Lekcja 4: Strona Bierna, Strona Medialna, Czasowniki Deponencyjne, Czas Przyszły εἰμί, Celownik Instrumentalny, ὑπό z Dopełniaczem
Strona Bierna
Wbrew temu, czego moglibyśmy się domyślać, uważa się, że strona bierna rozwinęła się po stronie medialnej. (Robertson, s. 798; Zerwick, s. 72) Jednakże, ponieważ stronę bierną można opisać prościej, omówimy ją najpierw.
Pamiętajmy, że Strona ma związek z relacją czasownika i jego podmiotu. W stronie czynnej podmiot wykonuje akcję. W stronie biernej podmiot jest odbiorcą akcji.
W kursie 1 lekcji 2, rozważaliśmy następujące dwa zdania:
- Byk depta ziemię.
- Ziemia jest deptana przez byka
W pierwszym zdaniu podmiotem jest „byk”, i to byk aktywnie depta. Czasownik „depta” jest w stronie czynnej. W drugim zdaniu podmiotem jest „ziemia”, i ziemia jest biernie deptana. Czasownik „jest deptana” jest w stronie biernej.
W trybie oznajmującym bierne końcówki dia czasów pierwotnych są następujące:
W Czasie Teraźniejszym zmienna samogłoska poprzedza zakończenie, łącząc je z rdzeniem. W drugiej osobie liczby pojedynczej ta zmienna samogłoska lub samogłoska łącząca scala się z zakończeniem w formie skurczonej
Czas Teraźniejszy Bierny Oznajmujący tworzony jest poprzez zastosowanie pierwszej zasady zgodnie ze schematem:
rdzeń + zmienna samogłoska + pierwotne bierne zakończenie
dodaj pierwotne zakończenie…
…wstaw zmienną samogłoskę, ο przed μ lub ν , w każdym innym przypadku ε
…W drugiej osobie liczby pojedynczej σ odpada, zaś ε i α łączą się, tworząc η, natomiast ι spada do indeksu dolnego…
Oto koniugacja Czasu Teraźniejszego Biernego Oznajmującego czasownika λύω
Czas Dokonany Bierny tworzony jest przez użycie piątej zasady. Oto koniugacja Czasu Dokonanego Biernego Oznajmującego czasownika λύω
Zauważmy, że Czas Dokonany Bierny nie używa zmiennej samogłoski , a także, że forma liczby pojedynczej drugiej osoby nie jest skurczona.
Czas Przyszły Bierny jest tworzony przy użyciu szóstej zasady.
Nauczyliśmy się kilku charakterystycznych zakończeń rdzenia, które powiniśmy już kojarzyć z różnymi częściami zasad. Na poniższym wykresie zwróćmy uwagę, że θη jest charakterystyczne dla części szóstej zasady. Charakterystyczne zakończenia rdzenia nie zawsze są obecne dla danej części zasady. Na przykład, aktywne czasowniki Drugiego Aorystu Czynnego nie mają σ w trzeciej części zasady (chociaż może mieć α ), Czasowniki czasu Drugiego Dokonanego Czynnego nie mają κ czwartej części zasady, a Drugie Aorysty Bierne nie mają θ szóstej zasady. Zamiast tych zakończeń rdzeni, rdzenie Drugich Aorystów, Drugich Czasów Dokonanych oraz Drugich Czasó Zaprzeszłych mają wewnętrzne zmiany. Mimo to bardzo pomocne będzie myślenie, że główne części charakteryzują wyróżnione litery.
Oto koniugacja Czasu Przyszłego Biernego Oznajmującego dla czasownika λύω
Zauważmy, że Czas Przyszły Bierny, tak jak Przyczyły Czynny, dołącza σ do rdzenia. Zauważmy też, że podobnie jak w Czasie Teraźniejszym Biernym, forma drugiej osoby zostaje skurczona.
Strona Medialna
Gdy używana jest strona medialna, podmiot wykonuje czynność, ale jest również zaangażowany w tę czynność w inny sposób. Podmiot może zarówno wykonać, jak i otrzymać czynność, lub może wykonać czynność we własnym imieniu, lub w inny sposób może być bardziej zaangażowany w czynność.
Być może najłatwiejszym sposobem myślenia o stronie medialnej jest jako o działaniach refleksyjnych (na samego siebie):
Judasz „powiesił się” (ἀπήγξατο apegzato , aorist, strona medialna oznajmująca słowa ἀπάγχω apegcho ; Mt 27: 5).
Zastanówmy się nad koncepcją obrony, czyli ochrony kogoś przed czymś. W 1 Jana 5:21, „strzeżcie się” reprezentuje czasownik aktywny i zaimek zwrotny.
φυλάξατε ἑαυτὰ ἀπὸ τῶν εἰδώλων
strzeżcie się bożków
Porównajmy to Łuk. 12:15, gdzie tę samą koncepcję wyraża się za pomocą strony medialnej:
φυλάσσεσθε ἀπὸ πάσης πλεονεξίας
strzeżcie się od wszelkiej chciwości.
