Kilka obserwacji co do interpretacji proroctw

utworzone przez | mar 30, 2022 | Teologia biblijna

Pytanie

2 Tym. 2:15 Staraj się, abyś stanął przed Bogiem jako wypróbowany pracownik, który nie ma się czego wstydzić i który dobrze rozkłada słowo prawdy.

Nie na darmo Apostoł Paweł zalecił swojemu ukochanemu uczniowi (1 Kor. 4:17; Filip. 2:19-20; 2 Tym. 1:2) prawidłowe rozkładanie Słowa Bożego, ponieważ zła interpretacja przynosi nauczycielowi jedynie wstyd (Jakuba 1:19;3:1). Słowo Boże można także zinterpretować w tak wysoce skażony sposób, że uzyskane z procesu analizy informacje prowadzą na zatracenie (2 Piotra 3:15-16).

Jednym z podsatwowych błędów interpretacyjnych skutkujący szeregiem doktrynalnych wypaczeń jest reprezentowane przez dyspensacjonalistów uznanie historyczno-gramatycznej, dosłownej interpretacji za jedyną metodę i narzędzie stosowane do analizy wszystkich Ksiąg oraz wszystkich rodzajów tekstów Pisma Świetego.

Rozważając to niełatwe i ważne zarazem zagadnienie skupimy się na proroctwach, gdzie generalną (oprócz tekstów zawierających w sobie wyjaśnienie znaczenia jak np. wizja Daniela 2) zasadą jaką możemy przyjąć jest

  • dosłowne intepretowanie proroctw odnoszących się do dyspensacji Starego Testamentu (gdy np. Bóg zapowiada wojnę z Asyrią mowa o kraju Asyria, który napadnie na Izrael, por. Izaj. 10:4-5); dosłowne wypełneinie można zaplikować na sposób duchowy – w tym przypadku przekaz brzmi: Bóg karci swój lud za grzech oraz jest absolutnym Suwerenem.
    .
  • duchowe interpretowanie proroctw odnoszących się do dyspensacji Nowego Testamentu (gdy np. mowa 70 tygodniach nie chodzi o 483 lata lecz raczej o 70 „siódemek”  symbolizujących spełnione przymierze, por. Dan. 9:23-27); duchowego wypełnienia nie można zaplikować na sposób dosłowny

A co z tekstami proroczymi, które dotyczą kilku dyspensacji? Niniejszy artykuł postara się odpowiedzieć na to pytanie.

Różnica podejścia

1 Kor. 3:1 I ja, bracia, nie mogłem do was mówić jak do ludzi duchowych, ale jak do cielesnych, jak do niemowląt w Chrystusie.

Interpretując Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu musimy mieć na uwadze zasadniczą różnicę rozdzielającą obie dyspensacje. Proroctwa dotyczące starej dyspensacji przedstawiają rzeczywistość duchową na sposób obrazowy z odniesieniem do elementów otaczającej rzeczywistości.

W nowej dyspensacji rzeczywistość ta interpretowana jest  bezpośrednio na sposób duchowy. I tak dla przykładu:

  1. Podniesienie przybytku Dawida oznacza duchowe zbawienie pogan (Amos 9:11; Dzieje 15:16-19)
    .
  2. Lud Boży, który nie był nim wcześniej to nie obrzezani poganie włączeni do cielesnego Izraela lecz do duchowego Kościoła składającego się z Żydów i pogan (Oz. 1:10; Rzym. 9:24-26)
    .
  3. Nowa Świątynia to nie budynek  lecz duchowe ciało Chrystusa, (Ezech. 40-48; Jan 2:18-22)
    .
  4. Fizyczny Eliasz okazuje się być duchowym Eliaszem, reprezentowanym przez Jana Chrzciciela (Mal. 4:5-6; Mat. 17:10-13)

Jest to tendencja rozpoznana już we wczesnym Kościele i określona jako zasada progresywnego objawienia

Objawienie progresywne to doktryna chrześcijańska, według której sekcje Biblii, które zostały napisane później, zawierają pełniejsze objawienie Boga niż sekcje wcześniejsze; to ruch od prawdy do większej prawdy, a więc do pełnej prawdy. 

