Spis treści
Zarzuty
1 Kor. 1:19-21 19 Bo jest napisane: Wytracę mądrość mądrych, a rozum rozumnych obrócę wniwecz. 20 Gdzie jest mądry? Gdzie uczony w Piśmie? Gdzie badacz tego świata? Czyż Bóg nie obrócił w głupstwo mądrości tego świata? 21 Skoro bowiem w mądrości Bożej świat nie poznał Boga przez mądrość, upodobało się Bogu przez głupstwo głoszenia zbawić tych, którzy wierzą.
Istnieje pewna grupa ludzi “uczonych w Piśmie”, którzy wszelkie swoje wysiłki kierują na obalenie wiarygodności Biblii. Wszechwiedzący Bóg dopuszcza aby owi ludzie działali do pewnego czasu z kilku powodów. Jednym z nich jest odseparowanie pseudochrześcijan od Kościoła (to ci, którzy twierdzili że wierzą jednak nie posiadali wiary będącej Bożym darem, nieutracalnej i niewzruszonej). Drugim jest wyzwanie rzucone apologetom chrześcijańskim, aby ci tym bardziej zgłębiali prawdę cudownego natchnienia oraz zachowania Słowa, prezentując rezultaty swojej pracy jako potwierdzenie słuszności wiary raz przekazanej świętym.
Niewierzący sceptycy podważają wiarygodność Słowa Bożego atakując z różnych stron. Kilka zarzutów jakie stawiane są natchnieniu Pisma wymaga szczególnej atencji i rozważenia, ponieważ noszą one pozory mądrości, jednakże przez Boga obracanej w głupstwo. Fakty zawsze świadczyły, świadczą i będą świadczyć na korzyść Biblii.
Teza sceptyków
Rzeczywistość pokazuje, że w Nowym Testamencie są miejsca, gdzie nie wiadomo co mówiły oryginalne księgi. Zatem skoro nie wiemy co przekazywały, jakżesz one mogą być autorytatywne? A to konsekwentnie prowadzi do odrzucenia wiary w inspirację Pisma oraz odrzucenie Biblii jako księgi dostarczającej Słowo Boga. Wiara w natchnienie Słowa nie ma sensu, ponieważ jeśli Bóg dokonałby tego cudu, powinien też dokonać cudu zachowania tegoż słowa.
Błędy i ich transmisja
Aby utworzyć kopię tekstu Pisma należało go przepisać. Czynili to
- ludzie niedoświadczeni,
- nie posiadali wystarczającej ilości papieru
- często w czasie prześladowań
- wszyscy czynili przy tym pomyłki
Kiedy powstała pierwsza kopia, zawierała ona pomyłki. Następna kopia nie tylko powtarzała pierwsze błędy ale dodawała nowe. Za każdym razem gdy powstawała kolejna generacja kopii, zawierały one wszystkie do tej pory popełnione błędy. Ponieważ oryginały nie były dostępne nikt nie mógł poprawić błędów w odniesieniu do oryginału.
Próby korekcji tekstu musiały być czynione w oderwaniu od oryginałów co tworzy kolejny problem
- Brak oryginałów
- Kopie powielające i dodające kolejne błędy
- Próby korekty, które mogły dodawać kolejne błędy ze względu na brak oryginałów
Wniosek: nie posiadamy oryginalnego tekstu, zatem nie posiadamy pierwotnego przekazu, nie możemy rozpoznać autorskiej intencji tekstu
Błędy jakie popełniano nie były tylko gramatyczne ale mogły być również merytorycznymi zmianami treści tekstu (zgodnie z upodobaniem kopisty) co bez oryginału nie jest możliwe do wykrycia. Zatem korekta takiego błędu musiała odbywać się na zasadzie zgadywania „co pierwotny tekst mógł zawierać”.
Przykładowo Ewangelia Marka została napisana ok. 50 A.D. jednakże pierwsza zachowana kopia fragmentu tej Ewangelii to P45 (papirus 45) z roku 220 A.D. czyli 170 lat po spisaniu oryginału
Szczątkowy materiał źródłowy
Tak wygląda P45, na którym widzimy porcje 8 rozdziału Ewangelii Marka. W trakcie przepisywania nie dodawano spacji (ze względu na koszt papirusu oszczędzano miejsce) co ułatwia popełnienie pomyłki podczas przepisywania.
