Spis treści
Niedziela nowym sabatem
Wiara Reformowana utrzymuje konieczność regularnego oddawania czci w każdy sabat. Nie chodzi o to, by zminimalizować lub zaniedbać cześć Jahwe w regularnych nabożeństwach. Radością Reformowanych jest raczej wypełnianie nakazu czwartego przykazania i nauk Pisma Świętego poprzez gromadzenie się w każdy sabat, aby wielbić Imię Boże. Zbierają się nie dla rozrywki, ale dla uwielbienia Imienia, które jest ponad wszelkie inne imię.
W Kościele Nowego Testamentu niedziela jest nowym sabatem. Dniem który trzeba odróżnić od innych ważnych dni.
Dzień Pański, czyli Dzień Sądu
To przyjście Chrystusa po swój kościół. Dzień, w którym wszyscy żywi wierzący zostaną w oka mgnieniu pochwyceni aby na zawsze być z Jezusem na moment przed Sądem Ostatecznym.
Jan 14:1-3 1 Niech się nie trwoży wasze serce. Wierzycie w Boga, wierzcie i we mnie. 2 W domu mego Ojca jest wiele mieszkań. Gdyby tak nie było, powiedziałbym wam. Idę, aby wam przygotować miejsce. 3 A gdy odejdę i przygotuję wam miejsce, przyjdę znowu i wezmę was do siebie, żebyście, gdzie ja jestem, i wy byli.
.
1 Tes. 4:13-18 13 A nie chcę, bracia, abyście byli w niewiedzy co do tych, którzy zasnęli, abyście się nie smucili jak inni, którzy nie mają nadziei. 14 Jeśli bowiem wierzymy, że Jezus umarł i zmartwychwstał, to też tych, którzy zasnęli w Jezusie, Bóg przyprowadzi wraz z nim. 15 Bo to wam mówimy przez słowo Pana, że my, którzy pozostaniemy żywi do przyjścia Pana, nie wyprzedzimy tych, którzy zasnęli. 16 Gdyż sam Pan z okrzykiem, z głosem archanioła i dźwiękiem trąby Bożej zstąpi z nieba, a zmarli w Chrystusie powstaną pierwsi. 17 Potem my, którzy pozostaniemy żywi, razem z nimi będziemy porwani w obłoki, w powietrze, na spotkanie Pana, i tak zawsze będziemy z Panem. 18 Dlatego pocieszajcie się wzajemnie tymi słowami.
.
1 Kor. 15:50-52 50 To zaś mówię, bracia, że ciało i krew nie mogą odziedziczyć królestwa Bożego ani to, co zniszczalne, nie odziedziczy tego, co niezniszczalne. 51 Oto oznajmiam wam tajemnicę: Nie wszyscy zaśniemy, ale wszyscy będziemy przemienieni; 52 W jednej chwili, w mgnieniu oka, na ostatnią trąbę. Zabrzmi bowiem trąba, a umarli zostaną wskrzeszeni niezniszczalni, a my zostaniemy przemienieni.
.
1 Kor. 1:7 Tak że żadnego daru nie brakuje wam, którzy oczekujecie objawienia naszego Pana Jezusa Chrystusa.
.
Obj. 3:10 Ponieważ zachowałeś słowo mojej cierpliwości, ja też zachowam cię od godziny próby, która przyjdzie na cały świat, aby doświadczyć mieszkańców ziemi.
To także Dzień odpłaty, wylania gniewu Bożego, śmierci niewiernych. Bóg-Syn wyleje swój gniew na nieposłuszną ludzkość eliminując wszystkich niewierzących. To dzień Sądu Ostatecznego.
Joel 2:11 A Pan wyda głos swój przed wojskiem swojem, przeto, że bardzo wielki będzie obóz jego, przeto, że mocny ten, co wykona słowo jego; wielki bowiem dzień Pański będzie i straszliwy bardzo, i któż go niesie?
.
Izaj. 13:9 Oto dzień Pański srogi idzie w zapalczywości i popędliwości gniewu, aby obrócił tę ziemię w pustynię, a grzeszników jej aby z niej wygładził
.
Łuk. 17:24 Bo jak błyskawica, gdy zabłyśnie, świeci od jednego krańca nieba aż po drugi, tak będzie i z Synem Człowieczym w jego dniu.
.
Łuk. 17:29-30 29 Lecz tego dnia, gdy Lot wyszedł z Sodomy, spadł z nieba deszcz ognia i siarki i wszystkich wytracił. 30 Tak też będzie w dniu, kiedy Syn Człowieczy się objawi.
.
1 Kor. 5:5 Wydajcie takiego szatanowi na zatracenie ciała, żeby duch był zbawiony w dniu Pana Jezusa.
.
1 Tes. 5:2-4 2 Sami bowiem dokładnie wiecie, że dzień Pana przyjdzie jak złodziej w nocy. 3 Bo gdy będą mówić: Pokój i bezpieczeństwo – wtedy przyjdzie na nich nagła zguba, jak bóle na kobietę brzemienną, i nie ujdą. 4 Lecz wy, bracia, nie jesteście w ciemności, aby ten dzień zaskoczył was jak złodziej.
.
2 Tes. 2:2 Abyście nie tak łatwo dali się zachwiać w waszym umyśle i zatrwożyć się ani przez ducha, ani przez mowę, ani przez list rzekomo przez nas pisany, jakoby już nadchodził dzień Chrystusa.
.
2 Piotra 3:10 A jak złodziej w nocy przyjdzie dzień Pana, w którym niebiosa z wielkim hukiem przeminą, żywioły rozpalone ogniem stopią się, a ziemia i dzieła, które są na niej, spłoną.
εν τη κυριακη ημερα en te kuriake hemera – Dzień Pański
Nie jest to ani dzień porwania kościoła, który będzie miał miejsce na moment przed Sądem Ostatecznym, ani dzień Sądu Ostatecznego nad bezbożnikami.
