Spis treści
Co Biblijne oznacza Boże Ciało?
W języku łacińskim corpus Christi oznacza „ciało Chrystusa”. Boże Ciało to także święto, które powstało w 1246 r. i jest obchodzone przez wielu rzymskich katolików w pierwszy czwartek po niedzieli Trójcy Świętej, która jest pierwszą niedzielą po Pięćdziesiątnicy. Swięto to nazywa się również Uroczystością Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa.
Ponieważ Kościół rzymskokatolicki wierzy w doktrynę zwaną transsubstancjacją czyli „przeistoczeniem”, święto ma celebrować dosłowną, rzeczywistą obecność ciała Chrystusa (stąd nazwa corpus Christi) w chlebie i winie Eucharystii (zwanej także komunią lub Wieczerzą Pańską w innych wyznaniach). Zatem Święta Eucharystia odnosi się do ciała i krwi Chrystusa dosłownie obecnych w konsekrowanej hostii na ołtarzu. Katolicy twierdzą, że poświęcony chleb i wino są w rzeczywistości ciałem i krwią, duszą i boskością Chrystusa.
Katolicka doktryna o prawdziwej obecności polega na przekonaniu, że Jezus Chrystus jest dosłownie, a nie symbolicznie, obecny w Najświętszej Eucharystii – ciało, krew, dusza i boskość. Katolicy wierzą w prawdziwą obecność Chrystusa w Eucharystii.
Źródło katolickiej herezji
Doktryna przeistoczenia przekręca nauczanie zawarte w Ewangelii Jana, gdzie czytamy:
Jana 6:54 Kto je moje ciało i pije moją krew, ma życie wieczne, a ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym
Do tego dochodzą zwroty: „to jest moje ciało” i „to jest moja krew” (por. Mat. 26:26-29; Marek 14:22-25; Łuk. 22:14-23; 1 Kor. 11: 23- 25), co do których katolicy twierdzą, że należy je interpretować dosłownie, a nie metaforycznie. Jest to jednak niepoprawne z wielu powodów:
.
Złamanie Prawa
1 Mojż. 9:4-6 4. Lecz nie będziecie jeść mięsa z jego życiem, to jest z jego krwią. 5. A ja będę żądał waszej krwi, to jest waszego życia; od każdego zwierzęcia będę jej żądał, jak i od ręki człowieka; od ręki każdego brata jego będę żądał życia człowieka. 6. Kto przeleje krew człowieka, przez człowieka będzie przelana jego krew, bo na obraz Boga człowiek został stworzony
Mojżesz napisał: „Lecz nie będziesz jeść mięsa z jego życiem, to znaczy z jego krwią” Dlatego gdyby przyjąć dosłowną interpretację Jezus naruszyłby własne Słowo (zob. Dzieje 15,20, 29)
.
Wino pozostaje winem
Mat. 26:29 Ale mówię wam: Odtąd nie będę pił z tego owocu winorośli aż do dnia, gdy go będę pił z wami nowy w królestwie mego Ojca
Po ustanowieniu Wieczerzy, Jezus nadal uważał „owoc winnego krzewu” za „owoc winnego krzewu”, a nie za jego literalną krew.
.
Jezus ciągle żywy
W czasie Wieczerzy Jezus jeszcze nie umarł. Dlatego też, jeśli dosłownie słowa zostaną wzięte pod uwagę jako właściwa interpretacja, mielibyśmy do czynienia z formą kanibalizmu. Byłby to kanibalizm za każdym razem, gdy posiłek jest spożywany przez katolików.
.
Zbyt dosłowna interpretacja
Kościół katolicki przyjmuje te słowa zbyt dosłownie. W końcu Jezus nie jest dosłownie
- światłem (Jan 8:12),
- drzwiami (Jan 10:9),
- winoroślą (Jan 15:5)
- ani Barankiem (Jan 1:29, 36)
Ale nawet gdyby mógł być dosłownie winem i chlebem, jak mógłby być sobą oraz chlebem i winem samym w tym samym czasie?
.
Skończona ofiara
Hebr. 10: 10, 12, 14 10. Za sprawą tej woli jesteśmy uświęceni przez ofiarę ciała Jezusa Chrystusa raz na zawsze. 12. Lecz ten, gdy złożył jedną ofiarę za grzechy na zawsze, zasiadł po prawicy Boga; 14. Jedną bowiem ofiarą uczynił doskonałymi na zawsze tych, którzy są uświęceni.
