Spis treści
Obowiązek egzegety
Zrozumienie czym jest przedimek oraz jego roli jest niezbędne dla egzegezy biblijnej, a nasze podsumowanie nie jest wyczerpujce. W celu pogłębienia zagadnienia należy zapoznać się z pełną gramatyką Wallace’a zwłaszcza z omówieniem „Reguły Colwella” i „Reguły Granville Sharpa” oraz jego omówieniem braku przedimka.
Niektóre z poniższych kategorii pokrywają się.
Definicja słownikowa: przedimek to część mowy występująca przed rzeczownikiem (także przed konstrukcją rzeczownikową, a niekiedy również przed przymiotnikiem lub liczebnikiem użytym rzeczownikowo), wskazująca na jego kategorię określoności lub nieokreśloności.
W języku greckim występuje jedynie przedimek określony ὁ ho w 36 formach zależnych od przypadku, liczby i rodzaju:
| Liczba | Pojedyncza | Podwójna | Mnoga | ||||||
| Rodzaj | Męski | Żeński | Nijaki | Męski | Żeński | Nijaki | Męski | Żeński | Nijaki |
| Mianownik | ὁ | ἡ | τό | τώ | τώ / τᾱ́ | τώ | οἱ | αἱ | τά |
| Dopełniacz | τοῦ | τῆς | τοῦ | τοῖν | τοῖν | τοῖν | τῶν | τῶν | τῶν |
| Celownik | τῷ | τῇ | τῷ | τοῖν | τοῖν | τοῖν | τοῖς | ταῖς | τοῖς |
| Biernik | τόν | τήν | τό | τώ | τώ / τᾱ́ | τώ | τούς | τάς | τά |
W wielkim uproszczeniu jeśli mamy na myśli jakiegoś boga powiemy po prostu θεός (theos). I tak w Dziejach 17:23 Grecy czcząc nieznanego boga na tabliczce napisali αγνωστω θεω (agnostō theō – nieznanemu bogu) odnosząc się do jakiegoś, bliżej niezidentyfikowanego bóstwa. Wers dalej Apostoł skonkretyzował o jakiego Boga chodzi odwołując się do jedynego Boga, stwórcy wszechrzeczy (Dzieje 17:24), napisał on: ὁ θεὸς (ho theos). Przedimek ὁ dodany do rzeczownika θεὸς wskazał na konkretnego (a nie nieznanego) Boga.
Przedimek jako zaimek ([częściowo] niezależne użycie)
Przedimek nie jest prawdziwym zaimkiem w języku greckim Koine, mimo że pochodzi od zaimka wskazującego. Ale w wielu przypadkach może funkcjonować semantycznie w miejsce zaimka.
.
Osobowy (on, ona, ono)
Przedimek jest często używany zamiast zaimka osobowego trzeciej osoby w mianowniku. Jest używany w ten sposób w kontstrukcji ὁ μέν ho men (z jednej strony) …ὁ δέ ho de (z drugiej strony) lub z samym δέ de
Jan 4:32 A on (ὁ δὲ ho de – z drugiej strony on) im powiedział: Ja mam pokarm do jedzenia, o którym wy nie wiecie.
Względny [kto, który]
Zaimek względny: zastępuje wyrazy nazywające przedmioty lub właściwość przedmiotu, o których była mowa wcześniej.
Czasami przedimek jest równoważny co do siły z obowiązującym zaimkiem względnym. Jest to szczególnie prawdziwe, gdy powtarza się go po rzeczowniku przed frazą (np. frazą główną).
1 Kor. 1:18 Mowa o krzyżu (ὁ λόγος γὰρ ὁ τοῦ σταυροῦ ho logos gar ho tou staurou – to słowo które jest o krzyżu)bowiem jest głupstwem dla tych, którzy giną, ale dla nas, którzy jesteśmy zbawieni, jest mocą Boga.
oraz
Łuk. 7:32 Podobni są do dzieci, które siedzą na rynku (ὅμοιοί εἰσιν παιδίοις τοῖς ἐν ἀγορᾷ καθημένοις homoioi eisin paidois tois en agora kathemenois) i wołają jedne na drugie: Graliśmy wam na flecie, a nie tańczyliście, śpiewaliśmy pieśni żałobne, a nie płakaliście.
Dzierżawczy [jego, jej]
Przedimek jest czasami używany w kontekstach, w których sugeruje się stan posiadania. Sam przedimek nie wiąże się z posiadaniem, ale pojęcie to można wywnioskować z obecności samego przedmiotu w pewnych kontekstach.
