Prorok

Definicja slownikowa προφήτης prophétés – głosić, wypowiadać, osoba obdarzona w dziele ukazywania bożej prawdy, interpretator lub głosiciel boskiej woli; prorok, poeta.

Od słów pró – uprzednio oraz phēmí – wynosić, domagać się uznania jednej koncepcji ponad drugą, w szczególności poprzez mówione słowo;

Prorok ogłasza myśli (wieści) o Bogu, czasem przepowiada przyszłość (przepowiadanie) – a bardziej powszechnie głosi Jego przekaz dla konkretnej sytuacji; zatem prorok to ktoś, kto dzięki Bożej inspiracji głosi nowe objawienie lub naucza i wyjaśnia znaczenie tego co już zostało objawione, lub przepowiada przyszłość, też prowadzi uwielbienie.

W Septuagincie odpowiednik słowa נָבִיא nabi, które pochodzi z tego samego źródła co słowa rozgłaszać, czynić wiadomym, obiweszczać. נָבִיא nabi – rzecznik, mówca, prorok

Zadania proroka według Pisma

Generalnym konceptem, jaki kryje się pod pojęciem „prorok” jest osoba przemawiająca publicznie do zgromadzenia. Błędem jest utożsamianie zakresowe znaczenia słowa prorok ze pojęciem „głoszący nowe objawienie”. W rzeczywistości roli proroka, czyli przemawiającego publicznie Pismo przyporządkowuje następujące zadania:

Głosić

– czyli mówić publicznie, przed zgromadzeniem Bożą prawdę (także nowe objawienie, dotyczące wiedzy o Bogu i Jego woli).

Dzieje 15:32 A Juda i Sylas, którzy również byli prorokami, w licznych mowach zachęcali i umacniali braci.

Jer. 1:5-7 5 Zanim ukształtowałem cię w łonie, znałem cię, zanim wyszedłeś z łona, uświęciłem cię i ustanowiłem prorokiem dla narodów. 6 Wtedy powiedziałem: Ach, Panie BOŻE! Oto nie umiem mówić, bo jestem dzieckiem. 7 Ale PAN powiedział do mnie: Nie mów: Jestem dzieckiem. Pójdziesz bowiem, do kogokolwiek cię poślę, i będziesz mówił, cokolwiek ci rozkażę.

Zwróćmy uwagę, że Jeremiasz przez pojęcie prorok rozumiał osobę, której zadaniem jest przemawiać, stwierdza on bowiem negatywnie o sobie iż nie potrafi przemawiać a co do teologii jest niewyedukowany (jest dzieckiem). Dopiero wers 7 ustanawia Jeremiasza nie jako proroka czyli teologa-głosiciela lecz osobę, która będzie przekazywać nowe objawienie.
.

Interpretować

– czyli publicznie, przed zgromadzeniem ukazywać znaczenie wcześniej objawionej i spisanej prawdy.

Neh. 8:7-8 7 Także i Jesua, i Bani, i Serebijasz, Jamin, Chakub, Sabbetaj, Hodyjasz, Maasyjasz, Kielita, Azaryjasz, Jozabad, Chanan, Felajasz, i Lewitowie nauczali ludu zakonu, a lud stał na miejscu swem. 8 Bo czytali w księgach zakonu Bożego wyraźnie, a wykładając zmysł objaśniali to, co czytali.

Przyp. 29:18 Gdy nie ma proroctwa, lud ginie, a kto przestrzega prawa, jest błogosławiony.

Łuk. 24:27 I zaczynając od Mojżesza i wszystkich proroków, wykładał im, co było o nim napisane we wszystkich Pismach.

2 Piotra 1:20 To przede wszystkim wiedząc, że żadne proroctwo Pisma nie podlega własnemu wykładowi.
.

Przepowiadać

– czyli publicznie przed zgromadzeniem ogłaszać przyszłe wydarzenia i Boże plany, które zawsze muszą się wypełnić ze 100% dokładnością.

Izaj 44:26 Potwierdzam słowa sługi swego, a radę posłów swych wykonywam

Jer. 28:9 Ten prorok, który prorokuje o pokoju, ten prorok, mówię, wtenczas  poznany bywa, że go Pan prawdziwie posłał, gdy się iści słowo jego.