Historyczna i Reformowana interpretacja tekstów

1 Kor. 2:13 A o tym też mówimy nie słowami, których naucza ludzka mądrość, lecz których naucza Duch Święty, stosując do duchowych spraw to, co duchowe.

Myśl tą zauważymy już w hermeneutyce Augustyna (354 – † 430 A.D.) jako jeden z elementów wykluczających błąd sprzeczności doktrynalnej (Pismo nie zaprzecza samo sobie). Nowy Testament wskazuje jak interpretować teksty Starego, nie odwrotnie.

„Żaden tekst Pisma nie może być interpretowany w taki sposób, aby był sprzeczny z innymi – chodzi zatem o harmonię objawienia. Aby to zrobić musimy jednak rozróżnić czasy. Musimy brać pod uwagę progresywność objawienia. […] Jeżeli będziemy świadomi progresywnego charakteru objawienia, nie będziemy doprowadzali do konfliktu pomiędzy tekstami Pisma.” – Bernard Ramm, Protestancka interpretacja biblijna, s.9, Hermetyka Augustyna

Koncepcja została podchwycona i rozwinięta przez wczesnych Reformatorów, którzy włączyli ją do systemu interpretacji, szczególnie odznaczył się w tym dziele Jan Kalwin, pierwszy naukowy intepretator Pisma w historii kościoła.

W interpretacji tekstów proroczych i mesjańskich, zalecał wielką ostrożność, przy czym zwalczał alegorię skupiając się na duchowym ich wypełnieniu.
.

Żydowskie wypaczenia

A) Kalwin zauważył, że tendencją żydowskich interpretatorów było odrzucenie warstwy duchowej i kładzenie nacisku na fizyczne wypełnienie proroctw; jest to charakterystyczne dla współczesnych, syjonistycznych dyspensacjonalistów:

„Kiedy więc słyszymy, że te fragmenty, w których Duch Święty mówił tak jasno i wyraźnie o życiu duchowym, były publicznymi wyroczniami w Kościele żydowskim, było nieznośnie przewrotne ograniczanie ich całkowicie do cielesnego przymierza odnoszącego się jedynie do ziemi i ziemskich bogactw” – Jan Kalwin, Instytuty 2.10.19

Odniesienie do rzeczywistości

B) Następnie Kalwin podaje sposób przekazywania informacji proroczych przez Boga, gdzie efektywnym nośnikiem były elementy naturalnej rzeczywistości jaka otaczała pierwotnego, żydowskiego odbiorcę.

To co dla Żydów przekazywane było w postaci ziemskich błogosławieństw (a zatem bogactwa, długiego życia, zdrowia i pomyślności) w nowej dyspensacji przyjmuje charakter o wiele lepszy i bardziej znamienity, bo bezśredni, czyli duchowych błogosławieństw (Efez. 1:3, 20; 2:6; 3:10; 6:12; 1 Kor. 1:7; 2 Kor. 1:3; 8:7).

„Upodobało się Panu aby kierować myślami swego ludu i wznosić ich umysły ku niebiańskiemu dziedzictwu, jednak, aby ich nadzieja na to mogła być lepiej utrzymana, podtrzymał ją i, w pewien sposób, dał jej przedsmakw postaci ziemskich błogosławieństw, podczas gdy dar przyszłego życia, teraz jaśniej i klarowniej objawiony przez Ewangelię, skłania nasze umysły bezpośrednio do medytacji nad nim, przy czym gorszy sposób praktykowania dawniej stosowany w stosunku do Żydów został teraz odłożony na bok” – Jan Kalwin, Instytuty 2.11.1