Różnice między kopiami
Wszystkie kopie manuskryptów różnią się od siebie
- Istnieje około 5 500 greckich manuskryptów od kompletnych po fragmentaryczne
. - Najstarszy manuskrypt to P52 pochodzi z kodeksu, spisany około roku 100
- 94% manuskryptów pochodzi z IX wieku
. - Ilość błędów:
.
John Mill ok. 300 lat temu wykazał 30 000 miejsc, gdzie manuskrypty nie zgadzają się ze sobą
.
obecnie szacuje się, że ilość różnic we wszystkich odkrytych manuskryptach wynosi między 300 000 a 400 000, a nawet 700 000, co oznacza, że róznic jest więcej niż samych słów w Nowym Testamencie.
. - Rodzaje błędów: większość z nich nie ma znaczenia, wiele z nich nie da się przetłumaczyć
.
przypadkowe: literówki, parablepsis: ominięcia tekstu związane z pracą oczu skryby (homoeoteleuton), poważne
.
intencjonalne: całe sekcje dodane lub ominięte,żaden z poniższych fragmentów nie znajduje się w najstarszych (zatem w “najlepszych”) manuskryptach. np.
.
– przyłapanie cudzołożnicy na grzechu Jan 7:53-8:11,
.
– ostatnie 12 wersów Marka, Marek 16:9-20,
.
– słowa Jezusa “Ojcze wybacz im” , Łuk. 23:34
.
poniższy tekst został usunięty w późniejszych manuskryptach
.
– niewiedza Syna “o tym dniu nie wie nawet Syn”, Mat. 24:36 –
Konkluzja
Ze względu na ogromną ilość błędów oraz brak oryginałów, lub też wczesnych kopii tekstu, Nowy Testament nie jest wiarygodny. Ponieważ ilość popełnianych podczas przepisywania błędów (a zatem i różnic między manuskryptami) jest tym większa, im wcześniej one powstawały, rozumiemy, że Pismo Święte nie tylko nie zostało zachowane ale i przez to nie było nigdy natchnione.
Założenia apologetyczne
Istotne pytania
Niewiele więcej tematów jest tak krytycznie ważnych dla chrześcijańskiej wiary jak prawdomówność Słowa. Jednym z najbardziej istotnych powodów studiowania zagadnienia krytyki tekstu biblijnego jest możliwość jego obrony przeciw atakom sceptyków.
- Czy tradycja Manuskryptów Nowego Testamentu zawiera oryginalny przekaz ksiąg Nowego Testamentu i prawidłowo odzwierciedla to, co było zapisane ok. 2 000 lat temu?
. - Czy Biblia błędnie cytuje Jezusa Chrystusa?
. - Czy Nowy Testament daje nam dostęp do prawdy Bożej? I skąd wiemy które słowa były pierwotnie w Pismach?
Błędne wnioski
Podnoszone przez sceptyków problemy różnic między manuskryptami są powszechnie znane chrześcijaństwu. Jednakże konkluzja, do jakiej ludzie ci dochodzą jest niezwykła. Wielu krytyków tekstu nie dochodzi do tego samego wniosku, wśród nich Tischendorf, Bengel, Warfield, Carson, Silva, Walles – uczeni ci posiadają dostęp do tych samych danych co sceptycy.
Bład logiczny
Twierdzenie, że konkretna wiariacja tekstu zmienia diametralnie znaczenie Ksiąg Biblii jest nieprawdziwe. Wnioskowanie sceptyków przyjmuje następujący schemat:
⇒ Istnieje więcej wiariacji tekstu niż słów w Nowym Testamencie (prawda)
⇒ (implikacja) Istnieją miejsca, gdzie nie ma pewności co Nowy Testament mówił orygilanie (fałsz)
⇒ (wniosek) dlatego też Nowy Testamen nie może być autorytatywnym Słowem Bożym (fałsz)
W powyższej logice zauważamy błąd formalny (non sequitur) – powstaje on wtedy gdy badacz żywi mylne przekonanie, że wniosek wynika logicznie z przesłanek.
