Chrzest, część 3 – chrzest w pozostałych Ewangeliach

utworzone przez | wrz 29, 2023 | Egzegezy, Eklezjologia: nauka o kościele

Kontynuacja rozważania

Kiedy spojrzymy na pozostałą część narracji Ewangelii, aby zobaczyć, czego możemy się dowiedzieć na temat sposobu chrztu, natychmiast stajemy przed dwoma wielkimi tekstami na końcu Ewangelii Mateusza i Marka.

Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego (Mat. 28:19)
.
Kto uwierzy i ochrzci się, będzie zbawiony… (Marek 16:16)

Z nich dowiadujemy się, że chrześcijanina można zdefiniować jako osobę wierzącą, ucznia i ochrzczonego. Jednak nic nie jest powiedziane o trybie – i rzeczywiście musielibyśmy sięgnąć do innych tekstów Pisma Świętego, aby odkryć, że w grę wchodzi woda, ponieważ nie ma o niej nawet wzmianki w żadnym powyższym tekście.

Symboliczny

Istnieje wiele innych mniejszych odniesień do chrztu i Jana Chrzciciela, które nie wnoszą nic istotnego do naszych poszukiwań, ale w Ewangelii Marka (por. paralele) nasz Pan pyta:

Czy możecie pić kielich, który ja piję, i być ochrzczeni chrztem, którym ja się chrzczę? (Marek 10:38)

Najwyraźniej odniesienie to jest przenośne i ma na myśli Jego nadchodzące cierpienia. Moglibyśmy teraz powiedzieć, że nasz Pan był pogrążony w kłopotach, ale równie możliwe byłoby zastąpienie słów „przytłoczony”. Za odważną należałoby uznać osobę, która próbowała wyprowadzić sposób chrztu z tego fragmentu. Rzeczywiście fakt, że słowo to zostało tu użyte w przenośni, z pewnością jest ostrzeżeniem, że jego znaczenie jest znacznie szersze, niż przypuszczają niektórzy bracia.
.

Marek 7:4

Jednakże w sprawozdaniach ewangelicznych znajdują się dwa dalsze fragmenty, które rzucają światło na tę kwestię, ale czytelnik może je łatwo przeoczyć, ponieważ greckie słowa nie są tłumaczone jako „chrzcić”. Obydwa wywodzą się z rytualizmu faryzejskiego, a pierwszy odpowiedni fragment znajduje się w Ewangelii Marka

I po powrocie z rynku nie jedzą, jeśli się nie umyją (βαπτίσωνται baptismontai). Jest jeszcze wiele innych zwyczajów, które przyjęli po to, by je zachowywać, jak obmywanie (βαπτισμοὺς baptismous) kubków, dzbanów, naczyń miedzianych i stołów. (Marek 7:4)

Istnieją pewne różnice w tekście, ale podkreśliłem „umycie” i „obmycie”, ponieważ podstawowym słowem w języku greckim jest „chrzcić” – używane są zarówno βαπτίζω (baptizo), jak i βαπτισμός (baptismos).

Co się tutaj dzieje? Czy jest prawdopodobne, że wracając z targu kupujący od razu zanurzyli się w wodzie? Nie mieli naszych łazienek i bieżącej wody, a normalnie wodę do domu mozolnie wnoszono w dzbanach. I chociaż zanurzenie kubków, dzbanów i naczyń miedzianych nie byłoby wielką trudnością, czy byłoby wykonalne zanurzenie kanap i stołów? W tym fragmencie dwukrotnie nawiązuje się do „tradycji starszych”

Marek 7:3 Faryzeusze bowiem i wszyscy Żydzi, trzymając się tradycji starszych, nie jedzą, jeśli dokładnie nie umyją rąk.
.
Marek 7:5 Zapytali go więc faryzeusze i uczeni w Piśmie: Dlaczego twoi uczniowie nie postępują według tradycji starszych, lecz jedzą chleb nieumytymi rękami?