Te przykłady mogą wydawać się sugerować, że stronę medialną można wyjaśnić jako jedynie refleksyjną. Ale jej znaczenie jest na ogół nieco bardziej subtelne i w rzeczywistości różni się w zależności od czasownika a nawet kontekstu. Robertson powiedział:
„Jedyną różnicą między stronami czynną a medialną jest to, że medialna zwraca szczególną uwagę na podmiot. W stronie czynnej podmiot po prostu działa; w stronie medialnej podmiot działa w jakiś sposób w stosunku do siebie. Strona medialna nie informuje jaka jest to konkretnie relacja. Musi to wynikać z kontekstu lub ze znaczenia samego czasownika. ” (Robertson, A Grammar of the Greek New Testament , str. 804)
W niektórych czasownikach strona medialna wydaje się oznaczać, że coś zrobiono dla siebie lub w jakimś stanie . Na przykład w Łuk. 2:3 (także wers 1 i wers 5)
„i poszli wszyscy aby się zapisać” (ἀπογράφεσθαι , Czas Teraźniejszy Strona Medialna, Tryb Oznajmujący czasownika Ἀπογράφω) każdy do swojego miasta”.
Koncepcja tutaj jest nie tylko czynna – ludzie nie rejestrowali po prostu kogoś innego. Nie jest też jedynie bierna. Nie zapisywano ich bez żadnego wysiłku z ich strony. Wydaje się jednak, że „zapisanie się” również nie oddaje dokładnie właściwej koncepcji. Tak jak nikt się nie szczepi, ale zamiast tego zostaje zaszczepiony, tak też oni nie zapisali się. Zostali zapisani, a można powiedzieć, że poszli dać się zapisać.
W 1 Kor. 6:11, warto zauważyć, że w triadzie staliście się obmyci, uświęceni, usprawiedliwieni , pierwsza kadencja jest medialna, a dwie ostatnie bierne. Uświęcenie i usprawiedliwienie dokonane są przez Boga. Ale podczas obmycia dochodzi zarówno do działania chrzczonego, jak i duchowego oczyszczenia dokonanego przez Pana. Dlatego Paweł pisze: „staliście się obmyci, zostaliście uświęceni, zostaliście usprawiedliwieni”. Paweł nie mówi, że umyłeś (str. czynna), ani nie zostałeś obmyty (str. bierna), ani nie obmyliście się (czasownik aktywny z zaimkiem zwrotnym), ale się staliście się obmyci ( ἀπελούσασθε , aorist strona medialna, druga osoba l. mnogiej słowa ἀπολούω).
W czasach pierwotnych zakończenia strony medialnej są identyczne z zakończeniami strony biernej:
Oto koniugacja Czasu teraźniejszego strony medialnej trybu oznajmującego czasownika λύω
Czas Teraźniejszy Medialny jest identyczny w formie z czasem Teraźniejszym biernym.
Oto koniugacja Czasu Przeszłego Dokonanego Medialnego Oznajmującego czasownika λύω
Czas Przeszły Medialny ma identyczną formę jak Przeszły Bierny. Nie ma samogłoski zmiennej a forma liczby pojedynczej drugiej osoby nie zostaje skurczona.
W przeciwieństwie do Czasu Przyszłego Biernego, Przyszły Medialny Oznajmujący jest tworzony przy użyciu drugiej głównej część. W związku z tym nie ma θη, który charakteryzuje Czas Przyszły Bierny . Jego powstawanie jest przewidywalne, wykorzystuje się σ, które charakteryzuje drugą główną część i prymarnie medialne/ bierne zakończenia, których się nauczyliśmy.
Oto to koniugacja Czasu Przyszłego Medialnego Oznajmującego czasownika λύω
Zauważmy, że forma liczby pojedynczej drugiej osoby jest skurczona.
Tak zwane Czasowniki Deponencyjne
Wiele czasowników ma formy medialne lubbierne, które często będą tłumaczone na polski przy użyciu czasowników strony czynnej. Przykładem jest ἔρχομαι, przychodzę, idę .
Tradycyjnie nazywa się je czasownikami deponecyjnymi. Słowo deponent pochodzi z łacińskiego deponere = odłożyć na bok. Termin ten sugeruje, że znaczenie medialne lub bierne zostało odłożone na bok dla tych konkretnych czasowników, nawet jeśli użyto formy medialnej lub biernej. Jednak w przypadku wielu tak zwanych czasowników deponencyjnych może się zdarzyć, że osoba mówiąca po grecku naprawdę spojrzała na czynność, dzięki czemu strona bierna była odpowiednia, mimo że we współczesnym języku polskim opisywaliśmy tę akcję stroną czynną.
W każdym razie są to zwykle czasowniki, dla których nie znaleziono żadnej formy czynnej w greckim Nowym Testamencie. Na razie będziemy odwoływać się do tych czasowników w tradycyjny sposób. Oznacza to, że będziemy nazywać je czasownikami deponencyjnymi dla wygody i spójności z terminologią występującą w większości gramatyki dla początkujących.