Biblia mówi, że Jezus złożył samego siebie na ofiarę raz na zawsze. Katolicka Msza krzyżuje Jezusa w kółko.
.
Symboliczny kielich
Jeśli Jezus używa słowa „kielich” symbolicznie do wina, to dlaczego w tym samym fragmencie wino i chleb interpretowane są dosłownie?
.
Metafora chleba
Mat. 16:8-12 8. Gdy Jezus to zauważył, powiedział im: Ludzie małej wiary, czemu rozmawiacie między sobą o tym, że nie wzięliście chleba? 9. Jeszcze nie rozumiecie ani nie pamiętacie tych pięciu chlebów i pięciu tysięcy ludzi oraz ile koszy zebraliście? 10. Ani tych siedmiu chlebów i czterech tysięcy ludzi oraz ile koszy zebraliście? 11. Jak to jest, że nie rozumiecie, iż nie o chlebie wam powiedziałem, mówiąc, abyście się strzegli zakwasu faryzeuszy i saduceuszy? 12. Wtedy zrozumieli, że nie mówił, aby się strzegli zakwasu chlebowego, ale nauki faryzeuszy i saduceuszy.
Jezus używał słowa „chleb” metaforycznie wcześniej w Mateusza znaczenie metafory wyjaśnia Apostoł Paweł.
1 Kor. 10:16-1716.Kielich błogosławieństwa, który błogosławimy, czy nie jest wspólnotą krwi Chrystusa? Chleb, który łamiemy, czy nie jest wspólnotą ciała Chrystusa? 17.My bowiem, choć liczni, jesteśmy jednym chlebem i jednym ciałem, bo wszyscy jesteśmy uczestnikami jednego chleba.
Substytut Paschy
2 Mojż. 12:11-14 11. Tak oto będziecie go spożywać: Wasze biodra będą przepasane, obuwie na waszych nogach i laska w waszym ręku. Będziecie go jeść pośpiesznie. To Pascha PANA. 12. Gdyż tej nocy przejdę przez ziemię Egiptu i zabiję wszystko, co pierworodne w ziemi Egiptu, od człowieka aż do zwierzęcia, a nad wszystkimi bogami Egiptu dokonam sądu, ja, PAN. 13. A ta krew będzie dla was znakiem na domach, w których będziecie. Gdy bowiem ujrzę krew, ominę was i nie dotknie was plaga zniszczenia, gdy będę zabijał w ziemi Egiptu. 14. Ten dzień będzie dla was pamiątką i będziecie go obchodzić jako święto dla PANA po wszystkie pokolenia. Będziecie go obchodzić jako ustawę wieczną
Katolicy zgadzają się, że Wieczerza Pańska zastępuje Paschę. Księga Wyjścia mówi o baranku zabitym i zjedzonym w święto. Mojżesz powiedział: „To jest Pascha Pana”. Ale czy to było dosłowne stwierdzenie? Nie, dosłowna Pascha była Bożym aktem przejścia obok pierworodnych Izraelitów i nie zabiciu ich, podczas gdy Bóg zabił pierworodnych Egipcjan. Jedzenie baranka było coroczną ucztą, aby pamiętać – a nie odtwarzać – Boski akt pomijania zabicia pierworodnego.
Notka redakcyjna
W momencie ustanowienia pamiątki Wieczerzy Pańskiej Chrystus spożył z chleba i kielicha substancję, co do których powiedział iż jest (a nie będzie) złamana i przelana i która jeśli miałaby być Jego rzeczywistą krwią i ciałem musiałaby jednocześnie posiadać istotną cechę: być złamanym ciałem i przelaną krwią. Jak wiemy wydarzenie to miało miejsce dopiero dzień później zatem albo Pan był kłamcą ponieważ spożywał zwykły chleb i zwykłe wino twierdząc ex ante (czyli przed faktem dokonanym) iż jest to rzeczywista krew i ciało posiadające cechy, których w rzeczywistości jeszcze nie posiadały (krew nie przelana, ciało nie złamane) albo też miał na myśli znaczenie symboliczne.
