Nicea 325 a.d. kontra Ariusz

utworzone przez | gru 2, 2019 | Historia chrześcijaństwa

Kontrowersja Chrystologiczna

Ariusz (256– † 336 a.d) był libijskim prezbiteriem i ascetą kościoła w Aleksandrii w Egipcie. Ten wczesnochrześcijański heretyk zaprzeczał wieczności Syna Bożego twierdząc, iż Logos posiada swój początek. W takim ujęciu teologicznym chrześcijanie zobowiązani byli oddawać identyczną cześć stworzeniu (którym według Ariusza był Syn Boży) oraz Stwórcy.

Jego nauki o naturze Bóstwa w chrześcijaństwie, oraz jego sprzeciw wobec dominującej chrystologii uczyniły go głównym tematem Pierwszego Soboru NIcejskiego, zwołanego przez cesarza Konstantyna Wielkiego w 325 r.

Zasięg soboru

Ile osób przybyło do Nicei w 325 roku i głosowało przeciwko Ariuszowi? Liczba osób, które wzięły udział w spotkaniu w Nicei, jest kwestią dyskusyjną, jednakże wszystkie z wyjątkiem dwóch głosowały przeciwko Ariuszowi. Konstantyn zaprosił wszystkich 1 800 biskupów kościołów chrześcijańskich (około 1000 na wschodzie i 800 na zachodzie), ale tylko 250 do 320 z nich rzeczywiście uczestniczyło w obradach.

  • Euzebiusz z Cezarei naliczył 250 (Euzebiusz z Cezarii, Życie Konstantyna, seria Clarendon Ancient History),.
  • Atanazy z Aleksandrii naliczył 318 (Atanazjusz, Ad Afros Epistola Synodica),.
  • Eustacjuisz z Antiochii podaje iż było ich 270 (Theodoret H.E. 1.7).

Wszyscy trzej byli obecni na Soborze. Później,

  • Sokrates Scholastyk zarejestrował ponad 300, (H.E. 1.8)
  • Ewagriusz, (H.E. 3.31) Hilary, (Contra Constantium) Hieronim (Chronicon) i Rufin zarejestrowali 318 uczestników.
    .

Philip Schaff podsumowuje

Concilium Niceanum I a.d. 325; odbywa się w Nicei w Bityni, tętniącym życiem miasteczku handlowym w pobliżu cesarskiej rezydencji Nikomedii, łatwo dostępnym drogą lądową i morską. Brało w nim udział trzystu osiemnastu biskupów [Jest to zwykły szacunek, opierający się na autorytecie Atanazego, Bazylego (Ep. 114; Opera, t. iii. s. 207, red. Bened.), Sokratesa, Sozomena i Teodoreta, skąd sobór jest czasami nazywany Zgromadzeniem Trzystu Osiemnastu. Inne dane zmniejszają liczbę do trzystu, potem do dwustu siedemdziesięciu, lub dwustu pięćdziesięciu, czy do dwustu osiemnastu; podczas gdy późniejsza tradycja powiększa go do dwóch tysięcy bądź więcej.

Oprócz dużej liczby kapłanów, diakonów i akolitów, głównie ze Wschodu, sobór został powołany przez Konstantyna Wielkiego, aby rozstrzygnąć spór o Ariański. Gdy po decydujących zwycięstwach w 323 r. stał się władcą całego Imperium Rzymskiego, pragnął on dokończyć przywrócenie jedności i pokoju przy pomocy dostojników Kościoła.

Rezultatem tego soboru było ustanowienie (przez oczekiwanie)

  • doktryny prawdziwej boskości Chrystusa,
  • tożsamości esencji między Synem a Ojcem.

Fundamentalne znaczenie tego dogmatu, liczba, nauka, pobożność i mądrość biskupów, z których wielu wciąż nosiło znamiona prześladowań Dioklecjana (cesarz w latach 284 – 305 a.d.), osobistą obecność pierwszego chrześcijańskiego cesarza, także Euzebiusza, „ojca historii Kościoła”, i Atanazego, „ojca ortodoksji” (choć w tamtych czasach tylko arcydiakona), a także niezwykły charakter tej epoki, nadały temu pierwszemu synodowi generalnemu szczególnej wagi i autorytetu.

Jest zdecydowanie nazwany „wielkim i świętym soborem”, zajmuje najwyższe miejsce wśród wszystkich soborów, szczególnie wśród Greków, [przez pewien czas kościoły egipskie i syryjskie upamiętniały sobór nicejski corocznym festiwalem.] I nadal żyje w Wyznaniu Nicejskim, które autorytetem ustępuje jedynie Wyznaniu Apostolskiemu. Jednakże symbol ten nie został ostatecznie ustalony i uzupełniony do czasu drugiego soboru (brakowało jeszcze późniejszego wstawienia filioque – odnoszącego się do pochodzenia Syna i Ducha – w języku łacińskim).

Poza tym ojcowie zgromadzeni w Nicei wydali szereg kanonów, liczących dwadzieścia pytań co do różnych kwestie związane z dyscypliną; najważniejsze to

  • prawa metropolitów,
  • czas Wielkanocy
  • i ważność heretyckiego chrztu.

Philip Schaff i David Schley Schaff, History of the Christian Church, Oak Harbor, WA: Logos Research Systems, Inc., 1997

Dodatkowe referencje:

  • Bruce L. Shelley, Church History in Plain Language, Updated 2nd ed., 115 (Dallas, Tex .: Word Pub., 1995).
  • Paul Lagass i Columbia University, The Columbia Encyclopedia, 6 edycja. (Nowy Jork; Detroit: Columbia University Press; Sprzedana i dystrybuowana przez Gale Group, 2000).
    .

Filoque

Termin ten odnosi się do przedmiotu sporu teologicznego jaki został sformułowany odnośnie dogmatu pochodzenia Ducha Świętego. O ile kościół wschodni uznawał, iż Duch pochodzi od Ojca, to zachodni twardo stał na pozycji iż Duch pochodzi tak od Ojca jak i od Syna.

W nicejsko-konstantynopolitańskim wyznaniu wiary widzimy następujące zdanie:

[credo] Et in Spiritum Sanctum, (…), qui ex Patre procedit.
.
Wierzę w Ducha Świętego (…), który od Ojca pochodzi

Do niego wstawiono wzmiankę o Synu:

[credo] Et in Spiritum Sanctum, (…), qui ex Patre Filioque procedit.
.
Wierzę w Ducha Świętego (…), który od Ojca i Syna pochodzi

Augustyn  widział konieczność ukazania udziału Syna w pochodzeniu Ducha w łonie Trójcy, właśnie ze względu na poglądy arian. Według biskupa Hippony w wyznaniu wiary należało podkreślić, że Duch pochodzi od Ojca i Syna – „od obu”, gdyż doktryna o Trójcy, w której pochodzenie Ducha od Ojca wykluczałaby Syna, dawałaby do rąk argument heretyckiemu arianizmowi.

Na podstawie, źródło

Zobacz w temacie

Print Friendly, PDF & Email