Niezdrowy precedens
2 Tym. 3:16-17 16. Całe Pismo jest natchnione przez Boga i pożyteczne do nauki, do strofowania, do poprawiania, do wychowywania w sprawiedliwości; 17. Aby człowiek Boży był doskonały, do wszelkiego dobrego dzieła w pełni przygotowany.
W pewnym systemowym zborze zrzeszonym w denominacji kładącej duży nacisk na wolność doszło do kuriozalnej sytuacji, w której kobieta, choć zidentyfikowana przez liderów jako osoba niewierząca, a przez to odmówiono jej prawa do spożywania Wieczerzy Pańskiej, zgodę tą uzyskała w drugiej społeczności lokalnej również należącej do tej samej denominacji.
Choć reprezentanci drugiego zboru zostali poinformowani o decyzji starszych pierwszego zboru, zdecydowali o dopuszczeniu tej niewiasty pomimo braku chrztu wodnego oraz braku upamiętania.
Tym sumptem z racji przynależności do tych samych, odgórnych i zarazem niebiblijnych struktur pierwotna społeczność została postawiona przed sytuacją de facto, tj decyzja drugiego zboru stała się prawnie wiążącą. Dodatkowo ów precedens złamał zasadę poszanowania lokalnego ius interpretandi czyli zespołu reguł interpretacji przepisów Nowego Testamentu, jaki obowiązywał w pierwszym zborze. Przynależność denominacyjna jedynie utrudnia rozwiązanie problemu ponieważ:
a) według denomiacji zarówno pierwszy jak i drugi zbór zadziałały zgodnie ze swoim prawem (secundum legem)
.
b) jednakże odmowa udzielenia wieczerzy przez pierwszy zbór będzie niezgodna z denominacyjnym prawem (contra legem) ze względu na zaistniały precedens
Pomijając rozważania o niezasadności istnienia ponadzborowego, denominacyjnego prawa, zwróćmy naszą uwagę do serca wiary chrześcijańskiej, czyli Pisma Świętego, aby tam odnaleźć Bożą naukę, mądrość przygotowującą pastorów do dobrego dzieła strofowania i poprawy tej stworzonej przez człowieka kabały.
Warunki wstępne
Śledząc biblijne precedensy włączania nowych osób do Kościoła odkrywamy, iż istniały dwa główne warunki wstępne, których spełnienie umożliwiało dopuszczenie do spożycia pamiątki Wieczerzy Pańskiej. Były to odpowiednio:
1) Katehumenat, gr. κατηχούμενος katechumenos: czyli wstępna nauka doktryny podstawowej
2) Chrzest wodny
Tekst normatywny
Mat. 28:18-20 18. Wtedy Jezus podszedł i powiedział do nich: Dana mi jest wszelka władza na niebie i na ziemi. 19. Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego; 20. Ucząc je przestrzegać wszystkiego, co wam przykazałem. A oto ja jestem z wami przez wszystkie dni aż do końca świata. Amen.
Wzorzec wynikający ze słów Chrystusa odzwierciedla zachowanie Apostołów oraz Ewangelistów jaki będziemy mogli zaobserwować w praktyce postępowania w ich pracy misyjnej (tak więc nie odnosi się to to dzieci urodzonych z osób wierzących a nawet adoptowanych przez nie, tu normatywnym jest tekst Dzieje 2:39 oraz 1 Kor. 7:14). Mamy tu następujące elementy:
1. Nauka przygotowująca do chrztu wodnego skupiająca się na
a) Chrystologii: Dana mi jest wszelka władza na niebie i na ziemi. (Izaj. 9:6; Jan 3:31; Efez. 1:21; Hebr. 1:2; 5 Mojż. 10:17; Obj. 17:14)
b) soteriologii: Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, (Jan 1:4; 1:17; 11:25; 14:6; Efez. 2:18; 1 Jana 5:20)
2. Chrzest wodny
a) w przypadku osób dorosłych poprzedzany jest żywą wiarą (Dzieje 8:36-38) czyli upamiętaniem (Psalm 51:2; Dzieje 2:38; 3:19; 22:16)
b) reprezentujący fizycznie duchowy wymiar kąpieli odrodzenia (Ezech. 36:25; Jan 3:5; 17:17; 1 Kor. 6:11; Efez. 5:26; Tyt. 3:5; 1 Piotra 3:21)
c) odnoszący się do trynitarnej istoty Boga: chrzcząc je w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego
3. Pogłębienie doktryny: Ucząc je przestrzegać wszystkiego, co wam przykazałem. W tym oczywiście zawiera się koncepcja pamiątki Wieczerzy Pańskiej jednego z dwóch sakramentów o charakterze symbolicznym: (por. Łuk. 22:17-19; 1 Kor. 10:16-17; 11:24-25)
Wnioski: przed przystąpieniem do pierwszej pamiątki Wieczerzy Pańskiej dana osoba musi posiadać minimalną wiedzę z zakresu Boskości Mesjasza, zbawienia z łaski przez wiarę, krzyżowej śmierci Chrystusa, odkupienia grzechów i przypisania sprawiedliwości Mesjasza grzesznikowi (usprawiedliwienie). Osoba musi być również upamiętana z grzechu i trwać na drodze uświęcenia progresywnego (tu na ziemi), oraz być ochrzczoną w wodzie z zachowaniem trynitarnej formuły w imię Ojca, Syna i Ducha Świętego.