Twierdzenie, że istnieją miejsca, gdzie nie ma pewności, co Nowy Testament mówił oryginalnie nie wynika z faktu istnienia wariacji tekstów manuskryptów. Nie ma tutaj takiego związku. Stąd wniosek jest błędny.
.
Apologetyka właściwa
Nieco statystyki
- Wiemy, że istnieje ponad 5 800 skatalogowanych ręcznie przepisywanych manuskryptów Nowego Testamentu,
. - Wiemy że istnieje około 400 000 wariantów tekstu między skatalogowanymi grekojęzycznymi manuskryptami
Statystycznie rzecz ujmując istnieją 3 możliwe warianty na każde słowo jakie występuje w Nowym Testamencie. Jest to konkluzja wielu ateistów i muzułmanów. Jednakże jest to błędne założenie, pozbawione historycznego kontekstu. Zdecydowana większość tych różnic nie ma żadnego znaczenia dla właściwego zrozumienia i tłumaczenia tekstu.
Kilka faktów
- Im więcej dostępnych manuskryptów, tym więcej wariacji między nimi
. - Im mniej dostępnych manuskryptów, tym mniej wariacji; jednocześnie tym mniejsza pewność co do tekstu oryginalnego
. - Posiadanie manuskryptów pochodzących z różnych obszarów i czasów, jednakże świadczących na rzecz tego samego tekstu to silny dowód na posiadanie dokumentu w jego oryginalnej formie.
. - Posiadanie mniejszej ilości manuskryptów stwarza większe prawdopodobieństwo na ich poprawianie, edycję i zanieczyszczenie
. - Nowy Testament posiada więcej manuskryptów niż jakiekolwiek inne dzieło antyczne (w sumie około 1 300 000 stron ręcznie zapisanych tekstem)
Rzeczywista ilość znaczących wariacji tekstu (po odrzuceniu literówek) przedstawia się następująco
Jeśli dodatkowo wziąć pod uwagę rzeczywistą szansę na to, że dana wariacja mogła znajdować się w oryginale, stosunek ten jest jeszcze mniejszy.
Jak widać na wykresie nic nie wskazuje na to, że tekst Nowego Testamentu został dramatycznie skażony.
Rodzaje wariacji
- Bez znaczenia: zdecydowana większość wariacji nie ma najmniejszego znaczenia (nie można ich nawet przetłumaczyć) dlatego też nie wpływają na znaczenie tekstu
. - Nieistotne: to takie, co do których mamy pewność, że nie mogły znajdować się w oryginalnym tekście, np. literówki
. - Znaczące i istotne: te, które zmieniają znaczenie tekstu i teoretycznie mogły znajdować się w oryginale (posiadają wystarczające potwierdzenie w ilości manuskryptów) a w nich:
.
– błedy wzrokowe – homoeoteleuton, słuchowe – gdy skrybowie przepisywali ze słuchu podczas recytowania tekstu
.
– błędy harmonizacji – kiedy mamy do czynienia z paralelnymi tekstami np. ewangelii synoptycznych, czy listów do Efezjan i Kolosan, następuje zastąpienie tekstu podobnym, związane z lepszą znajomością jednego z dwóch tekstów
.
– celowe zmiany – większość z nich powstała gdy skryba myślał, że powinna zajść zmiana w tekście
Odsetek istotnych i znaczących wariacji
Istnienie między 1 500 a 2 000 istotnych i znaczących wariacji tekstowych, które muszą być ostrożnie egzaminowane. Stanowią one co najwyżej 1% całego tekstu Nowego Testamentu, z których większość to błędy wzrokowe i słuchowe (ujęcie historyczne).
Większość z wariacji tekstu jest całkowicie niematerialna i bez znaczenia. W rzeczywistości zdecydowana większość zmian znalezionych we wczesnych manuskryptach chrześcijańskich nie ma wpływu ani na teologię ani na ideologię. Przytłaczająca większość zmian to rezultat pomyłek takich jak poślizgnięcie się pióra, przypadkowe ominięcie, nieumyślne dodanie, literówka, przejęzyczenia tego czy innego rodzaju.
