Imago Dei – obraz Boży

utworzone przez | sie 31, 2023 | Chrześcijańska moralność, Egzegezy, Teologia reformowana, Teologia systematyczna

Czy wszyscy ludzie noszą obraz Boga?

1 Mojż. 1:26-27 .

26. Potem Bóg powiedział: Uczyńmy człowieka na nasz obraz według naszego podobieństwa; niech panuje nad rybami morskimi i ptactwem niebieskim, nad bydłem i całą ziemią oraz nad wszelkimi zwierzętami pełzającymi, które pełzają po ziemi.

27. Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boga go stworzył; stworzył ich mężczyzną i kobietą. 

Biblia uczy nas, że człowiek, Adam i Ewa, mężczyzna i kobieta, zostali stworzeni na obraz i na podobieństwo Boga. Tu warto zadać pytanie: czym był obraz Boży w stworzonym człowieku?

  • Czy jest to odniesienie do cielesności Boga, tak jakby Bóg nie tylko był duchem, ale też posiadał swoją fizyczność?
    .
  • Czy chodzi raczej o władzę nad światem, tak jakby Bóg nie był jedynym władcą wszechrzeczy?
    .
  • Czy jest to jakieś wewnętrzne dobro, które pozostało po upadku, tak jakby natura ludzka nie była całkowicie i absolutnie zdeprawowana?
    .
  • Czy chodzi o zdolności intelektualne, moralne i wolność woli, tak jakby naturalny człowiek nie był niewolnikiem grzechu a jego umysł był całkowicie zaciemniony na światło Bożej prawdy?

A może obraz i podobieństwo Boże to jeszcze coś innego? Jak jest on zdefiniowany biblijnie? Czy wszyscy go posiadają?

Definicja

Każde rozważanie systematyczne warto rozpocząć od definicji. Właściwa definicja pozwoli uniknąć szeregu błędów logicznych w czasie analizy Słowa Bożego pod kątem zrozumienia kwestii obrazu Bożego w człowieku. Definiując istotę imago Dei należy wziąć pod uwagę sześć historycznych poglądów istniejących w szeroko rozumianym kościele. Pięć fałszywych i jeden prawdziwy. Fałszywe poglądy to

1) Antropocentryczny – wyznawany np. przez Mormonów i zielonoświątkowców (np. Kenneth Copeland). Tu Bóg ma ciało jak człowiek. Pogląd ten jest sprzeczny z Pismem Świętym, które naucza, że Bóg nie posiada ciała (por. 5 Mojż. 4:12, 15; Jan 4:24; 5:37)

2) Socynian – wyznawcy tej unitariańskiej sekty wierzyli że chodzi o władzę nad stworzonym światem. Pismo Święte przeczy tej koncepcji, ponieważ jedynym suwerennym władcą nad całym stworzonym światem jest Bóg (por. Psalm 24:1; 50:12; Dan. 4:35; Hiob 41:11; 1 Kor. 10:26; 1 Tym. 6:17)

3) Rzymsko-katolicki – wyznawany przez wczesny kościół, chodzi o tzw. donum superadditum – dodana do ludzkiej natury zdolność zawierająca w sobie duchowe dary, sprawiedliwość i świętość. Upadek pozbawił człowieka donum superadditum ale nie dotknął całej ludzkiej natury. Człowiek ciągle posiada pewne dobro w sobie. Jest to wielka herezja, ponieważ Pismo naucza iż po Upadku żaden człowiek nie posiada w sobie nawet namiastki dobra (por. Kazn. 9:3; Psalm 39:5; Izaj. 64:6; Jan 3:19; Rzym. 3:9-12)

4) Prawosławny – rozróżnia między podobieństwem a obrazem Bożym, jest to powielenie katolickiej pozycji bez użycia terminu donum superadditum i siłą rzeczy jest heretycki.

5) Szerszy – to zdolności intelektualne, naturalne emocje i moralna wolność ciągle zachowane po Upadku; jest to pozycja podobna do katolickiej i była utrzymywana przez część kongregacji Prezbiteriańskich i Reformowanych. Według Biblii człowiek jest niewolnikiem grzechu i diabła, jego zdolności intelektualne są bez wartości, również emocje nacechowane są egoizmem (Psalm 53:1-3; 58:3; Przysłów 22:15; Jan 8:34; Rzym. 6:20; Tyt. 3:3; 1 Kor. 2:14; Efez. 4:18)

Prawdziwym poglądem jest ten ostatni.

6) Węższy – to wiedza, sprawiedliwość, miłość do Boga i bliźniego i prawdziwa świętość. Adam i Ewa zostali stworzeni jako sprawiedliwi, pełni miłości do Boga i siebie nawzajem, prawdziwie święci i posiadający prawdziwą wiedzę o Bogu. Ludzkość utraciła te atrybuty w Upadku.

