Lekcja 5 – 1-sza Deklinacja, Formy żeńskie przedimka określonego, Rzeczowniki żeńskie 2-giej deklinacji, Rzeczowniki rodzaju męskiego 1-szej deklinacji, Rzeczowniki w pozycji atrybucyjnej, Zdania warunkowe
Spis treści
1-sza Deklinacja
Większość rzeczowników pierwszej deklinacji jest rodzaju żeńskiego. Pamiętajcie, że ściśle mówiąc, rdzeń drugiej odmiany rzeczownika ἄνθρωπος to ἀνθρωπο-, a rdzeń λόγος to λογο- . Z tego powodu druga deklinacja jest czasami nazywana deklinacją omikronową. Podobnie pierwsza deklinacja jest czasami nazywana deklinacją alfa . Jej trzony często kończą się na α. Ale tak jak w przypadku drugiej deklinacji, nauczymy się końcówek traktując ostatnią samogłoskę rdzenia jako część zakończenia, a słowo “rdzeń” będziemy używać odnosząc się do rdzenia bez tej końcowej samogłoski.
Końcówki 1-szej deklinacji dla rdzeni kończących się na ε, ι, ρ
Jeśli rdzeń pierwszej odmiany rzeczownika kończy się na ε , ι , lub ρ , jest deklinowany w następujący sposób:
| rdzenie kończące się na ε, ι, ρ |
||
| l. poj. | l. mnoga | |
| Nom. / Mian. | α | αι |
| Gen. / Dop. | ας | ων |
| Dat. / Cel. | ᾳ | αις |
| Acc. / Biern. | αν | ας |
| Voc. / Woł. | α | αι |
Zwróć uwagę na podobieństwa między pierwszą a drugą deklinacją. Jeśli uważamy α z 1-szej. deklinacji za stojącą w miejscu ο 2-giej deklinacji, to z tym wyjątkiem zauważamy, że zakończenia obu deklinacji są bardzo podobne.
| καρδία rdzeń kończy się na ι |
||
| l. poj. | l. mnoga | |
| Nom. / Mian. | καρδία | καρδίαι |
| Gen. / Dop. | καρδίας | καρδιῶν |
| Dat. / Cel. | καρδίᾳ | καρδίαις |
| Acc. / Biern. | καρδίαν | καρδίας |
| Voc. / Woł. | καρδία | καρδίαι |
Zauważ, że dopełniacz liczby pojedynczej i biernik liczby mnogiej są identyczne pod względem formy. Kontekst określi jaki to przypadek.
Ilość samogłosek w Ultimie 1-szej. Deklinacji
Ultima to ostatnia sylaba w wyrazie
- Dla rzeczowników 1-szej deklinacji, długość ultima w mianowniku l. poj. i bierniku l. poj. będzie taka sama.
- W dopełniaczu l. poj. i bierniku l. mnogiej, ultima jest zawsze długa
Reguła specjalnego akcentu dla rzeczowników 1-szej deklinacji
Circumflex – akcent przeciągły
Zauważ, że akcent przesuwa się do ultima w dopełniaczu liczby mnogiej. Z drugą deklinacją nauczyłeś się specjalnej zasady akcentowania: w dopełniaczu i celowniku, jeśli ultima jest akcentowana, musi to być circumflex. Zasada ta dotyczy wszystkich rzeczowników i przymiotników 1-szej i 2-giej deklinacji, ale nie wymaga , aby ultima była akcentowana w dopełniaczu i celowniku. Teraz widzimy zilustrowaną nową zasadę specjalnie dla rzeczowników 1-szej deklinacji : Dopełniacz liczby mnogiej musi być akcentowany na ultima , niezależnie od pozycji akcentu w mianowniku liczby pojedynczej. I oczywiście ten akcent będzie przeciągły .
1-Końcówki 1-szej deklinacji dla rdzeni nie kończących się na ε, ι, ρ, gdy mianownik l. poj. Kończy się na α
Jeśli forma słownikowa (mianownika l. poj.) kończy się na α , a rdzeń nie kończy się na ε , ι , lub ρ , wtedy α zmienia się na η w dopełniaczu i celowniku liczby pojedynczej:
| Mian. l. poj. ma α , zakończenie rdzenia nie jest ε, ι, ρ |
||
| l. poj. | l. mnoga | |
| Nom. / Mian. | α | αι |
| Gen. / Dop. | ης | ων |
| Dat. / Cel. | ῃ | αις |
| Acc. / Biern. | αν | ας |
| Voc. / Woł. | α | αι |
| δόξα | ||
| l. poj. | l. mnoga | |
| Nom. / Mian. | δόξα | δόξαι |
| Gen. / Dop. | δόξης | δοξῶν |
| Dat. / Cel. | δόξῃ | δόξαις |
| Acc. / Biern. | δόξαν | δόξας |
| Voc. / Woł. | δόξα | δόξαι |
Końcówki 1-szej deklinacji dla rdzeni nie kończących się na ε, ι, ρ, gdy mianownik l. poj. Kończy się na η
Gdy froma mianownika l. poj. rzeczownika 1-szej deklinacji kończy się na na η , będzie miała η w końcówkach fleksyjnych przez całą odmianę w liczbie pojedynczej.
