Księga Daniela obroniona, część 3

utworzone przez | lip 23, 2021 | Teologia biblijna

Czy Daniel musi być datowany na VI wiek?

Pomimo licznych zastrzeżeń wysuwanych przez uczonych, którzy uważają, że jest to proroctwo napisane po fakcie, nie ma dobrego powodu, by odmówić Danielowi napisania całego dzieła w VI r. p.n.e. Jest to zbiór jego wspomnień sporządzonych pod koniec długiej i pełnej wrażeń kariery, która obejmowała służbę państwową od panowania Nabuchodonozora w latach 590 r. p.n.e. do panowania Cyrusa Wielkiego w latach 530 r. p.n.e.

Pojawienie się perskich terminów technicznych wskazuje na ostateczne przeredagowanie tych wspomnień w czasie, gdy terminologia perska przeniknęła już do słownictwa aramejskiego. Najbardziej prawdopodobną datą ostatecznego wydania księgi jest zatem około 530 r. p.n.e., dziewięć lat po podboju Babilonu przez Persów.

Teoria machabejskiego pseudoepigrafu

Zdecydowana większość krytyków uważa tę księgę za całkowicie fałszywą i skomponowaną wieki po śmierci Daniela z VI wieku. Rozumieją ją jako dzieło fikcji historycznej skomponowane około roku 167 p.n.e. mające na celu wzniecenie ruchu oporu przeciwko tyranii Antiocha Epifanesa.

Jest jednak wielu uczonych, którzy nie są w pełni usatysfakcjonowani datą Machabejską dla wcześniejszych rozdziałów Księgi Daniela. Wielu z nich, jak Eichhorn (pod koniec XVIII i na początku XIX w.), Meinhold, Bertholdt, a w XX w. Sellin, Hoelscher i Noth, utrzymywało, że rozdziały 2-6 (niektórzy zaliczają do nich rozdział 7) powstały w III w. p.n.e. Ta wieloźródłowa teoria Daniela zostanie przeanalizowana w dalszej części rozdziału. Argumenty przemawiające za datowaniem powstania tej księgi na okres grecki można podzielić na cztery ogólne grupy: historyczne, literackie lub językowe, teologiczne i egzegetyczne.
.

Historyczne argumenty przemawiające za późną datą Daniela

Pierwszy argument

Po pierwsze kanon żydowski umieszcza Daniela wśród Kethubhim lub Hagiografów, a nie wśród proroków. Interpretuje się to w ten sposób, że księga ta musiała powstać później niż wszyscy kanoniczni prorocy, nawet Malachiasz i “Trito-Izajasz“.

“Trito-Izajasz (rozdziały 56-66, nazywane „Księgą triumfu”) ma charakter mesjański, opisuje przyszłą chwałę Jerozolimy; datowany na koniec VI wieku p.n.e.” – Wikipedia

Należy jednak zauważyć, że niektóre z dokumentów w Kethubhim (trzeci dział Biblii Hebrajskiej) były bardzo stare, takie jak Księga Hioba, Psalmy Dawidowe, Pisma Salomona. Pozycja w Kethubhim nie jest więc dowodem na późną datę powstania.

Ponadto stwierdzenie Józefusa (Contra Apionem. 1.8) cytowane wcześniej w rozdziale 5 wskazuje wyraźnie, że w I wieku n.e. Księga Daniela była zaliczana do proroków w drugim dziale kanonu Starego Testamentu; stąd nie mogła być przypisana do Kethubhim aż do późniejszego okresu. Masoreci mogli być pod wpływem tej zmiany przyporządkowania, biorąc pod uwagę, że Daniel nie został mianowany lub wyświęcony na proroka, ale pozostał urzędnikiem państwowym pod panującym rządem przez całą swoją karierę.

“Masoreci (hebr. ‏‎, czyt. baʽalé hammasoráh, „panowie tradycji”) – żydowscy uczeni Tory, którzy między VI a XI wiekiem stworzyli system zapisu samogłosek w alfabecie hebrajskim oraz opracowali oficjalny tekst Biblii hebrajskiej znany jako tekst masorecki. Działalność masoretów była skupiona wokół dwóch głównych szkół masoreckich – babilońskiej i palestyńskiej, różniących się sposobem zapisu znaków samogłoskowych” – Wikipedia

Po drugie, znaczna część jego pism nie ma charakteru proroctwa, lecz raczej historyczny (rozdziały. 1-6), czyli taki, jaki nie występuje w żadnej z ksiąg kanonicznych proroków. Niewiele z tego, co napisał Daniel, jest ujęte w formie poselstwa od Boga do Jego ludu, przekazanego ustami Jego rzecznika.