Imago Dei zatem to zdolność rozumowego poznania Boga – akceptacja propozycji Pisma Świętego o Bogu, przypisana grzesznikowi sprawiedliwość Chrystusa, odtworzony, nowy, święty człowiek, oraz nowa jakość bezwarunkowej miłości do Boga oraz bliźniego. Imago Dei zostaje przywrócony odrodzonemu przez Ducha człowiekowi. Nowe cechy odrodzonej natury to:

a) oświecony rozum 1 Jana 5:20 A wiemy, że Syn Boży przyszedł i dał nam rozum, abyśmy poznali prawdziwego Boga, i jesteśmy w tym prawdziwym, to jest w jego Synu, Jezusie Chrystusie. On jest prawdziwym Bogiem i życiem wiecznym.

b) prawdziwe poznanie Boga Jan 17:3 A to jest życie wieczne, aby poznali ciebie, jedynego prawdziwego Boga i tego, którego posłałeś, Jezusa Chrystusa.

c) miłość do Boga i bliźniego 1 Jana  4:7 Umiłowani, miłujmy się wzajemnie, gdyż miłość jest z Boga i każdy, kto miłuje, narodził się z Boga i zna Boga.

d) przypisana sprawiedliwość oraz świętość niezniszczalnego, duchowego, odrodzonego człowieka 1 Kor. 6:11 A takimi niektórzy z was byli. Lecz zostaliście obmyci, lecz zostaliście uświęceni, lecz zostaliście usprawiedliwieni w imię Pana Jezusa i przez Ducha naszego Boga

Obiekcje do doktryny i ich obalenie

Rozważmy teraz obiekcje podnoszone przez zwolenników uniwersalnego odkupienia i dobro-intencyjnej oferty ewangelii, według których Bóg miłuje wszystkich ludzi głowa w głowę i pragnie zbawienia wszystkich ludzi. Obiekcja jest oczywistą konsekwencją, ponieważ jeśli faktycznie nie wszyscy ludzie noszą w sobie obraz Boży to i herezje Arminianizmu (uniwersalizm) oraz Marrowizmu (powszechna miłość) okazują się fałszywe u swoich podstaw ideologicznych.
.

Akt stworzenia

Powoływanie się na akt stworzenia człowieka i przenoszenie obrazu Bożego na każdego potomka Adama jest niedorzeczne. Biblia uczy dosłownie, że Bóg na swój obraz i podobieństwo stworzył Adama i Ewę, a nie wszystkich ludzi bez wyjątku

1 Mojż. 1:26 Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boga go stworzył; stworzył ich mężczyzną (Adama) i kobietą (Ewę).

Bunt Adama spowodował utratę obrazu Boga – dowód tego jest widoczny w narodzinach Seta. Słowo Boże nie wskazuje, że Bóg stworzył Seta na Swój obraz; uczy, że Set został stworzony na obraz grzesznego Adama

1 Mojż. 5:3 Adam żył sto trzydzieści lat i spłodził syna na swoje podobieństwo, na swój obraz, i nadał mu imię Set. 

Upadła ludzkość nie przekazuje obrazu Bożego swojemu naturalnemu potomstwu. To, co jest przekazywane to w rzeczywistości grzech pierworodny. Wszyscy są traktowani tak, jakby popełnili grzech Adama osobiście, ponieważ grzech ten jest przypisany każdemu poczętemu człowiekowi. Adam był prawną, federalną głową całej ludzkości, reprezentującą całą ludzkość w Raju. Jego grzech zatem, to grzech nas wszystkich. My popełniliśmy ten grzech w Adamie.

Rzym. 5:12 Dlatego, tak jak przez jednego człowieka grzech wszedł na świat, a przez grzech – śmierć, tak też na wszystkich ludzi przeszła śmierć, ponieważ wszyscy zgrzeszyli.

Kilka błędnie rozłożonych cytatów

Niektórzy sprzeciwią się koncepcji utraty imago Dei przez i ze względu na Upadek. Ci będą twierdzić, że wszyscy ludzie, łącznie z potępionymi, noszą obraz Boga. W tym celu powoływać się będą na niniejsze fragmenty Pisma:
.

Obietnica Noachiczna

1 Mojż. 9:6 Kto przeleje krew człowieka, przez człowieka będzie przelana jego krew, bo na obraz Boga człowiek został stworzony.