Wzorzec normatywny: katechumenat → chrzest wodny → pogłębienie doktryny → dopuszczenie do pamiątki Wieczerzy Pańskiej
,.
Potwierdzenie patrystyczne
Praktyka Kościoła pierwszych wieków potwierdza ewidentnie powyższe elementy jako warunek wstępny dopuszczenia do prymarnego uczestnictwa w pamiątce Wieczerzy Pańskiej. Justyn Męczennik to Ojciec Kościoła, który żył pierwszej połowie II wieku, w czasach prześladowań, które nasiliły się do tego stopnia, iż chrześcijanie musieli ukrywać się, zgromadzenia miały charakter tajny. W swoich Apologiach do władz Imperium Romanum wyjaśnia on naturę oraz przebieg spotkań wyznawcó Chrystusa, ukazując nam jednoczśnie sposób postępowania z katechumenami, czyli osobami nowonawróconymi.
Justyn Męczennik, Pierwsza Apologia 61
.
“ci, którzy uwierzyli w prawdziwość naszej nauki i naszych wypowiedzi, ślubują, że zgodnie z nimi wieść będą życie. Wówczas uczymy ich, jak mają się modlić, jak pościć, jak prosić Boga o odpuszczenie dawniej popełnionych grzechów – przy czym sami także modlimy się i pościmy wraz z nimi. Następnie prowadzimy ich do miejsca, gdzie znajduje się woda i tam […] zostają skąpani w wodzie w imię Boga Ojca i Pana wszechrzeczy, w imię Jezusa Chrystusa, Zbawiciela naszego, oraz w imię Ducha Świętego.”
Apologia jest doskonałym źródłem wiedzy o praktycznym chrześcijaństwie, gdzie obok najwcześniejszego pozabiblijnego opisu liturgii przedstawiony został proces inicjacji, z którego dowiadujemy się iż katechumen zanim został uznany za pełnoprawnego członka wspólnoty musiał:
- akceptować naukę Apostolską
- wyrażać chęć poprawy życia oraz żyć w zgodzie z obietnicą (upamiętanie)
- pobierał podstawowe nauki o Bogu i formie oddawania Mu czci
- wtedy dopiero udzielany był pierwszy z sakramentów, czyli chrzest wodny
Rzeczywistość ta zostaje potwierdzona w innym wczesnochrześcijańskim dokumencie, pochodzącym prawdopodobnie z I wieku Nauczaniu Pana do narodów przekazanym przez dwunastu Apostołów, potocznie zwanym Didache.
Didache Rozdział IX, 5
.
“Niechaj zaś nikt nie je i nie pije z waszego dziękczynienia, jeno ochrzczeni w imię Pańskie; o tem bowiem rzekł Pan: Nie dawajcie tego, co jest święte, psom.”
W Didache myśl, jaką Justyn przekazał w Apologii, jest wyraźnie skrócona, ponieważ w tym przypadku jedyny warunek wstępny spożywania Wieczerzy to chrzest wodny. Jednakże jest oczywistym, że aby otrzymać chrzest wodny musiały zostać spełnione wcześniej wspomniane kryteria (niewiarygodną jest koncepcja szafowania chrztem wodnym osobom nieupamiętanym z grzechów, koncepcja zanurzania w wodzie byle kogo, kto chociażby nie symulował upamiętania, nie znajduje potwierdzenia ani w Słowie ani w pismach patrystycznych).