Dominującym elementem są raczej prorocze wizje udzielone osobiście autorowi i zinterpretowane mu przez aniołów. (Można tu dokonać porównania z Księgą Zachariasza, w której również występuje seria wizji. W Zachariaszu jednak znacznie większy nacisk położony jest na to, że Bóg przekazuje swoje poselstwo Izraelowi przez proroczego rzecznika).

Prawdopodobnie z powodu mieszanego charakteru tej księgi, zawierającej częściowo historyczne narracje, a częściowo prorocze wizje, późniejsi żydowscy uczeni w Piśmie zdegradowali ją do trzeciej lub różnej kategorii w kanonie.
.

Drugi argument

Zwrócono uwagę, że Jezus ben Syrach (Eklezjastyk) nie wspomina o Danielu, mimo że odnosi się do wszystkich innych proroków (w 170 r. p.n.e.).

“Ben Sira, znany również jako Szymon ben Jeszua ben Eliezer ben Sira (שמעון בן יהושע בן אליעזר בן סירא) lub Jeszua Ben Sirach (z II w. p.n.e.), był hellenistycznym żydowskim pisarzem, mędrcem i alegorystą z kontrolowanej przez Seleucydów Jerozolimy w Okresie Drugiej Świątyni. Jest autorem Mądrości Syracha, znanych również jako „Księga Eklezjastyka”.” – Wikipedia

Należy jednak zauważyć, że inni ważni autorzy, jak Ezdrasz, nie otrzymali wcześniej żadnej wzmianki. (Nie wspomniał też o takich kluczowych postaciach w historii hebrajskiej jak Hiob, ani o żadnym z sędziów z wyjątkiem Samuela, Asy, Jozafata i Mardocheusza.

Jak takie pominięcia mogą stanowić solidną podstawę dla idei, że ci przywódcy byli nieznani Jezusowi ben Syrachowi? Krytycy zwrócili również uwagę na oświadczenie Syracha, że nigdy nie było człowieka, który byłby podobny do Józefa, a jednak, jak się twierdzi, kariera Daniela była bardzo podobna do kariery Józefa. Zauważmy jednak, że Daniel nie był podobny do Józefa:

“Nie narodził się żaden mąż taki jak Józef, zwierzchnik braci, podpora ludu, którego zwłoki doznały takiej opieki” (Mądrości Syracha 49:15)

Trzeci argument

Twierdzi się, że w Księdze Daniela występują takie nieścisłości historyczne, które uprawdopodobniają, że autor żył znacznie później niż opisywane przez niego wydarzenia. Na przykład w Księdze Daniela jest napisane, że Nabuchodonozor najechał Palestynę w trzecim roku Jehojakima, podczas gdy Księga Jeremiasza mówi, że pierwszym rokiem Nabuchodonozora był czwarty rok Jehojakima.

Dan. 1:1 W trzecim roku panowania Joakima, króla Judy, do Jerozolimy nadciągnął Nabuchodonozor, król Babilonu, i obległ ją.

Jer. 46:2 Przeciw Egiptowi, przeciw wojsku faraona Neko, króla Egiptu, które znajdowało się nad rzeką Eufrat pod Karkemisz, a które pobił Nabuchodonozor, król Babilonu, w czwartym roku Joakima, syna Jozjasza, króla Judy:

Ponieważ pogromca Chaldejczyków został królem po śmierci swego ojca w roku, w którym najechał na Judę, istnieje rozbieżność jednego roku między Danielem a Jeremiaszem.

  • Nowsze badania wykazały jednak, że Żydzi obliczali swój rok królewski od pierwszego miesiąca poprzedzającego rok przystąpienia (licząc rok jako rozpoczynający się w miesiącu Tiszri, czyli siódmym miesiącu kalendarza religijnego).Oznaczałoby to, że rok 605 p.n.e. byłby czwartym rokiem Jehojakima, który wstąpił na tron w roku 608.
    .
  • Babilończycy jednak obliczali pierwszy rok panowania od następnego następującego po nim dnia Nowego Roku, czyli od pierwszego dnia Nisan (pierwszego miesiąca hebrajskiego kalendarza religijnego), a zatem rok 605 byłby dopiero trzecim rokiem Jehojakima według rachuby chaldejskiej.