Obj. 1:10 Znalazłem się w zachwyceniu Ducha w dniu Pańskim (εν τη κυριακη ημερα en te kuriake hemera) i usłyszałem za sobą głos potężny jakby trąby;
…W dniu Pańskim…
εν τη κυριακη ημερα en te kuriake hemera
Wyrażenie to pojawia się we wczesnych pismach chrześcijańskich i nawiązuje do niedzieli, czyli dnia, w którym doszło do zmartwychwstania Chrystusa.
Niektórzy sugerują, że słowa te oznaczają Dzień Pana, hēmera kuriou, kiedy Pan przyjdzie po swój kościół powołując się na pierwszy list do Tesaloniczan:
1 Tes. 5:2 Sami bowiem dokładnie wiecie, że dzień Pana (ημέρα Κυρίου hemera kuriou) przyjdzie jak złodziej w nocy
Jednakże zawarty tu kontekst (Obj. 1:10) wyklucza taką interpretację tego wyrażenia. Słowo Pański funkcjonuje tu nie jako rzeczownik lecz jako zaimek przymiotny, co świadczy o tym, że jest to Dzień Pański, a nie Dzień Pana, chodzi zatem o niedzielę. W tym dniu chrześcijanie zbierali się na łamanie chleba (Dzieje 20:7), zbierali kolektę (1 Kor. 16:2), w tym dniu Chrystus zmartwychwstał z grobu.
Tenże zaimek przymiotny występuje tylko w dwóch miejscach Słowa Bożego. W Obj. 1:10 oraz
1 Kor. 11:20 Gdy więc się zbieracie, nie jest to spożywanie wieczerzy Pańskiej. (κυριακον δειπνον kuriakon deipnon)
Jest to celowe użycie środka gramatycznego aby wykazać połączenie spożywania wieczerzy z dniem Pańskim, które odbywało się w niedzielę a nie w sobotę.
.
Niedziela – dzień zmartwychwstania
Jezus zmartwychwstał w niedzielę, wczesnym rankiem kiedy słońce jeszcze nie wstało
Mat. 28:1A gdy skończył się szabat i świtało pierwszego dnia tygodnia, Maria Magdalena i druga Maria przyszły obejrzeć grób.
.
Marek 16:9 A Jezus, gdy zmartwychwstał wczesnym rankiem pierwszego dnia po szabacie, ukazał się najpierw Marii Magdalenie, z której wypędził siedem demonów.
.
Jan 20:1 A pierwszego dnia po szabacie, rano, gdy jeszcze było ciemno, Maria Magdalena przyszła do grobu i zobaczyła kamień odwalony od grobowca.
.
Łuk. 24:1 Pierwszego dnia tygodnia wczesnym rankiem przyszły do grobu, niosąc wonności, które przygotowały, a z nimi i inne kobiety;
Dalej czytamy, że w dniu zmartwychwstania dwóch uczniów szło do wioski Emmaus
Łuk. 24:13 A tego samego dnia (w niedzielę) dwaj z nich szli do wioski zwanej Emmaus, która była oddalona o sześćdziesiąt stadiów od Jerozolimy.
.
Owi to dwaj uczniowie tak mówią Jezusowi, który jeszcze nie dał się im poznać
Łuk. 24:20 Jak naczelni kapłani i nasi przywódcy wydali go na śmierć i ukrzyżowali 21 A my spodziewaliśmy się, że on odkupi Izraela. Lecz po tym wszystkim dziś już trzeci dzień jak to się stało.
Jezus leżał w grobie 3 dni. Zmartwychwstał w niedzielę rano.
.
Niedzielne kazania i kolekta
Pierwsze po wskrzeszeniu kazanie Jezusa do zgromadzonego kościoła odbyło się w niedzielę:
Jan 20:19 A gdy był wieczór tego pierwszego dnia po szabacie, a drzwi były zamknięte tam, gdzie zgromadzili się uczniowie z obawy przed Żydami, przyszedł Jezus, stanął pośrodku i powiedział do nich: Pokój wam.
Drugie po wskrzeszeniu kazanie Jezusa do zgromadzonego kościoła miało miejsce również w niedzielę:
Jan 20:26 A po ośmiu dniach jego uczniowie znowu byli w domu, a Tomasz z nimi. I przyszedł Jezus, gdy drzwi były zamknięte, stanął pośrodku i powiedział: Pokój wam.
Apostołowie zgromadzonych ludzi w kościele nauczali w niedzielę
Dzieje 20:7 A pierwszego dnia po szabacie (niedziela), gdy uczniowie zebrali się na łamanie chleba, Paweł, który miał nazajutrz odjechać, przemawiał do nich i przeciągnął mowę aż do północy.
W niedzielę chrześcijanie mieli nakazane zbierać kolektę
1 Kor. 16:2 Każdego pierwszego dnia tygodnia (niedziela) niech każdy z was odkłada u siebie, stosownie do tego, jak mu się powodzi, aby nie urządzać składek dopiero wtedy, kiedy ja tam przybędę.
Niedzielne objawienie
en te kuriake hemera czyli niedziela, dzień w którym Jan otrzymał objawienie, to nie jom jahwe czyli dzień sądu.
Warto zwrócić uwagę, że Ewangelia Jana powstała najpóźniej. Marka i Mateusza spisano około 50-60 roku, Łukasza 60-61 a Jana 80-90. Stanowiła ona uzupełnienie ewangelii synoptycznych. Co zatem Jan uznał za niezbędne do powtórzenia w swoim świadectwie?