Wróćmy teraz do drugiej części opisu udzielonego nam przez Apologię. Mamy więc do czynienia z osobą nawróconą i ochrzczoną w wodzie, co dalej? Punktem kulminacyjnym jest oczywiście nabożeństwo (nie msza!) czyli wspólne spotkanie gdzie doświadczymy tak dobrze znanego elementu jak modlitwa, mniej rozpowszechniony pocałunek pokoju i wreszcie Wieczerza Pańska, za którą dziękczynienie składa jeden z przełożonych (czyli prezbiter, zwany inaczej biskupem, pastorem, czy też starszym bratem) zaś dystrybucją zajmują się diakoni.
Justyn Męczennik, Pierwsza Apologia 65
/
“Gdy już udzielimy kąpieli temu, który uwierzył i do nas się przyłączył, prowadzimy go na zebranie tak zwanych „braci” i tam wszyscy wspólnie modlimy się gorąco za siebie samych, za nowo oświeconego oraz za wszystkich, gdziekolwiek się znajdują; prosimy, by wraz z poznaniem prawdy otrzymali oni łaskę pełnienia w życiu dobrych uczynków i przestrzegania przykazań, a w końcu dostąpili zbawienia wiecznego. Po ukończeniu modlitw dajemy sobie nawzajem pocałunek pokoju.
.
Z kolei przynoszą przełożonemu braci chleb i kielich napełniony wodą zmieszaną z winem. Przełożony bierze, je, wielbi Ojca wszechrzeczy przez imię Syna i Ducha Świętego oraz odmawia długą modlitwę dziękczynną za dary, jakich nam Bóg udzielić raczył. Modlitwy oraz dziękczynienie przełożonego kończy cały lud radosnym okrzykiem „amen”, które to słowo hebrajskie znaczy: „niech tak będzie”. Gdy zaś już przełożony odprawił obrzęd dziękczynienia i cały lud przytaknął, wtedy tak zwani u nas diakoni rozdzielają między obecnych Chleb, nad którym odprawiono modły dziękczynne, oraz Wino z wodą – nieobecnym zaś zanoszą je do domów.”
Czytając tekst Justyna należy ciągle mieć na uwadze ówczesny kontekst kulturowy, czyli intensywne przesladowania nielegalnego wóczas chrześcijaństwa. Na tajne spotkania nie mieli najwyraźniej wstępu ludzie, co do których nie było przekonania iż są braćmi w wierze, stąd rozdzielone elementy (chleb i wino) trafiały do wszystkich zgromadzonych, a nawet do osób niezdolnych do uczestnictwa w nabożeństwie acz uznanych za wierzących.
Wnioski: Jeśli o partycypanta chodzi to aby zostać dopuszczonym do spożywania pamiątki Wieczerzy Pańskiej wymagane były znajomość podstaw nauki Apostolskiej w zakresie Chrystologii, soteriologii, trynitaryzmu, chrzest wodny i upamiętanie z grzechów.
Co do dystrybucji elementów, czyli chleba i wina, odpowiedzialność była dwojaka: duchowo czuwali nad tym starsi społeczności, zaś samo rozdzielanie dokonywali diakoni. Modlitwa dziękczynna nad chlebem i winem stanowi jednocześnie element edukacyjny o pamiątce.
Osoby pozbawione podstaw teologii, nieupamiętane i nieochrzczone, które na dodatek nie rozróżniały czym jest pamiątka Wieczerzy Pańskiej nie miały prawa uczestniczyć w tym sakramencie (tutaj: nie miały nawet prawa wstępu na zgromadzenie, patrz kontekst kulturowy)
Wzorzec normatywny: katechumenat → chrzest wodny → pogłębienie doktryny → dopuszczenie do pamiątki Wieczerzy Pańskiej
.
Praktyczne przykłady
Rozważmy teraz biblijne przykłady nawróceń koncentrując się jednocześnie na dalszym postępowaniu względem konwertytów. Wzorzec, jaki zaobserwujemy, pomoże nam potwierdzić praktyczne zastosowanie tekstu normatywnego, zaś całość tej części odnieść należy do postępowania liderów względem katechumenów czyli osób wykazujących zainteresowanie drogą Pańską.