Tak więc w “Kronikach królów chaldejskich” D.J. Wisemana (1956) napisano, że pierwszy rok panowania Nabuchodonozora rozpoczął się w kwietniu 604 r p.n.e., mimo że został on koronowany we wrześniu 605 r. p.n.e.
.

Czwarty argument

Krytycy zwracają uwagę na fakt, że jedna z klas mędrców lub wróżbitów w Księdze Daniela jest określana jako “Chaldejczycy” (כַּשְׂדִּי Kasdɩ̂m).

Dan. 2:4 Wtedy Chaldejczycy (הַכַּשְׂדִּ֛ים hakaśdim) odpowiedzieli królowi po syryjsku: Królu, żyj na wieki! Opowiedz sen swoim sługom, a objaśnimy jego znaczenie

Twierdzą oni, że ten etniczny termin określający rasę Nabuchodonozora nie mógł stać się wyspecjalizowany, aby wskazać klasę mędrców aż do znacznie późniejszego czasu. W czasach samego Nabuchodonozora z pewnością miałoby ono jedynie konotację rasową.

Według nich to dowodzi, że autor Księgi Daniela musiał pisać w czasie, gdy imperium neobabilońskie już dawno upadło i stało się niemal zapomnianym wspomnieniem. Teoria ta jednak nie pasuje do danych tekstu, gdyż autor tego dzieła z pewnością zdawał sobie sprawę, że Kasdɩ̂m było etnicznym określeniem rasy Nabuchodonozora. Tak więc w Dan. 5:30 Belshazzar jest określany jako “król Chaldejczyków”; w tym przypadku termin ten z pewnością nie mógł odnosić się do jakiejkolwiek klasy mędrców.

Dan. 5:30 Tej samej nocy Belszazar, król Chaldejczyków, został zabity.

Nawet w Daniela 3:8 oskarżenie przeciwko Szadrachowi, Meszachowi i Abednego wniesione przez pewnych “Chaldejczyków” wydaje się odnosić do wysokich urzędników państwowych, którzy wydają się być “Chaldejczykami z rasy” (tak Brown, Driver i Briggs, str. 1098), co klasyfikuje tych urzędników jako Chaldejczyków z rasy, co oznacza, że “Chaldejczyk” był używany w dwóch znaczeniach w tej księdze.

Dan. 3:8 Dlatego w tym czasie przyszli niektórzy Chaldejczycy i złożyli skargę przeciwko Żydom

Chaldejczyk nie tylko oznaczał “wieszcz / kapłan”, ale również może wskazywać na konkretną rasę ludzi. Dlatego teoria późnego pochodzenia nie wyjaśnia faktów, jakie mamy. Musimy szukać innych wyjaśnień dla tego dwojakiego użycia Kasdɩ̂m.

Herodot (t. 1, s. 181-83) odnosi się do Chaldejczyków w taki sposób, że sugeruje, iż zostali oni szybko umieszczeni we wszystkich politycznie strategicznych urzędach Babilonii, jak tylko zdobyli kontrolę nad stolicą. Jeśli tak było, to wyrażenie “Chaldejczyk” mogło być wcześniej używane jako termin dla kapłanów Bel-Marduka.

181… Ale w sanktuarium nie ustawiono żadnego wizerunku ani nie spoczywa tam żadna istota ludzka, z wyjątkiem jednej tubylczej kobiety, wybranej przez boga spośród wszystkich kobiet, jak mówią Chaldejczycy, którzy są kapłanami tego boga. ..
.
182. …Ci sami Chaldejczycy mówią (choć im nie wierzę), że sam bóg jest przyzwyczajony do odwiedzania sanktuarium i odpoczywania na kanapie, …
.
183. …ale na większym ołtarzu Chaldejczycy ofiarują rocznie nawet tysiąc talentów kadzidła, …

 (Herodot 1:181, 183 źródło)

Inna sugestia została zaproponowana przez R. D. Wilsona (Studies in the Book of Daniel, series one), że akkadyjskie Kasdu lub Kaldu, odnoszące się do rodzaju kapłana, pochodzi od starego sumeryjskiego tytułu Gal-du (oznaczającego “mistrza budowniczego”), terminu nawiązującego do budowania wykresów astronomicznych, które były używane jako pomoc w przewidywaniu astrologicznym.

