Historia Reformacji XVI wieku, część 12: Niemcy

utworzone przez | cze 22, 2023 | Historia chrześcijaństwa

Luter przeciw herezji wolnej woli

Przysłów 26:5 Odpowiedz głupiemu według jego głupoty, aby nie był mądry we własnych oczach.

Niemcy lata 1523 – 1527

Nadszedł czas, by Luter i Erazm wymienili ciosy. Chociaż Luter pragnął, aby Erazm zjednoczył się z nim przeciwko Rzymowi, Erazm był zbyt nieśmiały, aby zostać Reformatorem. Początkowo Luter poinformował Erazma w liście, że jeśli Erazm nie napisze nic przeciwko niemu lub Reformacji, to on nie będzie pisał przeciwko Erazmowi.

List Lutra uderzył Erazma w serce i wywołał w nim gniew, ponieważ Luter uznał Erazma za pozbawionego kręgosłupa. Jednakże, po wielu naciskach ze strony rzymskiego dworu, Erazm, człowiek pokojowo nastawiony, chwycił za pióro przeciwko Lutrowi. Nie mógł bronić nadużyć Kościoła katolickiego. Co więc napisałby przeciwko Reformatorowi?

W 1524 Erazm ukończył i opublikował Diatrybę O wolności woli. Był to potężny cios Erazma przeciwko Reformacji, czyli frakcji, jak ją nazwał. Był to traktat podtrzymujący wolną wolę człowieka nad fundamentalną doktryną Reformacji, deprawacją duszy człowieka i niewolną wolą.

Luter wiedział, że musi odpowiedzieć temu uczonemu, ale zrobił to dopiero w 1525 roku. Luter napisał O niewolnej woli w odpowiedzi na Diatrybę Erazma. Bronił łaski Bożej ponad wolną wolą człowieka.

Erazm został obalony. Luter odpowiedział na każdy argument, a następnie wyłożył ewangeliczne doktryny o łasce Bożej, która ratuje człowieka od zepsucia jego własnej upadłej natury.

Erazm odpowiedział ponownie w swojej pracy Hyperaspistes, ale tylko szydził w niej z Lutra i jego rzekomych bluźnierstw i barbarzyństwa.

Główni wrogowie prawdy

2 Tes. 2:2 Abyście nie tak łatwo dali się zachwiać w waszym umyśle i zatrwożyć się ani przez ducha, ani przez mowę, ani przez list rzekomo przez nas pisany…

Reformacja przeciwstawiła się trzem wrogom:

1) Racjonalizmowi, który uważał, że wiedza religijna bierze się po prostu z dobrego rozumowania.

2) Romanizmowi katolickiemu, który nauczał że wiedza ta pochodziła od papieża,

3) Mistycyzmowi anabaptystów i libertynów, który wywodził wiedzę z wewnętrznego światła człowieka.

Z drugiej strony Reformacja postawiła sobie za cel ponowne umieszczenie Słowa Bożego na tronie władzy religijnej i sprzeciwiła się wszystkim tym trzem fałszywym pozycjom.

Anabaptyści, którzy niepokoili Lutra i zostali wyeliminowani przez jego powrót do Wittenbergi, pojawili się ponownie w Szwajcarii, aby niepokoić Zwingliego i tamtejszych Reformatorów. Felix Manz i Conrad Grebel chcieli, aby Zwingli dołączył do nich i ich sprawy. Reformator odmówił i zaczęli składać samowolnie głosić przed ludem.

Odrzucony przez Zwingliego Conrad Grebel dołączył do Rubli i Louisa Herzera, którzy przyjęli go z wielką gorliwością. Postanowili stworzyć niezależny kościół, sprzeciwiający się Reformacji i powiedzieli, że ich kościół będzie składał się wyłącznie z wierzących. Odrzucili chrzest niemowląt jako herezję ponieważ twierdzili, że nie widzą żadnego uzasadnienia dla niego w Nowym Testamencie.

Zwingli próbował wstawić się za nimi i przekonać ich o ich wielkim błędzie i grzechu. Negocjacje nie były jednak pomocne, a mężczyźni nie słuchali rad Zwingliego. Adwokat z Zurychu wkroczył i zezwolił anabaptystom na przesłuchanie, ponieważ ciągle twierdzili, że nie zostali wysłuchani.

Anabaptyści nie poprzestali na wyjaśnianiu chrztu niemowląt; chcieli raczej oddzielić państwo od kościoła. Chcieli obalić porządek cywilny. Zostali obaleni przez radę i kazaano im odejść. Oni z kolei postanowili sprzeciwić się postanowieniu. Mantz został aresztowany i wrzucony do rzeki i utonął. Później kościół rzymski złapał Blaurocka, który został spalony żywcem.
.