Mat. 26:28 To bowiem jest moja krew nowego testamentu, która wylewa się (εκχυνομενον ekchunomenon – czas teraźniejszy) za wielu na przebaczenie grzechów
W tym momencie krew Chrystusa nie była wylewana i znajdowała się w Jego ciele. Wylanie krwi odbyło się dopiero dnia następnego
.
Łuk. 22:19-20 19. To jest moje ciało, które jest za was dane (διδόμενον didomenon – czas teraźniejszy) To czyńcie na moją pamiątkę. 20. Ten kielich to nowy testament w mojej krwi, która jest za was wylana (εκχυνομενον ekchunemon – czas teraźniejszy)
W chwili wypowiadania słów ciało Chrtystusa nie było jescze wydane na ukrzyżowanie, krew nie była jeszcze wylana. Wszystko odbyło się dnia następnego
.
1 Kor. 11:24 to jest moje ciało, które za was jest łamane (κλωμενον klomenon – czas teraźniejszy). Czyńcie to na moją pamiątkę.
Ciało Pana Jezusa w momencie łamania chleba było w jak najlepszej kondycji. Złamanie odbyło się nazajutrz.
Również o ile katolicki kapłan posiada moc zamiany wina i chleba w prawdziwe ciało i krew Chrystusa to najwyraźniej brak zrozumienia tej doktryny powoduje przez profana “odczarowanie transsubstancjacji”. Czytamy bowiem, że spożywanie niegodne skutkuje nie spożywaniem w ogóle. Tak więc biorąc do ust wafelek katolik lub niekatolik niegodny tego sakramentu powoduje, że wieczerza nie zostaje spożyta (choć substancja została połknięta). Tak więc musiało w międzyczasie dojść do detranssubstancjacji – ciało stało się chlebem, krew winem…
1 Kor. 11:20 Gdy więc się zbieracie, nie jest to spożywanie wieczerzy Pańskiej.
Powyższy fragment dowodzi jedynie nieprawdziwości katolickiej doktryny. w rzeczywistości niegodne spożywanie Wieczerzy dotyczy osób, które nie są zbawione i trwając uporczywie w grzechu nie posiadają społeczności z Bogiem. Dla takich osób symbol jest pusty ponieważ nie odzwierciedla żadnej duchowej rzeczywistości.
Również jeśli jest to rzeczywiste ciało i krew to substancje te podlegają zwykłym procesom trawiennym organizmu, zatem katolicki “Pan Jezus” w ostateczności kończy tak, jak każdy inny pokarm i napój:
Mat. 15:17 Jeszcze nie rozumiecie, że wszystko, co wchodzi do ust, idzie do żołądka i zostaje wydalone do ustępu?
Westminsterskie Wyznanie Wiary
XXIX rozdział Westminsterskiego Wyznania Wiary zatytułowany „O Wieczerzy Pańskiej” biblijnie neguje doktrynę transsubstancjacji w następujący sposób:
Pamiątka
I. Wieczerza Pańska została ustanowiona przez Pana tej samej nocy, podczas której został wydany. Ma być przestrzegana przez Jego Kościół, aż do końca świata, jako ustawiczna Jego pamiątka i dla ukazywania znaczenia Jego ofiary i śmierci. Została ustanowiona również i po to, aby utwierdzić świętych w wierze, że wszystkie dobrodziejstwa pochodzące z ofiary Chrystusa są ich udziałem. Ponadto ma przyczynić się do ich duchowego karmienia i wzrastania w Chrystusie oraz do umocnienia poczucia obowiązku wobec Niego. Wieczerza Pańska jest również więzią i zadatkiem społeczności, którą wierzący mają ze sobą nawzajem.
1 Kor. 11:23, 24, 25, 26 23. Ja bowiem otrzymałem od Pana to, co wam przekazałem, że Pan Jezus tej nocy, której został wydany, wziął chleb; 24. A gdy złożył dziękczynienie, połamał i powiedział: Bierzcie i jedzcie, to jest moje ciało, które za was jest łamane. Czyńcie to na moją pamiątkę. 25. Podobnie po wieczerzy wziął też kielich, mówiąc: Ten kielich to nowy testament w mojej krwi. Czyńcie to, ilekroć będziecie pić, na moją pamiątkę. 26. Ilekroć bowiem będziecie jedli ten chleb i pili ten kielich, śmierć Pana zwiastujecie, aż przyjdzie.