Wilson przytacza takie użycie Gal-du w tabliczce z czternastego roku panowania Szamasz-Szumukina z Babilonu (668-648 p.n.e.). Należy zauważyć, że znaleziono wiele sumeryjskich tytułów, które zawierają element Gal (“wielki, wódz, władca”). Na jednej stronie w “Copenhagen Texts” Jacobsena (str. 3) znajdujemy takie tytuły:

  • Gal-LU KUR,
  • Gal-UKU,
  • Gal-DAN-QAR
  • Gal-SUKKAL.

Podobieństwo pomiędzy tym Gal-du lub Kaldu i etnicznym terminem Kaldu jako formą Kasdu byłoby czysto przypadkowe. Takie wytłumaczenie wyjaśnia rozbieżne użycia tego terminu przez autora Księgi Daniela. W Daniela 3:8 oskarżenie przeciwko Szadrachowi, Meszachowi i Abednemu wnoszą pewni “mężowie chaldejscy”, którzy prawdopodobnie są wysokimi urzędnikami państwowymi.
.

Piąty argument

Pojawienie się króla Belszazara w rozdziale 5 było interpretowane przez wcześniejszych krytyków jako niehistoryczne, ponieważ Nabonidus był znany jako ostatni król imperium chaldejskiego.

Dan. 5:1 Król Belszazar urządził wielką ucztę dla tysiąca swoich książąt i przed tym tysiącem pił wino.

Późniejsze odkrycia tabliczek z pismem klinowym odnoszących się do Belszazara jako “syna króla” służą niemal całkowitemu zdyskredytowaniu tej krytyki (jedna z tabliczek z dwunastego roku Nabonidusa wzywa do składania przysięgi w imieniu zarówno Nabonidusa jak i Belszazara [mar šarri]). Mimo to nadal zarzuca się, że Belszazar jest wymieniony w rozdziale 5 jako syn Nabuchodonozora, podczas gdy jego ojcem był Nabonidus (Nabunaʾid), który panował aż do upadku Babilonu w 539 roku. Twierdzi się, że tylko późniejszy autor mógł przypuszczać, że był on synem Nabuchodonozora.

Dan. 5:18 Ty, królu, posłuchaj. Bóg Najwyższy dał Nabuchodonozorowi, twemu ojcu, królestwo, majestat, sławę i cześć;

Argument ten jednak pomija fakt, że w starożytnym użyciu termin syn często odnosił się do następcy na tym samym urzędzie, niezależnie od tego, czy istniało pokrewieństwo krwi, czy też nie. Tak więc w egipskiej opowieści “Król Cheops i magicy” (zachowanej w papirusie Westcar z okresu Hyksosów), książę Khephren mówi do króla Khufu (Cheopsa):

“Opowiadam Twej Wysokości cud, który wydarzył się za czasów Twego ojca, króla Neb-ka.”

W rzeczywistości Neb-ka należał do Trzeciej Dynastii, cały wiek przed czasami Khufu z Czwartej Dynastii. W Asyrii podobna praktyka została odzwierciedlona w Czarnym Obelisku Szalmanesera III, który odnosi się do króla Jehu (eksterminatora całej dynastii Omri) jako “syna Omri”.

Co więcej, istnieje wyraźna możliwość, że w tym przypadku istniało rzeczywiste genetyczne pokrewieństwo między Nabuchodonozorem a Belszazarem. Jeśli Nabonidus poślubił córkę Nabuchodonozora, aby uprawomocnić swoją uzurpację tronu w 556 r. p.n.e., to wynikałoby z tego, że jego syn byłby wnukiem Nabuchodonozora. Słowo oznaczające “ojca” (ʾab lub ʾabbāʾ) może również oznaczać dziadka

Jakub był synem Izaaka i wnukiem Abrahama, mimo to Pismo Abrahama nazywa ojcem Jakuba (czyli dziadkiem)

1 Mojż. 28:13 Ja jestem PAN, Bóg twego ojca Abrahama i Bóg Izaaka. Ziemię, na której leżysz, dam tobie i twemu potomstwu.