1. Początek służby; chrzest Chrystusa; Mat. 3:13–17; Marek 1:9–11; Łuk. 3:21–22; Jan 1:29–39
2. Cud; nakarmienie 5 tysięcy; Mat. 14:13–21; Marek 6:31–44; Łuk. 9:10–17; Jan 6:5–15
3. Służba; niedziela Palmowa; Mat. 21:1–11; Marek 11:1–11; Łuk. 19:29–44; Jan 12:12–19
4. Służba; oczyszczenie Świątyni; Mat. 21:12–13; Marek 11:15–18; Łuk. 19:45–48; Jan 2:13–25
5. Służba; namaszczenie Chrystusa; Mat. 26:01–13; Marek 14:3-9; Łuk. 7:36–50; Jan 12:2-8
6. Misja odkupienia; Aresztowanie; Mat. 26:50–56; Marek 14:46–49; Łuk. 22:52–54; Jan 18:10–12
7. Misja odkupienia; sąd Chrystusa; Mat. 26:57–68; Marek 14:53–65; Łuk. 22:63–71; Jan 18:12–24
8. Misja odkupienia; droga krzyżowa; Mat. 27:27–33; Marek 15:20–22; Łuk. 23:26–32; Jan 19:16–17
9. Misja odkupienia; ukrzyżowanie; Mat. 27:34–61; Marek 15:23–47; Łuk. 23:33–54; Jan 19:18–38
10. Wskrzeszenie; pusty grób; Mat. 28:2-8; Marek 16:2-8; Łuk. 24:2–12; Jan 20:1–13
11 Wskrzeszenie Chrystusa
- Mat. 28:1 A gdy skończył się szabat i świtało pierwszego dnia tygodnia (niedziela), Maria Magdalena i druga Maria przyszły obejrzeć grób.
- Marka 16:9 A Jezus, gdy zmartwychwstał wczesnym rankiem pierwszego dnia po szabacie (niedziela), ukazał się najpierw Marii Magdalenie, z której wypędził siedem demonów.
- Łuk. 24:1 Pierwszego dnia tygodnia (niedziela) wczesnym rankiem przyszły do grobu, niosąc wonności, które przygotowały, a z nimi i inne kobiety;
- Jan 20:1 A pierwszego dnia po szabacie (niedziela), rano, gdy jeszcze było ciemno, Maria Magdalena przyszła do grobu i zobaczyła kamień odwalony od grobowca.
12. Wskrzeszenie; Nakaz misyjny; Mat. 28:16–20; Marek 16:14-18; Łuk. 24:44–49; Jan 20:21–23
.
Świadectwa wczesnochrześcijańskie
Justyn Męczennik
Który żył około pięćdziesiąt lat po objawieniu Jana informuje nas w Pierwszej Apologii, że w dniu zwanym przez Greków niedzielą, Chrześcijanie zbierali razem w jednym miejscu, czytali Pismo, modlili się razem, spożywali wieczerzę, i dodaje, że był to pierwszy dzień, w którym Chrystus powstał z martwych.
67. W dniu zaś zwanym dniem Słońca odbywa się w oznaczonym miejscu zebranie wszystkich nas, zarówno z miast, jak ze wsi. […] Zgromadzenia zaś nasze odbywają się w dniu Słońca dlatego, że jest to pierwszy dzień, w którym Bóg, przetworzywszy ciemności oraz pramaterię, uczynił świat, a także, ponieważ w tym właśnie dniu zmartwychwstał Jezus Chrystus, nasz Zbawiciel. Ukrzyżowano Go bowiem w przeddzień dnia Saturna, zaś nazajutrz po owym dniu, czyli w dzień Słońca, ukazał się On Apostołom i przekazał im tę właśnie naukę, jaką niniejszym przedłożyliśmy wam do rozważenia.
Ignacy z Antiochii
Urodzony w 30 a.d., zmarły ok. 117 a.d. tak pisze w 9 rozdziale swojego Listu do Magnezjan
9. Konsekwentnie, jeśli ludzie oddani przestarzałym praktykom (odnośnik do zachowywania Prawa Mojżeszowego) stanęli przed nadzieją nowego życia, jeśli oni nie zachowują Sabatu, ale mają w kalendarzu Dzień Pański (niedziela), ten dzień, w których nasze życie powstało przez Jego moc i poprzez pośrednictwo Jego śmierci…
.
Didache – nauka dwunastu Apostołów
Kompilacja nauki Apostolskiej, której utworzenie datuje się na ten sam czas, w którym powstały ewangelie synoptyczne (I wiek)
R O Z D Z I A Ł ‘ XIV.
1. W dzień zaś pański (Κατὰ κυριακὴν δὲ κυρίου) Pana, zebrawszy się, łamcie chleb i dzięki czyńcie, wyznawszy przedtem występki wasze, iżby czystą była ofiara wasza.
κυριακὴν δὲ κυρίου – dzień pański Pana jest kopią greckiej konstrukcji gramatycznej εν τη κυριακη ημερα en te kuriake hemera – w dzień Pański czyli w niedzielę
.
List Barnaby
Powstał pomiędzy 70 a.d. (zawiera wzmiankę o zburzeniu Świątyni Jerozolimskiej) a 200 a.d. (gdyż wspomina go Klemens z Aleksandrii), przyjmuje się, że napisany został około roku 130 w Aleksandrii Egipskiej.
Rozdział XV
8.Dlatego on mówi do nich „ Waszych nowi i sabatów nie mogę ścierpieć” (129) Czy rozumiecie, co to znaczy? Obecne sabaty nie są akceptowanym czasem, ale te, które ja uczynię, w których dam odpoczynek wszystkim rzeczom i uczynię początek ósmego dnia. To jest początek nowego świata.
9.Co więcej my również świętujemy z radością ósmy dzień w którym Jezus również powstał ze śmierci i ukazał się, i wstąpił do nieba.
Piliniusz Młodszy II wiek
Naszym następnym świadkiem jest Pliniusz Młodszy (około 112 roku n.e.), który torturował chrześcijan, aby dowiedzieć się o ich praktykach.