Efez. 5:25 Mężowie, miłujcie swoje żony (οἱ ἄνδρες ἀγαπᾶτε τὰς γυναῖκας oi andres agapate tas gynaikas), jak i Chrystus umiłował kościół i wydał za niego samego siebie;
Z rzeczownikami (zastosowanie zależne lub modyfikujące)
[Wallace klasyfikuje wszystkie z poniższych kategorii, z wyjątkiem ostatniej, jako podkategorie „przedimka indywidualizującego”.]
Przedimek indywidualizujący
uszczegóławia, rozróżniając obiekty skądinąd podobne; przedimek rodzajowy (lub kategoryczny) służy do rozróżnienia jednej kategorii osób od drugiej.
.
Prosta identyfikacja
Przedimek jest często używany do odróżnienia jednej osoby od drugiej.
Łuk. 4:20 Potem zamknął księgę, oddał ją słudze (ἀποδοὺς τῷ ὑπηρέτῃ apodous to hyperete) i usiadł, a oczy wszystkich w synagodze były w nim utkwione
Anaforyczny (poprzednie odniesienie)
Przedimek anaforyczny wskazuje na poprzednie odniesienie. Pierwsza wzmianka o rzeczowniku jest zwykle anartyczna (bez przedimka), ponieważ jest tylko wprowadzana. Ale kolejne wzmianki o nim wykorzystują przedimek, ponieważ wskazuje on teraz z powrotem na wspomniany wcześniej materiał.
Jan 4:40 …43 Gdy więc Samarytanie przyszli do niego, prosili go, aby u nich został. I został tam przez dwa dni (anartyczne δύο ἡμέραςduo hemeras). …A po dwóch dniach (τὰςδύο ἡμέραςtas duo hemeras) odszedł stamtąd i poszedł do Galilei.
oraz
2 Tym. 4:2 Głoś słowo Boże, (κήρυξον τὸν λόγον keruzon ton logon) nalegaj w porę i nie w porę, upominaj, strofuj i zachęcaj ze wszelką cierpliwością i nauką.
Deityczny („wskazujący”)
Deityczny: odnoszący się do lub oznaczający słowo lub wyrażenie, którego znaczenie zależy od kontekstu, w którym jest używane
Przedimek deityczny jest czasami używany do wskazania przedmiotu lub osoby, która jest obecna w momencie wystąpienia. Zwykle ma siłę demonstracyjną.
Mat. 14:15 A gdy nastał wieczór, podeszli do niego jego uczniowie i powiedzieli: Miejsce to jest puste (Ἔρημός ἐστιν ὁ τόπος eremos estin ho topos), a pora już późna. Odpraw tych ludzi, aby poszli do wiosek i kupili sobie żywności.
Par Excellence
Przedimek jest często używany do wskazania rzeczownika, który jest w pewnym sensie „klasą samą w sobie”. Jest jedynym zasługującym na to miano. Na przykład, jeśli pod koniec stycznia ktoś powie: „Widziałeś mecz?” można odpowiedzieć: „Która gra?” Mogą wtedy odpowiedzieć: „Gra! Jedyna gra, którą warto obejrzeć! WIELKA gra! Wiesz, Super Bowl!” To jest przedimek używany w sposób par excellence.
Jan 1:21 I pytali go: Kim więc jesteś? Jesteś Eliaszem? A on powiedział: Nie jestem. A oni: Jesteś tym prorokiem? (ὁ προφήτης εἶ σύ ho prophetes ei su) I odpowiedział: Nie jestem.
Monadyczny („Jedyny w swoim rodzaju” lub „wyjątkowy”)
Przedimek ten jest często używany do identyfikacji rzeczowników monadycznych czy też jedynych w swoim rodzaju, takich jak „diabeł”, „słońce”, „Chrystus”.
Jan 1:29 A nazajutrz Jan zobaczył Jezusa przychodzącego do niego i powiedział: Oto Baranek (ὁ Ἀμνὸς ho Amnos) Boży, który gładzi grzech świata
Dobrze znany („celebryta”)
Wskazuje na przedmiot, który jest dobrze znany, ale z powodów innych niż powyższe kategorie (tj. nie anaforyczny, deityczny, par excellence lub monadyczny). Odnosi się to do dobrze znanego przedmiotu, który nie został wspomniany w poprzednim kontekście (anaforyczny), ani nie jest uważany za najlepszy w swojej klasie (par excellence), ani nie jest jedyny w swoim rodzaju (monadyczny).
