Podstawy hermeneutyki, cz. 8 – analogia wiary

utworzone przez | cze 15, 2023 | Egzegezy, Eschatologia: nauka o rzeczach ostatecznych, Teologia biblijna

 

Źródło problemu

Rzym. 12:6 Mamy więc różne dary według łaski, która nam jest dana: jeśli ktoś ma dar prorokowania, niech go używa stosownie do miary wiary (ἀναλογίαν τῆς πίστεως analogian tes pisteos);

Dyspensacjonalizm będący nowym i nienznanym do XIX wieku prądem myślowym w kościele stwarza wiele problemów teologicznych. Wynikają one z błędnego założenia i reinwencji znaczenia dosłownej interpretacji Słowa. Zamiast poszukiwać właścwiego, duchowego znaczenia jakie przekazał Duch Święty czytelnikom, główny nacisk położony został na historyczną metodę analizy tekstu.

Jednak pomimo zarzutów jakimi dyspensacjonaliści obarczają Reformowanych,  teologia przymierza jest bardziej dosłowna niż dyspensacjonalizm. Oto jak dyspensacjonaliści przestali dosłownie interpretować Pismo Święte, jednocześnie oskarżając Reformowaną ortodoksję o niewłaściwe postępowanie.

Reformowana, dosłowna hermeneutyka

Rzymscy katolicy przez wieki twierdzili, że całe Pismo Święte ma 4 znaczenia:

  1. dosłowne (to, co pierwotnie zamierzył Duch Święty)
  2. alegoryczne (co oznacza dla kościoła)
  3. tropologiczne (indywidualna lekcja moralna)
  4. anagogiczne (uniwersalna lekcja moralna)

Hermeneutyka protestancka począwszy od Reformacji różniła się. Powiedzieliśmy, że istnieje tylko jeden ważny sens: sens dosłowny. Sens dosłowny jest tym, co pierwotnie zamierzył Duch Święty, a gdziekolwiek miał na myśli alegorię, tropologię lub anagogię, nadal jest to sens dosłowny. Skąd więc wiemy, co dosłownie zamierzał Duch Święty? William Perkins wyjaśnił, że istnieją 3 sposoby dotarcia do niego:

  1. oryginalne języki,
  2. badanie kontekstu
  3. i porównanie Pisma z Pismem,

Ta ostatnia metoda nazywa się „analogią wiary” i polega na przechodzeniu od podstawowych i jasnych artykułów wiary do zrozumienia tych mniej jasnych. Francis Turretin potwierdził to również w egzegezie, podobnie jak Matthew Henry i wielu innych.

„Analogia wiary” nie była tylko teologiczną ideą wymyśloną przez ludzi. Słowa te znajdują się w Piśmie Świętym,

Rzym. 12:6 Mamy więc różne dary według łaski, która nam jest dana: jeśli ktoś ma dar prorokowania, niech go używa stosownie do miary wiary (ἀναλογίαν τῆς πίστεως analogos tes pisteos);

Grecką frazę  ἀναλογία τῆς πίστεως analogiates pisteos w łacinie zapisujemy jako „analagia fidei”. Jest ona często tłumaczona jako „proporcja naszej wiary” albo też, jak powyżej, „miara wiary” Mamy więc prorokować (tj. publicznie przemawiać) zgodnie z analagią fidei. Jest oczywistym, że musimy porównywać jedno Pismo z drugim, aby określić przesłanie Tota Scriptura, ponieważ:

Odnośnie określonej przez List do Rzymian miary wiary, Matthew Henry, (1662 – 1714) znany i podziwiany od trzech wieków za swój pobożny komentarz do Biblii purytanin i nonkonformista oraz wybitny kaznodzieja napisał:

„Prawdy, które są bardziej ciemne, muszą zostać zbadane przez te, które są bardziej jasne, a następnie rozpatrzone, gdy okaże się, że zgadzają się i harmonizują z analogią wiary; jest bowiem pewne, że jedna prawda nigdy nie może zaprzeczać innej”.