Obiekcja: Na podstawie tego fragmentu wyciągany jest generalny wniosek: ponieważ człowiek został stworzony na obraz Boga oraz nie wolno przelewać ludzkiej krwi, oznacza to, że każdy człowiek nosi w sobie obraz Boga, ponieważ nie wolno przelewać niczyjej krwi.

Odpowiedź: Myślenie to posiada kilka wad. Po pierwsze Księga Rodzaju 9 ponownie odnosi nas do Adama jako stworzonego na obraz Boży a nie do wszystkich ludzi bez wyjątku. Tylko Adam i Ewa zostali stworzeni przez Boga (z prochu ziemi). Każde potomstwo Adama i Ewy nie jest bezpośrednim stworzeniem Bożym (Bóg nie kształtuje w łonie matki nowego człowieka z prochu ziemi). Odniesienie zatem wskazuje na Adama, nie na każdego człowieka bez wyjątku.

Po drugie słowa te Bóg wypowiada do Noego i jego rodziny: małżonki, Chama, Seta, Jafeta, ich żon (werset 8 Potem Bóg powiedział do Noego i do jego synów z nim). To osiem odrodzonych osób, które znalazły łaskę w oczach Bożych (1 Mojż. 6:8; 1 Piotra 3:20). Odrodzonych, czyli noszących w sobie imago Dei.

To, że nie wolno przelewać krwi niewinnej nawet osób nieodrodznych zostało określone w innych miejscach Pisma, w szczególności zaś w Prawie Bożym (2 Mojż. 20:13; Psalm 94:21; 2 Król. 24:4; Przysłów 6:17).

Μężczyzna obrazem Bożym

1 Kor. 11:7 Mężczyzna zaś nie powinien nakrywać głowy, gdyż jest obrazem i chwałą Boga. Kobieta zaś jest chwałą mężczyzny. 

Obiekcja: Ponieważ Pismo nazywa mężczyznę obrazem i chwałą Bożą, każdy człowiek nosi w sobie obraz Boży.

Odpowiedź: Twierdzenie to dowodzi zbyt wiele. Jeśli bowiem każdy mężczyzna jest obrazem i chwałą Bożą, w takim przypadku najgorsi z ludzi są Bożą chwałą. Wyobraźmy sobie teraz, że Adolf Hitler, Neron, Kaligula, dzicy kanibale, mordercy, cudzołożnicy, pederaści, pedofile są Bożą chwałą.

Jest to niedorzeczność. W rzeczywistości Bóg gardzi bezbożnikami i nienawidzi ich (Psalm 2:4-5; 5:5; 7:11; 10:3; 11:5; 37:12-13; 139:19; Jan 3:36; Rzym. 9:13). Czy możemy bez naruszania Bożej świętości stwierdzić o takich mężczyznach, że są Bożą chwałą? Raczej Bóg odbierze sobie chwałę przez sprawiedliwy sąd nad nimi (Ezech. 39:21; Obj. 14:7).

W rzeczywistości ponownie zauważamy, że mężczyzna reprezentuje chrześcijanina należącego do duchowego Kościoła, którego Głową jest Chrystus: Lecz chcę, żebyście wiedzieli, że głową każdego mężczyzny jest Chrystus, a głową kobiety mężczyzna, a głową Chrystusa Bóg. (1 Kor. 11:3).

Stąd płynie prosta konkluzja: Bóg jest głową każdego odrodzonego mężczyzny i każdy odrodzony mężczyzna nosi w sobie obraz Boga. Podobnie odrodzone kobiety noszą w sobie imago Dei. Tekst nie naucza, że wszyscy ludzie bez wyjątku noszą w sobie obraz Boży.
.

Kwestia przekleństwa

Jakuba 3:9-10 9. Nim błogosławimy Boga i Ojca i nim przeklinamy ludzi stworzonych na podobieństwo Boga. 10. Z tych samych ust wychodzi błogosławieństwo i przekleństwo. Tak być nie powinno, moi bracia. 

Obiekcja: Chrześcijanie nie mogą nikogo przeklinać. Dlatego też każdy stworzony człowiek nosi w sobie obraz Boży.

Odpowiedź: Apostoł Paweł pod natchnieniem Ducha Bożego, używając niewyszukanych określeń przeklął czarownika Elimasa, osobę z całą pewnością nieodrodzoną, który przeszkadzał w głoszeniu Ewangelii: Wtedy Saul, zwany też Pawłem, napełniony Duchem Świętym, spojrzał na niego uważnie; I powiedział: O, synu diabła, pełny wszelkiego podstępu i przewrotności, nieprzyjacielu wszelkiej sprawiedliwości! Czy nie przestaniesz wykrzywiać prostych dróg Pana? Oto teraz ręka Pana na tobie: oślepniesz i nie będziesz widział słońca przez pewien czas. I natychmiast ogarnęły go mrok i ciemność, i chodząc wkoło, szukał kogoś, kto by go poprowadził za rękę. (Dzieje 13:9-11)

Podobnie stało się w przypadku arcykapłana Ananiasza, który nakazał bezprawne bicie Apostoła: Wtedy Paweł powiedział do niego: Uderzy cię Bóg, ściano pobielana! Zasiadłeś, aby mnie sądzić według prawa, a każesz mnie bić wbrew prawu (Dzieje 23:3).