„Oprócz Wieczerzy, która odbywała się w niedzielę wieczorem, rozpoczynało się kultowe zgromadzenie w niedzielę rano przed świtem”. Dowiadujemy się od Piliniusza Młodszego, rzymskiego gubernatora Bitynii w Azji Mniejszej od 111 do 113 roku n.e., że chrześcijanie w tym rejonie
.„spotykali się regularnie przed świtem (ante lucem) w ustalony dzień, aby na zmianę powtarzać wersety na cześć Chrystusa, jak do boga (…). Po tej ceremonii mieli zwyczaj rozpraszać i zbierać później, aby przyjmować pożywienie zwykłego, niegroźnego rodzaju” (Pliniusz, Ep. 10.96).
.
Ponieważ chrześcijanie mieli zbierać się pod koniec dnia, aby mieć wspólną wieczerzę, „ustalony dzień”, w którym odbywało się poranne służenie, był prawdopodobnie także niedzielą.” – – H.J. DeJonge Wczesna historia Wieczerzy Pańskiej
.
Żydowskie święto pierwocin wskazuje na niedzielę
3 Moj 23:9-15 9 I PAN powiedział do Mojżesza: 10 Przemów do synów Izraela i powiedz im: Gdy wejdziecie do ziemi, którą wam daję, i będziecie zbierać plony, wtedy przyniesiecie do kapłana snop z pierwocin waszego plonu. 11 I on będzie kołysał tym snopem przed PANEM, aby był przyjęty za was. Nazajutrz po sabacie kapłan będzie nim kołysał. 12 W dniu kołysania tym snopem złożycie w ofierze rocznego baranka bez skazy jako całopalenie dla PANA; 13 Wraz z nim na ofiarę pokarmową dwie dziesiąte efy mąki pszennej zmieszanej z oliwą jako ofiarę spalaną PANU na miłą woń, a do tego także ofiarę z płynów, jedną czwartą hinu wina. 14 Nie będziecie jeść chleba ani prażonego ziarna, ani świeżych kłosów aż do dnia, w którym przyniesiecie ofiarę waszemu Bogu. Będzie to wieczna ustawa przez wszystkie wasze pokolenia, we wszystkich waszych mieszkaniach. 15 I odliczycie sobie od pierwszego dnia po szabacie, od dnia, w którym przynieśliście snop kołysania, siedem pełnych tygodni.
Powyższy fragment pokazuje, że Jezus zmartwychwstał w Niedzielę ponieważ obrzęd potrząsania snopem (pierwociny) ofiarowany Bogu dział się pierwszego dnia po Szabacie. Jezus jest pierwszym zmartwychwstałym, który już ponownie nie umarł. Kapłani dokonywali tego obrzędu w Świątyni między godziną 3 a 6 rano. Symbolikę zmartwychwstania Jezusa w tym obrzędzie widać w Pierwszym Liście do Koryntian, gdzie Paweł nawiązuje do tych pierwocin i nazywa Jezusa pierwiastkiem (pierwszym plonem) tych co zasnęli, bo On zmartwychwstał jako pierwszy (pierwociny) a potem my w Nim, a na końcu jego nieprzyjaciele.
1 Kor. 15:20-28 20 Tymczasem jednak Chrystus został wskrzeszony z martwych i stał się pierwszym plonem tych, którzy zasnęli. 21 Skoro bowiem śmierć przyszła przez człowieka, przez człowieka przyszło też zmartwychwstanie umarłych. 22 Jak bowiem w Adamie wszyscy umierają, tak też w Chrystusie wszyscy zostaną ożywieni. 23 Ale każdy w swojej kolejności, Chrystus jako pierwszy plon, potem ci, którzy należą do Chrystusa, w czasie jego przyjścia. 24 A potem będzie koniec, gdy przekaże królestwo Bogu i Ojcu, gdy zniszczy wszelką zwierzchność oraz wszelką władzę i moc. 25 Bo on musi królować, aż położy wszystkich wrogów pod swoje stopy. 26 A ostatni wróg, który zostanie zniszczony, to śmierć. 27 Wszystko bowiem poddał pod jego stopy. A gdy mówi, że wszystko jest mu poddane, jest jasne, że oprócz tego, który mu wszystko poddał. 28 Gdy zaś wszystko zostanie mu poddane, wtedy i sam Syn będzie poddany temu, który mu poddał wszystko, aby Bóg był wszystkim we wszystkich.
.
Zatem Błogosławionego Dnia Pańskiego
W tym dniu:
- Zmartwychwstał Jezus Chrystus (Mat. 28:1, Marka 16:9, Łuk. 24:1, Jan 20:1)
- Chrześcijanie zgromadzali się na łamanie chleba, modlitwę i kazania (Dzieje 20:7)
- Oraz zbierali kolektę (1 Kor. 16:2)
Pamiętajcie aby
- Wspólnych zgromadzeń nie opuszczać (Hebr. 10:25)
- Cierpliwie znosić innych w zborze zachowując jedność ducha (Efez. 4:2-3)
- Być posłusznym przywódcom zboru (Hebr. 13:17)
Chwała Trójjedynemu Bogu!
.
Wyjaśnienie dwóch Pasch
Mat. 26:17-20 17.W pierwszy dzień Przaśników uczniowie podeszli do Jezusa i zapytali go: Gdzie chcesz, abyśmy przygotowali ci Paschę do spożycia? 18. A on odpowiedział: Idźcie do miasta, do pewnego człowieka i powiedzcie mu: Nauczyciel mówi: Mój czas jest bliski; u ciebie będę obchodził Paschę z moimi uczniami. 19. Uczniowie zrobili tak, jak im nakazał Jezus, i przygotowali Paschę. 20. Kiedy nastał wieczór, usiadł za stołem z dwunastoma.