Z drugiej strony dyspensacjonaliści głoszą współistnienie w Słowie Bożym sprzecznych  „prawd”. Wybitny i prominentny dyspensacjonalista, John MacArthur, w swoim kazaniu „Twin Truths: God’s Sovereignty and Man’s Responsibility,„ dowodzi, że owe sprzeczne ze sobą „prawdy” Pisma Świętego

„Nie mogą być zharmonizowane w ludzkim umyśle. [..] Wszystko, co mogę wam powiedzieć, to że w Słowie Bożym  [są] prawdy [które] biegną równolegle. A odpowiedzią jest uwierzenie im obu z całego serca.”

Dyspensacjonaliści są zmuszeni do wiary w sprzeczne prawdy z całego serca, ponieważ odrzucają logiczne, dosłowne znaczenie każdego tekstu Słowa Bożego, co prowadzi ich do sprzecznych wniosków opartych o sprzeczne twierdzenia. Dyspensacjonalizm prowadzi do pseudo-wiedzy (ψευδώνυμος γνῶσις pseudonymos gnosis), tj. do niewiedzy. Rzecz, przed którą ostrzega Pismo Święte:

1 Tym. 6:20 …unikaj pospolitej, czczej gadaniny i sprzecznych twierdzeń rzekomej wiedzy;

Francis Turretin w Instytutach Teologii Elenktycznej 1.10.4 nazywa rzeczy po imieniu twierdząc, że ci, którzy głoszą sprzeczne doktryny nakazując wykluczenie rozumnej analizy sprzeczności w celu ich odrzucenia, są zwykłymi fanatykami i heretykami a ich teologia to fikcja i potworne opinie.

„[Do rozumu] należy znajomość twierdzeń i negacji zdań oraz doktryna sprzeczności, tak też takim musi być sąd. I jeśli na to nie pozwolimy, najszersze drzwi zostaną otwarte dla wszelkiego rodzaju heretyków i fanatyków aby wprowadzali ich fikcje i potworne opinie i nigdy nie będziemy mogli użyć żadnej prawdziwej sprzeczności do ich obalenia.”

To dlatego dyspensacjonaliści, choć pozornie będą bronić użycia rozumu w teologii, w rzeczywistości go obalają przez podstępne twierdzenia, jak np. „paralelne prawdy” MacArthura.
.

Umysłowe wyzwania dyspensacjonalistów

Dyspensacjonalistom nie podobała się analogia wiary, ponieważ wiele z ich bardziej fantazyjnych idei zostało natychmiast odrzuconych przez Reformowanych.
.

Problem ze świątynią

Materialna świątynia rzekomego milenium nie ma sensu, ponieważ Duch Święty pokazuje nam w Liście do Hebrajczyków, że Chrystus na zawsze położył kres ofiarom.

Hebr. 10:4 Niemożliwe jest bowiem, aby krew wołów i kozłów gładziła grzechy.
.
Hebr. 10:6 Całopalenia i ofiary za grzech nie podobały się tobie
.
Hebr. 10:9 …Znosi pierwsze, aby ustanowić drugie.
.
Hebr. 10:14 Jedną bowiem ofiarą uczynił doskonałymi na zawsze tych, którzy są uświęceni.

Odrzucenie Chrystusa

Ten sam List wskazuje na doktrynalną niemożliwość rzekomego milenijnego królestwa.

Hebr. 8:4 Gdyby zaś był na ziemi, nie byłby kapłanem, gdyż są tu inni kapłani, którzy ofiarują dary zgodnie z prawem

Herezja milenijna, o zgrozo, detronizuje Chrystusa i pozbawia funkcji Arcykapłana. W liście do Hebrajczyków argumentem jest sprawowanie tej funkcji przez Chrystusa jako wniebowziętego.