Istnieją niezbite dowody na to, że Belszazar został wyniesiony do rangi drugorzędnego króla (mar šarri, “syn króla“) za życia swego ojca (podobnie jak Jotham za życia swego ojca, Uzziasza, w królestwie Judy – była to powszechna praktyka w starożytności, mająca na celu zapewnienie pokojowej sukcesji).

Ostatnie odkrycia archeologiczne wskazują, że Belszazar był odpowiedzialny za północną granicę imperium babilońskiego, podczas gdy jego ojciec Nabonidus utrzymywał swoją siedzibę w Temanie w północnej Arabii.

Wśród znalezisk z Ur jest inskrypcja Nabonidusa, datowana na 543 rok p.n.e., zawierająca modlitwę za Nabonidusa i Belszazara (mar šarri-“syn króla”), po której następuje druga modlitwa za jego pierworodnego syna, Bel-šar-uṣur (Belszazzar) – takie modlitwy zwyczajowo ofiarowywano tylko za panującego monarchę. Jeszcze inne dokumenty klinowe poświadczają, że Belszazar ofiarował owce i woły w świątyniach w Sippar jako “ofiarę dla króla”.

Fakt, że w czasach Herodota (około 450 r. p.n.e.) imię Belszazara zostało zapomniane, przynajmniej tak dalece, jak to dotyczyło informatorów greckiego historyka, wskazuje na znacznie bliższą znajomość wydarzeń końca VI wieku ze strony autora Księgi Daniela, niż miałoby to miejsce w II wieku p.n.e.

Jest jeszcze jeden szczegół w tej relacji, który sprawia, że teoria późnego autorstwa jest bardzo trudna do utrzymania, a mianowicie, że autor rozdziału 5 cytuje Belszazara jako obiecującego tłumaczowi napisu na ścianie awans do rangi trzeciego władcy w królestwie

Dan. 5:16 A słyszałem o tobie, że możesz dawać wyjaśnienie i rozwiązywać trudności. Jeśli więc teraz możesz to pismo odczytać i oznajmić mi jego znaczenie, będziesz odziany w purpurę, będzie włożony złoty łańcuch na twoją szyję i będziesz panował w królestwie jako trzeci.

Dlaczego mógł on obiecać tylko trzeciego, a nie drugiego? Oczywiście dlatego, że sam Belszazar był tylko drugim władcą, gdyż żył jeszcze Nabonidus, jego ojciec.
.

Szósty argument

Zarzuca się, że postać “Dariusza Meda” jest dowodem historycznego zamieszania. Przypuszcza się, że autor musiał pomylić go z Dariuszem synem Hystaspesa, który był trzecim następcą po królu Cyrusie, i który w rzeczywistości był Persem, a nie Medem.

Dan. 5:31 A Dariusz, Med, przejął (קַבֵּ֖ל gabbel) królestwo (מַלְכוּתָ֑א malkuta), mając około sześćdziesięciu dwóch lat.
.
Dan. 9:1 W pierwszym roku Dariusza,syna Aswerusa,z rodu Medów, który był ustanowiony królem (הָמְלַ֔ךְ hamalak) nad królestwem Chaldejczyków

Jednak takiej interpretacji nie da się obronić w świetle wewnętrznych dowodów samego tekstu. Nie można znaleźć żadnego wytłumaczenia dla nazwania Dariusza, syna Hystaspesa, Medem, podczas gdy wiadomo, że był on potomkiem starożytnej achemenidzkiej linii królewskiej. Autor twierdzi, że Dariusz Medyjski miał sześćdziesiąt dwa lata, gdy objął rządy w Babilonii, jednak starożytni wiedzieli, że Dariusz Wielki był stosunkowo młodym człowiekiem, gdy rozpoczął swe panowanie w 522 roku.

W Daniela 9:1 jest powiedziane, że Dariusz Medyjczyk został uczyniony królem (הָמְלַ֔ךְ hamalak) nad królestwem Chaldejczyków. Termin ten wskazuje, że władza królewska została mu powierzona przez kogoś wyższego od niego samego, co zgadza się z przypuszczeniem, że został on ustanowiony wicekrólem w Babilonii przez Cyrusa Wielkiego. Podobnie w Daniela 5:31 powiedziano nam, że Dariusz “otrzymał” (קַבֵּ֖ל quabbel) “królestwo” (מַלְכוּתָ֑א malkuta).