Jakuba 1:1 Jakub, sługa Boga i Pana Jezusa Chrystusa, przesyła pozdrowienia dwunastu pokoleniom, które są w rozproszeniu (τῇ Διασπορᾷ te diaspora)
Abstrakcyjny (z rzeczownikami abstrakcyjnymi)
Rzeczowniki abstrakcyjne w swej naturze skupiają się na jakości. Jednak gdy taki rzeczownik posiada przedimek, jakość ta jest „zaostrzona”, jakby ściślej zdefiniowana, odróżniona od innych pojęć.
Mat. 7:23 A wtedy im oświadczę: Nigdy was nie znałem. Odstąpcie ode mnie wy, którzy czynicie nieprawość. (τὴν ἀνομίαν ten anomian)
oraz
Jan 4:22 Wy czcicie to, czego nie znacie, a my czcimy to, co znamy, ponieważ zbawienie pochodzi od Żydów. (τῶν Ἰουδαίων ton ioudaion)
Ogólny (kategoryczny) [jako klasa]
Podczas gdy przedimek indywidualizujący rozróżnia lub identyfikuje określony przedmiot należący do większych kategorii, przedimek ogólny odróżnia jedną klasę od drugiej. Występuje nieco rzadziej niż przedimek indywidualizujący (chociaż nadal występuje setki razy w NT). Raczej kategoryzuje niż uszczegóławia.
Mat. 18:17 Jeśli ich nie usłucha, powiedz kościołowi. A jeśli kościoła nie usłucha, niech będzie dla ciebie jak poganin (ὁ ἐθνικὸς ho ethnikos) i celnik (ὁ τελώνης ho telenos)
Rzeczotwórczy
Przedimek może przekształcić prawie każdą część mowy w rzeczownik: przysłówki, przymiotniki, frazy przyimkowe, partykuły, bezokoliczniki, imiesłowy, a nawet czasowniki skończone. Ponadto przedimek może zmienić frazę w byt nominalny. Ta niesamowita elastyczność jest częścią geniuszu greckiego przedimka.
Mat 5:5 Błogosławieni cisi (οἱ πραεῖς oi praeis)
.
Mat. 8:28 Kiedy przeprawił się na drugą stronę (τὸ πέραν to peran)
.
Mat. 10:3 Jakub, syn Alfeusza (ὁ τοῦ Ἁλφαίου ho thou alfaion)
.
Marek 10:40 jednak należy danie miejsca (τὸ δὲ καθίσαι to de kathisai)
.
Łuk. 7:19 Czy ty jesteś tym, który ma przyjść (ὁ ἐρχόμενος ho ekromenon – przychodzącym)
.
Dzieje 11:2 ci, którzy pochodzili z obrzezania (οἱ ἐκ περιτομῆς oi ek peritomes)
.
1 Kor. 14:16 jakże ktoś spośród nieuczonych na twoje dziękczynienie odpowie „Amen” (τὸ Ἀμήν to amen)
Jako znacznik funkcji
Semantyka: dział językoznawstwa zajmujący się znaczeniem słów, zwrotów, zdań i tekstów
Kiedy przedimek jest używany jako znacznik funkcji gramatycznej, może, ale nie musi, mieć również siłę semantyczną. Ale nawet jeśli ma taką siłę, użycie gramatyczne (strukturalne) jest zwykle dominujące.
Pozycja przymiotnikowa
Zwłaszcza gdy przedimek używany jest do oznaczenia drugiej pozycji atrybucyjnej, powiedzielibyśmy, że prawie nie ma on znaczenia semantycznego.
Marek 8:38 gdy przyjdzie w chwale swego Ojca ze świętymi aniołami (τῶν ἀγγέλων τῶν ἁγίων ton angelion ton hagion)
Z zaimkami dzierżawczymi
Przedimek jest używany prawie zawsze, gdy do rzeczownika dołączony jest zaimek dzierżawczy.
Marek 1:41 wyciągnął rękę, (ἐκτείνας τὴν χεῖρα αὐτοῦekteinas ten cheira autou)
W zdaniach dopełniaczowych
Zarówno rzeczownik główny, jak i rzeczownik w dopełniaczu zwykle mają przedimek lub go nie mają („kanon Apolloniusza”).
Mark 1:15 przybliżyło się królestwo Boże (ἤγγικενἡβασιλείατοῦΘεοῦ engiken he basileia tou theou)
Z rzeczownikami nieodmiennymi
Przedimek jest używany z rzeczownikami nieodmiennymi, aby pokazać przypadek rzeczownika
Łuk. 1:68 Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraela (τοῦ Ἰσραήλ tou israel)
Z imiesłowami
Przedimek przed imiesłowami pełni rolę zarówno rzeczownika, jak i znacznika funkcji. Obecność przedimka wskazuje na funkcję podrzędną (lub przymiotnikową) imiesłowu. Oczywiście imiesłów może być często rzeczownikowy lub przymiotnikowy bez przedimka, chociaż w takich przypadkach istnieje większe prawdopodobieństwo niejednoznaczności.