.
Pątnicy z dnia pięćdziesiątnicy
Dzieje 2:5 A przebywali w Jerozolimie Żydzi, mężczyźni pobożni, ze wszystkich narodów pod niebem
Przypadek ten odnajdziemy w drugim rozdziale Dziejów Apostolskich, dotyczy on trzech tysięcy osób. Jest to najwcześniejsze świadectwo włączenia nowych ludzi do Kościoła, który ma miejsce około 10 dni po wniebowstąpieniu Chrystusa. Zgromadzeni w Górnej Sali uczniowie wychodzą na ulicę
1. Głoszą wielkie dzieła Boże, Dzieje 2:11
2. Jest to przekaz Ewangeliczny dotyczy Mesjasza, Dzieje 2:21; 36
3. dotyczy on także soteriologii, darmowej łaski zbawienia dla wierzących, Dzieje 2:22
4. Chrystologii, podwójnej natury Mesjasza Dzieje 2:22; 30; 34-35
5. Ludzkiej totalnej deprawacji i Bożej suwerenności w zbawieniu, Dzieje 2:23
Ci, którzy zostali przez Boga zregenerowani przerazili się w sercu i zadali kluczowe pytanie: w związku z tym wszystkim co usłyszeli, co rozumieją i wyznają, co teraz mają teraz czynić? Oczywiscie nikt tutaj nikomu nie udzielil sakramentu Wieczerzy Pańskiej. Piotr zaleca upamiętanie i chrzest (Dzieje 2:38)
Wnioski: spożycie pamiątki Wieczerzy Pańskiej miało miejsce po spełnieniu dwóch wyraźnych warunków wstępnych: katechumenatu i chrztu wodnego (zgodnego ze wzorcem normatywnym),
Kolejność jest następująca: katechumenat (wersy 14-36) → podsumowany wezwaniem do upamiętania (wersy 38-40) → chrzest wodny tych, którzy przyjęli naukę (wers 41)
.
Nawróceni ze Świątyni
Dzieje 3:1 Piotr i Jan weszli razem do świątyni w godzinie modlitwy, o dziewiątej.
Cud uzdrowienia chromego od urodzenia wzbudził wśród zgromadzonych w Świątyni wielkie zainteresowanie, doszło do ewangelizacji dzięki której nawróciło się kolejne 5 tysięcy dusz. Ponownie obserwujemy podobny do poprzedniego wzór postępowania
1. Ogłoszenie totalnej deprawacji ludzi (Dzieje 3:13-15)
2. Nauka o krzyżu i cierpieniu Mesjasza (Dzieje 3:18)
3. Wezwanie do upamiętania (Dzieje 3:19)
4. Stwierdzenie o podwójnej naturze Mesjasza (Dzieje 3:21-26)
5. Mowa zostaje przerwana przez reprezentantów judaizmu (Dzieje 4:1-3)
6. Poprzez implikację rozumiemy, że z racji brutalnego przerwania procesu chrzest wodny musiał mieć miejsce po czasie (Mat. 28:19-20)
Wnioski: spożycie pamiątki Wieczerzy miało miejsce po spełnieniu dwóch warunków wstępnych: wyraźnego katechumenatu oraz dorozumianego chrztu wodnego (ponowna zgodność ze wzorcem normatywnym)
Ponownie obserwujemy zaleconą przez Pana kolejność: katechumenat (wersy 13-18; 21-26) → w międzyczasie wezwanie do upamiętania (wers 19) → chrzest wodny jako implikacja przed włączeniem do społeczności (Mat. 28:19-20; Dzieje 4:4)
,.
Samarytanie
Dzieje 8:5 Filip przybył do miasta Samarii i głosił im Chrystusa.
Rok po zmartwychwstaniu Chrystusa Ewangelia dociera do Samarytan, narodu będącego mieszaniną etnicznych Izraelitów oraz pogan. Z tego względu Żydzi wyznający judaizm nie obcowali z nimi, czynił to jednka Pan dając swoim wyznawcom przykład postępowania (Jan 4:9).