1 Kor. 10:16-17, 21 16. Kielich błogosławieństwa, który błogosławimy, czy nie jest wspólnotą krwi Chrystusa? Chleb, który łamiemy, czy nie jest wspólnotą ciała Chrystusa? 17. My bowiem, choć liczni, jesteśmy jednym chlebem i jednym ciałem, bo wszyscy jesteśmy uczestnikami jednego chleba. 21. Nie możecie pić kielicha Pana i kielicha demonów (demony nie posiadają krwi, jest to znaczenie symboliczne, metaforyczne odnoszące się do duchowej społeczności). Nie możecie być uczestnikami stołu Pana i stołu demonów.
1 Kor. 12:13 Bo wszyscy przez jednego Ducha zostaliśmy ochrzczeni w jedno ciało, czy to Żydzi, czy Grecy, czy niewolnicy, czy wolni, i wszyscy zostaliśmy napojeni w jednego Ducha.
.
Obrzydliwość mszy świętej
II. W tym sakramencie Chrystus nie jest składany na ofiarę swemu Ojcu ani nie jest składana żadna rzeczywista ofiara, w sensie odpuszczenia grzechu żywych lub umarłych. Wieczerza jest wyłącznie pamiątką jedynej ofiary Chrystusa, który oddał Siebie na krzyżu raz na zawsze. Jest także duchowym ofiarowaniem Bogu wszelkiej możliwej chwały za dzieło Golgoty dokonane raz na zawsze. Tak więc papieska ofiara mszy, jak to jest nazwane, jest czymś obrzydliwym i uwłacza prawdziwej ofierze Chrystusa, która jest jedynym przebłaganiem za wszystkie grzechy wybranych.
Hebr. 9:22; 25-26; 28 22. I prawie wszystko jest oczyszczane krwią zgodnie z prawem, a bez przelania krwi nie ma przebaczenia grzechów. 25. I nie po to, żeby często ofiarować samego siebie jak najwyższy kapłan, który wchodzi co roku do Miejsca Najświętszego z cudzą krwią; 26. Bo inaczej musiałby cierpieć wiele razy od początku świata. Lecz teraz na końcu wieków pojawił się raz dla zgładzenia grzechu przez ofiarowanie samego siebie. 28. Tak też Chrystus raz ofiarowany na zgładzenie grzechów wielu, drugi raz ukaże się bez grzechu tym, którzy go oczekują dla zbawienia.
1 Kor. 11:24-26 24. A gdy złożył dziękczynienie, połamał i powiedział: Bierzcie i jedzcie, to jest moje ciało, które za was jest łamane. Czyńcie to na moją pamiątkę. 25. Podobnie po wieczerzy wziął też kielich, mówiąc: Ten kielich to nowy testament w mojej krwi. Czyńcie to, ilekroć będziecie pić, na moją pamiątkę. 26. Ilekroć bowiem będziecie jedli ten chleb i pili ten kielich, śmierć Pana zwiastujecie, aż przyjdzie.
Matt. 26:26-27 26. A gdy jedli, Jezus wziął chleb, pobłogosławił, połamał i dał uczniom, mówiąc: Bierzcie, jedzcie, to jest moje ciało. 27. Potem wziął kielich, złożył dziękczynienie i dał im, mówiąc: Pijcie z niego wszyscy;
Hebr. 7:23-24, 27 23. A wprawdzie tamtych kapłanów było wielu, gdyż śmierć nie pozwoliła im trwać na zawsze. 24. Ten zaś, ponieważ trwa na wieki, ma kapłaństwo nieprzemijające. 27. Który nie musi codziennie, jak tamci najwyżsi kapłani, składać ofiar najpierw za własne grzechy, a potem za grzechy ludu. Uczynił to bowiem raz, ofiarując samego siebie.
Hebr. 10:11-12, 14, 18 11. A każdy kapłan staje codziennie do wykonywania służby Bożej, wiele razy składając te same ofiary, które nigdy nie mogą zgładzić grzechów. 12. Lecz ten, gdy złożył jedną ofiarę za grzechy na zawsze, zasiadł po prawicy Boga; 14. Jedną bowiem ofiarą uczynił doskonałymi na zawsze tych, którzy są uświęceni. 18. Gdzie zaś jest ich odpuszczenie, tam nie potrzeba już ofiary za grzech.