Łuk. 6:21 Błogosławieni jesteście wy, którzy teraz płaczecie (οἱκλαίοντες νῦν hoi klaiontes nyn – ci płaczący teraz)
Z zaimkami wskazującymi
Przedimek jest używany w demonstratywami w pozycji predykatu (orzeczenia) w celu wskazania funkcji atrybucyjnej
Mat. 16:18 na tej skale (ἐπὶ ταύτῃ τῇ πέτρᾳ epi taute te petra) zbuduję mój kościół
Z rzeczownikami mianownikowymi
Zwykle podmiot będzie miał przedimek (chyba że jest to zaimek lub rzeczownik własny).
Łuk. 11:7 Drzwi są już zamknięte (ἤδη ἡ θύρα κέκλεισται ede he thyra kekleistai)
Odróżnienie przedmiotu od orzeczenia mianownikowego i podmiotu od dopełnienia
Ogólnie rzecz biorąc, podmiot będzie odróżniany od predykatu przez posiadanie przedimka.
Mat. 12:8 Syn Człowieczy bowiem jest też Panem szabatu. (κύριος γάρ ἐστιν τοῦ σαββάτου ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου kurios gar estin sabbatou ho hyios tou anthropou – panem bowiem jest szabatu Syn człowieczy)
Brak przedimka
Rzeczownik nie musi mieć przedimka, aby był określonym. Ale odwrotnie, rzeczownik nie może być nieokreślony, jeśli ma przedimek. Zatem
- może być określony bez przedimka
- i musi być określony z przedimkiem.
Gdy rzeczownik jest pozbawiony przedimka (anartrotyczny), może mieć jedną z trzech sił:
Nieokreślony
Rzeczownik nieokreślony odnosi się do jednego z danej klasy, bez określania którego. Na przykład,
Jan 4:7 I przyszła kobieta z Samarii (Ἔρχεται γυνὴ ἐκ τῆς Σαμαρείας erchetai gyne ek tes samareias)
Jakościowy
Rzeczownik jakościowy kładzie nacisk na jakość, naturę lub istotę. Nie tylko zaledwie wskazuje na przynależność do klasy, w której są inne elementy (jak np. rzeczownik nieokreślony), ani nie podkreśla indywidualnej tożsamości (takiej jak rzeczownik określony). Jest podobny do rzeczownika rodzajowego, ponieważ koncentruje się na rodzaju. Ponadto, podobnie jak rzeczownik ogólny, podkreśla cechy klasowe. Jednak w przeciwieństwie do rzeczowników rodzajowych rzeczownik jakościowy często ma na myśli jedną osobę, a nie klasę jako całość.
1 Jana 4:8 Bóg jest miłością (ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστίνho theos agape estin)
Okreslony
Rzeczownik określony kładzie nacisk na tożsamość indywidualną. Ma na uwadze członkostwo w klasie, ale ten konkretny element jest już zaznaczony przez autora. [Wallace podaje wiele przykładów.]
Łuk. 5:8 Szymon Piotr przypadł do kolan Jezusa (Σίμων Πέτρος προσέπεσεν τοῖς γόνασιν Ἰησοῦ Simon Petros prosepesen tois gnoasin Iesou)
Specjalne zastosowania i niestosowania przedimka
Anartrotyczne przedczasownikowo mianownikowe predykaty (z udziałem reguły Colwella)
1. Określenie reguły: mianownik określony poprzedzający czasownik jest zwykle anartrotyczny (bez przedimka)
2. Wyjaśnienie reguły: sytuacja odwrotna nie jest prawdą; przedczasownikowe predykaty (orzeczenia) mianownikowe są zwykle jakościowe. θεός Theos w Jana 1:1c (καὶ (brak przedimka) Θεὸς ἦν ὁ Λόγος) Bogiem było Słowo) jest najwyraźniej jakościowe (nie utożsamia logos z osobą o θεός ho theos, ale podkreśla, że natura logosu jest taka sama jak Boga: „Kim był Bóg, tym Słowo Było” [NEB]). Mowa zatem o dwóch osobach i jednej naturze.
Zobacz w temacie
- Pierwsza reguła Granville Sharpa
- Druga reguła Granville Sharpa
- Trzecia reguła Granville Sharpa
- Czwarta i piąta reguła Granville Sharpa
- Szósta reguła Granville Sharpa