1. Proklamacja Ewangelii (Dzieje 8:4)
2. Koncentracja na Chrystologii (Dzieje 8:5, 12)
3. Akceptacja nauki Apostolskiej (Dzieje 8:6)
4. Wezwanie do upamiętania (Dzieje 8:12; Mat. 5:20; 6:33; 7:21; 19:14)
5. Chrzest wodny (Dzieje 8:12)
Wzorzec powtarza się: katechumenat (wersy 4-6, 12) → wezwanie do upamiętania (wers 12) → akceptacja nauki apostolskiej (wers 6) → chrzest wodny (wers 12)
.
Precedens unieważnienia chrztu?
Godnym uwagi jest wykrycie i identyfikacja Szymona czarnoksiężnika jako fałszywego chrześcijanina połączone z powrotem do procesu katechumentatu czyli rewizji teologii wraz z wezweaniem do upamiętania (Dzieje 8:20-23). Natychmiastowa i twarda reakcja liderów Kościoła powinna stanowić wzór postępowania z samozwiedzionymi pseudochrześcijanami.
Apostołowie nie otrzymali objawienia co do duchowego stanu Szymona, lecz ich negatywny osąd został oparty o doświadczenie empiryczne czyli złe owoce życia. Ponieważ dowody w sprawie były oczywiste (kupczenie wiarą) rzecz została nazwana po imieniu natychmiast.
Dzieje 8:20
.
20. I powiedział mu Piotr: Niech zginą z tobą twoje pieniądze, bo sądziłeś, że dar Boży można nabyć za pieniądze. (obiektywny aspekt empiryczny)21. Nie masz w tej sprawie części ani udziału, bo twoje serce nie jest prawe przed Bogiem (osąd subiektywnego stanu duchowego)
Z pewnośćią Szymon czarnoksiężnik nie został dopuszczony do pamiątki Wieczerzy Pańskiej ponieważ proces afiliacji ze wspólnotą chrześcijańską nie nastąpił de facto. Historia Kościoła informuje nas również, iż Szymon nigdy się nie upamiętał, lecz raczej stworzył gnostycką sektę konkurującą z chrześcijaństwem (więcej w temacie pisał Teodoret z Cyru w swoim dziele O Herezjach, s. 28-29).
Wnioski: istotną praktyczną aplikacją sposobu rozwiązania problemu jest ponowienie procesu katechumenatu jednakże sam tekst nie informuje nas o potrzebie powtórnego chrztu wodnego osób, które zostały ochrzczone w wodzie na podstawie fałszywego wyznania wiary (bez rzeczywistego zrozumienia doktryny i trwałego upamiętania z grzechów).
.
Eunuch
Dzieje 8:27 A oto przyjechał do Jerozolimy oddać cześć Bogu Etiopczyk, eunuch, dostojnik królowej etiopskiej Kandaki, który zarządzał jej wszystkimi skarbami;
Za nami nawrócenia grupowe. Teraz czas na przykład osobistej relacji między nauczycielem Słowa a uczniem. Mowa Filipie i eunuchu z Etiopii. Był to tzw. prozelita sprawiedliwości: uwierzył, że Bóg Izraela jest jedynym prawdziwym Bogiem jednocześnie w pełni przyjmując judaizm czyli święta biblijne, żydowski kaszrut, zobowiązał się także przestrzegać całego Prawa Mojżeszowego. Jako eunuch nie mógł być obrzezany, jednakże Prawo dopuszczało takich ludzi do społeczności Izraelskiej choć na ograniczonych zasadach, nie wolno im było np. wchodzić do Świątyni (5 Mojż. 23:1; Izaj. 56:3-4).
Będąc w drodze powrotnej przyłącze się do niego wcześniej wspomniany Filip (dawniej diakon, obecnie już ewangelista), a w zasadzie już teraz ewangelista Filip i rozpoczyna się proces idący w całkowitej zgodności z normatywnym nauczaniem Chrystusa zawartym w tekście Mateusza:
1. Etiopczyk zna podstawy doktryny, jednak bez właściwego zrozumienia (Dzieje 8:30-31)
2. Wstępne wyjaśnienie soteriologii (Dzieje 8:32-33)
3. Wstępne zapoznanie z Chrystologią (Dzieje 8:35)
4. Wyznanie wiary i upamiętanie (synekdocha: współzaistnienie i zawieranie się jednego w drugim) jako warunki chrztu wodnego osoby dorosłej, która nie narodziła się z chrześcijan (Dzieje 8:37, por. Hebr. 6:1)
5. Chrzest wodny (Dzieje 8:38)
Wnioski: Filip nie proponował eunuchowi uczestnictwa w Wieczerzy Pańskiej, zgodnie z nakazem Pisma poczynione zostały najpierw właściwe kroki w odpowiedniej kolejności.
