Grecki ablatyw

utworzone przez | lut 23, 2023 | Greka Koine

Definicja

Język grecki, podobnie jak polski, jest językiem fleksyjnym, co oznacza, że wyrazy podlegają odmianie. W obrębie fleksji wyróżnia się deklinację (odmianę przez przypadki, której podlegają m.in. rzeczowniki i przymiotniki) oraz koniugację (odmianę przez osoby, czasy, tryby, strony, liczby, której podlegają czasowniki).

Przypadek to odmiana fleksyjna rzeczownika, przymiotnika etc. która obejmuje różne funkcje składniowe lub relacje z innymi słowami. Lub, mówiąc prościej, przypadek jest kwestią formy, a nie funkcji. Każdy przypadek ma jedną formę, ale wiele funkcji.

System pięcioprzypadkowy

Podział ze względu na formę

 System ośmioprzypadkowy

Podział ze względu na funkcję
Mianownik Mianownik
Dopełniacz Dopełniacz
Ablatyw
Celownik Celownik
Narzędnik
Miejscownik
Biernik Biernik
Wołacz Wołacz

I tak w grece koine jedna i ta sama forma wyrazu w celowniku (np. rzeczownika) może spełniać trzy funckje: celownika (komu? czemu?), narzednika (z kim? z czym?) i miejscownika (o kim? o czym?). Dla odmiany w języku polskim trzy funkcje posiadają trzy różne formy.

Ablatyw (łac. ablativus, w języku polskim nazywany także pochodnikiem lub oddalnikiem) – Zgodnie z podziałem ablatyw posiada identyczną formę co dopełniacz ale spełnia odmienną funckję.

Nazwa formy Nazwa funkcji Opis użycia
Dopełniacz Ablatyw (skąd?, dokąd?) źródło, pochodzenie, cel (od psa, od domu)
Dopełniacz  (kogo?, czego?) obiekt, rodzaj, posiadanie (np. psa, domu)

Funkcja

Ablatyw wyraża odchodzenie i oddzielanie się od czegoś (odwrotnie niż allatyw). Graficzne zobrazowanie funkcji ablatywu:

Mówiąc o ablatywie, może on być statyczny lub progresywny.

  • W sensie statycznym oznacza to stan istnienia – jako oddzielony, gdzie nacisk może być położony albo na stan wynikowy, albo na separację jako na przyczynę i może być źródłem lub początkiem.
    ,
  • W progresywnym sensie, jako oddalanie się od czegoś.

Ponadto nacisk może być położony na wynik lub przypadek (w tym drugim przypadku podkreśla się pochodzenie lub źródło)
.

Zastosowania ablatywu

Ablatyw separacji

Jest to proste podstawowe użycie, na które nie ma wpływu żadna powiązana idea. Często ablatywowi oznaczającemu separację towarzyszyć będzie przyimek απο apo lub εκ ek. Separacja może być fizyczna lub metaforyczna.

Przykłady użycia

Efez. 2:12 Byliście w tamtym czasie bez Chrystusa, obcy względem społeczności Izraela i obcy przymierzom obietnicy, niemający nadziei i bez Boga na świecie.
.

ἀπηλλοτριωμένοι τῆς πολιτείας τοῦ Ἰσραὴλ

apellotriomenoi tes politeias tou Israel

Ablatyw τῆς πολιτείας wskazuje na stan separacji pogan od społeczności Izraela, nie byli oni członkami Kościoła.

1 Piotra 4:1 Skoro więc Chrystus cierpiał za nas w ciele, wy również uzbrójcie się tą samą myślą, że ten, kto cierpiał w ciele, zaprzestał grzechu;
.

πέπαυται ἁμαρτίας

pepautai hamartias

Ablatyw ἁμαρτίας wskazuje na całkowite oddzielenie od grzechu osób, które cierpiały w ciele.
,

Ablatyw źródła

Jak sama nazwa wskazuje, ablatyw źródła mówi coś o źródle lub pierwotnej sytuacji, która w jakiś sposób przyczyniła się do obecnego charakteru lub stanu tego rzeczownika głównego.

Przykłady użycia

Rzym. 9:16 A więc nie zależy to od tego, który chce, ani od tego, który zabiega, ale od Boga, który okazuje miłosierdzie.
.

Ἄρα οὖν οὐ τοῦ θέλοντος οὐδὲ τοῦ τρέχοντος ἀλλὰ τοῦ ἐλεῶντος Θεοῦ  

ara oun ou tou thelontos oude tou trehontos alla tou eleontos Theou

Zanegowane ablatywy τοῦ θέλοντος oraz τοῦ τρέχοντος informują, że miłosierdzie nie ma swojego źródła w staraniach i woli człowieka (obalenie herezji wolnej woli i legalizmu). Ablatyw Θεοῦ  informuje, że źródłem miłosierdzia jest Bóg.

2 Kor. 3:3 Gdyż wiadomo, że jesteście listem Chrystusowym sporządzonym przez nasze posługiwanie, napisanym nie atramentem, lecz Duchem Boga żywego, nie na tablicach kamiennych, lecz na żywych tablicach serc.
.

ἐστὲ ἐπιστολὴ Χριστοῦ

este epistole Christou

Ablatyw Χριστοῦ informuje czytelnika, że źródłem odnowienia i odrodzenia jest Bóg Jezus Chrystus, zatem posługa apostolska jest wiarygodna i nie jest zwykłym ludzkim działaniem.

Na podstawie źródło

Zobacz w temacie

Użycia Rzymian 9:16

Użycia Efezjan 2:12

Użycia 1 Piotra 4:1

Użycia 2 Koryntian 3:3

Print Friendly, PDF & Email