| Mian. l. poj. kończy się na η , zakończenie rdzenia nie jest ε, ι, ρ |
||
| Nom. / Mian. | l. poj. | l. mnoga |
| Gen. / Dop. | η | αι |
| Dat. / Cel. | ης | ων |
| Acc. / Biern. | ῃ | αις |
| Voc. / Woł. | ην | ας |
| Nom. / Mian. | η | αι |
| γραφή | ||
| l. poj. | l. mnoga | |
| Nom. / Mian. | γραφή | γραφαί |
| Gen. / Dop. | γραφῆς | γραφῶν |
| Dat. / Cel. | γραφῇ | γραφαῖς |
| Acc. / Biern. | γραφήν | γραφάς |
| Voc. / Woł. | γραφή | γραφαί |
Zidentyfikowaliśmy teraz trzy zestawy zakończeń dla rzeczowników pierwszej deklinacji. Zauważ, że wszystkie są takie same w liczbie mnogiej. Jedyną wariacja zachodzi między α i η w liczbie pojedynczej.
| l. poj. | l. mnoga | |||
| rdzenie kończące się na | mian. l. poj. ma α, zakończenie rdzenia nie jest | mian. l. poj. kończy się na η, zakończenie rdzenia nie jest | ||
| ε, ι, ρ | ε, ι, ρ | ε, ι, ρ | ||
| καρδία | δόξα | γραφή | ||
| Nom. / Mian. | α | α | η | αι |
| Gen. / Dop. | ας | ης | ης | ων |
| Dat. / Cel. | ᾳ | ῃ | ῃ | αις |
| Acc. / Biern. | αν | αν | ην | ας |
| Voc. / Woł. | α | α | η | αι |
.
Żeńskie formy przedimka określonego
Prokliktyki są słowami wymawianymi ściśle z następującym słowem tak, że nie mają własnego akcentu.
Żeńskie formy przedimka określonego są zgodne z 1-szą deklinacją i są bardzo przewidywalne. Zwróć uwagę na to, że:
- Tak jak w przypadku męskich, żeńskie formy mianownikowe nie zaczynają się od τ .
- Tak jak w przypadku męskich, żeńskie formy mianownikowe są proklikltyczne i mają twardy znak oddechowy.
- Podobnie jak w przypadku męskich i nijakich, dopełniacz liczby mnogiej to ων .
Podobnie jak w rzeczownikach 1-szej deklinacji, liczba mnoga formy żeńskiej ma α we wszystkich przypadkach innych niż dopełniacz.
| Przedimek określony | ||||||
| r. męski | r. żeński | r. nijaki | ||||
| l. poj. | l. mnoga | l. poj. | l. mnoga | l. poj. | l. mnoga | |
| Nom. / Mian. | ὁ | οἱ | ἡ | αἱ | τό | τά |
| Gen. / Dop. | τοῦ | τῶν | τῆς | τῶν | τοῦ | τῶν |
| Dat. / Cel. | τῷ | τοῖς | τῇ | ταῖς | τῷ | τοῖς |
| Acc. / Biern. | τόν | τούς | τήν | τάς | τό | τά |
Pamiętaj, że dla 1-szej deklinacji rzeczownika, który ma dopełniacz liczby pojedynczej ας , dopełniacz l. poj. i biernik l. mnogiej są identyczne pod względem formy. καρδίας może być dopełniaczem liczby poj. lub wołaczem l. mnogiej. Zauważyliśmy, że to kontekst zdania decyduje o przypadku. Kiedy słowo jest modyfikowane przez przedimek określony, rozpoznanie jest proste. Przedimek określony w dopełniaczu l. poj. to zawsze τῆς . Jeśli widzimy τῆς καρδίας, wiemy, że przypadek jest dopełniaczem, a liczba jest liczbą pojedynczą. Jeśli widzimy τὰς καρδίας , wiemy, że przypadek jest biernikiem, a liczba to liczba mnoga.
.