Kolejność działań: katechumenat (wersy 30-35) → wezwanie do wiary i upamiętania (wers 37) → chrzest wodny (wers 38)
.
Dom Korneliusza
Dzieje 10:1 A w Cezarei był pewien człowiek imieniem Korneliusz, setnik z oddziału zwanego Italskim
Tym razem przed nami staje prozelita bramy: pogann, który uwierzył że Bóg Izraela jest jedynym prawdziwym Bogiem i odwiedzał synagogę w szabat ale jednak nie miał siły całkowicie konwertować na judaizm czyli przyjąć obrzezanie, przestrzegać dokładnie kaszrutu czy obchodzić wszystkie święta biblijne ze Starego Testamentu (stąd właśnie opory Apostoła Piotra przed pójściem do jego domostwa, por. Dzieje 10:28). Żydzi z takimi nie jadali wspólnych posiłków, trzymali do nich dystans, posiadali oni nawet specjalnie wydzieloną część w Świątyni.
Jednakże pomimo dystansu społecznego posiadał dobrą opinię nie tylko w lokalnej gminie żydowskiej, ale i wśród wszystkich Żydów (Dziede 10:22). Sam Korneliusz reprezentuje świętych Starego Testamentu, jest przecież uznany za Bogobojnego i sprawiedliwego w Bożych oczach, jego modlitwa zostaje przecież wysłuchana (Dzieje 10:22, 31, 35, por. Przysłów 15:29; Jan 9:31), jednakże ze względu na braki doktrynalne pozostaje poza wspólnotą chrześcijańską.
Piotr podejmuje następujące kroki:
1. Identyfikacja stanu doktrynalnego (Dzieje 10:37)
2. Nauczanie Chrystologiczne (Dzieje 10:38)
3. Nauczanie soteriologiczne: śmierć krzyżowa, zmartwychwstanie, sąd (Dzieje 10:39-43)
4. Potwierdzenie prawdziwości wcześniejszej wiary (Dzieje 10:44-46)
5. Chrzest wodny (Dzieje 10:47-48)
6. Pogłębienie doktryny (Dzieje 10:48)
Wnioski: I w tym przypadku Piotr nie zaproponował nikomu spożycia Wieczerzy Pańskiej, doszło raczej do klaryfikacji doktryny, następnie włączenie do formalnych struktur Kościoła (Korneliusz jako starotestamentowy święty był już przecież osobą zbawioną).
Kolejność działań: katechumenat (wersy 37-43) → dowód upamiętania i wiary (wersy 44-46) → chrzest wodny (wersy 47-48) → pogłębienie doktryny (wers 48).
.
Joanici i rebaptyzm
Dzieje 19:7 Wszystkich mężczyzn było około dwunastu.
Jest to specyficzna grupa ludzi, przygotowana doktrynalnie przez Jana Chrzciciela, zwiastuna Chrystusa, który głosząc potrzebę upamiętania z grzechów, – rzeczywistość potwierdzaną przez chrzest wodny (Łuk. 1:76-77; 3:3) – jednocześnie przygotowywał lud na przybycie wcielonego Boga
Łuk. 3:4 Jak jest napisane w księdze słów proroka Izajasza: Głos wołającego na pustyni: Przygotujcie drogę Pana (gr. Κυρίου kuriou), prostujcie jego ścieżki.
Izaj. 40:3 Głos wołającego na pustyni: Przygotujcie drogę PANA (hebr.יְהוָ֑ה Jahwe) prostujcie na pustyni ścieżkę naszego Boga
Ponieważ cytat przetłumaczony ja grekę zrównuje Boga Jahwe z Panem, zaś jedynym Panem jaki pojawia się na scenie jest Chrystus, oraz użycie zaimka jego (gr. αὐτοῦ autou) odnosi się do Boga Izraela (hebr. לֵאלֹהֵֽינוּ lelohenu) wiemy, iż Joanici posiadali prawidłową Chrystologię (wierzyli iż Chrystus jest wcielonym Bogiem Jahwe, Synem lecz nie Ojcem). Jednakże to, co odróżniało ową grupę była koncepcja chrztu, nie było to zanurzenie w śmierć Chrystusa (ta wtedy jeszcze nie miała miejsca, byłoby to niezasadne), nie była to również nakazana przez Pana formuła trynitarna. Stąd potrzeba rebaptyzmu zaraz po doprecyzowaniu doktryny
Dzieje 19:4 Paweł zaś powiedział: Jan chrzcił chrztem pokuty, mówiąc ludziom, aby uwierzyli w tego, który przyjdzie po nim, to znaczy w Jezusa Chrystusa.