Błąd Lutra

1 Kor. 10:6-7 Kielich błogosławieństwa, który błogosławimy, czy nie jest wspólnotą krwi Chrystusa? Chleb, który łamiemy, czy nie jest wspólnotą ciała Chrystusa? My bowiem, choć liczni, jesteśmy jednym chlebem i jednym ciałem, bo wszyscy jesteśmy uczestnikami jednego chleba.

Chociaż chrzest wywołał wielkie poruszenie wśród Zwingliego i anabaptystów, większy problem doktrynalny pojawił się u Lutra w związku z Wieczerzą Pańską. Luter po prostu zmodyfikował to, co mu się nie podobało w rzymskiej doktrynie Mszy, chociaż twierdził, że ją zniósł. Zmodyfikował transsubstancjację w konsubstancjację. Oto spór o cielesną obecność Chrystusa w samej wieczerzy. Czy Jezus Chrystus był obecny i spożywany na opłatku?

Zwingli był bardziej pod wpływem historycznego kościoła i jego pozycji o Wieczerzy w pismach Wycliffe’a, Ratrama i Petera Waldo. Chociaż Luterowi dano szansę przeczytania Wessela i jego stanowiska, które było bardziej zbliżone do stanowiska Zwingliego, nie skorzystał z tej okazji. Luter wysłał dwóch braci z Niderlandów, Rhodiusa i Sagarusa, do Szwajcarii. Udali się do Zurychu na spotkanie z Zwinglim i od razu skierowali rozmowę na Wieczerzę Pańską. Pisma Wessela wywarły głębokie wrażenie na Zwinglim, ale Zwingli odwrócił także obu mężczyzn od błędu fizycznego spożywania Chrystusa. Jednak według Melanchthona Zwingli wyznał, że jego pogląd na Wieczerzę Pańską wywodzi się bardziej od Erazma niż Wessela.

Spór między Zwinglim a Lutrem na ten temat przybrał pierwszą formę w różnych traktatach, które napisali, wyjaśniając swoje poglądy. Inni również wkroczyli do tego sporu a przyjaciel Lutra, Pomeranus, zaatakował Zwinglego za heretyckie poglądy. Oecolampadius napisał do Zwingliego, aby wspólnie umocnić swoje stanowisko, co wywołało wielkie poruszenie zarówno w Niemczech, jak i w Szwajcarii. Luter i Melanchton oraz Zwingli i Oecolampadius byli teraz przeciwko sobie w tej kwestii.
.

Dalsze debaty

Hebr. 9:25-26 I nie po to, żeby często ofiarować samego siebie jak najwyższy kapłan, który wchodzi co roku do Miejsca Najświętszego z cudzą krwią; Bo inaczej musiałby cierpieć wiele razy od początku świata. Lecz teraz na końcu wieków pojawił się raz dla zgładzenia grzechu przez ofiarowanie samego siebie.

Zwingli miał wiele do pokonania w trzech obszarach:

  • racjonalizm Erazma,
  • ludzkie tradycje Rzymu
  • i nowe doktryny fanatyków czyli mistycyzm.

Po przybyciu do Tockenberg miał do czynienia ze wszystkimi trzema. W mieście pojawiło się dwóch mężczyzn debatujących nad tym, czy Zwingli był heretykiem, czy nie. Usłyszał o tym wujek Zwingliego i powstał, aby położyć temu kres i skłonić ich do odwołania. Wielu mieszkańców miasta podążyło za nim, ale mężczyźni uciekli konno do Schwytzu, zanim cokolwiek można było zrobić. Rząd Schwytza wystosował list do mieszkańców Tockenbergu, grożąc im za te zamieszki, ale Zwingli interweniował i zachęcał tamtejszą radę, aby nie słuchała fałszywych oskarżeń przeciwko niemu.

W wyniku zamieszania, jakie to wywołało, w Ilantz odbyło się spotkanie w celu publicznej dysputy. Hofmeister i Amman z Zurychu byli obecni, aby zachować pokój oparty na Świętym Słowie, niosąc swoje greckie i hebrajskie Biblie. Komendant miasta, który był jednocześnie moderatorem rady, uciszył nauczyciela z Coire, który pragnął podtrzymać doktrynę rzymską.

Zapytano go o Eliasza i Jana Chrzciciela oraz o to, czy Jan był Eliaszem, jak nazwał go Chrystus. Nauczyciel zobaczył, dokąd to zmierza i odpowiedział twierdząco, a następnie dowódca zapytał go, dlaczego Jan zaprzeczył temu twierdzeniu. Nauczyciel został uciszony, a sala się roześmiała. Siedmiu księży tego dnia nawróciło się na Ewangeliczną doktrynę Wieczerzy w oparciu o to samo rozumowanie, a ludowi ogłoszono wolność na podstawie tej doktryny i zniesiono Mszę w kilku kościołach.
.