Mamy również normatywną zasadę ogłoszenia przekleństwa nad każdym, kto nie miłuje Boga: Jeśli ktoś nie miłuje Pana Jezusa Chrystusa, niech będzie przeklęty. Maranatha (1 Kor. 16:22)

Oraz przeklęty jest każdy, kto głosi inną ewangelię: Lecz choćbyśmy nawet my albo anioł z nieba głosił wam ewangelię inną od tej, którą wam głosiliśmy, niech będzie przeklęty (Gal. 1:8)

Ci, którzy głoszą inną ewangelię, którzy nie miłują Boga, którzy otwarcie sprzeciwiają się Bogu i Ewangelii, jawnogrzesznicy i heretycy, niszczący Kościół synowie diabła,  nie są ludźmi odrodzonymi. Stąd tekst Jakuba odnosi się do odrodzonych – tych nie wolno przeklinać. W związku z tym Jakub naucza o noszeniu obrazu Bożego jedynie przez odrodzonych a nie przez wszystkich ludzi.
.

Wzgardzony obraz naturalnego człowieka

Niektórzy będą również argumentować, że niewybrańcy noszą obraz Boga. Niewybrani to wszyscy ci, których Bóg przeznaczył na potępienie Rzym. 9:21-22; Przysłów 16:4; 1 Piotra 2:8; 2 Piotra 2:3; Judy 1:4; Mat. 11:25-26; Psalm 92:7; 139:16; 2 Mojż. 9:16; Hiob 12:14; Izaj. 45:9; Hab. 1:12).

Ale ten argument jest głupi, ponieważ Psalm 73, który odpowiada na pytanie dlaczego potępionym żyje się dobrze i dostatnie,  Psalm ten uczy, że Bóg gardzi „ich obrazem” – obrazem zatraconych.

Psalm 73:18-20 18. Doprawdy na śliskich miejscach ich postawiłeś i strącasz ich na zatracenie. 19. Oto jak doznali zguby! Nagle niszczeją, strawieni przerażeniem.  20. Jak sen po przebudzeniu, Panie, gdy się ockniesz, wzgardzisz ich obrazem.

Bóg nie nienawidzi swojego obrazu, ale gardzi obrazem potępionych ze względu na to, kim jest ich prawdziwy ojciec, szatan (Jana 8:44).
.

Wnioski

Z niniejszego rozważania jasno wynika, że obraz i podobieństwo Boże nie jest właściwością każdego człowieka, w szczególności zaś nie można tego stwierdzić o człowieku naturalnym, tj. nieodrodzonym. Imago Dei jest przywrócone dopiero w Chrystusie dzięki potężnej posłudze Ducha Świętego, bez czego nie ma mowy o istnieniu obrazu Bożego, czy też podobieństwa do Boga w człowieku nieodrodzonym.

Efez 4:24 I przyoblec się w nowego człowieka, który jest stworzony według Boga w sprawiedliwości i w prawdziwej świętości.
.
Kol 3:10 A przyodzialiście się w nowego, który się odnawia w poznaniu na obraz tego, który go stworzył.
.
Rzym. 8:15 Gdyż nie otrzymaliście ducha niewoli, aby znowu się bać, ale otrzymaliście Ducha usynowienia, przez którego wołamy: Abba, Ojcze!
.
Gal. 4:6 A ponieważ jesteście synami, Bóg posłał do waszych serc Ducha swego Syna, wołającego: Abba, Ojcze!

Imago Dei, obraz Boży, posiadają tylko wybrańcy Boży, którzy zostali duchowo ochrzczeni, czy też obrzezani przez Ducha. Obraz ten uzyskali dzięki sprawiedliwości swego Boga i Zbawiciela. Bóg miłuje wszystkich noszących w sobie Boży obraz. Podsumowując:

  • (Stworzenie) Bóg stworzył Adama na Swój obraz.
  • (Upadek) utrata obrazu Bożego.
  • (Regeneracja) obraz Boga przywrócony wybranym.

Chwała Ojcu, Synowi i Duchowi Świętemu

Zobacz w temacie

Print Friendly, PDF & Email