Ezech. 12:25 wyrzekę słowo, i wypełnię je, mówi panujący Pan
.

Uwielbienie

– czyli publicznie przed zgromadzeniem wielbić Boga przy pomocy instrumentów muzycznych oraz śpiewu

1 Kron. 25:1 I odłączył Dawid i hetmani wojska na posługiwanie synów Asafowych i Hemanowych, i Jedytunowych, którzy prorokowali przy cytrach, i przy harfach, i przy cymbałach. A była liczba ich, to jest mążów pracujących w usłudze swej

1 Kron. 25:3 Z Jedytuna: Synowie Jedytunowi: Godolijasz, i Zery, i Jesajasz, Hasabijasz, i Matytyjasz, i Symej, sześć, pod ręką ojca ich Jedytuna, który prorokował przy harfie, wyznawając i chwaląc Pana
.

Prorok a nauczyciel

Z definicji językowej I nauki Pisma wynika, że prorok był odpowiedzialny za naukę (głoszenie i interpretowanie) lub przepowiadanie lub uwielbienie. Zatem prorok mógł, ale nie musiał być nauczycielem.
.

Kobiety wykluczone

Wiemy, że Słowo Boże wyklucza kobiety jako nauczycieli.

1 Tym 2:11-12 11 Kobieta niech się uczy w cichości, w pełnej uległości. 12 Nie pozwalam zaś kobiecie nauczać ani mieć władzy nad mężczyzną, lecz aby trwała w cichości.

1 Kor. 14:34-35 34 Niech wasze kobiety milczą w kościołach. Bo nie pozwala się im mówić, ale mają być poddane, jak też prawo mówi. 35 A jeśli chcą się czegoś nauczyć, niech w domu pytają swoich mężów. Hańbą bowiem jest dla kobiety mówić w kościele.
.

Możliwe kombinacje aktywności proroczych

Kobiety prorokinie

Zatem co z kobietami, które były prorokiniami? Czy znajdziemy w Słowie przykłady „prorokiń”, które głosiły nowe teologiczne objawienie lub interpretowały objawioną do tej pory prawdę Słowa?
.

Miriam

2 Mojż. 15:20-21 20. Tedy Miriam, prorokini, siostra Aaronowa, wzieła bęben w ręke swoje, a wyszły wszystkie niewiasty za nią z bębnami i muzyką. 21. I mówiła do nich Miriam: Śpiewajcie Panu, albowiem możnie wywyższon jest; konia i jezdnego jego wrzucił do morza.

  • Była pomocnikiem Mojżesza i Aarona
    Mich. 6:4 Wszakiem cię wywiódł z ziemi Egipskiej, a z domu niewolników odkupiłem cię, i posłałem przed obliczem twojem Mojżesza, Aarona i Miriam
    .
  • Czy Bóg przemawiał nie tylko przez Aarona ale także i Miriam?
    4 Mojż. 12:1-2 Tedy mówiła Miriam i Aaron przeciw Mojżeszowi dla żony Murzyńskiej, którą pojął; bo żonę murzynkę był pojął; 2 I mówili: Izali tylko przez Mojżesza mówił Pan? azaż też nie mówił przez nas? a to usłyszał Pan.

Powyższy fragment informuje nas o wielu ciekawych faktach

  1. Nastąpił bunt przeciw Mojżeszowi, będący grzechem.
  2. Widzimy kryzys autorytetu.
  3. Miriam jako pierwsza odzywa się do Mojżesza w buncie, w grzechu.
  4. Miriam przejmuje autorytet nad mężczyzną czyli swoim bratem, który staje się jej poplecznikiem, jest to złamanie zasady Bożego prawa patriarchatu.
  5. Zbuntowana czyli grzesząca Miriam, przy aprobacie zbuntowanego brata, stwierdza, że Bóg przez nią również przemawiał.

Świadectwo Pisma nie potwierdza aby Miriam kiedykolwiek przemawiała w imieniu Boga, interpretowała Słowo czy też przepowiadała przyszłość.

Prorokował i czynił cuda Aaron a nie Miriam 2 Mojż. 4:30 – Aaron wykonujący cuda i wypowiadający słowa Mojżesza. 2 Mojż. 5:1 – Aaron wypowiadający słowa Mojżesza. 2 Mojż. 7:10 – Aaron wykonujący cuda.

