębność osobową. Jest to bardzo ciekawy dobór słowa, poneiważ greka oferuje jeszcze jedno słowo na określenie inności. Jest nim

ἕτερος heteros – inny co do rodzaju

Słowo allos różni się od słowa heteron. Heteron użyte zostało w Liście do Galacjan w celu opisania innej ewangelii (co do rodzaju).

Gal. 1:6 Dziwię się, że tak szybko dajecie się odwieść od tego, który was powołał ku łasce Chrystusa, do innej (ἕτερον heteron) ewangelii;

  • Allos – inny ale tego samego rodzaju
  • Heteros – inny co do rodzaju

Zatem Jezus i Duch Święty są tego samego rodzaju,  tj. co do Istoty są tego samego rodzaju, są tym samym i jednym Bogiem, ale są różnymi Osobami jednego Boga.
.

Duch nie jest Ojcem

Nikt nie wstawia się za kimś sam do siebie. Wstawiennictwo kierowane jest zawsze do innej osoby. Tak samo jest w przypadku Osób Bożych.

Rzym. 8:26-27 26 Podobnie i Duch dopomaga naszej słabości. Nie wiemy bowiem, o co powinniśmy się modlić, jak trzeba, ale sam Duch wstawia się za nami w niewysłowionych westchnieniach. 27 A ten, który bada serca, wie, jaki jest zamysł Ducha, ponieważ według woli Boga wstawia się za świętymi.

Wstawiając się za świętymi Duch Święty spełnia nie swoją, ale Ojca wolę. Już sam ten fakt wskazuje na odrębność Osób Ojca i Ducha. Ponadto zauważamy istnienie pozawerbalnej, niebiańskiej komunikacji między Ojcem a Duchem. Komunikacja nie jest potrzebna, gdy mowa o jednej osobie. Komunikacja ta widoczna jest w wielu fragmentach Pisma mówiących o radzie Bożej. W przeszłej wieczności istniała rada, na której trzy Osoby Boże podjęły konkretne decyzje

Dzieje 2:23 Wydanego zgodnie z powziętym postanowieniem (βουλῇ boule) Boga oraz tym, co przedtem wiedział, wzięliście i rękami bezbożników ukrzyżowaliście i zabiliście.
.
Dzieje 4:28 Aby uczynić to, co twoja ręka i twój wyrok (βουλῇ boule– rada) przedtem postanowiły, że ma się stać.
.
Efez. 1:11 W nim, mówię, w którym też dostąpiliśmy udziału, przeznaczeni według postanowienia tego, który dokonuje wszystkiego według rady (βουλὴν boulen) swojej woli;

βουλῇ boule – rada, rozstrzygnięty plan,

Bóg, choć posiada jedną wolę, czyni wszystko zgodnie z naradą trzech Bożych Osób, które są zawsze jednomyślne, a to ponieważ są jedną istotą.

1 Jana 5:7Trzej bowiem świadczą w niebie: Ojciec, Słowo i Duch Święty, a ci trzej jedno są.

.

Najwcześniejszy prekursor

Osobą, która jako pierwsza na świecie głosiła swoistą formę modalizmu był wspomniany w Dziejach 8:9-24 Szymon Mag. W swoim dziele O herezjach takie świadectwo dalszych losów tego zwodziciela przedstawia Teodoret z Cyru:

Szymon zrodził tego rodzaju wymysły: przyjął jako założenie istnienie jakiejś nieokreślonej mocy, a nazwał ją zakorzenieniem wszechświata. Mówił, że jest ona ogniem, który ma podwójne działanie, jedno jawne, a drugie ukryte. Kosmos jest zrodzony, a zrodził się z jawnego działania ognia. Najpierw na skutek tego działania pojawiły się trzy pary, które też Szymon nazwał korzeniami. Pierwszą parę nazwał umysłem i myślą, drugą – mową i rozsądkiem, a trzecią – rozumem i pomysłem. Samego siebie uznał za tę nieokreśloną moc i twierdził, że
.

  • Żydom ukazał się jako Syn,
  • do Samarytan przemawiał jako Ojciec,
  • a pośród innych narodów przebywał jako Duch Święty.

Teodoret z Cyru, O herezjach s. 28

..

Herezja zatracenia

Modalizm jest herezją i prowadzi na zatracenie. Co do tego nie ma żadnych wątpliwości. Paradoksy jakie powstają przy wyznawaniu tej herezji są koszmarne. Bo skoro Syn stał się Duchem Świętym, do kogo miałby się Duch Święty wstawiać? I jednocześnie do kogo wstawia się Syn, skoro stał się Duchem Świętym, a jest napisane, że wstawia się do Ojca? Ponadto jeśli na krzyżu umarł Bóg jednoosobowy, i wiemy, że w tym czasie cieleśnie zamieszkała w Nim cała pełnia Boskości, musimy uznać, że Jezus był kłamcą, ponieważ powiedział

Łuk. 34:46 Wtedy Jezus zawołał donośnym głosem: Ojcze, w twoje ręce powierzam mego ducha. Gdy to powiedział, skonał.

Komu miałby powierzać swoje życie Syn, w swoje? Tego typu paradoksów jest więcej.

Marek 1:10-11 10 A zaraz, wychodząc z wody, ujrzał rozstępujące się niebiosa i Ducha jak gołębicę stępującego na niego. 11 I rozległ się głos z nieba: Ty jesteś moim umiłowanym Synem, w którym mam podobanie.

Skoro Bóg to jedna osoba, kim był Ojciec w niebie oraz Duch w postaci gołębicy, jeśli w tym samym czasie cały Bóg był w Synu?

Obj. 5:7 Wtedy on (Syn) podszedł i wziął księgę z prawej ręki (Ojca) zasiadającego na tronie.

Jeśli Bóg manifestuje się raz jako Ojciec, raz jako Syn a innym razem jako Duch to do kogo podchodził Syn w niebie? Kto zasiadał na tronie?

Ten idol nie jest Bogiem Pisma, zatem nie może zbawić. W pełni miłości zachęcamy wszystkich antytrynitarzy do upamiętania się z fałszywych doktryn. Stawką jest życie wieczne.

Zobacz w temacie

Print Friendly, PDF & Email