Spis treści
Dwie możliwości
Rzym. 3:22 Jest to sprawiedliwość Boga przez wiarę Jezusa Chrystusa dla wszystkich i na wszystkich wierzących. Nie ma bowiem różnicy.
Powyższy tekst intepretowany jest przez tłumaczy dwojako. Pierwszy wariant, który znajdziemy np. w Uwspółcześnionej Biblii Gdańskiej frazę διὰ πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ dia pisetos Iesou Christou przedstawia w formie subiektywnej (przez wiarę Jezusa Chrystusa). Z tekstu wynika iż chodzi o źródło wiary, którym jest Jezus Chrystus. Jest to wiara subiektywna.
Dla odmiany inne tłumaczenie będzie wskazywać na obiektywną wiarę w Jezusa Chrystusa: I to sprawiedliwość Boża przez wiarę w Jezusa Chrystusa dla wszystkich wierzących. Nie ma bowiem różnicy, (BW). Z tekstu wynika iż chodzi o obiekt wiary, którym jest Jezus Chrystus. Jest to wiara obiektywna.
W języku greckim wyróżniamy 5 form przypadków, które posiadają 8 funkcji. W niniejszym opracowaniu zajmiemy się dopełniaczem, który może pełnić dwie funkcje: ablatywu (w j. polskim zwany pochodnikiem) i dopełniacza a przez to może przyjmować charakter subiektywny bądź obiektwyny.
Nazwa formy | Nazwa funkcji | Opis użycia |
Dopełniacz | Ablatyw (skąd?, dokąd?) | źródło, pochodzenie, cel (z psa, z domu / do psa, do domu) |
Dopełniacz (kogo?, czego?) | obiekt, rodzaj, posiadanie (np. psa, domu) |
Ponieważ w starożytnej grece Ablatyw złączył się z Dopełniaczem, rozróżnienie między źródłem a obiektem staje się utrudnione. Jakie zatem jest właściwe tlumaczenie tekstu Rzymian? Jaka jest różnica między obiektywnym a subiektwynym dopełniaczem?
Chodzi o wiarę Jezusa czy wiarę w Jezusa?
CEB Cranfield
W Krytycznym i egzegetycznym komentarzu do Listu do Rzymian (Edinburgh: T&T Clark Limited, 1975) Cranfield pisze:
„Dopełniacz Χριστοῦ christou wyraża obiekt wiary (por. wers 26; a także Marek 11:22; Dzieje 3:16; Gal. 2:16 (dwukrotnie); 2:20; 3:22; Efez. 3:12; Filip. 3:9; Kol 2:12). Tutaj po raz pierwszy w liście Chrystus jest wyraźnie wymieniony jako obiekt wiary”.
Przypis po odnośnikach do wersetów stwierdza:
„Sugestia, że powinno to być rozumiane jako subiektywne… jest całkowicie nieprzekonująca” (s. 203).
A. T. Robertson
W swoich Word Pictures in the New Testament Roberts komentuje podobnie:
“{Przez wiarę w Jezusa Chrystusa} (διὰ πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ dia pisteos [Iesou] christou). Podmiot pośredni (διὰ dia to wiara i obiektywny dopełniacz, „w Jezusa Chrystusa”, a nie subiektywny „Jezusa Chrystusa”, pomimo potwierdzenia tej idei przez Haussleitera. Obiektywna natura wiary w Chrystusa jest pokazana w Gal. 2:16 przez dodanie εἰς Χριστὸν Ἰησοῦν eis Christon Iêsoun ἐπιστεύσαμεν episteusamen (uwierzyliśmy w Chrystusa), przez τῆς εἰς Χριστὸν πίστεως ὑμῶν tês eis Christon pisteôs humôn (waszej wiary w Chrystusa) w Kol 2:5, przez ἐν πίστει τῇ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ en pistei têi en Christôi Iêsou (w wierze która jest w Chrystusie Jezusie) w 1 Tym. 3:13, a także tutaj przez dodane słowa „na wszystkich wierzących” (εἰς πάντας eis pantas τοὺς πιστεύοντας tous pisteuontas) w Jezusa”
Dwa znaczenia
Aby wyjaśnić różnicę między dopełniaczem subiektywnym a obiektywnym, zacytuję z podręcznika gramatyki (Dana i Mantey. A Manual Grammar of the Greek New Testament . New York: Macmillan, 1955, s. 78,79).
Dopełniacz subiektywny. Mamy z nim do czynienia, gdy rzeczownik w dopełniaczu wytwarza czynność, będąc w związku z tym powiązany jako podmiot werbalnej idei zmodyfikowanego przez niego rzeczownika.