.
Poświęcenie a nie przemiana
III. W tym obrzędzie Pan Jezus polecił swoim sługom modlić się i błogosławić chleb i wino, by w ten sposób poświęcić je z pospolitego do świętego użytku. Mają brać i łamać chleb, następnie brać kielich i dawać zarówno uczestnikom, jak również sami uczestniczyć w komunii.
Mat. 26:26-28 26. A gdy jedli, Jezus wziął chleb, pobłogosławił, połamał i dał uczniom, mówiąc: Bierzcie, jedzcie, to jest moje ciało. 27. Potem wziął kielich, złożył dziękczynienie i dał im, mówiąc: Pijcie z niego wszyscy; 28. To bowiem jest moja krew nowego testamentu, która wylewa się za wielu na przebaczenie grzechów.
Marek 14:22-24 22. A gdy jedli, Jezus wziął chleb, pobłogosławił, połamał i dał im, mówiąc: Bierzcie, jedzcie, to jest moje ciało. 23. Potem wziął kielich, złożył dziękczynienie i dał im. I pili z niego wszyscy. 24. I powiedział im: To jest moja krew nowego testamentu, która się za wielu wylewa.
Łuk. 22:19-20 19. Wziął też chleb, złożył dziękczynienie, połamał i dał im, mówiąc: To jest moje ciało, które jest za was dane. To czyńcie na moją pamiątkę. 20. Podobnie i kielich, gdy było po wieczerzy, mówiąc: Ten kielich to nowy testament w mojej krwi, która jest za was wylana.
1 Kor. 11:23-26 23. Ja bowiem otrzymałem od Pana to, co wam przekazałem, że Pan Jezus tej nocy, której został wydany, wziął chleb; 24. A gdy złożył dziękczynienie, połamał i powiedział: Bierzcie i jedzcie, to jest moje ciało, które za was jest łamane. Czyńcie to na moją pamiątkę. 25. Podobnie po wieczerzy wziął też kielich, mówiąc: Ten kielich to nowy testament w mojej krwi. Czyńcie to, ilekroć będziecie pić, na moją pamiątkę. 26. Ilekroć bowiem będziecie jedli ten chleb i pili ten kielich, śmierć Pana zwiastujecie, aż przyjdzie.
Dzieje 20:7 A pierwszego dnia po szabacie, gdy uczniowie zebrali się na łamanie chleba, Paweł, który miał nazajutrz odjechać, przemawiał do nich i przeciągnął mowę aż do północy.
1 Kor. 11:20 Gdy więc się zbieracie, nie jest to spożywanie wieczerzy Pańskiej.
Użycie sakramentu
IV. Msze prywatne lub przyjmowanie tego sakramentu przez samego duchownego oraz pozbawianie wiernych picia z kielicha, czczenie chleba i wina, wznoszenie w górę chleba i wina, obnoszenie ich w celu adoracji i używanie ich dla jakiegoś fałszywego celu religijnego – to wszystko jest sprzeczne z naturą obrządku i celem, dla którego Chrystus go ustanowił.
1 Kor. 10:16 Kielich błogosławieństwa, który błogosławimy, czy nie jest wspólnotą krwi Chrystusa? Chleb, który łamiemy, czy nie jest wspólnotą ciała Chrystusa?
Marek 14:23 Potem wziął kielich, złożył dziękczynienie i dał im. I pili z niego wszyscy.
1 Kor. 11:25-29 25. Podobnie po wieczerzy wziął też kielich, mówiąc: Ten kielich to nowy testament w mojej krwi. Czyńcie to, ilekroć będziecie pić, na moją pamiątkę. 26. Ilekroć bowiem będziecie jedli ten chleb i pili ten kielich, śmierć Pana zwiastujecie, aż przyjdzie. 27. Dlatego też kto je ten chleb albo pije ten kielich Pański niegodnie, będzie winny ciała i krwi Pana. 28. Niech więc człowiek bada samego siebie i tak niech je z tego chleba, i niech pije z tego kielicha. 29. Kto bowiem je i pije niegodnie, sąd własny je i pije, nie rozróżniając ciała Pańskiego.