Mówi się, że niektóre czasowniki są deponencyjne w jednym czasie, ale nie w drugim. Czasownik γινώσκω to Czas Teraźniejszy Czynny Oznajmujący. Ale w Czasie Przyszłym Oznajmującym będzie to γνώσομαι. Przetłumaczymy to jako będę wiedział, nawet jeśli ma on formę medialną. Innym przykładem jest czasownik być. Nauczyliśmy się już czasu Teraźniejszego Czynnego Oznajmującego słowa εἰμί eimi – jestem. Czas Przyszły Oznajmujący koniuguje się w następujący sposób:
οἶδα oraz ᾔδειν
οἶδα (wiem) ma formę czasu drugiego dokonanego, ale jest używany w znaczeniu teraźniejszym. ᾔδειν (wiedziałem) ma formę czasu drugiego zaprzeszłego, ale jest używane w znaczeniu niedokonanym. Koniugacje są następujące:
Celownik Instrumentalny
Przejrzyj omówienie przypadków w lekcji 3, poziom I. Przestudiuj mytabelę odnoszącą się do 8 funkcji i 5 form, zwracając szczególną uwagę na różne funkcje celownika.
Niektóre podręczniki będą odnosić się do funkcji instrumentalnej jako Dative of Means. Ci, którzy odnoszą się do 8 przypadków, używając terminu „ przypadek” w odniesieniu do różnych funkcji , nazywają to przypadkiem instrumentalnym . Forma nie różni się niczym od tego, czego nauczyliśmy się już o przypadku celownika. Ale jego funkcją jest wskazanie środków, za pomocą których coś się robi, zwłaszcza bezosobowych, za pomocą których coś się robi (jak w polskim narzędniku: kim, czym?).
Zwróćmy uwagę na rzeczowniki w celowniku w poniższych przykładach. W każdym przykładzie rzeczownik wskazuje, w jaki sposób coś się robi. W języku greckim nie jest wymagany przyimek, aby wyrazić pomysł, który będzie reprezentowany w języku angielskim przy użyciu słów przez lub z.
τῇ γὰρ χάριτί ἐστε σεσῳσμένοι Efez. 2: 8
bo łaską jesteście zbawieni *
τῷ δακτύλῳ κατέγραφεν εἰς τὴν γῆν Jan. 8: 6
palcem pisał na ziemi
ἔγραψα τῇ ἐμῇ χειρί Gal. 6:11
napisałem moją ręką
εἶπεν μεγάλῃ φωνῇ Dzieje 14:10
powiedział wielkim głosem
Zauważmy, że bezosobowość nie wyklucza aktu osoby. Oznacza to raczej, że określone środki przypisuje się do rzeczy, czy to jakiegoś narzędzia, abstrakcyjnego pomysłu, czy nawet części ciała, takiej jak palec, ręka lub głos.
* Jest to przykład konstrukcji peryferyjnej, obrzezanie , w którym idea werbalna jest wyrażana za pomocą kombinacji czasowników, często formy εἰμί w połączeniu z imiesłowem. W tym przykładzie ἐστε σεσῳσμένοι „jesteście będący zbawieni” może być tłumaczone bardziej idiomatycznie, „zostaliście zbawieni”.
ὑπό z Dopełniaczem
ὑπό hypo – pod
Zwróćmy uwagę na kontrast między Celownikiem Instrumentalnym a użyciem ὑπό w dopełniaczu, przy czym zakładana agencja jest zwykle osobista. Rozważmy następujące przykłady:
ἐβαπτίσθη εἰς τὸν Ἰορδάνην ὑπὸ Ἰωάννου Marek 1: 9
został ochrzczony w Jordanie przez Jana
οὐ γὰρ ἔστιν ἐξουσία εἰ μὴ ὑπὸ θεοῦ Rzym. 13: 1
bo nie ma władzy, jeśli nie od Boga
Umieszczenie tuż przed słowem z początkową samogłoską, kilka przyimków z końcowymi samogłoskami podlega wyrzuceniu. Oznacza to, że ostatnia samogłoska przyimka jest usuwana, ponieważ przyimek jest wymawiany ściśle następującym słowem. Rozważmy następujące przykłady i zauważmy, że ponownie w tych fragmentach zakładana jest agencja osobista:
ἐβαπτίζοντο ὑπ’ ὐτοῦ ἐν τῷ Ἰορδάνῃ ποταμῷ Marek 1:5
zostali ochrzczeni przez niego w rzece Jordan
οὗτος ἔγνωσται ὑπ’ αὐτοῦ 1 Kor. 8:3
ten był przez niego znany
Zauważmy, że ὑπό nie jest używane wyłącznie do celów osobistych, jak pokazano w Mat. 11:7 (ὑπὸ ἀνέμου = przez wiatr ) i Jakuba 1:14 (ὑπὸ τῆς ἰδίας ἐπιθυμίας = według własnego pragnienia)