Gdy skrybowie dokonywali intencjonalnych zmian, czasami ich motywy były tak czyste jak śnieg. Zatem możemy spać spokojnie wiedząc, że dotarcie do najwcześniej dostępnych wersji tekstu to najlepsze co możemy zrobić, niezależnie od tego czy dotarliśmy do “oryginalnego tekstu” czy też nie. Najstarsze formy tekstu są bez wątpienia bardzo blisko temu, co autor napisał w oryginale i jest to podstawa dla naszej interpretacji i nauczania.
Konkluzja
⇒ Ponad 99% tekstu Nowego Testamentu jest niezmieniona
⇒ (implikacja) żadna z oryginalnych doktryn przekazanych przez tekst Nowego Testamentu nie została zmieniona ani utracona
⇒ (wniosek) dlatego też Nowy Testamen jest autorytatywnym Słowem Bożym
PIerwotne skażenie
Jednym z zarzutów jest twierdzenie, że tekst Nowego Testamentu został skażony w czasie sprzed najwcześniej zachowanych manuskryptów.
Nie jest to prawda, ponieważ:
- Posiadamy 12 manuskryptów pochodzących z pierwszych 100 lat po spisaniu Nowego Testamentu; wszystkie są co prawda fragmentaryczne lecz w sumie reprezentują większość ksiąg Nowego Testamentu i około 40% całego tekstu
. - Posiadamy ponad 120 manuskryptów spisanych w czasie 300 lat po spisaniu Nowego Testamentu
. - Kluczowym faktem dotyczącym manuskryptów Nowego Testamentu są wielorakie linie transmisji
Wczesne manuskrypty nie wskazują na pojedynczą linię transmisji rzekomo skażonego tekstu Pisma, lecz na wiele linii o różnej dokładności. Wiele z nich krzyżuje i przecina się co umożliwia łatwą ich identyfikację.
Wielorakość linii transmisji to zjawisko pozytywne, ponieważ zapewnia to zdrową tradycję manuskryptów, pozostającą poza kontrolą centralnego procesu edycji (brak struktur kontrolujących transmisję tekstu).
Przykładem wczesnej transmisji tekstu jest związek między P75 (powstały ok. 175 – 220 A.D.) a Codex Vaticanus (325 A.D.). Oba są bardzo blisko spokrewnione. Pomimo tego, że oddziela je 150 lat to są to wysoce zbliżone teksty. Wiemy również, że Codex Vaticanus nie jest kopią P75, ponieważ zawiera w sobie teksty wcześniejsze niż P75.
To oznacza, że oba pochodzą z bardzo wczesnego źródła, prawdopodobnie powstałego na samym początku II wieku.
Onus probandi
Ciężar dowodu leży po stronie sceptyków, którzy zarzucają skażenie pierwotne skażenie tekstu Nowego Testamentu, ponieważ pozostałe przy istnieniu manuskrypty wskazują na wielość linii niezależnych od siebie transmisji. Sceptycy muszą wyjaśnić jak tekst Nowego Testamentu mógł pojawić się w historii poprzez wiele linii transmisji a mimo to każda linia reprezentuje ten sam tekst, choć nie były one przez nikogo kontrolowane odgórnie.
Porównianie skrajności
Tekst Bizantyjski uznamy za prawą stronę spektrum, podczas gdy tekst Westcotta-Horta z 1881 roku znajdzie się po lewej stronie. (Tekst Bizantyjski vs. Tekst Aleksandryjski).
Przykłady różnic
Hebrajczyków 4:9-15
Różnica to jedno słowo: πεπειρασμένον peperasmenon – kuszonego
Galacjan 1:6-15
Różnica to dwa słowa: εὐαγγελίζηται euangelizetai – głosił ewangelię, oraz γὰρ gar – zaiste
Jak widzimy przykładowe różnice nie mają żadnego znaczenia dla doktryny. W rzeczywistośći jeśli podnieść wszystkie różnice między Tekstem Większościowym (Bizantyjskim) a Krytycznym Tekstem (NA / UBS) znajdziemy mniej niż 6 600 różnic, co oznacza ponad 95% zgodności i to w ekstremalnie oddalonych tradycjach tekstu.