Wielki finał

Dzieje 6:9-10 Wtedy niektórzy z synagogi zwanej synagogą Libertynów i Cyrenejczyków, i Aleksandryjczyków oraz tych, którzy pochodzili z Cylicji i Azji, wystąpili do rozprawy ze Szczepanem. Lecz nie mogli sprostać mądrości i duchowi, z którym mówił.

Faber i wyznawcy rzymskich doktryn mieli poparcie kantonów leśnych. Chcieli, aby Berno odrzuciło Ewangelię Reformatorów i obaliło dokonane tam dzieło. Nowy mandat z 1526 r. został spisany, a rada berneńska oświadczyła, że podtrzyma ten nowy mandat, obalając ten ewangeliczny, który został nadany w 1523 r.

Rzym potrzebował potężnej rady w mieście, które ze względu na swoją władzę było głównie rzymskie. Podczas Wielkiej Rady w Zurychu, tamtejszej rady rzymskiej, postanowili wysłać dr Ecka do Badenii 16 maja. Kantony otaczające Badenię były najbardziej lojalne wobec papieża i patrzyły nieprzychylnie na Ρeformację jako całość.

Rada Badenii wezwała Zwingliego, aby przybył i spierał się pod glejtem gwarantującym wolność, ale jego szwagier, Leonard Tremp, napisał do niego z Berna, wyrażając zaniepokojenie o jego bezpieczeństwo, ponieważ katolicy nie uhonorwalibytakiego glejtu.

Zwingli sprzeciwił się takim radom. Oecolampadius i Haller byli obecni i chwycili za broń, aby debatować z Eckiem przez osiemnaście dni.

Oecolampadius argumentował tak łagodnie, patriarchalnie i odważnie, że ci po stronie rzymskiej żałowali, że nie mają go za sojusznika. Naciskał na Ecka tak mocno, że wszystko, co Eck mógł zrobić, to polegać na swojej wiedzy o Ojcach, ponieważ nie mógł obronić swojej racji w oparciu o Słowo Boże.

Haller debatował również z Eckiem w wielu kwestiach. Dyskusje dotyczyły bałwochwaczego kultu obrazów, Wieczerzy, wzywania świętych, czyśćca.

Zwingli brał również duży udział w debatach. Mówi się, że rzymscy doktorzy argumentowali najgłośniej, ale najsłabszymi argumentami. W każdym razie kościół rzymski nadal stawiał Reformatorom zarzuty.
.

Otwarte drzwi dla Ewangelii

1 Kor. 16:9 Otworzyły się bowiem przede mną drzwi wielkie i owocne, a mam wielu przeciwników.

Wynik konferencji w Badenii najpierw wpłynął na Oecolampadiusa. Oecolampadius niechętnie wrócił do Bazylei, ale po przybyciu głosił z większym zapałem i werwą niż wcześniej, chociaż wielu w mieście mu się sprzeciwiało.

Podobne wyniki w przypadku Hallera pojawiły się w Bernie, gdzie tamtejsza mała rada naciskała na niego, aby odprawił Mszę. Haller przemawiał do nich ze wzruszeniem, co wpłynęło na wielu członków rady. Pozbawili go kanonii, ale uczynili go kaznodzieją miasta. Najzagorzalsi wrogowie Hallera opuścili miasto i zrzekli się obywatelstwa, widząc jego zwrot w stronę Reformacji.

Badenia, Berno i Bazylea nie były jedynymi miastami dotkniętymi konferencją. Księża w St. Gall usunęli obrazy i relikwie z kościołów, a w Mulhausen swobodnie głoszono Ewangelię. Zwingli, chwaląc Boga za to, że widział prawdziwe triumfy konferencji i był niezmiernie zadowolony z wyników Ewangelii w tych miastach.

Zurych został wykluczony z sejmu przez kantony rzymskie. Aby zyskać większy wpływ na sprawy polityczne i religijne w całym kraju w Zurychu zebrał się sejm w 1527 r., i uczestniczyli w nim posłowie z Berna, Bazylei, Schaffhausen, Appenzell i St. Gall.

Niczego bardziej nie pragnęli, jak tylko stać na straży Słowa Bożego. Obecni posłowie zobowiązali się wziąć pod uwagę te kwestie dotyczące wierności Słowu w swoich miastach i kantonach.

Na podstawie źródło

Zobacz w temacie

Print Friendly, PDF & Email