.
Dopełniacz obiektwyny. Ta konstrukcja występuje wtedy, gdy rzeczownik w dopełniaczu przyjmuje czynność, będąc w ten sposób odniesionym jako obiekt werbalnej Idei zawartej w rzeczowniku
Otóż „wiara Jezusa” byłaby przyjmowaniem dopełniacza w poprzednim znaczeniu; „wiara w Jezusa” oznaczałaby to w tym drugim. Oba są gramatycznie możliwe. Więc to od tłumacza zależy, której formy użyje.
.
Różne interpretacje
Przed podjęciem decyzji często pomaga zobaczyć, jak to samo słowo lub fraza jest używane w innym miejscu. Cranfield odwołuje się do wersu 26 w tym rozdziale. Tutaj Paweł używa dokładnie tego samego wyrażenia pisteos Iesou, co w wersie 22 .
Rzym. 3:22 Jest to sprawiedliwość Boga przez wiarę Jezusa (πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ)
,
Rzym. 3:26 usprawiedliwiającym tego, kto wierzy w Jezusa (πίστεως Ἰησοῦ ton pisteos Iesou)
Jak Biblia Brzeska oddaje πίστεως Ἰησοῦ pisteos Iesou w Rzymian 3:26?
Którego Bóg postanowił, aby był ubłaganiem przez wiarę, wylawszy krew swoję ku okazaniu sprawiedliwości swojej, dla odpuszczenia grzechów przeszłych.
Głównym pytaniem jest, dlaczego Uwspółcześniona Biblia Gdańska jest niekonsekwentna w przedstawianiu tego dokładnego greckiego wyrażenia w jeden sposób w wersie 22, a inaczej w werse 36. Nie widać tu żadnej przyczyny wynikającej z kontekstu.
Ponownie BG w obu wersach używa tej samej obiektywnej formy tłumaczenia
Rzym. 3:22 I to sprawiedliwość Boża przez wiarę w Jezusa
.
Rzym. 3:26 usprawiedliwiającym tego, który wierzy w Jezusa.
Ale co jest najlepsze?
Ponownie, oba użycia są gramatycznie możliwe. Jednak w renderowaniu dopełniacza, najczęstszą i najprostszą metodą jest użycie “w” – jednak może być renderowane na różne inne sposoby, w zależności od kontekstu. Co więcej, najprostsze nie zawsze jest najdokładniejsze. Zadaniem do tłumacza należy próba dokładnego określenia, w jaki sposób dane słowo powinno być użyte.
..
Przykład z Marka
Tak więc przed podjęciem decyzji o tym, jak oddać to w tym wersie, warto zobaczyć, w jaki sposób fraza jest używana w innym, do którego odwołuje się Cranfield.
Marek 11:22 W odpowiedzi Jezus skierował do nich słowa: Miejcie wiarę w Boga! (Ἔχετε πίστιν θεοῦ echete pistin theou) [brak przyimka ἐν en czyli “w“]
Tutaj θεοῦ theou (Boga) także jest w dopełniaczu. Zarówno UBG jak i BW najwyraźniej traktują to jako obiektywny dopełniacz wskazujący, gdzie Jezus mówi, że Bóg powinien być obiektem naszej wiary. To jest całkowicie prawdziwe stwierdzenie. Tak więc „wiara w Boga” ma sens.
Jednakże Biblia Brzeska traktuje to jako subiektywny dopełniacz. Co wskazuje albo na to, że Bóg w jakiś sposób ma wiarę albo też na źródlo wiary, którym jest Bóg. Biblia Brzeska generalnie kieruje się zasadą korzystania z najprostszej metody tłumaczenia bez podejmowania decyzji co do użycia słowa.
Marek 11:22 A Jezus odpowiedziawszy rzekł mu: Miejcie wiarę Bożą.
Jednak w języku greckim kontekst jest zawsze ostatecznym wyznacznikiem tego, jak oddać fragment. A kiedy kontekst tego wymaga (jak ten), konieczne jest podjęcie takiej decyzji, co do użycia dopełniacza. Tak więc nieco lepszym tłumaczeniem będzie “wiara w Boga”. Widać więc, że użycie przyimka ἐν en jest całkowicie akceptowalnym i czasami koniecznym sposobem renderowania dopełniacza.
.
Teologia Rzymian 3:22
Wracając do Rzymian, gramatycznie możliwe jest przyjęcie dopełniacza w sensie subiektywnym (wiarę Jezusa) lub obiektywnym (wiarę w Jezusa). Ale czy jest to teologicznie możliwe?