W Księdze Kapłańskiej znajdują się ustalenia dotyczące ceremonialnego oczyszczenia w związku z różnymi sprawami. Faryzeizm oparł się na tym – powszechnym błędzie, do którego wszyscy jesteśmy podatni nawet teraz – i rozszerzył go. Prawdopodobnie Marek wyjaśnia swoim czytelnikom, że dokonuje się pewnych ceremonialnych obmyć — prawdopodobnie przez pokropienie — i nazywa się to chrztem!
,

Łukasza 11:37-38

Drugi fragment pojawia się w Łukasza, gdzie faryzeusz zaprosił naszego Pana na obiad:

… Wszedł więc i usiadł za stołem. A faryzeusz, widząc to, dziwił się, że nie umył się (ἐβαπτίσθη ebaptisthe) przed obiadem. (Łuk. 11:37-38)

W języku greckim słowo „umył się” w rzeczywistości oznacza „ochrzcił się”. Czy jest prawdopodobne, że nasz Pan i inni goście zanurzyli się – co musiało być w oddzielnych pojemnikach, gdyż woda po użyciu zostałaby natychmiast uznana za skażoną – przed spożyciem posiłku? Cóż, z pewnością tłumacze tak nie uważają!

Dosłowne tłumaczenie Younga poprawnie podaje słowo „chrzcić”, ale w kilkunastu innych sprawdzanych tłumaczeniach wszystkie mają odmiany słowa „myć”. Mamy więc zgodę wielu uczonych w grece, że słowo chrzcić oznacza po prostu obmyć!

Warto zauważyć, jak Alexander Carson w swojej pracy na temat chrztu[1] radzi sobie z tym zarzutem. Jeśli dobrze go odczytamy, jego argumentacja sprowadza się do tego:

„Chrzest oznacza zanurzenie; dlatego nasz Pan musiał być zanurzony.”

Warto zobaczyć, jak tak inteligentny i dobrze poinformowany umysł może chwycić się niewłaściwego końca kija. Ponieważ wierzył, że chrzest oznacza „zanurzenie i tylko zanurzenie”, to właśnie to musi tutaj oznaczać – niezależnie od tego, jak bardzo nieprawdobodobne to jest. Ale to pomija cały sedno.

W tej serii nie staramy się brać naszej definicji ze słownika, ale prześledzić cały Nowy Testament i na podstawie rzeczywistych okoliczności wypracować, co autorzy mieli na myśli, używając tego słowa. Słowniki, niezależnie od ich niewątpliwej wartości w poszukiwaniu znaczenia słowa, są autorytetami czysto drugorzędnymi i mogą wymagać zmian w świetle dalszych badań nad rzeczywistym użyciem danego słowa.
.

Jana 2:6

Dalsze światło na poprzednie wydarzenie rzuci prawdopodobnie relacja o ślubie w Kanie Galilejskiej w Ewangelii Jana. Czytamy tutaj

„A było tam sześć stągwi kamiennych, postawionych według żydowskiego zwyczaju oczyszczenia, mieszczących każda dwa albo trzy wiadra.” (Jan 2:6)

– prawdopodobnie jest to 60 -95 litrów. Normalną procedurą byłoby pobranie wody z garnka do pojemnika, tak aby zawartość nie uległa zanieczyszczeniu, a następnie wylanie jej na dłonie i ewentualnie stopy gościa. Z oczyszczeniem wiązały się skomplikowane rytuały, o których wspominają wszystkie trzy relacje. Zatem bez wątpienia wszystko, czego faryzeusz oczekiwał od naszego Pana w relacji z Łukasza 11, to żeby umył On swoje ręce, czyli pozwolił na umycie rąk przed jedzeniem.

Może jednak warto zadać sobie pytanie, czy dałoby się zanurzyć w takim pojemniku? Cóż, na pewno nie w tym rozmiarze. Tutaj znów można odwołać się do matematyki. Jeśli weźmiemy zewnętrzną ilość i uznamy, że garnki nie są całkowicie pełne, otrzymamy maksymalną ilość około 114 litrów. Ponieważ stopa sześcienna ma 24 litra, mamy pojemność około 5 stóp sześciennych, którą można zmieścić w cylindrycznym naczyniu o średnicy piętnastu cali i wysokości czterech stóp.

Prawdopodobnie rzeczywiste garnki byłyby szersze w środku i zwężone ku górze, ale najwyraźniej takie garnki nie byłyby odpowiednie do zanurzenia – potrzebne byłoby znacznie większe naczynie.
.

Wniosek

Możemy zatem podsumować tę część naszego studium stwierdzeniem, że w dwóch lub trzech przypadkach, w których wspomina się o chrzcie, można wywnioskować, że jest on stosowany w postaci polewania, pokropienia lub mycia i nie można go rozsądnie zastosować do zanurzenia. Jest to oczywiście całkowicie zgodne z wynikami naszych wcześniejszych badań.

[1] Alexander Carson, Baptism: Its Mode and Subjects (Grand Rapids: Kregel, repr. 1981).

Zobacz w temacie

Print Friendly, PDF & Email