Żydzi chcieli śmierci Chrystusa przed Paschą. Otóż w okresie świątecznym najpierw obchodzono Paschę a zaraz po niej następował pierwszy dzień Przaśników. Trwało to od 15 do 21 dnia miesiąca Nisan. Cały ten czas nazywany był Świętem Paschy lub Świętem Przaśników a pierwszy dzień całego tego okresu świątecznego to 14 dzień miesiąca Nisan.
W Izraelu istniały dwa różne sposoby oznaczania początku i końca dnia. Żydzi, z północy, czyli Jezus, Jego uczniowie a także jerozolimscy faryzeusze liczyli dzień od wschodu do wschodu słońca. Żydzi z południa, czyli jerozolimscy kapłani i saduceusze, obliczali czas od zachodu do zachodu słońca.
a. Jezus i Jego uczniowie za początek Paschy uznawali wschód słońca w czwartek a jej koniec wschód słońca w piątek, dlatego też Paschę Chrystus spożył wieczorem w czwartek. Stąd czytamy u Łukasza, że pierwszy dzień Przaśników to czas, gdy zabijano baranka paschalnego aby wieczorem spożyć Paschę (
Łuk. 22:7-8 7. I nadszedł dzień Przaśników, w którym należało zabić baranka paschalnego. 8. Wtedy posłał Piotra i Jana, mówiąc: Idźcie i przygotujcie nam Paschę, abyśmy mogli jeść.
b. Z drugiej strony przywódcy żydowscy, którzy po sfingowanym procesie wydali Chrystusa na ukrzyżowanie to byli w większości saduceusze. Oni za początek Paschy uznawali zachód słońca w czwartek, a za koniec zachód słońca w piątek. To właśnie aby uniknąć skalania się kontaktem z poganami nie chcieli wejść do Prætorium aby rozmawiać z Piłatem. Żydowscy przywódcy mieli spożyć paschę w piątek wieczorem (którą Jezus spożył w czwartek wieczorem), piątek był ich pierwszym dniem Przaśników, w piątek w południe zabijali baranka Paschalnego i spożywali Paschę w piątek wieczorem.
Jan 28:18 Od Kajfasza więc zaprowadzili Jezusa do ratusza; a było rano. Sami jednak nie weszli do ratusza, aby się nie skalać, lecz żeby mogli spożyć Paschę.
“Opis Ostatniej Wieczerzy zawarty w Ewangelii Jana różni się od opisów zawartych w Ewangeliach synoptycznych pod względem kwestii związanych z chronologią (13:2).
Ewangelie synoptyczne podają, że uczniowie i Pan Jezus spożywali wieczerzę paschalną w czwartkowy wieczór (dnia 14 miesiąca Nisan), a Jezus został ukrzyżowany w piątek. Ewangelia Jana zaś podaje, że Żydom nie wolno było wchodzić do Pretorium, aby „zachować czystość i móc spożyć Paschę” (18:28), zatem tylko uczniowie zjedli wieczerzę paschalną w czwartkowy wieczór, pozostali Żydzi nie.
Jan (19:14) podaje, że proces i ukrzyżowanie Jezusa wydarzyły się w dzień przygotowania do Paschy, a nie po jej spożyciu. Oznacza to, że skoro do procesu doszło w piątek, Chrystus został ukrzyżowany w tym samym czasie, kiedy składano ofiarę z paschalnego baranka (19:14).
Pozostaje jedynie pytanie: dlaczego uczniowie jedli wieczerzę paschalną w czwartek? Odpowiedź znajdziemy po uświadomieniu sobie, że istniały dwa różne sposoby oznaczania początku i końca dnia. Żydzi pochodzący z północnej Palestyny liczyli dzień od wschodu do wschodu słońca.
Faryzeusze i Żydzi z niezregionalizowanych grup używali właśnie tej metody określania czasu. Natomiast Żydzi pochodzący z południowego Izraela, czyli ci, którzy żyli w Jerozolimie, liczyli dni od zachodu do zachodu słońca. W przeciwieństwie do faryzeuszów, kapłani i saduceusze, którzy większość swego życia spędzali w Jerozolimie, używali południowej metody liczenia czasu.
Mimo zamieszania, które musiały wprowadzać te dwa różne sposoby liczenia czasu, trzymano się ich z bardzo praktycznych powodów. W okresie Paschy taki podział pozwalał na świętowanie przez dwa następujące po sobie dni. Można było także składać ofiary przez cztery godziny, a nie tylko przez dwie. Z powodu ogromnej liczby ludzi obecnych wówczas w Jerozolimie obchodzenie święta w sytuacji, gdy obowiązywałby tylko jeden podział czasu, byłoby bardzo utrudnione.
Podwójny kalendarz pozwalał na zredukowanie zarówno regionalnych, jak i religijnych podziałów pomiędzy dwoma różnymi grupami Żydów. Istnienie podwójnego kalendarza wyjaśnia także różnicę pomiędzy opisami zawartymi w różnych Ewangeliach. Jezus i uczniowie jako Galilejczycy (pochodzący z północy) uznali, że dzień Paschy rozpoczął się wraz ze wschodem słońca w czwartek, a zakończy się wschodem słońca w piątek.
Przywódcy żydowscy, którzy aresztowali Jezusa i wytoczyli Mu proces, w większości składali się z saduceuszów, którzy za początek Paschy uważali zachód słońca w czwartek, a za koniec zachód słońca w piątek. To wyjaśnia, w jaki sposób Jezus mógł spożyć wieczerzę paschalną ze swoimi uczniami i jednocześnie zostać złożonym w ofierze jak baranek w dzień Paschy.
Dzięki tym szczegółom można pojąć, jak cudownie i suwerennie Bóg wykonał swój plan odkupienia. Jezus nie był ofiarą ludzkich spisków, a już na pewno nie był ofiarą ślepego losu. Każde Jego słowo i każdy czyn znajdował się pod Bożą kontrolą i nadzorem. Bóg kontrolował nawet słowa i czyny ludzi, których działania były wymierzone przeciwko Jezusowi (11:49-52; 19:11).” [1]
.