Warunek postawiony przez autora listu uzależnia możliwość sprawowania funkcji Arcykapłańskiej od miejsca pobytu Arcykapłana. Chrystus może to czynić, ponieważ nie znajduje się na ziemi. Logiczny argument jest następujący

Explicit: Gdyby Chrystus był na ziemi, nie byłby Arcykapłanem

Implicit: Ponieważ Chrystus nie jest na ziemi to jest Arcykapłanem

Sprowadzenie Arcykapłana wiary chrześcijańskiej na ziemię deprawuje Go z kapłaństwa. W takim razie Chrystus przestaje być Chrystusem Zbawicielem, ponieważ będąc na ziemi nie może być Arcykapłanem.

W bluźnierczym, rzekomym milenijnym królestwie powróci prawo mojżeszowe, świątynia zostanie odbudowana i powrócą ofiary ze zwierząt (błędna interpretacja Ezech. 43:18-19, 25) . Nie ma w tym królestwie miejsca dla Chrystusa jako Arcykapłana.
.

Przymierze Antychrysyta

Głoszone przez dyspensacjonalistów przymierze Antychrysta w 9 rozdziale Księgi Daniela nie ma sensu, ponieważ z reszty Pisma Świętego widać, że potwierdzone przymierze jest tym, które głosi Chrystus.

Dan. 9:27 Utrwali przymierze z wieloma przez jeden tydzień. A w połowie tego tygodnia sprawi, że ustanie ofiara spalana i ofiara z pokarmów, a przez mnóstwo obrzydliwości uczyni spustoszenie aż do końca, i wyleje się to, co postanowione, na tego, który ma być spustoszony. 

Zniszczenie miasta przez ludność Księcia odnosi się do zniszczenia Jerozolimy przez Rzymian pod rządami generała Tytusa w 70 r. n.e.

Zabicie Mesjasza i Jego nie posiadanie niczego (jak to jest w oryginale hebrajskim) jest ukrzyżowaniem Jezusa. Miało to miejsce w 70. tygodniu, który to 70. tydzień to „jeden tydzień” wersetu 27; to właśnie śmierć Mesjasza czyni ten tydzień 70. tygodniem, to znaczy tygodniem wypełnienia przymierza Bożego. Pierwsza część wersetu 27 odnosi się do Mesjasza, Jezusa:

„Utrwali (וְהִגְבִּ֥ירwehigbir – potwierdzić, utrwalić, wmocnić) – To Jezus Mesjasz który utrwala Boże przymierze na „jeden tydzień”. To Jezus Mesjasz kładzie kres wszystkim ofiarom  Starego Testamentu przez swoją jedyną ofiarę z Siebie na krzyżu w połowie 70. tygodnia (por. Hebr 10).

Jeśli ktoś pyta o resztę 70. tygodnia, to jest to, co należy do pierwszego przyjścia Jezusa po Jego śmierci, a mianowicie okresu Jego zmartwychwstania, wniebowstąpienia i wylania Ducha w dniu Pięćdziesiątnicy. Na podstawie tego fragmentu można by słusznie uzasadnić twierdzenie, że koniec 70. tygodnia to zniszczenie Jerozolimy w 70 r.n.e. Wtedy właśnie definitywnie objawiło się nowe przymierze jako wypełnienie starego przymierza

I tak dalej.
,

Dalsze uwstecznienie

2 Tym. 3:13 Lecz ludzie źli i zwodziciele coraz bardziej będą brnąć w zło, błądząc i innych wprowadzając w błąd.

Dyspensacjonaliści jednak nie mogą i nie chcą usunąć rzeczywistych słów z Listu do Rzymian 12:6 o analogii wiary, więc zaczęli kwestionować Reformowaną interpretację tego fragmentu.

Walter Kaiser zasugerował, że pojęcie to jest nieważne i zamiast tego należy je zastąpić „analogią wcześniejszego Pisma Świętego”. Oznacza to, że można interpretować Pismo poprzez Pismo tylko wtedy, gdy używamy starszej księgi (np. Księgi Powtórzonego Prawa) do interpretacji nowszej księgi (np. Listu do Rzymian), w przeciwnym razie jest to nieważne.