W związku z tym należy zwrócić uwagę na odniesienie Dariusza I w inskrypcji z Behistun do jego ojca Hystaspesa, który został królem. Ponieważ chronologiczne rachuby pokazują, że musiał on być tylko podkrólem, który rządził pod zwierzchnictwem Cyrusa, ustalono, że to była polityka Cyrusa, by pozwolić podległym władcom rządzić pod nim z tytułem króla.

Sprzeciwiano się, że zwykły wicekról nie skierowałby dekretu do mieszkańców “całej ziemi”

Dan. 6:25 Wtedy król Dariusz napisał do wszystkich ludzi, narodów i języków, którzy mieszkali po całej ziemi (אַרְעָ֖א ara): Niech pokój wam się rozmnoży!

Jeżeli słowo ziemia odnosi się do całego zamieszkałego Bliskiego Wschodu, to zarzut ten jest słuszny (ponieważ władza Dariusza Medyjskiego z konieczności ograniczałaby się do dawnych dominiów Nabuchodonozora, które nie obejmowały Azji Mniejszej, północnej Asyrii, Medii ani Persji).

Należy jednak zaznaczyć, że aramejskie słowo אַרְעָ֖א ara podobnie jak jego hebrajski odpowiednik ʾereṣ) może oznaczać jedynie “ziemię lub kraj”, i nie przekazywać szerszego znaczenia. Tak rozumiany, termin ten nie przedstawia żadnej trudności. Należy jednak zwrócić uwagę, że częścią starożytnego tytulatury króla Babilonu od czasów Hammurabiego był zwrot šar kiššati, czyli “król wszechświata” (“król wszystkiego“). W swoim dekrecie Dariusz Medyjski mógł więc po prostu podążać za starożytnym zwyczajem, używając terminologii, która sugerowała teoretyczne roszczenie do uniwersalnego panowania.

Pozostaje jednak pytanie, kim był ów Dariusz Medejczyk? Żaden starożytny historyk nie odnosi się do niego pod tym imieniem. Niemniej jednak istnieją mocne dowody na to, że należy go utożsamiać z namiestnikiem o imieniu Gubaru, o którym zarówno zapisy klinowe, jak i greccy historycy mówią, że odegrał kluczową rolę w zdobyciu Babilonu i jego późniejszej administracji. Przez kilka dziesięcioleci zwyczajowo utożsamiano tego Gubaru (“Gobryas”, grecki) z władcą wspomnianym przez Daniela. Niemniej jednak w starożytnych zapisach dotyczących tej postaci pojawiły się pewne zastanawiające rozbieżności, które zachęciły krytycznych uczonych, takich jak H.H. Rowley, do odrzucenia identyfikacji Gubaru z Dariuszem Medem jako całkowicie nie do utrzymania.

Argumenty Rowleya zostały jednak wyparte przez znakomitą pracę J. C. Whitcomba w jego Darius the Mede (1959). Whitcomb zebrał razem wszystkie starożytne inskrypcje odnoszące się do Ugbaru, Gubaru i Gaubaruvy, które można znaleźć w

  • Kronice Nabonidusa,
  • Tekstach Contenau,
  • Tekstach Pohla,
  • Tekstach Tremayne’a
  • i Inskrypcji z Behistun.

Poprzez staranne porównanie i proces eliminacji, Whitcomb pokazuje, że poprzednie założenie, że Ugbaru i Gubaru były wariantami pisowni tego samego imienia jest całkiem błędne i spowodowało oszałamiające zamieszanie. Ugbaru był starszym generałem, który był gubernatorem Gutium; to on zaprojektował zdobycie Babilonu przez strategię skierowania wód Eufratu do sztucznego kanału. Prawdą jest, że żaden z dotychczas odkrytych dokumentów pisma klinowego nie wspomina o roli Ugbaru w tym przedsięwzięciu i że najwcześniejsza historyczna wzmianka o sztuczce zmiany kierunku rzeki pochodzi od Herodota z 540 roku (Hist i, 107, 191), niemniej jednak jest nie do pomyślenia, że ta relacja była jego własnym wymysłem.