Trzy dni i trzy noce
Chrystus zmarł w piątek około godziny 15. Żydowska godzina szósta to nasza 12, godzina dziewiąta to nasza 15.
Mat. 27:45-46.50 45 A od godziny szóstej aż do dziewiątej ciemność ogarnęła całą ziemię. 46 Około godziny dziewiątej Jezus zawołał donośnym głosem: Eli, Eli, lama sabachthani? To znaczy: Boże mój, Boże mój, czemu mnie opuściłeś? …50 Jezus zaś zawołał ponownie donośnym głosem i oddał ducha.
Ktoś może podnieść problem interpretacji słów Jezusa przyrównujący czas przebywania w grobie do czasu, jaki Jonasz spędził w brzuchu wielkiej ryby.
Mat. 12:40 Jak bowiem Jonasz był w brzuchu wielkiej ryby trzy dni i trzy noce, tak Syn Człowieczy będzie w sercu ziemi trzy dni i trzy noce.
Jak możliwym jest, że Jezus miał leżeć w grobie trzy dni i trzy noce skoro śmierć miała miejsce w piątek o 15 (1 dzień), leżał w grobie przez szabas (1 noc, 2 dzień) i zmartwychwstał w niedzielę o świcie (2 noc, 3 dzień)?
Według interpretacji Żydów okres „trzy dni i trzy noce” zawierał trzy dni – pełne lub niepełne. We wczesnym prawie żydowskim dopiero po trzech dniach przyjmowano świadectwo o śmierci człowieka.
Dlatego, gdy Chrystus został ukrzyżowany w piątek, a Jego zmartwychwstanie nastąpiło w pierwszy dzień tygodnia (w niedzielę), według żydowskiego rozumienia były to „trzy dni i trzy noce”. Dzień żydowski był mierzony od wschodu słońca do zachodu słońca. Zgodnie z żydowskim zwyczajem jakakolwiek część dnia, jakkolwiek mała, jest częścią pełnego dnia. Ponieważ Żydzi uważali część dnia za cały dzień,”trzy dni i trzy noce” potwierdzają piątkowe ukrzyżowanie.
Zjawisko to jest opisane w Piśmie Świętym w Księdze Estery. Widzimy tam nakaz ścisłego postu przez trzy dni i trzy noce.
Estery 4:16 Idź, zbierz wszystkich Żydów, którzy się znajdują w Suzie, i pośćcie za mnie, nie jedzcie ani nie pijcie przez trzy dni, nocą i dniem.
Następnie dowiadujemy się, że chociaż trzy dni i noce nie zostały zakończone, Estera weszła do króla trzeciego dnia, mimo że kazała pościć przez trzy dni i noce. Widzimy, że “trzeciego dnia” jest odpowiednikiem “po trzech dniach“.
Estery 5:1 Trzeciego dnia Estera ubrała się w szaty królowej, stanęła na wewnętrznym dziedzińcu domu króla, naprzeciw domu króla. A król siedział na swoim królewskim tronie w domu króla naprzeciw bramy domu
Dodatkowo sam Chrystus potwierdza swoje zmartwychwstanie trzeciego dnia, to znaczy w niedzielę.
Marek 8:31 I zaczął ich nauczać, że Syn Człowieczy musi wiele cierpieć i zostać odrzucony przez starszych, naczelnych kapłanów i uczonych w Piśmie, i być zabity, a po trzech dniach zmartwychwstać.
.
1 Kor. 15:4 Że został pogrzebany, że zmartwychwstał trzeciego dnia, zgodnie z Pismem;
.
Łuk. 24:7 Syn Człowieczy musi być wydany w ręce grzesznych ludzi i ukrzyżowany, a trzeciego dnia zmartwychwstać.
Dlatego widzimy, że ze względu na żydowskie użycie liczenia jakiejkolwiek części dnia jako całości dnia, termin “trzy dni i noce” jest idiomatyczny, a nie dosłowny.
Kwestia przeniesienia zwyczajów
Żydowski szabat, jako ostatni dzień tygodnia, wskazywał na konieczność odpocznienia od uczynków, tym samym wskazywał na Chrystusa, który swoją ofiarą znosi konieczność wysiłków w celu zbawienia. Zmartwychwstały Chrystys w niedzielę (Mat. 28:1; Marek 16:9; Łuk. 24:1; Jan 20:1) jest odpocznieniem dla wszystkich chrześćijan, ten dzień jest dniem odpoczynku, rozpoczynającym tydzień pracy w Chrystusie. Dzień Pański jest zatem chrześcijańskim dniem odpocznienia, chrześcijańskim szabatem.
Istnieje wiele innych zbieżności między żydowskim szabatem a chrześćijańskim Dniem Pańśkim, czyli niedzielą co możemy zaobserwować poprzez szereg zwyczajów.
A) W dniu żydowskiego szabatu istniał pradawny zwyczaj czytania Świętych Pism. Nawet służba naszego Pana wskazuje na ten zwyczaj, ponieważ polegała na czytaniu i ekspozycyjnym nauczaniu Bożego Słowa. w synagogach w czasie szabatu.
Dzieje 15:21Mojżesz bowiem od dawien dawna ma w każdym mieście takich, którzy go głoszą, gdyż w synagogach co szabat czytają go.
.
Łuk. 4:16-21 16. Przyszedł też do Nazaretu, gdzie się wychował. Według swego zwyczaju wszedł w dzień szabatu do synagogi i wstał, aby czytać17.I podano mu księgę proroka Izajasza. Gdy otworzył księgę, znalazł miejsce, gdzie było napisane: 20. Potem zamknął księgę, oddał ją słudze i usiadł, a oczy wszystkich w synagodze były w nim utkwione. 21.I zaczął do nich mówić: Dziś wypełniły się te słowa Pisma w waszych uszach.