Zobaczmy jak zadziwiająco skończyła się historia buntu. 4 Mojż. 12:4-15

  • Bóg przygotowuje scenę sądu
    4 A natychmiast rzekł Pan do Mojżesza, i do Aarona, i do Miriam: Wynijdźcie was troje przed namiot zgromadzenia; i wyszli samo troje. 5 Zatem zstąpił Pan w słupie obłokowym, i stanął we drzwiach namiotu, i zawołał Aarona i Miriam, i przyszli oboje.
    .
  • Następuje rozróżnienie proroków. Najpierw Bóg informuje o prorokach, z którymi będzie się komunikował nie bezpośrednio, poprzez sny i widzenia.
    6 I rzekł do nich: Słuchajcie teraz słów moich: Jeźli między wami będzie prorok, Ja Pan w widzeniu ukażę mu się we śnie będę mówił z nim;
    .
  • Następie Bóg wynosi Mojżesza na proroka, z którym, jako jedynym, rozmawia bezpośrednio i osobiście a nie poprzez widzenia, zagadki i podobieństwa.
    7 Ale nie taki jest sługa mój Mojżesz, który we wszystkim domu moim najwierniejszy jest. 8 Usty do ust mawiam z nim: nie w widzeniu, ani w zagadkach, ani w podobieństwach Pana widywa…
    .
  • Następuje wskazanie winynnych oraz winy.
    …czemużeście się nie bali, mówić przeciw słudze memu Mojżeszowi?
    .
  • I wymierzenie sprawiedliwej kary. Choć Pan gniewa się na zarówno na Aarona jak i na Miriam, to jednak karę ponosi prowodyr zajścia czyli niewiasta prorok-uzurpator.
    9 A tak zapalił się gniewem przeciwko nim Pan, i odszedł. 10 Obłok także odstąpił od namiotu, a oto, Maryja otrędowaciała, zbielawszy jako śnieg; a wejrzawszy Aaron na Miriam, ujrzał trędowatą.
    .
  • Owocuje to upamiętaniem. Zwróćmy uwagę, że autorytet Aarona nad siostrą zostaje przywrócony. To on odzywa się teraz jako piewszy.
    11 Potem rzekł Aaron do Mojżesza: Proszę panie mój, nie kładź teraz na nas grzechu tego, żeśmy głupio uczynili, a żeśmy zgrzeszyli. 12 Niech proszę nie będzie jako martwy płód, który gdy wychodzi z żywota matki swej, połowa ciała jego zepsowana bywa.
    .
  • Mojżesz staje się pośrednikiem w odpuszczeniu win Miriam.
    13 Tedy zawołał Mojżesz do Pana mówiąc: Boże, proszę uzdrów ją teraz.
    .
  • Jednak cała kara musi zostać odbyta przez buntowniczkę.
    14 I odpowiedział Pan Mojżeszowi: Gdyby ojciec jej plunął na twarz jej, azażby nie miała się wstydać przez siedem dni? niech będzie wyłączona przez siedem dni z obozu, a potem przyjęta będzie. 15 I wyłączona była Maryja z obozu przez siedem dni; a lud się nie ruszył, aż była Maryja przyjęta
    .

Wnioski

  • Nie ma ani jednego przykładu w Słowie, gdzie Miriam by nauczała, interpretowała Słowo lub przepowiadała przyszłość.
  • Miriam teoretycznie mogła mieć widzenia i sny, jednak nie ma co do tego żadnego bezpośredniego dowodu w Słowie.
  • Bóg nie przemawiał przez Miriam, przemawiał przez Aarona.
  • Miriam prowadziła religijne uwielbienie i jest to pierwszy powód, dla którego mogła zostać nazwana prorokinią.
  • Miriam była siostrą proroka, Aarona, stąd możliwym jest nazywanie jej prorokinią właśnie ze względu na więzy krwi z prorokiem.
    .
Hulda