Mat. 15:9 Lecz na próżno mnie czczą, ucząc nauk, które są przykazaniami ludzkimi
Symbolika sakramentu
V. Zewnętrzne elementy Wieczerzy Pańskiej – chleb i wino – odpowiednio wyodrębnione do użycia zgodnego z nakazem Chrystusa, znajdują się w takiej relacji do ukrzyżowanego Pana, że chociaż w rzeczywistości używane są wobec nich wyrażenia obrazowe, są czasami określane nazwami rzeczy, które reprezentują, a mianowicie ciałem i krwią Chrystusa, chociaż w istocie i naturze nadal pozostają jedynie rzeczywistym chlebem i winem, tak jak były nimi przed wybraniem do szczególnego użytku.
Mat. 26:26-28 26. A gdy jedli, Jezus wziął chleb, pobłogosławił, połamał i dał uczniom, mówiąc: Bierzcie, jedzcie, to jest moje ciało. 27. Potem wziął kielich, złożył dziękczynienie i dał im, mówiąc: Pijcie z niego wszyscy; 28. To bowiem jest moja krew nowego testamentu, która wylewa się za wielu na przebaczenie grzechów.
1 Kor. 11:26-28 26. Ilekroć bowiem będziecie jedli ten chleb i pili ten kielich, śmierć Pana zwiastujecie, aż przyjdzie. 27. Dlatego też kto je ten chleb albo pije ten kielich Pański niegodnie, będzie winny ciała i krwi Pana. 28. Niech więc człowiek bada samego siebie i tak niech je z tego chleba, i niech pije z tego kielicha.
Mat. 26:29 Ale mówię wam: Odtąd nie będę pił z tego owocu winorośli aż do dnia, gdy go będę pił z wami nowy w królestwie mego Ojca.
Bałwochwalstwo transsubstancjacji
VI. Doktryna nazywana powszechnie przeistoczeniem (transsubstancjacją), która głosi, że podczas Wieczerzy Pańskiej konkretny chleb i wino zmienia się w konkretne ciało i krew Chrystusa przez poświęcenie dokonywane przez kapłana lub w inny sposób, jest niezgodna ze zdrowym rozsądkiem i rozumem. Ponadto wypacza istotę samego obrzędu oraz była i jest przyczyną wszelkiego rodzaju zabobonów i pospolitego bałwochwalstwa.
Dzieje 3:21 Którego niebo musi przyjąć aż do czasu (transsubstncjacji? nie!) odnowienia wszystkich rzeczy, jak Bóg od wieków przepowiadał przez usta wszystkich swoich świętych proroków.
Łuk. 24:6, 39 6. Nie ma go tu (zatem nie ma i w wafelku), ale powstał z martwych. Przypomnijcie sobie, jak wam mówił, gdy był jeszcze w Galilei: 39. Popatrzcie na moje ręce i nogi, że to jestem ja. Dotknijcie mnie i zobaczcie, bo duch nie ma ciała ani kości, jak widzicie, że ja mam. (wafelek nie ma kości)
Duchowy wymiar sakramentu
VII. Ci, którzy są godni i w wewnętrzny sposób jedzą i piją widzialny chleb i wino w tym obrządku, równocześnie przyjmują i karmią się Chrystusem ukrzyżowanym oraz otrzymują wszystkie dobrodziejstwa Jego śmierci. Czynią to prawdziwie i w rzeczywistości, nie jakby karmili się rzeczywistym ciałem i krwią jakiejś osoby, lecz czynią to wewnętrznie i przez wiarę. Ciało i krew Chrystusa są przekazywane wierze chrześcijan, nie dzieje się to w żaden fizyczny sposób, lecz tylko w sensie duchowym, tak jak sam chleb i wino są przekazywane ich zewnętrznym, fizycznym zmysłom.
1 Kor. 11:28 Niech więc człowiek bada samego siebie i tak niech je z tego chleba, i niech pije z tego kielicha.
1 Kor. 10:16 Kielich błogosławieństwa, który błogosławimy, czy nie jest wspólnotą krwi Chrystusa? Chleb, który łamiemy, czy nie jest wspólnotą ciała Chrystusa
Zobacz w temacie
- Ksiądz Mateusz Wichary, ekumeniczny zdrajca wiary
- Wieczerza Pańska
- Katolickie Sakramenty a ofiara Chrystusa
- Czym jest Eucharystia
- Eucharystia – podsumowanie katolickiego nauczania