Rzeczowniki rodzaju żeńskiego 2-giej deklinacji
Podczas gdy większość rzeczowników 2-giej deklinacji jest rodzaju męskiego, istnieje kilka wyjątków. Poniższe rzeczowniki są deklinowane zgodnie z zasadami drugiej deklinacji, ale są żeńskie i wymagają żeńskich modyfikatorów.
| ἔρημος, -ου, ἡ | pustynia, dzicz |
| ὁδός, -ου, ἡ | droga, droga (pomyśl o exodus , “wyjście “) |
| παρθένος, -ου, ἡ | dziewica |
Ponieważ te słowa mają wygląd rzeczowników rodzaju męskiego, ale wymagają modyfikatorów żeńskich, potrzebne jest nieco doświadczenia w rozpoznawaniu jaki modyfikator pasują do jednego z tych słów w zdaniu. Zwróć uwagę na spójny wygląd zakończeń słów w lewej kolumnie poniżej i zanotuj kontrast widoczny podczas porównywania prawej kolumny.
| “Dobry dźwięk “ | “Dobra droga “ | |
| Nom. / Mian. | ἡ φων ὴ ἡ ἀγαθή | ἡ ὁδὸς ἡ ἀγαθή |
| Gen. / Dop. | τῆς φωνῆς τῆς ἀγαθῆς | τῆς ὁδοῦ τῆς ἀγαθῆς |
| Dat. / Cel. | τῇ φωνῇ τῇ ἀγαθῇ | τῇ ὁδῷ τῇ ἀγαθῇ |
| Acc. / Biern. | τὴν φωνὴν τὴν ἀγαθήν | τὴν ὁδὸν τὴν ἀγαθήν |
.
Rzeczowniki rodzaju męskiego 1-szej deklinacji
Istnieje również znacząca liczba rzeczowników 1-szej deklinacji, które są rodzaju męskiego i wymagają męskich modyfikatorów:
| ἐυαγγελιστής, -ου, ὁ | ewangelista |
| μαθητής, -ου, ὁ | uczeń |
| προφήτης, -ου, ὁ | prorok |
Każdy z powyższych przykładów jest słowem określającym osobę, która coś robi, dla agenta . Każde z tych słów ma pokrewny czasownik, który jest używany do działania wykonywanego przez osobę. Takie rzeczowniki nazywane są nomina agentis i często kończą się na –της . Rzeczowniki kończące się w –της są zwykle (jeśli nie zawsze) rzeczownikami męskimi 1-szej deklinacji.
W formach liczby pojedynczej wykazują one pewne odchylenia od zwykłego wzoru 1-szej deklinacji. Zwróć uwagę na następujące:
- Mianownik liczby pojedynczej kończy się na ς .
- Dopełniacz liczby pojedynczej wygląda jak 2-ga deklinacja.
- Wołacz liczby pojedynczej powraca do α .
| προφήτης | ||
| l. poj. | l. mnoga | |
| Nom. / Mian. | προφήτης | προφῆται |
| Gen. / Dop. | προφήτου | προφητῶν |
| Dat. / Cel. | προφήτῃ | προφήταις |
| Acc. / Biern. | προφήτην | προφήτας |
| Voc. / Woł/. | προφῆτα | προφῆται |
.
Rzeczowniki pozycji atrybutu
Znamy już porządek słowny
Przedimek określony | Przymiotnik | Rzeczownik
W lekcji 4 wprowadziliśmy termin “pozycja atrybutu“. Rozwińmy to nieco bardziej. Zamiast przymiotnika następującego po przedimku określonym możemy mieć rzeczownik, a nawet całe wyrażenie, w tej pozycji.
Przedimek określony | Zdanie atrybutu | Rzeczownik
Rozważ Jana 18:10. Słowo ἀρχιερέως jest dopełniaczem liczby pojedynczej z 3-ciej deklinacji rzeczownika ἀρχιερεύς co znaczy arcykapłan . Czytamy to
Piotr uderzył τὸν τοῦ ἀρχιερέως δοῦλον
(Piotr uderzył tego tego najwyższego-kapłana sługę )
τόν jest w l. poj. wołacza ponieważ modyfikuje obiekt bezpośredni, δοῦλον . Ale fraza wstawiona między τόν i δοῦλον jest frazą pozycji atrybutu “arcykapłana“. Oczywiście tłumaczymy to: “Piotr uderzył sługę arcykapłana“.
Takie frazy atrybucyjne niekoniecznie będą skutkować dwoma kolejnymi przedimkami określonymi, jak miało to miejsce w tym przykładzie. Ale za każdym razem, gdy natkniesz się na dwa występujące po sobie przedimki określone. Τὸν τοῦ , sprawdź, czy masz jakieś zdanie w pozycji atrybutu oddzielające jeden z przedimków kreślonych od rzeczownika, który jest przez niego modyfikowany.
Ściągnij lekcję