Dla oficjalnej linii propagandowej rządu Cyrusa byłoby korzystne pominięcie wzmianki o tej sztuczce w celu przedstawienia, że Babilon poddał się mu dobrowolnie. Lecz według zapisów pisma klinowego, Ugbaru żył tylko kilka tygodni po tym chwalebnym dokonaniu, najwyraźniej został zabrany przez przedwczesną chorobę. Wydaje się, że po jego śmierci, człowiek imieniem Gubaru został wyznaczony przez Cyrusa na gubernatora Babilonu i Ebir-nari (“za rzeką”). Jest on tak wspomniany w tablicach datowanych na czwarty, szósty, siódmy i ósmy rok Cyrusa (tj. 535, 533, 532 i 531 p.n.e.) oraz w drugim, trzecim, czwartym i piątym roku Kambyzesa (528, 527, 526 i 525 p.n.e.). Wydaje się, że zginął podczas buntów Pseudo-Smerdisa i Dariusza I, gdyż 21 marca 520 r. p.n.e. nowym satrapą Babilonii został Usztani.

Whitcomb mówi dalej:

“Jesteśmy przekonani, że Gubaru, namiestnik Babilonu i regionu za rzeką, pojawia się w Księdze Daniela jako Dariusz Medyjski, monarcha, który objął władzę nad królestwem chaldejskim zaraz po śmierci Belszazara i który mianował satrapów i prezydentów (włączając Daniela), aby pomagali mu w rządzeniu tym rozległym terytorium z jego wieloma ludami. Wierzymy, że ta identyfikacja jest jedyną, która zadowalająco harmonizuje różne linie dowodów, jakie znajdujemy w Księdze Daniela i we współczesnych zapisach klinowych.“

Whitcomb przytacza dalej stwierdzenie W. E Albrighta w “The Date and Personality of the Chronicler” (JBL, 40:2:11):

“Wydaje mi się wysoce prawdopodobne, że Gobryas rzeczywiście przyjął godność królewską wraz z imieniem “Dariusz”, być może starym irańskim tytułem królewskim, podczas gdy Cyrus był nieobecny na europejskiej kampanii…. Po tym jak pismo klinowe wyjaśniło tajemnicę Belszazara, pokazując, że ten ostatni był przez długi czas współrządzący ze swoim ojcem, należało oczekiwać windykacji Dariusza Meda dla historii…. Możemy bezpiecznie oczekiwać, że babiloński żydowski autor będzie zaznajomiony z głównymi faktami neobabilońskiej historii.”

Jak sugeruje Albright, jest całkiem możliwe, że imię Dariusz (Darayavahush, w języku perskim) było tytułem honorowym, tak jak “Cezar” lub “August” stało się w imperium rzymskim. W średniowiecznym języku perskim (Zend) znajdujemy słowo dara, oznaczające “króla”. Możliwe, że Darayavahush oznaczałoby “królewski”. (Imię własne Dariusza I brzmiało w rzeczywistości Spantadata, syn Wistaspy [Hystaspes]; Darayawus było jego imieniem tronowym. Por. E W. Konig: “Relief und Inschrift des Konigs Dareios I” [Leiden, 1938], s. 1).

W związku z tym należy powiedzieć słowo o niezwykłym dekrecie, o którym mowa w Daniela 6, który zabraniał oddawania czci komukolwiek innemu z wyjątkiem samego Dariusza przez okres trzydziestu dni. Przyznając, że król później żałował głupoty takiego dekretu, gdy odkrył, że był on jedynie częścią spisku mającego na celu wyeliminowanie jego wiernego sługi Daniela, nadal konieczne jest wyjaśnienie, dlaczego w ogóle usankcjonował ten środek.

Biorąc pod uwagę ścisły związek pomiędzy lojalnością religijną i polityczną, który rządził postawą narodów tej starożytnej kultury, można było uznać za manewr męża stanu zmuszenie wszystkich zróżnicowanych mieszkańców z ich heterogeniczną lojalnością plemienną i religijną do uznania w bardzo praktyczny sposób supremacji nowego imperium perskiego, które przejęło najwyższą kontrolę nad ich domenami. Czasowe zawieszenie kultu (przynajmniej w sensie składania próśb o błogosławieństwo i pomoc) było środkiem dobrze obliczonym na przekazanie umysłom poddanych Dariusza rzeczywistości zmiany kontroli z panowania Chaldejczyków na panowanie Medów i Persów. W świetle starożytnej psychologii nie jest więc uzasadnione wykluczanie tak niezwykłego dekretu lub potępianie go jako bajecznego lub niehistorycznego, jak to czyniło wielu krytyków.

Na podstawie źródło

Zobacz w temacie

Print Friendly, PDF & Email