2 Król. 22:14-20 (powtórzone w 2 Kronik 34:22-2814 A tak poszedł Helkijasz kapłan, i Ahykam, i Achbor, i Safan, i Azajasz, do Huldy prorokini, żony Selluma, syna Tekui, syna Araaszowego, który był stróżem szat; a ona mieszkała w Jeruzalemie na drugiej stronie miasta; i mówili z nią. 15 Która rzekła do nich: Tak mówi Pan, Bóg Izraelski. Powiedzcie mężowi, który was posłał do mnie; 16 Tak mówi Pan: Oto Ja przywiodę złe na to miejsce i na obywateli jego według wszystkich słów ksiąg tych, które czytał król Judzki. 17 Przeto, że mię opuścili, i kadzili bogom cudzym, aby mię draźnili wszystkiemi sprawami rąk swoich, dla czego rozpaliła się popędliwość moja przeciwko miejscu temu, i nie będzie ugaszona. 18 A królowi Judzkiemu, który was posłał o radę do Pana, tak powiedzcie: Tak mówi Pan, Bóg Izraelski, o słowach, któreś słyszał: 19 Ponieważ zmiękczone jest serce twoje, a upokorzyłeś się przed obliczem Pańskiem, słysząc, com powiedział przeciwko temu miejscu, i przeciwko obywatelom jego, iż ma przyjść w spustoszenie i w przeklęstwo; rozdarłeś szaty swe, a płakałeś przedemną, i Jam cię też wysłuchał, mówi Pan. 20 Przetoż oto Ja cię zbiorę do ojców twoich, a będziesz zebrany do grobu twego w pokoju, aby nie oglądały oczy twoje wszystkiego złego, które Ja przywiodę na to miejsce. I odniesiono tę rzecz królowi.

  • Nie nauczała.
  • Nie interpretowała.
  • Przepowiadała przyszłe wydarzenia, wersy 15-20.
    .
Debora

Sędz. 4:4-9 4 A Debora, niewiasta prorokini, żona Lapidotowa, sądziła Izraela na on czas. 5 I mieszkała pod palmą Debora między Rama i między Betel na górze Efraim, i chodzili do niej synowie Izraelscy na sąd. 6 Która posławszy przyzwała Baraka, syna Abinoemowego, z Kades Neftalim, mówiąc do niego: Izali nie rozkazał Pan, Bóg Izraelski: idź, a zbierz lud na górze Tabor, a weźmij z sobą dziesięć tysięcy mężów z synów Neftalimowych, i z synów Zabulonowych? 7 I przywiodę do ciebie ku rzece Cyson Sysarę, hetmana wojska Jabinowego, i wozy jego, i mnóstwo jego, a podam go w ręce twoje. 8 I rzekł do niej Barak: Jeźli pójdziesz ze mną, pójdę, a jeźli nie pójdziesz ze mną, nie pójdę. 9 Która odpowiedziała: Jać w prawdzie pójdę z tobą, ale nie będzie z sławą twoją ta droga, którą ty pójdziesz; albowiem w rękę niewieścią poda Pan Sysarę. A tak wstawszy Debora, szła z Barakiem do Kades.

  • Nie nauczała.
  • Nie interpretowała.
  • Przepowiadała przyszłe wydarzenia.

Barak, reprezentujący armię, czyli męstwo Izraela, okazał się tchórzem (jeźli nie pójdziesz ze mną, nie pójdę), Dlatego Debora została wybrana przez Boga do prowadzenia Izraela w zwycięskim boju i do upokorzenia męskiego bojaźliwego przywódctwa (Jać w prawdzie pójdę z tobą, ale nie będzie z sławą twoją ta droga, którą ty pójdziesz; albowiem w rękę niewieścią poda Pan Sysarę.) Była to wyjątkowa sytuacja nie mająca precedensu w historii Izraela, spowodowana słabością męskiego przywódctwa; Bóg w ten sposób  upokorzył Izrael.

Podobnie na drodze wyjątku Bóg nakazał Ozeaszowi poślubić nierządnicę i mieć z nią potomstwo.

Oz. 1:2 Gdy począł Pan mówić do Ozeasza, rzekł Pan do Ozeasza: Idź, pojmij sobie żonę wszetecznicę, i spłódź dzieci z wszeteczeństwa; bo się ta ziemia, bez wstydu wszeteczeństwo płodząc, od Pana odwróciła.

Nierządnica reprezentowała odsępczy i niewierny Izrael. Z nirządnicą Ozeasz miał troje dzieci, każde z nich reprezenotwało sąd Boży.