Pogmatwana wariacja
Tekst Galacjan 1:8 posiada aż 6 możliwych wariacji czasownika, mimo to w ostateczności tłumaczenie na język polski pozostawia wybór między głosił a głosił wam. Oto cała różnica…
Odporność tekstu
Transmisja tekstowych tradycji Nowego Testamentu charakteryzuje się ekstremalnie imponującym stopniem odporności. Gdy tekst już się pojawia, trwa na swoim miejscu z uporem. Dokładnie to właśnie przytłaczająca masa tradycji tekstowych Nowego Testamentu dostarcza nam pewności o umocowaniu tekstu w oryginale.
Mówiąc prościej, gdy raz tekst pojawi się wśród manuskryptów, pozostaje tam. Włączając w to błędy skrybów a także bezsensowne błędy. Czemu to miałoby być dobre? Ponieważ dzięki temu wiemy, że teksty oryginalne ciągle są obecne w tradycji manuskryptów.
Oto klucz: Jeśli mamy wariacje z trzema możliwościami, A, B i C, nie musimy się martwić o wariację D czyli “żadna z powyższych”
W rzeczywistości nie posiadamy za mało tekstu, lecz nieco więcej, niż zostało oryginalnie przekazane, około 101%.
Wiemy zatem, co oryginalny tekst przekazywał. Mamy w ręku Objawione Słowo Boże, kompletne i niezawodne.
Apologeta: James White Źródło
| Dystrybucja greckich manuskryptów według wieku | |||||
| Rękopisy Nowego Testamentu | Lekcjonarze | ||||
| Century Stulecie | Papirusy | Uncjały | Minoskuły | Uncjały | Minoskuły |
| II | 2 | – | – | – | – |
| II / III | 5 | 1 | – | – | – |
| III | 28 | 2 | – | – | – |
| III / IV | 8 | 2 | – | – | – |
| IV | 14 | 14 | – | 1 | – |
| IV / V | 8 | 8 | – | – – | – |
| V | 2 | 36 | – | 1 | – |
| V / VI | 4 | 10 | – | – | – |
| VI | 7 | 51 | – | 3 | – |
| VI / VII | 5 | 5 | – | 1 | – |
| VII | 8 | 28 | – | 4 | – |
| VII / VIII | 3 | 4 | – | – | – |
| VIII | 2 | 29 | – | 2 | – |
| VIII / IX | – | 4 | – | 5 | – |
| IX | – | 53 | 13 | 113 | 5 |
| IX / X | – | 1 | 4 | – | 1 |
| X | – | 17 | 124 | 108 | 38 |
| X / XI | – | 3 | 8 | 3 | 4 |
| XI | – | 1 | 429 | 15 | 227 |
| XI / XII | – | – | 33 | – | 13 |
| XII | – | – | 555 | 6 | 486 |
| XII / XIII | – | – | 26 | – | 17 |
| XIII | – | – | 547 | 4 | 394 |
| XIII / XIV | – | – | 28 | – | 17 |
| XIV | – | – | 511 | – | 308 |
| XIV / XV | – | – | 8 | – | 2 |
| XV | – | – | 241 | – | 171 |
| XV / XVI | – | – | 4 | – | 2 |
| XVI | – | – | 136 | – | 194 |
Bart Ehrman
Człowiekiem odpowiedzialnym za atak na wiarygodność i natchnienie Słowa Bożego jest dr Bart Ehrman.
.
Urodzony w 1955 w Lawrence w Stanie Kansas – profesor na wydziale religioznawstwa na Uniwersytecie Północnej Karoliny w Chapel Hill, amerykański krytyk tekstu Nowego Testamentu.
.
W młodości był fundamentalistą chrześcijańskim, później stał się agnostykiem.
Zobacz w temacie
- Comma Johanneum
- Objawienie i natchnienie a oświecenie
- Transmisja i Kanonizacja Pisma
- Krytyka tekstu biblijnego
- Jezus Chrystus: nasz Jedyny Władca, Bóg i Pan
- Jeśli wierzysz całym sercem
- Tekstualne machinacje