Biorąc dopełniacz w sensie subiektywnym, oznaczałoby, że to osobista wiara Jezusa (w czasie Jego wcielenia) w podążaniu za wolą Ojca umożliwia nam uznanie za sprawiedliwych. Taka idea byłaby teologicznie poprawna!
Rzym. 5:19 Jak bowiem przez nieposłuszeństwo jednego człowieka wielu stało się grzesznikami, tak przez posłuszeństwo jednego wielu stało się sprawiedliwymi.
.
Hebr. 2:10 Wypadało bowiem temu, dla którego jest wszystko i przez którego jest wszystko, aby, doprowadzając wielu synów do chwały, wodza ich zbawienia uczynił doskonałym przez cierpienie.
Pozycja ta zdaje się być poparta przez Johna Robbinsa, teologa reformowanego, który krytykując herezję “zbawienia panującego Pana” w sekcji traktującej o fałszywej dychotomii serce-rozum stwierdza:
“Jednak naturalnie Chrystus jest człowiekiem, podobnie jak Apostołowie i John MacArthur; jeżeli ludzki intelekt nie może zrozumieć ani przyjąć duchowej prawdy, to ani Chrystus, ani Apostołowie, ani John MacArthur nie są w stanie uwierzyć i zrozumieć Ewangelii” – John Robbins, Ewangelia według Johna MacArthura, źródło
Ale jest też teologicznie możliwe, że Paweł mówi, że Jezus jest przedmiotem naszej wiary. Cranfield i Robertson podają kilka innych wersetów w Piśmie, w których jest to bardzo wyraźna idea.
Jest więc tak gramatycznie jak i teologicznie możliwym przyjęcie dopełniacza w sensie subiektywnym lub obiektywnym.
Ale znowu, dokładna fraza pojawia się ponownie cztery wersety później. I tam wydaje się, że jest to najprawdopodobniej obiektywny dopełniacz. Nawet UBG tłumaczy to wyrażenie jako takie. Tak więc kontekst sprzyja przyjmowaniu go jako obiektywnego dopełniacza również w 3:22. Zatem frazę πίστεως Ἰησοῦ pisteos Iesou nieco lepiej tłumaczyć jako „wiarę w Jezusa” zarówno w Rzymian 3:22, jak i 3:26. Jednakże tłumaczenie jako “wiarę Jezusa” jest jak najbardziej poprawne.
.
Podsumowanie
Gwoli wyjaśnienia, żadna teologia nie powinna dyktować tłumaczenia. Sposób tłumaczenia wersetu powinien opierać się na greckich studiach leksykalnych i regułach gramatycznych wraz z kontekstem. Tłumacz powinien starannie unikać wstrzykiwania do tekstu własnych teologicznych presupozycji. Ale staram się pokazać, że NKJV brzmi gramatycznie i teologicznie, w przeciwieństwie do twierdzeń, które niektórzy podają w tych grupach dyskusyjnych.
Zadaniem tłumacza Biblii jest podjęcie decyzji, które użycie słowa najlepiej pasuje do konkretnego kontekstu. Niełatwe zadanie! To właśnie z powodu tej trudności i wielu decyzji, które należy podjąć, żadne polskie tłumaczenie nie jest “idealne” – ani UBG, ani BG ani Biblia Brzeska, chociaż wszystkie trzy są bardzo wiarygodne. Co więcej, to właśnie z powodu różnych możliwych sposobów oddawania słów i wersetów zaleca się porównywanie więcej niż jednej wersji podczas studiowania Biblii.
Dla tych, którzy znają grekę, kiedy widzicie znaczącą różnicę między tłumaczeniami, nadszedł czas, aby wyciągnąć oryginalny tekst i trochę pogrzebać. Ci natomiast, którzy greki nie znają, mogą przynajmniej zobaczyć, że istnieje więcej niż jeden możliwy sposób oddania tego fragmentu. W zrozumieniu różnicy mogą pomóc komentarze i inne pomoce do studiowania Biblii.
Jedno jest jednak pewne, jeśli ktoś nie zna języka greckiego, nie może wdawać się w debaty na temat tłumaczenia z greckiego!
Na podstawie źródło
Zobacz w temacie
- Ewangelia wedlug Johna MacArthura
- Jego wiara w nas
- Greckie przypadki
- Sztuka dyskusji – adversus haereses
- Mantra zwodzicieli: polemika na terytorium wroga