Wnioski: oczywiście Apostoł nie spożył z Joanitami Wieczerzy Pańskiej, mając wątpliwości co do substancji depozytu wiary swoich rozmwówców zidentyfikował niedoprecyzowane wcześniej kwestie doktrynalne czego konsekwencją był formalnie (zastosowanie trynitarnej formuły) i materialnie prawidłowy chrzest wodny (reprezentujący zanurzenie w śmierć Chrystusa umożliwiającą zanurzenie w Ducha Świętego czyli duchowe obmycie).
Kolejność działań: uprzedni katechumenat zawierający Chrystologię oraz soteriologię Izaj. 40:3; Łuk. 3:4) → nauka o upamiętaniu oraz chrzest nie spełniający formalnych i materilanych wymogów (Łuk. 1:76-77; 3:3) → pogłębienie doktryny (Dzieje 19:4) → pełna wiara i rebaptyzm (Dzieje 19:5)
..
Kto udziela sakramentów?
Z dwóch niekanonicznych dokumentów chrześcijańskich, Didache i Apologii możemy wyciągnąć pewne informacje dotyczące udzielania sakramentów. O ile Didache milczy w kwestii wymagań formalnych, to już świadectwo Apologii ukazuje nam liderów lokalnego zboru jako odpowiedzialnych za ich udzielanie, przy czym za samą dystrybucję odpowiedzialni byli diakoni. Podobnie Londyńskie Wyznanie Wiary z 1689 roku wyraźnie podkreśla, iż czynić to mogą wyłącznie osoby do tego powołane co jest potwierdzone przez Pismo Święte
LWW 28 Chrzest i Wieczerza Pańska
.
2. Owe święte obrzędy mają być udzielane tylko przez tych, którzy się do tego przygotowali i są powołani, aby to czynić zgodnie z poleceniem Chrystusa.
.
Mat 28:19 Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego
.
1 Kor. 4:1 Niech więc każdy uważa nas za sługi Chrystusa i szafarzy tajemnic Boga.
Udzielać sakramentu chrztu wodnego mogą osoby głęboko zapoznane z doktryną. Tekst Mateusza odnosi nas w pierwszym rzędzie do Apostołów, którzy postawili fundament teologiczny (Efez. 2:20; 3:3-5) i jednocześnie pełnili funkcje obecnie zastąpione przez urzędy pasterzy-nauczycieli i ewangelistów (Efez. 4:11) którzy muszą znać doktrynę, którą przecież głoszą, jest to jeden z wymogów biskupa (1 Tym. 3:2; Tyt. 1:9). Zatem sakramentów powinni udzielać liderzy lokalnej społeczności (ewangeliści należą do grona starszych, jako tacy są przedłużeniem społeczności, z której pochodzą, ich zadaniem jest tworzenie nowych społeczności, zatem powinni chrzcić nowonawróconych, tak jak Filip w Samarii, siłą rzeczy powinni udzielać Wieczerzy Pańskiej).
Kanony z Laodycei, dokument chrześcijański z IV wieku odsuwają diakonów od roli dystrybutorów elementów, jest to późniejsza tradycja, przypisująca tę rolę liderowi zboru:
„Zgodnie z Konstytucjami Apostolskimi[liturgia opisana w księdze VIII] Komunia była udzielana w następujący sposób: biskup każdemu rozdawał święty chleb ze słowami:„ Ciało Pańskie ”, a odbiorca powiedział:„ Amen ”. kielich ze słowami: „Krew Chrystusa, kielich życia”, a odbiorca ponownie odpowieadał:„Amen”.” Kanon 25 – źródło
IV wiek cechuje oczywiście niebiblijne kostnienie struktur eklezjalnych, stąd zaborczy wzrost znaczenia Biskupa, urzędu, który w niebiblijny sposób został wyodrębniony i odróżniony od prezbitera i pasterza przezIgnacego Antiocheńskiego eszcze w II wieku (dowodzi on monopiskopacji w Liście do Smyrny).