Chrystus zmartwychwstały zwyczaj ten przenosi na niedzielę. Pierwsze po wskrzeszeniu kazanie Jezusa do zgromadzonego kościoła odbyło się w niedzielę. Drugie po wskrzeszeniu kazanie Jezusa do zgromadzonego kościoła miało miejsce również w niedzielę. Również Apostołowie zgromadzonych ludzi w kościele nauczali w niedzielę
Jan 20:19 A gdy był wieczór tego pierwszego dnia po szabacie, a drzwi były zamknięte tam, gdzie zgromadzili się uczniowie z obawy przed Żydami, przyszedł Jezus, stanął pośrodku i powiedział do nich: Pokój wam.
.
Jan 20:26 A po ośmiu dniach jego uczniowie znowu byli w domu, a Tomasz z nimi. I przyszedł Jezus, gdy drzwi były zamknięte, stanął pośrodku i powiedział: Pokój wam.
.
Dzieje 20:7 A pierwszego dnia po szabacie, gdy uczniowie zebrali się na łamanie chleba, Paweł, który miał nazajutrz odjechać, przemawiał do nich i przeciągnął mowę aż do północy.
B) Chrystus spożył wieczerzę paschalną w dniu przygotowania i ustanowił pamiątkę Wieczerzy Pańśkiej (Łuk. 22:8-20). Sama Pascha wypadała w sobotę, zbiegając się w ten sposób z cotygodniowym szabatem w którym oba święta obchodzono tego samego dnia, a piątek był Dniem Przygotowania (Żydzi pochodzący z północnej Palestyny liczyli dzień od wschodu do wschodu słońca, Jezus i uczniowie jako Galilejczycy trwali w tej tradycji i dla nich dzień Paschy rozpoczął się wraz ze wschodem słońca w czwartek, a zakończy się wschodem słońca w piątek.). Śmierć Jezusa w Dniu Przygotowania, czyli piątek według tradycji północnej, nastąpiła w tym samym czasie, kiedy baranki były przygotowywane na ucztę paschalną później tego wieczoru, na początku Dnia Paschy.
Jan 19:31 Wtedy Żydzi, aby ciała nie zostały na krzyżu na szabat, ponieważ był dzień przygotowania (bo ten dzień szabatu był wielkim dniem,)
Pamiątkę Wieczerzy Pańśkiej, która zastąpiła wieczerzę paschalną, Apostołowie i uczniowie spożywali w niedzielę czyli w Dzień Pański, po szabacie żydowskim.
Dzieje 20:7 A pierwszego dnia po szabacie, gdy uczniowie zebrali się na łamanie chleba, Paweł, który miał nazajutrz odjechać, przemawiał do nich i przeciągnął mowę aż do północy.
C) W dniu żydowskiego szabatu istniał ustanowiony przez kapłana Jehojadę zwyczaj zbierania datków na rzecz świątyni, który funkcjonował do czasów Jezusa
2 Król. 12:9 Wtedy kapłan Jehojada wziął jedną skrzynię, zrobił otwór w jej wieku i postawił ją przy ołtarzu po prawej stronie, którędy wchodzono do domu PANA. Kapłani zaś, którzy strzegli progu, wrzucali tam wszystkie pieniądze, które wnoszono do domu PANA.
.
Marek 12:41 A siedząc naprzeciw skarbony, Jezus przypatrywał się, jak ludzie wrzucali do niej pieniądze. Wielu bogaczy wrzucało wiele.
Chrześcijanie otrzymali zalecenie aby dary na rzecz Kościoła, czyli Świątyni Chrystusa, zbierać Dzień Pańśki czyli w niedzielę.
1 Kor. 16:2 Każdego pierwszego dnia tygodnia (niedziela) niech każdy z was odkłada u siebie, stosownie do tego, jak mu się powodzi, aby nie urządzać składek dopiero wtedy, kiedy ja tam przybędę.
Zatem nauczanie, Wieczerza oraz kolekta okazują się tożsamymi elementami żydowskiego szabatu oraz Dnia Pańśkiego. Dzień Pański w nowej dyspensacji wyraźnie przejął rolę żydowskiego szabatu.
.
Zasada dobrej i koniecznej konsekwencji
Choć w Słowie Bożym nie ma wyraźnego nakazu czczenia Boga w niedzielę to jednak możemy zaobserwować w nim taką praktykę. O ile szabas rozumiany jako sobota był dniem odpocznienia, ostatnim dniem tygodnia o tyle chrześcijanie mają niedzielę jako pierwszy dzien tygodnia, dzień odpocznienia.
Szabas będący ostatnim dniem tygodnia, sobotą, wskazywał, że odpocznienie jest możliwe dopiero po całotygoniowej pracy.
Dzień Pański jako pierwszy dzień tygodnia, niedziela, wskazuje na odpocznienie jako rozpoczynające życie chrześcijańskie. Chrześcijanie pracują nie po to aby zasłużyć na odpoczynek lecz zaczynająć od odpocznienia pracują nie dla zasługi.
Czwarte przykazanie jednoznacznie wskazywało na Chrystusa jako odpocznienie, na tego, który miał wykonać całą pracę zbawienia swoich wybranych.
Rzym. 4:4 A temu, kto pracuje, zapłata nie jest uznana za łaskę, ale za należność (szabas to zapłata za pracę)
Chrystus wypełnił tę pracę i zapewnił nam odpoczynek. Stąd chrześcijanie zaczynają tydzień od niedzieli, od dnia odpoczynku, co symbolicznie wskazuje na zmartwychwstanie Chrystusa wieńczące odkupienie. Niedziela, dzień odpoczynku wskazuje na zbawienie jako dzieło Chrystusa i odpocznienie jakie On zapewnia.