Robert Thomas – ulubieniec hermeneutyki MacArthurystów – posunął się nawet do stwierdzenia, że analogia wiary nie ma miejsca w hermeneutyce właściwej i zamiast tego musi być użyta po egzegezie, aby sprawdzić, czy dana interpretacja jest właściwa.

Stąd mamy obecnie szkoły masowo wydające na świat egzegetów, którzy wyodrębniają poszczególne fragmenty i porównują ich interpretację z resztą Pisma Świętego zasadniczo jako z refleksją.
.

Subtelna zmiana

Wraz ze zdegradowaniem analogii wiary, dyspensacjonaliści subtelnie zmienili również dosłowne znaczenie Pisma Świętego. Analogia wiary zamiast być tym, co zamierzył Duch Święty, stała się teraz interpretacją wynikającą ze studiowania danej Księgi, jak każdej innej książki.

Dyspensacjonaliści zaczęli zapożyczać idee literackie świeckiego pisarza Eda Hirscha, cytowane niezliczoną ilość razy w Master’s Seminary Journal. Biblię należy traktować jak każdą inną księgę i musimy znać intencje ludzkiego autora. Pismo Święte nie może mówić więcej niż to, co zamierzał ludzki autor. To jest sprzeczne z tekstem Piotra, gdzie prorocy pytali, co prorokował w nich Duch Święty, ponieważ nie znali pełni znaczenia.

1 Piotra 1:10 O to zbawienie wywiadywali się i badali je prorocy, którzy prorokowali o przeznaczonej dla was łasce. 

Podczas gdy w tradycyjnej hermeneutyce Duch Święty jest autorem właściwym Pisma Świętego, a ludzcy pisarze są jego narzędziami, w dyspensacjonalizmie autorzy ludzcy są autorami właściwymi w harmonii z Duchem. I możemy w pełni dowiedzieć się, co mieli na myśli, badając historię, język, gramatykę i kulturę – ale nie przede wszystkim przez analogię wiary.

Dyspensacjonaliści stali się odważni w swoich oskarżeniach i powiedzieli, że teologowie przymierza „uduchowiali” teksty Pisma, które należy rozumieć dosłownie. Ale teologia przymierza rozumie Pismo Święte dosłownie.
.

Dalsze uwagi

Reformowani ludzie traktują Pismo Święte dosłownie, kiedy:

a) interpretują je zgodnie z analogią wiary, tak jak dosłownie nakazał nam Duch Święty

Rzym. 12:6 Mamy więc różne dary według łaski, która nam jest dana: jeśli ktoś ma dar prorokowania, niech go używa stosownie do miary wiary;

b) uznają Ducha Świętego za właściwego autora, a ludzkich autorów za jego pisarzy

1 Piotra 1:10 O to zbawienie wywiadywali się i badali je prorocy, którzy prorokowali o przeznaczonej dla was łasce.

c) rozpoznają, że są miejsca, w których Duch Święty dosłownie chce stworzyć symbolikę. Na przykład Objawienie 1:1, gdzie czytamy, że Jan przekazuje wizje symbolicznym językiem. Tam, gdzie tak się dzieje, a my rozumiemy to w przenośni, nadal interpretujemy Pismo Święte dosłownie.

Dyspensacjonaliści zaczynają odchodzić od dosłownego sensu, kiedy zaczynają odcinać się od centralnej roli analogii wiary w hermeneutyce. Tak więc oskarżenie, że Reformowani interpretatorzy nie interpretują Pisma w sposób dosłowny, nie pozwala zrozumieć, czym naprawdę jest dosłowna interpretacja.

Nauczanie wygłoszone dnia 01.12.2024

Zobacz w temacie

Print Friendly, PDF & Email