  1. Jezreel (bo dnia onego złamię łuk Izraelski w dolinie Jezreel)
  2. Lorucham / Niemiłowany (bo się więcej nie zmiłuję nad domem Izraelskim, lecz ich zapewne wygładzę)
  3. Loami / Niemójlud (bo wy nie jestescie moim ludem, a Ja nie jestem waszym Bogiem.)
    .
Żona Izajasza

Izajasz 8:3-4 Wtemem przystąpił do prorokini, która poczęwszy porodziła syna. I rzekł Pan do mnie: Nazów imię jego: Pospiesz się do łupu, pokwap się do korzyści. Albowiem niżeli będzie umiało to dziecię wołać: Ojcze mój i matko moja, lud króla Assyryjskiego pobierze bogactwa Damaszku, i łupy Samaryi.

  • Nie nauczała.
  • Nie interpretowała.

Żona Izajasza nazywana była prorokinią ponieważ syn, którego urodziła był proroctwem o Asyryjskim podboju.
.

Anna

Łuk. 2:36-38 36 A była tam prorokini Anna, córka Fanuela, z pokolenia Asera, która była w bardzo podeszłym wieku, a żyła siedem lat z mężem od swego dziewictwa. 37 A była wdową mającą około osiemdziesięciu czterech lat, która nie opuszczała świątyni, służąc Bogu w postach i modlitwach dniem i nocą. 38 Ona też, przyszedłszy w tej właśnie chwili, dziękowała Panu i mówiła o nim wszystkim, którzy oczekiwali odkupienia w Jerozolimie.

  • Nie nauczała.
  • Nie interpretowała.
  • Jej służbą był post i modlitwa, wers 37.
  • Głosiła ewangelię, wers 28.
  • Nazwana prorokinią prawdopodobnie gdyż była żoną nauczyciela.
    .
Elżbieta

Łuk. 1:41-45 41 A gdy Elżbieta usłyszała pozdrowienie Marii, poruszyło się dziecko w jej łonie i Elżbieta została napełniona Duchem Świętym. 42 I zawołała donośnym głosem: Błogosławiona jesteś między kobietami i błogosławiony jest owoc twego łona. 43 A skądże mi to, że matka mego Pana przyszła do mnie? 44 Gdy bowiem głos twego pozdrowienia zabrzmiał w moich uszach, poruszyło się z radości dziecko w moim łonie. 45 A błogosławiona, która uwierzyła. Spełni się bowiem to, co zostało jej powiedziane przez Pana.

  • Nie nauczała.
  • Nie interpretowała.
  • Przepowiadała przyszłość.
    .
Córki Filipa

Dzieje 21:8-9 8 A wyszedłszy nazajutrz, Paweł i my, jego towarzysze, dotarliśmy do Cezarei. Weszliśmy do domu Filipa ewangelisty, który był jednym z siedmiu, i zatrzymaliśmy się u niego. 9 A miał on cztery córki, dziewice, które prorokowały.

  • Nie ma dowodów w Słowie aby nauczały.
  • Nie ma dowodów aby interpretowały Słowo.
  • Według Papiasza z Hierapolis (70-135 a.d.) córki Filipa były powszechnie znane jako przekazujące historię wczesnego kościoła.

Dalej widzimy, że słowo prorok zostaje użyte w kontekście przepowiadania przyszłości (Agabos prorokujący o przyszłych wydarzeniach dotyczących Apostoła Pawła), zatem logicznym jest założenie wynikające z kontekstu, że cztery prorokinie przepowiadały przyszłość natchnione przez Ducha.

Dzieje 21:10-11 10 Kiedy tam mieszkaliśmy przez wiele dni, przyszedł z Judei pewien prorok, imieniem Agabos. 11 Przybył do nas, wziął pas Pawła, związał sobie ręce i nogi i powiedział: To mówi Duch Święty: Tak Żydzi zwiążą w Jerozolimie i wydadzą w ręce pogan człowieka, do którego należy ten pas.
.

Podsumowanie

Kobiety prorokinie nie były nauczycielkami Słowa Bożego, nie interpretowały Słowa i nie głosiły nowego objawienia w sensie teologicznym. Ich główną rolą było uwielbienie Boga poprzez pieśni i śpiew oraz objawianie przyszłych wydarzeń.


Zobacz w temacie