Rzym. 4:5 Temu zaś, kto nie pracuje, lecz wierzy w tego, który usprawiedliwia bezbożnego, jego wiara zostaje poczytana za sprawiedliwość. (niedziela wskazuje na Chrystusa jako usprawiedliwiającego bezbożników)
Konieczność spotkań w Dzień Pański, czyli pierwszy dzień tygodnia, niedzielę, wynika z następujących przesłanek:
Przesłanka 1: Chrystus zmartwychwstał w niedzielę A Jezus, gdy zmartwychwstał wczesnym rankiem pierwszego dnia po szabacie, (Marek 16:9)
Przesłanka 2: kościół zgromadzał się w niedzielę, w tym czasie głoszone były kazania i spożywana Wieczerza Pańska (por. Jan 20:19, 26) A pierwszego dnia po szabacie, gdy uczniowie zebrali się na łamanie chleba, Paweł, który miał nazajutrz odjechać, przemawiał do nich i przeciągnął mowę aż do północy. (Dzieje 20:7)
Przesłanka 3: kościół zbierał kolektę w niedzielę: Każdego pierwszego dnia tygodnia niech każdy z was odkłada u siebie, stosownie do tego, jak mu się powodzi, (1 Kor. 16:2)
Przesłanka 4: istnieje zakaz opuszczania zgromadzeń Nie opuszczając naszego wspólnego zgromadzenia, (Hebr. 10:25)
Dobra i konieczna kosnekwencja: ponieważ Chrystus zmartwychwstał w niedzielę, kościół zgromadzał się w niedzielę, w tym dniu zbierano fundusze na działanie kościoła oraz istnieje zakaz opuszczania zgromadzeń, chrześcijanie mają obowiązek uczestniczyć w życiu instytucjonalnego kościoła, szczególnie zaś w niedzielę.
Ta konieczna i dobra konsekwencja była zawsze obecna w Kościele, szczególnie zaś została wyrażona w Reformowanych Wyznaniach Wiary, ponieważ Reformacji towarzyszył heretycki nurt anabaptyzmu odrzucający jakiekolwiek zasady regulujące życie kościoła kładąc raczej nacisk na subiektywne przeżycia i opinie przywódców poszczególnych sekt. Stąd czytamy w Reformowanym Katechizmie Heidelberskim
Pytanie 103: Jakie żądania zawarte są w czwartym przykazaniu?
.
Odpowiedź:Po pierwsze, aby przestrzegane było głoszenie Ewangelii i nauczanie, pilne uczestnictwo w nabożeństwach, zwłaszcza w dniu odpoczynku, słuchanie Słowa Bożego, przyjmowanie sakramentów, publiczne wyznawanie Pana, chrześcijańskie wspomaganie ubogich. Po drugie, abyśmy każdego dnia powstrzymywali się od złych uczynków i pozwolili Bogu działać w nas przez Ducha Świętego, tak aby już w tym życiu rozpoczął się dla nas wieczny odpoczynek (sabat). Psalm .40:10; Dzieje 2:42; 4:34; Łuk.11:28
Powrót do szabasów sobotnich to w rzeczywistości powrót do litery prawa i w dłuższej konsekwencji legalizm i rytualizm (2 Mojż. 35:2; Izaj. 58:13; 4 Mojż. 28:9-10) oraz, pośrednio, odrzucenie ofiary Chrystusa.
Rzekome święto pogańskie
Pierwszy Kościół zgromadzał się w niedzielę, tak samo jak czynimy to wieki później. Jednak myli się ten, kto jest przekonany, że niedziela, zwana w Rzymie dniem słońca była wolna od pracy. Stała się takim dopiero od 7 marca 321 roku, dzięki dekretowi Konstantyna I
„W czcigodny Dzień Słońca niech odpoczywają urzędnicy i mieszkańcy miast, a wszystkie warsztaty niech będą zamknięte.” [2]
Chrześcijanie byli zmuszeni do pracy w tym świętym dniu ale pomimo tego, żyjąc w warunkach sprzecznych ze Słowem Bożym i tak zgromadzali się i to aż dwukrotnie: rano, przed świtem na nabożeńśtwo, aby po dniu pracy spożyć posiłek agape a wraz z nim Wieczerzę Pańską. Pliniusz Młodszy (około 112 roku n.e.), który torturował chrześcijan, aby dowiedzieć się o ich praktykach stwierdził w swoich pismach o chrześcijanach w Bitynii, w Azji mniejszej:
“spotykali się regularnie przed świtem (ante lucem) w ustalony dzień, aby na zmianę powtarzać wersety na cześć Chrystusa, jak do boga (…). Po tej ceremonii mieli zwyczaj rozpraszać i zbierać później, aby przyjmować pożywienie zwykłego, niegroźnego rodzaju “ [3]
JOM RISZOM SZALOM!
Przypisy
[1] Źródło
[2] Źródło: https://en.wikipedia.org/wiki/Sunday
[3] Pliniusz Młodszy Ep. 10.96
Zobacz w temacie
- Dzień Pański
- Dzień Pański – klasyczna pozycja Reformowana, część 1
- Dzień Pański – klasyczna pozycja Reformowana, część 2
- Chrześcijański Dzień Odpocznienia
- Problem Wielkanocy
- O koniecznośći zgromadzeń w Dniu Pańskim
- Trzecie użycie Prawa
- Kanony Synodu w Laodycei z 364 roku
. - Birkat HaMinim judaizujący przyjaciele, Birkat HaMinim!
- Chrystus Panem Zakonu
- Czy szabas jest prawem moralnym?
- Intruz sobotni
- Na placu legalistycznej odbudowy, część 1
- Na placu legalistycznej odbudowy, część 2
- Szabas a zbawienie z uczynków