Druga warstwa

C) Te tymczasowe ziemskie błogosławieństwa jednoznacznie kierowały umysły Żydów do wyższej, bo wiecznej nadziei życia w społeczności z Bogiem w niebie; odnosiły się w ostatecznym rozrachunku do spraw duchowych, taki był ich cel i rzeczywiste przeznaczenie (błogosławieństwa nie służyły jedynie rozmnożeniu wiernych Bogu genetycznych Żydów jako nacji)

„Pismo Święte czasami ukazuje, że ziemskie błogosławieństwa w ten sposób były przeznaczone przez samego Boga, aby poprowadzić ich do niebiańskiej nadziei” –Jan Kalwin, Instytuty 2.11.1 

Wykluczenie

D) Mając powyższe na uwadze Kalwin potępił tych spośród interpretatorów, którzy odwracali ową zależność negująć ich duchowy przekaz będący pierwotnym, choć nieco zakamuflowanym zamiarem Boga; tego typu działania określił jako skierowane przeciw Bogu niedbalstwo; tym samym potępiony został współczesny dyspensacjonalizm z jego dosłowną interpretacją proroctw

„Ci, którzy nie dbają o Boskie zamierzenie pod tym względem, przypuszczają, że starożytny lud Boży nie wstąpił wyżej niż błogosławieństwa obiecane ciału” – Jan Kalwin, Instytuty 2.11.1

Podsumowanie

2 Piotra 1:19-20 19. Mamy też mocniejsze słowo prorockie, a wy dobrze czynicie, trzymając się go jak lampy, która świeci w ciemnym miejscu, dopóki dzień nie zaświta i jutrzenka nie wzejdzie w waszych sercach; 20. To przede wszystkim wiedząc, że żadne proroctwo Pisma nie podlega własnemu wykładowi.

Według ortodoksyjnej intepretacji to, co Żydom prezentowano w starej dyspensacji na sposób cielesny i dosłowny należy w nowej dyspensacji interpretować na posób duchowy a przez to podejście dyspensacjonalistyczne, które odrzucając tą zmianę szuka fizycznego wypełnienia w przyszłym domniemanym (acz nieistniejącym) milenijnym królestwie jest błędne i należy je odrzucić jako całkowicie pozbawione bezwartości i sprzeczne z wiarą Reformowaną.

Proroctwa których spełnienie rozciąga się na dwie dyspensacje należy interpretować adekwatnie do okresów, do których się odnoszą: dosłownie dla starej, szukając przy tym drugiej, duchowej warstwy, oraz duchowo dla nowej dyspensacji.

Praktyczna aplikacja zasady: przykładowo tekst Dziejów Apostolskich 2 cytuje zaledwie część proroctwa z Księgi Joela 2, tą, która odnosi się do wydarzeń jakie aktualnie miały miejsce w Jerozolimie  Jednakże wraz z wcześniejszymi, niecytowanymi częściami proroctwa całość tworzy następujący obraz:

  1. Fragment dotyczący starej dyspensacji (Joel 2:1-20) – interpretowany dosłownie
    .
  2. Fragment dotyczący okresu przejściowego między dyspensacjami czyli czasu ziemskiej pielgrzymki Chrystusa (Joel 2:21-27) – o mieszanej interpretacji
    .
  3. Fragment dotyczący nowej dyspensacji (Joel 2:28-32) – interpretowany na sposób duchowy

Na koniec tym spośród osób, które uznają się za Reformowane w swojej teologii przypominamy, iż milenializm nie tylko nie należy do teologii Reformowanej ale jest z nią całkowicie sprzeczny. Pozostającym w błędzie dedykujemy spostrzeżenie zawarte w 41 artykule wiary Reformatora Thomasa Cranmera:

„Ci, którzy zamierzają odnowić bajkę heretyków zwanych Millenarii, odrzucają Pismo Święte i rzucają się na złamanie karku w żydowskie zdziczenie.”

Zobacz w temacie

Print Friendly, PDF & Email