Praktyka wczesnochrześcijańska ciężar odpowiedzialności za udzielanie sakramentów chrztu i Wieczerzy składa na barki wszystkich starszych zboru, przy czym techniczny aspekt dystrybucji jest kwestią wtórną (mogą to czynić diakoni lub też sami przywódcy).
.
Prawo odmowy
Liderzy lokalnej społeczności mają prawo odmowy udzielenia sakramentu chrztu wodnego jeśli dana osoba
- nie rozumie doktryny Chrystologicznej
- nie rozumie sposobu zbawienia czyli soteriologii
- jej życie jest jawnym i niereformowalnym zaprzeczeniem nauki o trwaniu w upamiętaniu
Chrzest udzielony osobie z tak poważnymi wadami jest po prostu nieważny, wzorcowy proces należy powtórzyć zaczynając od wyłożenia doktryny, poprzez obserwację owoców, na chrzcie wodnym kończąc.
Jeśli zaś o dopuszczenie do pamiątki WIeczerzy Pańskiej chdozi, formalnym kryterium jest chrzest wodny, co za tym idzie znajomość podstaw nauki ortodoksyjnej wraz z odpowiednią praktyką (życie w upamiętaniu). Doprecyzowane musi jednocześnie zostać zrozumienie znaczenia istoty pamiątki Wieczerzy Pańskiej, która nie jest zwykłym czy też pospolitym wręcz posiłkiem, lecz:
a) zwiastowaniem zastęczej śmierci Chrystusa w miejsce grzesznika oraz Jego powrotu na ten świat
1 Kor. 11:26 Ilekroć bowiem będziecie jedli ten chleb i pili ten kielich, śmierć Pana zwiastujecie, aż przyjdzie.
.
b) kielich symbolizuje udział w oczyszczającym dziele krwi Chrystusa, to zanurzenie w Jego śmierci ku wiecznemu życiu
1 Kor. 10:16 Kielich błogosławieństwa, który błogosławimy, czy nie jest wspólnotą krwi Chrystusa?
.
c) chleb symbolizuje duchową wspólnotę wierzących z Chrystusem i ze sobą wzajemnie, Kościół jest mistycznym ciałem Pana
1 Kor. 10:16 Chleb, który łamiemy, czy nie jest wspólnotą ciała Chrystusa?
Wnioski: Zatem osoba, która tego nie rozumie nie powinna spożywać pamiątki Wieczerzy Pańskiej, zaś starszy mający świadomość tego braku doktrynalnego powinien odmówić udzielenia. Na zasadzie prostej implikacji, udzielenie powinno dotyczyć wyłącznie osób, które są znane liderom.
Odmowy spożywania Wieczerzy należy z pewnością udzielać osobom ochrzczonym w inny niż trynitartny sposób (to implikuje głębokie zanieczyszczenie doktryny Chrystologicznej i trynitarnej w grupie, gdzie dokonany został akt zanurzenia). Rownież wstępna odmowa (do czasu zbadania pozycji doktrynalnej) należy się wszystkim wywodzącym się ze społeczności legalistycznych (Krk, Metodyzm, Adwentyzm, inne formy Arminianizmu) – tutaj zaatakowana z pewnością została soteriologia. I na koniec szczególną ostrożność należy zachowywać przy udzielaniu Wieczerzy osobom pochodzącym ze społeczności czczących idola Ducha Świętego (przejawia się to najczęściej praktyką pogańskich glossolalii czyli mową niezrozumiałym bełkotem).
W drugiej części artykułu omówiony zostanie aspekt osobistego doświadczania życia wierzących umożliwiający godne spożywanie Wieczerzy, różne praktyki dopuszczania do Wieczerzy wśród Purytan oraz napięcia, jakie to wywoływało. I wreszczie zaprezentowany zostanie sposób rozwiązania niebezpiecznego precedensu, o jakim była mowa na samym początku.
Chwała Ojcu, Synowi i Duchowi Świętemu
Zobacz w temacie
- O dopuszczaniu do Wieczerzy Pańskiej, część 2
- Czym jest Eucharystia
- Eucharystia – podsumowanie katolickiego nauczania
- Wieczerza Pańska
- Pluralizm starszych
